Philippicae

quis tam barbarus umquam, tam immanis, tam ferus? non audivit, non respondit; neque eos solum praesentis sed multo magis nos a quibus illi erant missi sprevit et pro nihilo putavit. postea quod scelus, quod facinus parricida non edidit? circumsedet colonos nostros, exercitum populi Romani, imperatorem, consulem designatum; agros divexat civium optimorum; hostis taeterrimus omnibus bonis cruces ac tormenta minitatur. cum hoc, M. Lepide, pax esse quae potest? cuius ne supplicio quidem ullo satiari videtur posse res publica[*](res publica bst: populus Romanus nv (malo numero)).

quod si quis adhuc dubitare[*](dub. adhuc t) potuit quin nulla societas huic ordini populoque Romano cum illa importunissima belua posset esse, desinet[*](desinet n2, ut voluit Ernesti: designat n1st: desinat bv) profecto dubitare his cognitis litteris quas mihi missas ab Hirtio consule modo accepi. eas dum recito dumque de singulis sententiis breviter disputo, velim, patres conscripti, ut adhuc fecistis, me attente audiatis. ‘Antonius Hirtio et Caesari.’ neque se imperatorem neque Hirtium consulem nec pro praetore[*](pro praetore Orelli: pro p. r. b: praetorem pr v: p. r. n2: p. r. p. r. (p~ s cett.)) Caesarem. satis hoc quidem scite[*](scite nsv: scito t: scire b): deponere alienum nomen ipse maluit quam illis suum reddere. ‘cognita morte C. Treboni non plus gavisus sum quam dolui.’ videte quid se gavisum, quid doluisse dicat: facilius de pace deliberabitis. ‘dedisse poenas sceleratum cineri atque ossibus clarissimi viri et apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis aut iam soluto supplicio parricidi[*](parricidii b: -da t: -dae (-diae s) cett.) aut impendente laetandum est.’ O Spartace! quem enim te potius appellem, cuius propter nefanda scelera tolerabilis videtur fuisse[*](videtur fuisse l: fuisse videtur cett. (malo numero)) Catilina? laetandum esse ausus es[*](es nsv ẽ t: om. b) scribere Trebonium dedisse poenas? sceleratum Trebonium? quo scelere, nisi quod te Idibus Martiis a debita tibi peste seduxit?

age, hoc laetaris: videamus quid moleste feras. ‘A senatu[*](a senatu suppl. Müller (post -as)) iudicatum hostem populi Romani[*](hostem pop. R. Müller: hoc tempore (hostem add. b) codd.) Dolabellam eo quod sicarium occiderit, et videri cariorem rei publicae[*](rei p. mei: pop. R. Poggius) filium scurrae quam C. Caesarem, patriae parentem, ingemiscendum est.’ quid ingemiscis[*](ingemiscis? hostem ed. R: sine puncto Naugerius (1))? hostem Dolabellam[*](iudicatum post Dol. add. Poggius)? quid? te[*](quid te n: qui te cett.) non intellegis dilectu tota Italia habito, consulibus missis, Caesare ornato, sagis denique sumptis hostem iudicatum? quid est autem, scelerate, quod gemas hostem Dolabellam iudicatum a senatu? quem tu ordinem omnino esse nullum putas, sed eam tibi causam belli gerendi proponis ut senatum funditus deleas, reliqui boni et locupletes omnes summum ordinem subsequantur. at scurrae filium appellat. quasi vero ignotus nobis fuerit splendidus eques Romanus, Treboni pater. is autem humilitatem despicere audet cuiusquam[*](cuiusquam ed. R: cuiusque (qui l) mei) qui ex Fadia[*](Fadia Ferrarius: ea die codd.) sustulerit liberos.

'acerbissimum vero est[*](vero est (e~e t) st: est vero cett.) te, A. Hirti, ornatum[*](ornatum ed. Gryph.: ornatum esse codd.) beneficiis Caesaris et talem ab eo relictum qualem ipse miraris.’ equidem negare non possum a Caesare Hirtium ornatum, sed illa ornamenta in virtute et in industria[*](in industria s: om. in cett.) posita lucent. tu vero qui te ab eodem Caesare ornatum negare non potes, quid esses, si tibi ille non tam multa tribuisset? ecquo te tua virtus provexisset, ecquo genus[*](genus genus vitae Schelle: ingenium vrsinus: industria Pluygers)? in lustris, popinis, alea, vino tempus aetatis omne consumpsisses, ut faciebas, cum in gremiis mimarum mentum mentemque[*](mentum mentemque sv, Arusian. K. vii. p. 466: mentem mentumque cett.) deponeres. ‘et te, o puer.’ puerum appellat quem non modo virum sed etiam fortissimum virum sensit et sentiet. est istuc quidem nomen aetatis, sed ab eo minime usurpandum qui suam amentiam puero[*](puero scripsi: pueri t: huic ns: puero huic b nomini b1t: eius nom. nsv: nom. eius b2) praebet ad gloriam. ‘qui omnia nomini debes.’ debet vero solvitque praeclare.

si enim ille patriae parens, ut tu appellas—ego quid sentiam videro— cur non hic parens verior a quo certe vitam habemus e tuis facinerosissimis manibus ereptam? ‘id agere ut iure deminutus[*](deminutus scripsi: damnatus codd.) sit Dolabella?’ turpem vero actionem, qua defenditur amplissimi auctoritas ordinis contra crudelissimi gladiatoris amentiam! ‘et ut venefica haec liberetur obsidione?’ veneficam audes appellare eum virum qui tuis veneficiis remedia invenit? quem ita obsides, nove Hannibal aut si quis acutior imperator fuit, ut te ipse obsideas neque te istinc, si cupias, possis explicare. recesseris: undique omnes insequentur; manseris: haerebis. nimirum recte veneficam appellas a quo tibi praesentem pestem vides comparatam. ‘Vt quam potentissimus sit Cassius atque Brutus!'

putes Censorinum dicere aut Ventidium aut etiam ipsos Antonios. cur autem nolint[*](nolint Manutius: nolit n2: nolim cett.) potentis esse non modo optimos et nobilissimos viros sed secum etiam in rei publicae defensione coniunctos? ‘nimirum eodem modo haec aspicitis ut priora.’ quae tandem? ‘castra Pompei senatum appellatis[*](appellabatis mg. Crat.).’ an vero tua castra potius senatum appellaremus? in quibus tu es videlicet consularis cuius totus consulatus est ex omni monumentorum memoria evolsus[*](evulsus t: avulsus bv: vulsus ns: revulsus Poggius); duo praetores sine causa diffisi se aliquid habituros— nos enim Caesaris beneficia defendimus—praetorii Philadelphus Annius et innocens Gallius; aedilicii, corycus laterum et vocis meae Bestia, et fidei patronus, fraudator creditorum[*](fraud. cred. del. Rau) Trebellius, et homo dirutus aere Q. Caelius[*](diruptus aere Q. Reid: dirutus diviciisque n2: diruptus divitique (b ex corr.) bn1tv: diruptus dirutusque s: diruptus dirutusque Q. Poggius), columenque amicorum Antoni Cotyla Varius, quem[*](quem ed. Ascens. (3): que quem b: que t: quos cett.) Antonius deliciarum causa loris in convivio caedi iubebat a servis publicis[*](a servis publicis Ferrarius: a sui publicis t: a suis publice cett.); vii virales Lento, Nucula; tum deliciae atque amores populi Romani L. Antonius; tribuni[*](tribuni Ferrarius: -nicii codd.) primum duo designati, Tullus Hostilius qui suo iure in porta nomen inscripsit qua[*](qua Rau: qui codd.), cum prodere imperatorem suum non potuisset[*](potuit s), reliquit; alter est designatus Insteius nescio qui fortis, ut aiunt, latro; quem tamen temperantem fuisse ferunt Pisauri balneatorem.

sequuntur alii tribunicii, T. Plancus in primis: qui si senatum dilexisset, numquam curiam incendisset. quo scelere damnatus in eam urbem rediit[*](rediit Poggius: redit codd.) armis, unde[*](unde s: ex qua cett.) excesserat legibus. sed hoc ei commune cum pluribus sui similibus[*](sui similibus Zielinski: dissimilibus s: dissimillimis cett.). illud tamen non verum[*](non verum Zumpt: verum codd.: mirum Klotz) in hoc Planco quod[*](in hoc Planco quod scripsi: quod in hoc Planco codd.) proverbi loco dici solet, perire eum non posse, nisi ei crura fracta essent. fracta sunt et vivit. hoc tamen, ut alia multa, Aquilae referatur acceptum. est etiam ibi Decius, ab illis, ut opinor, Muribus Deciis[*](Deciis del. Bardili); itaque Caesaris munera arrosit[*](munera arrosit scripsi: munera rosit b (malo numero): numerose sit cett.): Deciorum quidem multo intervallo per hunc praeclarum virum memoria renovata est. Saxam vero Decidium praeterire qui possum, hominem deductum ex ultimis gentibus, ut eum tribunum plebis videremus quem civem numquam videramus?

