Pro P. Sestio

an veri simile est ut civis Romanus aut homo liber quisquam cum gladio in forum descenderit ante lucem, ne de me ferri pateretur, praeter eos qui ab illo pestifero ac perdito civi iam pridem rei publicae sanguine saginantur? hic iam de ipso accusatore quaero, qui P. Sestium queritur cum multitudine in tribunatu et cum praesidio magno fuisse, num illo die fuerit? certe[*](certe certe G (§ 106 ad fin.)) non fuit. Victa igitur est causa rei publicae, et victa non auspiciis, non intercessione, non suffragiis, sed vi, manu, ferro. nam si obnuntiasset Fabricio[*](Fabricio secl. Bake) is praetor[*](praetor .P.R. codd., trib. pleb. Naugerius (2), del, Madv. (§ 126): si obnuntiasset Fabricio praetor, accepisset Kimmig se om. PB: servasse se all.: qui servasset de caelo Madv.) qui se servasse de caelo dixerat[*](diceret Manut.), accepisset res publica plagam, sed eam quam acceptam gemere[*](gemere codd.: gemere non Bake: reddere Koch, sanare Reid, contemnere Paul, ⟨minus⟩ gemere Koechly, qua accepta emergere Dryander) posset; si intercessisset conlega Fabricio, laesisset rem publicam, sed tribunicio[*](tribunicio scripsi: .R.P. P rell. praeter w (p. r.): rem pub. vulg.: rei pub. Momms.: del. Wunder. Madv.) iure laesisset. gladiatores tu novicios, pro exspectata aedilitate suppositos, cum sicariis e carcere emissis ante lucem inmittas[*](in forum inmittas Hsb2)? magistratus templo deicias, caedem maximam facias, forum purges[*](purges spurces Manut.: perturbes Paul: forum ferro purges Probst auct. Hirschfelder)? et cum omnia vi et armis egeris, accuses eum qui se praesidio munierit, non ut te oppugnaret, sed ut vitam suam posset defendere?

atqui ne ex eo quidem tempore id egit Sestius ut a suis munitus tuto in foro[*](tuto in foro tuo P rell. praeter ks (om. tuo): tuto in foro dum Naugerius (2), Madv. (cum Garat.)) magistratum gereret[*](gereret et Eberhard), rem publicam administraret. itaque fretus sanctitate tribunatus, cum se non modo contra vim et ferrum sed etiam contra verba atque interfationem legibus sacratis[*](sacratis satis Pluygers) esse armatum putaret, venit in templum Castoris, obnuntiavit consuli: cum subito manus illa Clodiana, in caede civium saepe iam victrix, exclamat, incitatur, invadit; inermem atque imparatum tribunum alii gladiis adoriuntur, alii fragmentis saeptorum et fustibus; a quibus hic multis vulneribus acceptis ac[*](ac del. Garat. all.) debilitato corpore et contrucidato se abiecit exanimatus, neque ulla alia re ab se mortem nisi opinione mortis depulit. quem cum iacentem et concisum plurimis vulneribus extremo spiritu exsanguem et confectum viderent, defetigatione[*](defet. PBH: defat. kw) magis et errore quam misericordia et modo aliquando caedere destiterunt.

et causam dicit Sestius de vi? quid ita? quia vivit. at id non sua culpa: plaga una illa extrema defuit, quae si accessisset reliquum spiritum exhausisset. accusa Lentidium; non percussit locum[*](locum totum Eberhard); male dic Titio[*](male dictitio P: maledicito BΣHk: male* dictio G), Sabino[*](Titio, Sabino sic interpr. Momms.: sine commate vulg.) homini Reatino, cur tam temere exclamarit occisum. ipsum vero quid accusas? num defuit gladiis? num repugnavit? num, ut gladiatoribus imperari solet[*](ut... solet secl. E. F. Eberhard), ferrum non recepit?

an haec ipsa vis est, non posse emori? an illa, quod tribunus plebis templum cruentavit? an quod, cum esset ablatus primumque resipisset, non se referri iussit? ubi est crimen? quid[*](crimen? quid Bake: crimen quod codd.) reprehenditis?

