Commentarii in Apocalypsin

Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio

Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

Mitti etiam de caelo orationes ecclesiae ab angelo et suscipi illas et contra iram effundi et scotomari regnum Antichristi per angelos sanctos in euangelio legimus; ait enim: orate, ne incidatis in temptationem. erit enim angustia magna, qualis non fuit ab origine mundi, et nisi adbreuiasset dominus dies illos, non esset salua omnis caro. hos ergo archangelos magnos septem ad percutiendum regnum Antichristi mittet. nam et ipse ita dixit: tunc mittet filius hominis nuntios suos et colligent electos eius de quattuor angulis uenti a. finibus caeli usque ad fines eius. [*]( 5 cf. Apoc. 7, 4-9 8 cf. ibid. 8, 3 sqq. 9 cf. ibid. 8, 6 sqq. 10 Matth. 26, 41 (= Marc. 14, 38; Luc. 22, 46) 11 Matth. 24, 21. 22, cf. Marc. 13, 19. 20 15 Matth. 24, 31 ) [*]( 1 et cor.. ad filios om. g propter homoeoteleuton 2 proximum] propriuin H 4 et om. DCB 5 etiam om. g ut diximus (quae uerba sunt Hieronymi interpolatio) om. CB, maximus T ex Iudeis om. I crediturorum S, creditorum H et om. FHI 6 post multitudinem add. quam nemo poterat dinumerare S 8 mittit H etiam om. T in caelum e 9 illos Fg ira T, ire F scotomari (deriuatum a Graeco oxdtu)p.a) TH, stotomari Dml, scuto mare M, scomari CBml, scopari Bm2e, estimari S, substernari ImlK, substerni Im2, totum maro F, per totum Dm2 10 post sanctos add. ut K legimus per angelos in euangelio I 11 intntis IS cum Vulg. temptatione T, temptationibus F 13 esset] fieret H cum Vulg. 14 magnos] malos CB regnum Antichristi] antichristum DCB 15 mittet FS, mittit TIKM, missurus est H 16 colligant D a quattuor uentis H cum Vulg. 17 angulos TIS finibus] summis IKM cum Vulg. caelij eius CB eius] terrae H ) [*]( G* )

84
85
et ante ait per prophetam: tunc erit pax terrae nostrae, cum surrexerint in ea septem pastores et octo morsus hominum et indagabuntAssur-hocestAntichristum-in fossa Nebroth: in damnatione diaboli. Ecclesiastes similiter: cum moti fuerint custodes domus. ipse autem dominus in parabola ad apostolos sic ait: cum uenissent ad eum operarii et dixissent: domine, nonne bonum semen seminasti in agro? unde ergo ibi lolium? respondit eis: inimicus hoc fecit. cui dixerunt: uis ibimus et eradicabimus illud? qui ait: non, sed sinite utraque crescere usque ad messem. et in tempore dicam messoribus colligere lolium et facere manipulos et cremare igni aeterno, triticum autem colligere in horrea mea. hos messores et pastores et operarios hic apocalypsis ostendit esse angelos.

\'Tuba\' autem uerbum est potestatis; et licet repetat per \'fialas\'. non quasi bis factum dicit, sed quoniam semel futurum [*]( 1 Mich. 5, 5. 6 4 Eccle. 12, 3 G Matth. 13, 27-30 16 cf. Apoc. R, 6 17 cf. ibid. 15, 7 ) [*]( 1 et.. prophetam om. I et] nam et S terrae nostrae TIIMS, nostrae terrae I, nostrae K, terrae uestrae DCB, cf. Beatum p. 502: et erit iste pax, Assyrius cum uenerit in terram uestrain {— opwv LXX, at nostram Vulg. et Hieron. in Mich. c. 5, XX V1200 M) 2 resurrexerint D octo] VII. IK 3 indicabunt F assyr T hoc] id S 4 nebroth DJl, nembrotli S, nemroth H, nebroch T, nembroch B, lribrotli C, memroth F, menroht K, meroch I, Nambrot e in damnatione] id est in natione g post damnatione (tdd. uidelicet S ecclesiastes F, ecclesiae spiritus TDCHLMS, ecclesiae spiritu g, ecclesiae spc BK, ecclesiae specie e cum moti] commoti Fe, cum mortui H, cum noti IK 5 domorum IK autem om. T dominus om. CB 6 sic ait om. IKg, sicut F 7 semen om. D 8 post agro add. tuo HS cum, Vulg. eis om. HIKM 9 post inimicus add. homo eFHIKS cum Vulg. dixit T uis ibimus TFHMS, uis imus IK cum Vnlg., uenimus DCB et om. S eradicamus TK, colligimus I cum Vulg. (in mar!J.: eradicamus) 10 illud] ea I, illa I (in marg.) K, illam TFIIM, illum D utrasque T 11 post tempore add. messis CBHIKMS 12 colligite HIK facite HIK 13 cremari CB, cremate HIK igne I, in igne H colligite IK, congregate H cum Vulg. 14 orrea TFl mea om. IK post hos add. igitur S apocalipsin F 17 post fialas add. sed (I) post non add. tamen g dicitur S )