est quidem[*](quidam quidam b: ibidem Madvig) alter Saserna: sed omnes tamen[*](tamen del. Rau) tantam habent similitudinem inter se ut in eorum praenominibus errem. nec vero Extitius, Philadelphi frater, quaestor, praetermittendus est, ne, si de clarissimo adulescente siluero, invidisse videar Antonio. est etiam Asinius quidam senator voluntarius, lectus ipse a se[*](a sese Garatoni). apertam curiam vidit post Caesaris mortem: mutavit calceos; pater conscriptus repente factus est. non[*](non om. t) novi Sex. Albesium[*](Albesium bt: Albedium nsv), sed tamen neminem tam maledicum offendi qui illum negaret dignum[*](indignum b) Antoni senatu. arbitror me aliquos praeterisse; de eis tamen qui occurrebant tacere non potui. hoc igitur fretus senatu Pompeianum senatum despicit, in quo decem fuimus consulares: qui si omnes viverent, bellum omnino hoc non fuisset; auctoritati cessisset audacia.

sed quantum praesidi fuerit in ceteris, hinc intellegi potest quod ego unus relictus ex[*](ex t: e cett.) multis contudi et fregi adiuvantibus vobis exsultantis praedonis audaciam. quod si non fortuna nobis modo[*](si non ... modo t: si ... modo non n2: si non ... bn1s) eripuisset Ser. Sulpicium eiusque conlegam ante, M.[*](M. suppl. Naugerius (2)) Marcellum—quos civis, quos viros!—si duo consules, amicissimos patriae, simul ex Italia[*](Italiahic deficit n) eiectos, si L. Afranium, summum ducem, si P. Lentulum, civem cum in ceteris rebus tum in salute mea singularem, si M.[*](M. suppl. Klotz) Bibulum cuius est in rem publicam semper merito laudata constantia, si L. Domitium, praestantissimum civem, si Appium Claudium, pari nobilitate et voluntate praeditum, si P. Scipionem, clarissimum virum maiorumque suorum simillimum, res publica tenere potuisset, certe eis consularibus non esset Pompeianus despiciendus senatus.

Vtrum igitur aequius, utrum melius rei publicae fuit Cn. Pompeium an sectorem Cn. Pompei vivere Antonium[*](Antonium (-ius t) del. Jordan)? qui vero praetorii! quorum princeps M. Cato idemque omnium gentium virtute[*](virtute s2: viri ute t: vir vite bs1v) princeps. quid reliquos clarissimos viros commemorem? Nostis omnis. magis vereor ne longum me in enumerando quam ne ingratum in praetereundo putetis. qui aedilicii, qui tribunicii, qui quaestorii! quid multa? talis senatorum et dignitas et multitudo fuit ut magna excusatione opus eis sit qui in illa castra non venerunt. nunc reliqua attendite. 'victum Ciceronem ducem habuistis.’ eo libentius ‘ducem’ audio quod certe ille dicit invitus; nam de victo nihil laboro. fatum enim meum est sine re publica nec vinci posse nec vincere. ‘Macedoniam munitis exercitibus.’ et quidem[*](et quidem b: equidem cett.) fratri tuo qui a vobis nihil degenerat extorsimus. ‘Africam commisistis Varo bis capto.’ hic cum Gaio fratre putat se[*](fort. se putat (clausulae gratia)) litigare. ‘in Syriam Cassium misistis.’ non igitur sentis huic causae[*](huic causae btv: in hac causa o) orbem terrae patere[*](patere cod. Vrsini: parere s: favere b: om. otv), te extra munitiones tuas vestigium ubi imprimas non habere? ‘Cascam tribunatum gerere passi estis.’ quid ergo?