hic quaero, iudices: si illo die gens ista Clodia[*](Clodiana Hks) quod facere voluit effecisset, si P. Sestius, qui pro occiso relictus est, occisus esset, fuistisne ad arma ituri? fuistisne vos ad patrium illum animum maiorumque virtutem excitaturi? fuistisne aliquando rem publicam a funesto latrone repetituri? an etiam tum[*](tunc Hks) quiesceretis, cunctaremini, timeretis, cum rem publicam a facinerosissimis[*](facineros. P: facinoros. B rell. (§ 95)) sicariis et a servis esse oppressam atque conculcatam[*](conculcatam Gulielm.: occultam codd. (occupatam Hks): iugulatam Weidner) videretis? cuius igitur mortem ulcisceremini, si quidem liberi esse et habere rem publicam cogitaretis, de eius virtute vivi quid vos loqui, quid sentire, quid cogitare[*](quid cogitare del. Karsten), quid iudicare oporteat, dubitandum putatis?

at[*](At s sol.: An rell.) vero ipsi illi parricidae, quorum ecfrenatus furor alitur impunitate diuturna, adeo vim facinoris sui perhorruerant[*](perhorruerant P, corr. ex -unt, et ita BΣ) ut, si paulo longior opinio mortis Sesti fuisset, Gracchum illum suum transferendi in nos criminis causa occidere cogitarint. sensit rusticulus non incautus—neque enim homines nequam tacere potuerunt—suum sanguinem quaeri ad restinguendam invidiam facinoris Clodiani; mulioniam[*](mulioniam s: multoniam P rell.: mulionicam Prisc., Lamb.) paenulam arripuit, cum qua primum Romam ad comitia venerat; messoria se corbe contexit. Cum quaererent alii Numerium, alii Quintium, gemini nominis errore servatus est. atque hoc scitis omnes, usque adeo hominem in periculo fuisse quoad scitum est[*](est Hks: sit P rell. (ex scitumst)) Sestium vivere; quod ni esset patefactum paulo citius quam vellem, non illi quidem morte mercennarii sui transferre potuissent invidiam in quos putabant, sed acerbissimi sceleris infamiam grato quodam scelere minuissent.

ac si tum P. Sestius, iudices, in templo Castoris animam quam vix retinuit edidisset, non dubito quin, si modo esset in re publica senatus, si maiestas populi Romani revixisset, aliquando statua huic ob rem publicam interfecto in foro statueretur. nec vero illorum quisquam quos a maioribus nostris morte obita[*](morte obita del. Paul) positos in illo loco atque in rostris conlocatos videtis esset P. Sestio aut acerbitate mortis aut animo in rem publicam praeponendus; qui cum causam civis calamitosi, causam[*](causam (post amici) secl. Eberhard) amici, causam bene de re publica meriti, causam senatus, causam Italiae, causam rei publicae suscepisset, cumque auspiciis religionique parens obnuntiaret quod senserat, luce palam a[*](a Hks: om. P rell. (etiam l. 26)) nefariis pestibus in deorum hominumque conspectu esset occisus sanctissimo in templo, sanctissima in causa, sanctissimo in magistratu. eius igitur vitam quisquam spoliandam ornamentis esse dicet, cuius mortem ornandam monumento sempiterno putaretis?

homines, inquit, emisti, coegisti, parasti. quid uti faceret? senatum obsideret? civis indemnatos expelleret? bona diriperet? aedis incenderet? tecta disturbaret? templa deorum immortalium inflammaret? tribunos plebis ferro e rostris expelleret? provincias quas vellet quibus vellet venderet? reges appellaret? rerum capitalium condemnatos in liberas civitates per legatos nostros reduceret? principem civitatis ferro obsessum teneret? haec ut efficere posset, quae fieri nisi armis oppressa re publica nullo modo poterant, idcirco, credo, manum sibi P. Sestius et copias comparavit. at nondum erat maturum; nondum res ipsa ad eius modi praesidia viros bonos compellebat. pulsi nos eramus, non omnino ista manu sola, sed tamen non sine ista: vos taciti maerebatis[*](maereba P (in fine versus): maerebamini BΣ).