86
87
est, quod est a deo decretum ut fiat, ideo bis dicitur. quicquid igitur in tubis minus dixit, hic in fialis est. nec aspiciendus est ordo dictorum, quoniam saepe spiritus sanctus, ubi ad nouissimi temporis finem percucurrerit, rursus ad eadem tempora redit et supplet ea quae minus dixit. nec requirendus est ordo in apocalypsi, sed intellectus sequendus; est enim et pseudoprophetia. sunt igitur scriptae in tubis et fialis aut plagarum orbi missarum clades1) aut ipsius Antichristi insania2) aut populorum detractatio 3) aut plagarum differentia4) aut spes in regno sanctorum-15) aut ruina ciuitatum I:) aut ruina magnae Babylonis, id est ciuitatis Romanae7).

[Et aidi unam aquilcim uoluntcm per medium eaclllłll.] Aquila [*]( 8,13 ) magna medio caelo uolans: spiritus sanctus significatur in duobus prophetis contestans magnam plagarum iram imminere, si quo modo quisque uolens sit nouissimo tempore conuersus. ut aliquis adhuc saluus esse possit. [*]( 1) cf. Apoc. 8, 7 ct 16, 2 2) cf. ibid. 8, 8. 9 et 16, 8 3) cf. ibid 8, 10. 11 et 16, 4-7 4) cf. ibid. 8, 12 et 16, 8. 9 ») cf. ibid. 9 1 sqq. et 16, 10. 11 6) cf. ibid. 9. 13 sqq. et 16. 12—16 7) cf. ibid 11, 15 et 16. 17-21 14 cf. ibid. 11, 3 ) [*](1 est pr. om. C deo I domino X decietuni a deo CB bisj uobis 7\', nobis M, non bis 1K quicquid DCB, quid T, quod X 2 igiturj ergo T Kg tubus F, tuba S hic fiale sunt H liic] hinc F fialas TF est] emi F nec] non g inapiciendus Ilv 3 doctoruni F quoniam om. F 4 percucurrerit TDCBI, percurrerit cet. eandem F 5 rediit F suplex eam F 6 post est pr. add. haec F, add. et 7\' enim om. X et om. S 7 pseudoprophetia scripsi, ipsi prophetia F, ipse propheta CB, ipsum prophetam :ll, ipsa prophetata DJK, ipsud prophetata 1\', illa prophetata 1J. ipsorum (eonmi g) quae prophetata sunt S scriptae T, scripta ITTKS, scriptura F, significata g tubus II) Salas TD(J> aut] et 1\'1) 8 urbi J K insaniani V 9 detractatio T, detractio cet. differentiam F 10 aut ruina ciu. om. H ruinam F 11 magnae IK (c/. Apoe. 14, 8; 16, 19; 17, 5; 18, 2. 10. 21), magnam F, magna cet. ciuitatis id est CB post ciuitatis add. magnae H 12 Et.. caelum add. X unum angelum g aquila .. uolans] per angelum per medium caelum uolantem g 13 uolans per medium caelum HTK 14 contestantis T 15 quisquis S (sed quisque g) uolens sit g, uolans sit TX, uolasset DCB sit] sic F 16 salus e )

88
89