De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. quandoquidem longos obitus exorta revisunt,
  2. cum permensa suo sunt caelum corpore claro.
  3. solque pari ratione manere et luna videtur
  4. in statione, ea quae ferri res indicat ipsa.
  5. Exstantisque procul medio de gurgite montis
  6. classibus inter quos liber patet exitus ingens,
  7. insula coniunctis tamen ex his una videtur.
  8. atria versari et circum cursare columnae
  9. usque adeo fit uti pueris videantur, ubi ipsi
  10. desierunt verti, vix ut iam credere possint
  11. non supra sese ruere omnia tecta minari.
  12. Iamque rubrum tremulis iubar ignibus erigere alte
  13. cum coeptat natura supraque extollere montes,
  14. quos tibi tum supra sol montis esse videtur
  15. comminus ipse suo contingens fervidus igni,
  16. vix absunt nobis missus bis mille sagittae,
  17. vix etiam cursus quingentos saepe veruti;
  18. inter eos solemque iacent immania ponti
  19. aequora substrata aetheriis ingentibus oris,
  20. interiectaque sunt terrarum milia multa,
  21. quae variae retinent gentes et saecla ferarum.
  22. At coniectus aquae digitum non altior unum,
  23. qui lapides inter sistit per strata viarum,
  24. despectum praebet sub terras inpete tanto,
  25. a terris quantum caeli patet altus hiatus,
  26. nubila despicere et caelum ut videare videre,
  27. corpora mirande sub terras abdita caelo.
  28. Denique ubi in medio nobis ecus acer obhaesit
  29. flumine et in rapidas amnis despeximus undas,
  30. stantis equi corpus transversum ferre videtur
  31. vis et in adversum flumen contrudere raptim,
  32. et quo cumque oculos traiecimus omnia ferri
  33. et fluere adsimili nobis ratione videntur.
  34. Porticus aequali quamvis est denique ductu
  35. stansque in perpetuum paribus suffulta columnis,
  36. longa tamen parte ab summa cum tota videtur,
  37. paulatim trahit angusti fastigia coni,
  38. tecta solo iungens atque omnia dextera laevis
  39. donec in obscurum coni conduxit acumen.
  40. In pelago nautis ex undis ortus in undis
  41. sol fit uti videatur obire et condere lumen;
  42. quippe ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur;
  43. ne leviter credas labefactari undique sensus.
  44. at maris ignaris in portu clauda videntur
  45. navigia aplustris fractis obnitier undis.
  46. nam quae cumque supra rorem salis edita pars est
  47. remorum, recta est, et recta superne guberna;
  48. quae demersa liquore obeunt, refracta videntur
  49. omnia converti sursumque supina reverti
  50. et reflexa prope in summo fluitare liquore.
  51. Raraque per caelum cum venti nubila portant
  52. tempore nocturno, tum splendida signa videntur
  53. labier adversum nimbos atque ire superne
  54. longe aliam in partem ac vera ratione feruntur
  55. At si forte oculo manus uni subdita supter
  56. pressit eum, quodam sensu fit uti videantur
  57. omnia quae tuimur fieri tum bina tuendo,
  58. bina lucernarum florentia lumina flammis
  59. binaque per totas aedis geminare supellex
  60. et duplicis hominum facies et corpora bina.
  61. Denique cum suavi devinxit membra sopore
  62. somnus et in summa corpus iacet omne quiete,
  63. tum vigilare tamen nobis et membra movere
  64. nostra videmur, et in noctis caligine caeca
  65. cernere censemus solem lumenque diurnum,
  66. conclusoque loco caelum mare flumina montis
  67. mutare et campos pedibus transire videmur,
  68. et sonitus audire, severa silentia noctis
  69. undique cum constent, et reddere dicta tacentes.
  70. Cetera de genere hoc mirande multa videmus,
  71. quae violare fidem quasi sensibus omnia quaerunt,
  72. ne quiquam, quoniam pars horum maxima fallit
  73. propter opinatus animi, quos addimus ipsi,
  74. pro visis ut sint quae non sunt sensibus visa;
  75. nam nihil aegrius est quam res secernere apertas
  76. ab dubiis, animus quas ab se protinus addit.
  77. Denique nil sciri siquis putat, id quoque nescit
  78. an sciri possit, quoniam nil scire fatetur.
  79. hunc igitur contra minuam contendere causam,
  80. qui capite ipse suo in statuit vestigia sese.
  81. et tamen hoc quoque uti concedam scire, at id ipsum
  82. quaeram, cum in rebus veri nil viderit ante,
  83. unde sciat quid sit scire et nescire vicissim,
  84. notitiam veri quae res falsique crearit
  85. et dubium certo quae res differre probarit.
  86. invenies primis ab sensibus esse creatam
  87. notitiem veri neque sensus posse refelli.
  88. nam maiore fide debet reperirier illud,
  89. sponte sua veris quod possit vincere falsa.
  90. quid maiore fide porro quam sensus haberi
  91. debet? an ab sensu falso ratio orta valebit
  92. dicere eos contra, quae tota ab sensibus orta est?
  93. qui nisi sunt veri, ratio quoque falsa fit omnis.
  94. An poterunt oculos aures reprehendere, an aures
  95. tactus? an hunc porro tactum sapor arguet oris,
  96. an confutabunt nares oculive revincent?
  97. non, ut opinor, ita est. nam seorsum cuique potestas
  98. divisast, sua vis cuiquest, ideoque necesse est
  99. et quod molle sit et gelidum fervensve videre
  100. et seorsum varios rerum sentire colores
  101. et quae cumque coloribus sint coniuncta necessest.
  102. seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores
  103. nascuntur, seorsum sonitus. ideoque necesse est
  104. non possint alios alii convincere sensus.
  105. nec porro poterunt ipsi reprehendere sese,
  106. aequa fides quoniam debebit semper haberi.
  107. proinde quod in quoquest his visum tempore, verumst.
  108. Et si non poterit ratio dissolvere causam,
  109. cur ea quae fuerint iuxtim quadrata, procul sint
  110. visa rutunda, tamen praestat rationis egentem
  111. reddere mendose causas utriusque figurae,
  112. quam manibus manifesta suis emittere quoquam
  113. et violare fidem primam et convellere tota
  114. fundamenta quibus nixatur vita salusque.
  115. non modo enim ratio ruat omnis, vita quoque ipsa
  116. concidat extemplo, nisi credere sensibus ausis
  117. praecipitisque locos vitare et cetera quae sint
  118. in genere hoc fugienda, sequi contraria quae sint.
  119. illa tibi est igitur verborum copia cassa
  120. omnis, quae contra sensus instructa paratast.
  121. Denique ut in fabrica, si pravast regula prima,
  122. normaque si fallax rectis regionibus exit,
  123. et libella aliqua si ex parti claudicat hilum,
  124. omnia mendose fieri atque obstipa necessu est
  125. prava cubantia prona supina atque absona tecta,
  126. iam ruere ut quaedam videantur velle, ruantque
  127. prodita iudiciis fallacibus omnia primis,
  128. sic igitur ratio tibi rerum prava necessest
  129. falsaque sit, falsis quae cumque ab sensibus ortast.
  130. Nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem
  131. sentiat, haud quaquam ratio scruposa relicta est.
  132. Principio auditur sonus et vox omnis, in auris
  133. insinuata suo pepulere ubi corpore sensum.
  134. corpoream quoque enim vocem constare fatendumst
  135. et sonitum, quoniam possunt inpellere sensus.
  136. Praeterea radit vox fauces saepe facitque