Pro M. Marcello

quod quidem meum consilium minime obscurum fuit. nam et in hoc ordine integra re multa de pace dixi et in ipso bello eadem etiam cum[*](cum partis meae per. γ) capitis mei periculo sensi. ex quo nemo erit[*](iam erit β) tam iniustus rerum existimator[*](existim. rerum β) qui dubitet quae Caesaris de bello voluntas fuerit, cum pacis auctores conservandos statim censuerit, ceteris fuerit iratior. atque id minus mirum fortasse tum[*](mirum fort. tum αBDL: fort. mirum tum E: mirum videretur fort. tum γ (videtur h)) cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli: qui vero victor pacis auctores diligit, is profecto declarat maluisse se[*](se maluisse β) non dimicare quam vincere.

atque huius quidem rei M.[*](M. om. β) Marcello sum testis. nostri enim sensus ut in pace semper, sic tum etiam in bello congruebant. quotiens ego eum et quanto cum dolore vidi, cum insolentiam certorum[*](certorum Em: ceterorum αBDLah) hominum tum etiam ipsius victoriae ferocitatem extimescentem! quo gratior tua liberalitas, C. Caesar, nobis qui illa[*](illam β) vidimus debet esse. non enim iam[*](iam αah: tam m: om. β) causae sunt inter se, sed victoriae comparandae.

vidimus tuam victoriam proeliorum exitu terminatam: gladium vagina vacuum in urbe non vidimus. quos amisimus civis, eos vis Martis[*](vis Martis αh: Martis vis βam) perculit, non ira victoriae, ut dubitare debeat nemo quin multos, si posset[*](posset α: fieri posset βγ), C. Caesar ab inferis excitaret, quoniam ex eadem acie conservat quos potest. alterius vero partis nihil amplius dico[*](dicam β) quam id quod omnes verebamur, nimis iracundam futuram fuisse victoriam.

quidam enim non modo armatis sed interdum etiam otiosis minabantur, nec quid quisque sensisset, sed ubi fuisset cogitandum esse dicebant; ut mihi quidem videantur di immortales, etiam si poenas a populo Romano ob aliquod delictum expetiverunt, qui civile bellum tantum et tam luctuosum excitaverunt[*](excitaverint cod. Faerni), vel placati iam vel satiati aliquando omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse.