De Rerum Natura
Lucretius
-
- plusculum habent in se rationis, plus operai.
- principio sucum sentimus in ore, cibum cum
- mandendo exprimimus, ceu plenam spongiam aquai
- siquis forte manu premere ac siccare .
- inde quod exprimimus per caulas omne palati
- diditur et rarae per flexa foramina linguae,
- hoc ubi levia sunt manantis corpora suci,
- suaviter attingunt et suaviter omnia tractant
- umida linguai circum sudantia templa;
- at contra pungunt sensum lacerantque coorta,
- quanto quaeque magis sunt asperitate repleta.
- deinde voluptas est e suco fine palati;
- cum vero deorsum per fauces praecipitavit,
- nulla voluptas est, dum diditur omnis in artus;
- nec refert quicquam quo victu corpus alatur,
- dum modo quod capias concoctum didere possis
- artubus et stomachi tumidum servare tenorem.
- Nunc aliis alius qui sit cibus ut videamus,
- expediam, quareve, aliis quod triste et amarumst,
- hoc tamen esse aliis possit perdulce videri,
- tantaque in his rebus distantia differitasque est,
- ut quod aliis cibus est aliis fuat acre venenum;
- est itaque ut serpens, hominis quae tacta salivis
- disperit ac sese mandendo conficit ipsa.
- praeterea nobis veratrum est acre venenum,
- at capris adipes et cocturnicibus auget.
- id quibus ut fiat rebus cognoscere possis,
- principio meminisse decet quae diximus ante,
- semina multimodis in rebus mixta teneri.
- porro omnes quae cumque cibum capiunt animantes,
- ut sunt dissimiles extrinsecus et generatim
- extima membrorum circumcaesura ,
- proinde et seminibus constant variantque figura.
- semina cum porro distent, differre necessest
- intervalla viasque, foramina quae perhibemus,
- omnibus in membris et in ore ipsoque palato.
- esse minora igitur quaedam maioraque debent,
- esse triquetra aliis, aliis quadrata necessest,
- multa rutunda, modis multis multangula quaedam.
- namque figurarum ratio ut motusque reposcunt,
- proinde foraminibus debent differe figurae
- et variare viae proinde ac textura .
- hoc ubi quod suave est aliis aliis fit amarum,
- illi, cui suave est, levissima corpora debent
- contractabiliter caulas intrare palati,
- at contra quibus est eadem res intus acerba,
- aspera ni mirum penetrant hamataque fauces.
- nunc facile est ex his rebus cognoscere quaeque.
- quippe ubi cui febris bili superante coorta est
- aut alia ratione aliquast vis excita morbi,
- perturbatur ibi iam totum corpus et omnes
- commutantur ibi positurae principiorum;
- fit prius ad sensum ut quae corpora conveniebant
- nunc non conveniant, et cetera sint magis apta,
- quae penetrata queunt sensum progignere acerbum;
- utraque enim sunt in mellis commixta sapore;
- id quod iam supera tibi saepe ostendimus ante.
- Nunc age, quo pacto naris adiectus odoris
- tangat agam. primum res multas esse necessest
- unde fluens volvat varius se fluctus odorum,
- et fluere et mitti volgo spargique putandumst;
- verum aliis alius magis est animantibus aptus,
- dissimilis propter formas. ideoque per auras
- mellis apes quamvis longe ducuntur odore,
- volturiique cadaveribus; tum fissa ferarum
- ungula quo tulerit gressum promissa canum vis
- ducit, et humanum longe praesentit odorem
- Romulidarum arcis servator, candidus anser.
- sic aliis alius nidor datus ad sua quemque
- pabula ducit et a taetro resilire veneno
- cogit, eoque modo servantur saecla ferarum.
- Hic odor ipse igitur, naris qui cumque lacessit,
- est alio ut possit permitti longius alter;
- sed tamen haud quisquam tam longe fertur eorum
- quam sonitus, quam vox, mitto iam dicere quam res
- quae feriunt oculorum acies visumque lacessunt.
- errabundus enim tarde venit ac perit ante
- paulatim facilis distractus in auras;