Pro P. Sestio

videamus[*](videamus Naugerius (2): videmus codd.) nunc comitia magistratuum. fuit conlegium nuper tribunicium, in quo tres minime, vehementer[*](duo vehementer G Schol.) duo populares existimabantur. ex iis qui populares non habebantur, quibus in illo genere conductarum contionum consistendi potestas non erat, duo a populo Romano praetores video esse factos; et, quantum sermonibus vulgi et suffragiis intellegere potui, prae se populus Romanus ferebat sibi illum in tribunatu Cn. Domiti animum constantem et egregium et Q. Anchari fidem ac fortitudinem, etiam si nihil agere potuissent, tamen voluntate ipsa gratum[*](gratam Manut.) fuisse. iam de C. Fannio quae sit existimatio videmus: quod iudicium populi Romani in honoribus eius futurum sit, nemini dubium esse debet.

quid? populares illi duo quid egerunt[*](quid pop. illi duo, quid egerunt? Eberhard (§§75, 122))? alter, qui tamen se continuerat, tulerat nihil, senserat tantum de re publica aliud atque homines exspectabant, vir et bonus et innocens et bonis viris semper probatus, quod parum videlicet intellexit in tribunatu quid vero populo probaretur, et quod illum esse populum Romanum qui in contione erat arbitrabatur, non tenuit eum locum in quem, nisi popularis esse voluisset, facillime pervenisset. alter, qui ita se in populari ratione iactarat ut auspicia, legem Aeliam, senatus auctoritatem, consulem, conlegas, bonorum iudicium nihili[*](nihili Hotoman: nihil codd.) putaret, aedilitatem petivit cum bonis viris et hominibus primis sed non praestantissimis opibus et gratia: tribum suam non tulit, Palatinam denique, per quam omnes illae pestes vexare[*](pestes posse vexare Lehmann: pest. maxime vex. K Busche) rem publicam[*](rem pub. Garatoni: populum .R. codd.) dicebantur[*](dicebantur ordiebantur Eberhard. moliebantur Rossberg, solebant Koch: num p. r. (pop. Rom.) praedicabantur?), perdidit, nec quicquam illis comitiis quod boni viri vellent nisi repulsam tulit. videtis igitur populum ipsum, ut ita dicam, iam[*](tam codd.) non esse popularem, qui ita vehementer eos qui populares habentur respuat, eos autem qui ei generi adversantur honore dignissimos iudicet.

veniamus ad ludos; facit enim, iudices, vester iste in me animorum oculorumque coniectus[*](coniectus Lamb.: contectus, contuitus codd.) ut mihi iam licere putem remissiore uti genere dicendi. comitiorum et contionum significationes sunt interdum verae, sunt[*](interdum verae sunt post sunt s. l. suppl. P2: prius sunt om. BΣ rell.) non numquam vitiatae atque corruptae; theatrales gladiatoriique consessus dicuntur omnino solere levitate non nullorum emptos plausus exilis et raros excitare; ac tamen[*](ac tamen P rell. praeter G (attamen); § 105) facile est, cum id fit, quem ad modum et a quibus fiat, et quid integra multitudo faciat videre. quid ego nunc dicam quibus viris aut cui generi civium maxime plaudatur? neminem vestrum fallit. sit hoc sane leve, quod non ita est, quoniam optimo cuique impertitur; sed, si est leve, homini gravi leve est, ei vero qui pendet rebus levissimis, qui rumore et, ut ipsi loquuntur[*](locontur P), favore populi tenetur et ducitur, plausum immortalitatem, sibilum mortem videri necesse est.

ex te igitur, Scaure, potissimum quaero, qui ludos apparatissimos magnificentissimosque[*](magnificentissimos s. l. P2) fecisti, ecquis istorum popularium tuos ludos aspexerit, ecquis se theatro populoque Romano commiserit. ipse ille maxime ludius, non solum spectator sed actor et acroama, qui omnia sororis embolia novit, qui in coetum mulierum pro psaltria[*](psaltria k: psalteria rell.) adducitur, nec tuos ludos aspexit in illo ardenti tribunatu suo nec ullos alios nisi eos a quibus vix vivus effugit. semel, inquam, se ludis homo popularis commisit omnino, cum in templo virtutis honos habitus esset virtuti, Gaique Mari, conservatoris huius imperi, monumentum municipi eius et rei publicae defensori sedem[*](sedem praesidium Paul: senatus consultum Karsten) ad salutem praebuisset.

quo quidem tempore quid populus Romanus sentire se ostenderet utroque in genere declaratum est: primum[*](primum pr. P, dein corr. primo, et sic B rell.) cum audito senatus consulto rei[*](rei Garatoni: ore codd. (auctori, relatori all,; consultori Hertz)) ipsi atque absenti senatui plausus est ab universis datus, deinde cum senatoribus singulis spectatum e senatu redeuntibus: cum vero ipse qui ludos faciebat consul adsedit, stantes ei manibus passis gratias agentes et lacrimantes gaudio suam erga me benivolentiam ac misericordiam declararunt. at cum ille furibundus incitata illa sua vaecordi mente venisset, vix se populus Romanus tenuit, vix homines odium suum a corpore eius impuro atque infando[*](nefando ks) represserunt; voces quidem et palmarum intentus et maledictorum clamorem omnes profuderunt.

sed quid ego populi Romani animum virtutemque commemoro, libertatem iam ex diuturna servitute dispicientis, in eo homine cui tum petenti iam aedilitatem ne histriones quidem coram sedenti pepercerunt? nam cum ageretur togata Simulans, ut opinor, caterva tota clarissima concentione in ore[*](ori Koch: in os Schuetz) impuri hominis imminens contionata est:

1. huic, Tite,
2. tua[*](huic, Tite, tua Halm: huic tite tua PG (sed G etua: vitae tua B, vitae tuae w).) póst principia atque éxitus vitiósae vitae[*](Ribbeck, Com. Rom., p. 203 haec, taetérrime, Sunt póst principia atque éxitus ⟨maláe⟩ vitiosae vitáe)—!

et quaeso hoc loco[*](hoc in loco Schol.), iudices, ne qua levitate me ductum ad insolitum genus dicendi labi putetis, si de poetis, de histrionibus, de ludis in iudicio loquar.

non sum tam ignarus, iudices, causarum, non tam insolens in dicendo, ut omni ex genere orationem aucuper et omnis undique flosculos carpam atque delibem. scio quid gravitas vestra, quid haec advocatio, quid ille conventus, quid dignitas P. Sesti, quid periculi magnitudo, quid aetas, quid honos meus postulet. sed mihi sumpsi hoc loco doctrinam quandam iuventuti, qui essent optimates. in ea explicanda demonstrandum est non esse popularis omnis eos qui putentur. id facillime consequar, si universi populi iudicium verum et incorruptum et si intimos sensus civitatis expressero.