Pro Fonteio

duorum magistratuum, quorum uterque in pecunia maxima tractanda procurandaque versatus est, triumviratus et quaesturae, ratio sic redditur, iudices, ut in eis rebus quae ante oculos gestae sunt, ad multos pertinuerunt, confectae publicis privatisque tabulis sunt[*](sint P: corr. Niebuhr ), nulla significatio furti, nulla alicuius delicti suspicio reperiatur[*](reperiatur Madvig: referatur P: proferatur Kayser ).

Hispaniensis legatio consecuta est turbulentissimo rei publicae tempore, cum adventu L. Sullae maximi exercitus in Italiam[*](Italia Niebuhr ) cives vi[*](cives vi scripsi: civium P ) dissiderent, non [*](non suppl. Schenkl ) iudiciis ac legibus; atque hoc rei publicae statu desperato qualis ---

si nulla pecunia numerata est, cuius pecuniae quinquagesima est?

frumenti[*](frumenti om. Mart. Cap. ) maximus numerus e Gallia, peditatus amplissimae copiae e Gallia, equites numero plurimi e Gallia.

Gallos post haec dilutius esse poturos, quod illi venenum esse arbitrabuntur[*](arbitrabantur codd. Ammiani: corr. Bentley ).

Plaetori matrem dum vixisset ludum, postquam mortua esset magistros habuisse.

--- hoc praetore oppressam esse aere alieno[*](aere alieno ς: alieniso V ) Galliam. A quibus versuras tantarum pecuniarum factas[*](factas χl: tactas V: tractas k ) esse dicunt? a Gallis? nihil minus. A quibus igitur? A civibus Romanis qui negotiantur in Gallia. cur eorum verba non [*](non ς: om. V ) audimus? cur eorum tabulae nullae proferuntur? insector ultro atque insto accusatori, iudices; insector, inquam, et flagito[*](flagitio Vχ1 ) testis. plus ego in hac causa laboris et operae consumo in poscendis testibus quam ceteri defensores in refutandis. audaciter [*](audaciter V: audacter ς ) hoc dico, iudices, non temere confirmo. Referta Gallia negotiatorum est, plena civium Romanorum. nemo Gallorum sine cive Romano quicquam negoti gerit, nummus in Gallia nullus sine civium Romanorum tabulis commovetur.

videte quo descendam, iudices, quam longe videar ab consuetudine mea et cautione ac diligentia discedere. Vnae[*](unae ς: una V ) tabulae proferantur, in quibus vestigium sit aliquod quod significet pecuniam M. [*](M. suppl. Baiter ) Fonteio datam, unum[*](unum ς: unam V ) ex tot[*](tot Gulielmius: toto codd.: tanto Halm ) negotiatorum, colonorum, publicanorum, aratorum, pecuariorum numero testem producant[*](producant ς: producantur V ); vere accusatum esse concedam. pro di immortales! quae haec est[*](est haec χ ) causa, quae defensio? provinciae Galliae M. Fonteius praefuit, quae constat ex eis generibus hominum et civitatum qui, ut vetera mittam, partim nostra memoria bella cum populo Romano acerba ac diuturna gesserunt, partim[*](partim del. Madvig ) modo ab nostris imperatoribus subacti, modo bello domiti, modo triumphis ac monumentis notati, modo ab senatu agris urbibusque multati sunt, partim qui cum ipso M. Fonteio ferrum ac manus contulerunt multoque eius sudore ac labore sub populi Romani imperium dicionemque ceciderunt.

est in eadem provincia Narbo Martius, colonia nostrorum civium, specula populi Romani ac propugnaculum istis ipsis nationibus oppositum et obiectum; est item urbs Massilia, de qua ante dixi, fortissimorum fidelissimorumque sociorum, qui Gallicorum bellorum pericula praecipuis populi Romani praemiis[*](praecipuis p. R. praemiis scripsi: P. R. copiis .. r. mis V1: P. R. copiisq; remis V2 (que i. e. quaere omissum aliquid significat, cf. Mur. 51): P. R. copiis remisque ς: populi Romani copiis atque praemiis Madvig ) compensarunt[*](compensarunt V ); est praeterea maximus [*](maximus suppl. Hotoman ) numerus civium Romanorum atque[*](atque del. Hotoman ) equitum[*](equitum supplevi (i. e. Gallicorum, cf. § 26, Caes. B. G. vi. 15)), hominum honestissimorum. huic provinciae quae ex hac generum varietate constaret M. Fonteius, ut dixi, praefuit; qui erant hostes, subegit, qui proxime[*](proximi codd.: corr. Hotoman ) fuerant, eos ex eis agris quibus erant multati decedere coegit, ceteris qui[*](his qui V ) idcirco magnis saepe erant bellis superati ut semper populo Romano parerent, magnos equitatus ad ea bella quae tum in toto orbe terrarum a populo Romano gerebantur, magnas pecunias ad eorum stipendium, maximum frumenti numerum ad Hispaniense bellum tolerandum imperavit.