Opus Paschale

Prima Dominus nuptiis interesse dignatus uirtutis suae documenta patefecit, ubi conuiua praecipuus diuinam reserans potestatem non pasci nisus est, sed pauisse. defuerunt namque uina solemnibus, et inter epularum cumulos ferculis adgregatos tantum uacuati iam calices mera siccitate torpebant. terrenus abscesserat potus uidelicet ut caelestis intraret. conuertit Christus ergo tunc latices in uini speciem transeuntes. amiserunt aquae quod natae sunt, aquis indigentes ad potum, undaque nobilior facta quam genita colorem pariter mutauit et nomen. cunctis denique mustum dulce rubebat in poculis ac per omnium iucunda mensarum captos suauitate conuiuas haustus fluminei nectaris ebriabant. stupebant fontium ministri sex hydrias, quas aquis impleuerant, uino redundante fuscatas subitaque Christi totas feruisse uindemia, quippe qui uitis aderat uirtutis colonatu fructifera, sub aetheriae frondis umbraculo nutriens racemos spiritalis pampini semper amoenitate uicturos. [*]( 2 cniaia P, conuiua (ex uiaia) B diuina P 3 pati P aolemnibos RH, solempnibus PB 4 adgregatos (g ex d fec. m. 2) P, agregatos H, aggregatos Bv 5 iam eras. in H, om. v calicis P siccitatis H terrenorum (orum exp., os a m. 2) P 6 abscesserant (n exp.) P acilicet HB" 7 ergo ow. B tam (corr. m. 2) P uni (i a m. 2) H amiserant (a, in ras.) P, ammiserant H 9 undaquae (da ex de) P geniti Hl corr. m. 2 mutauit pariter HBv 10 mu∗stum (1 eras.) P 11 iocunda libri (iucunda corr. H1) mensuram H 12 nectareis P 13 hydrias (i corr.) B fo*catas (a eras.) B 14 totas B (ras. s. l.), tota reD. ferbisse P 16 aderet H colonatu BP (tuf), colono nata H, c. nato B, colona nata 0 nmbracula H )

Dehinc regulos quispiam Domino flebiliter supplicabat, ut aegrum morientis filii releuaret incommodum deque sede corporis anxiantis animam labi prohiberet infirmam. tunc larga diuinae potestatis humanitas, quae credenti nil denegat nec donum dilatione suspendit, quod a comitatu fidei non recedit, plenam puero sospitatem uoce praestitit, sermone concessit. ita namque respondit: uade, filius tuus uiuit. quam imperiosa Domini potestas est, quamque magnifica, quae non uicturum annuit, sed iam uiuere designauit! hoc enim diuinitatis est singulare, ut omne cernat praeteritum quicquid decreuerit adfuturum. \'

Inde per diuersas urbes et compita perque rura, uicos et castra salutiferos gressus accomodans, cuncta depulsis morborum uitiis membra sanabat: cum repente de medio stipantis turbae concilio uaria leprosus infelicitate perfusus et obsceno factus candore miserior Dominum sic inquiens postulabat: Domine [*]( 7 Ioh. 4, 50 16 Matth. 8, 2 ) [*]( 1 VBI CIRCVIBAT VRBES CASTELLA SANANS OMKEM INFIRMITATEM B (sequuuntur enim cap. 3 et 4, in capitulis p. 24* recte: IIIde puero eenturionis), idem cap. ordo in P, De filio reguli absente dni uerbo sanato H, De filio regnli resuscitato vel sanato v dehinc PB, inde H Bv regnlas P1 corr. m. 2 Bubplioabat P 2 post filii, se x eras. B 3 corporea υ anxiantis (x ex t) P, an*iantis (corr. ui m. 2) H 4 larga] vel large eras. m H, om. v humantaa-q (ni exp.) P 5 domum PBt (corr. m. rec.) eubpendit H qao4 (d a m. 3) B a] eras. in H, om. B" 6 praestetit B 8 imp*eriosa H quae] que eras. in H, q (ui exp.) P 9 aunuit i libri 10 eernat] t a. I. m. 1 B 11 decreuerat υ adfuturum (f a m. 2) P adfuturum] sequ. m (P)B IIII. DE SOCRVPETRI cf. c. 4 12 de eodd. PB uide supra, de eo quod diaeraa loca i tranent (lustrauerit in capitulis) cunctos sanandos H, de sanitate per multa loca multis restitata b compita domos B per que P et aicos r nicos 8. I. B 13 mormoram 1 14 menbra P, men*bra B cum] caput nouum incipit in HB υ: xpo leprosus dicebat si uis domine potes me sanare H, de leproco sanato uel mundato b 16 infecilitate H pfu∗sus (s eras.) B 16 mis*erior (t eras.) ) [*](B)

Petri socrum uiolenter affectam correptis igne uisceribus anhela febris urguebat, ualidique lampas ardoris aestuantibus acriter medullis insederat. pendebat sors animae trepidantis ambigua inter funus et uitam, gelidaeque mortis aduentus nimia coquebatur flamma membrorum. ast ubi Dominus aegram periculis inuolutam salutifero tactu uisitauit, letale subito fugit incendium uiuaci fonte restinctum, surgensque mulier sospitata, sedulis officiosa seruitiis, quae modo languerat, sui medici fit ministra.

Quin etiam diabolicae feritatis insaniam a membris [*]( 4 Matth. 8, 3 ) [*]( 1 potes* (t eras.) P 2 mondationis ex mandationia H* affectum P in din mutatum P 8 nolnmtate B orederit (credidit eorr. m. 2) P institutum H2 (ex conat.) v 4 sacra rl HB" uoln P 5 macnlose P 6 peregna (ri a m. 2) B post cernebatur ras. 3 — 4 litt. in H 7 mntatnr P, m∗tatus H, motatns I 8 spetia suo quae P, specie* (s eras.) quoque H, specie quoque Bv agnoscit (t exp.) P colore] DB PVERO CENTVRIONISB cf. supra c. 8 9 de PB uide supra, de socru Petri a febribus tacta sanatn H, de socrn Petri febre liberata v affectum P correctis P1 (corr. in correptis) 10 nrg*ebat (n eras.) B nalidoque H lapsa H aestnentibus P 11 insederat] r corr. P 12 in B adnentn coni. Hartel 13 nimio quoq;batur P1, coquebatur corr. m. 2 at HB" 14 tactu salntifero HBv loetale BHB, laetale P 16 sospita P officioso P1, -sa P2 sernitntis H, sernitii B qu∗ae (i eras.) P 17 medioi fit (c, i a m. 2) P 18 VBI nr POTESTATE PRECIPIEBAT SPIRITIB. IMMVNDISR, de spituum eipnlaione nigrorum H, Bpiritibus immundia imperat v diabolice P foeditatis P, seueritatis HBv )

Dehinc litoreM harenosi callis oras obambulans paruae lintris tabulata conscendit ac discipulis comitantibus coeperat transfretare; cumque motu carbasi tumentis inpulsa procul ueheretur a litore iam carina, surgit hiems inmitis et aspera, totum mare funditus procellis exagitans ac puppim fluctu recedente submersam undis iterum tumentibus alleuabat. turbauerat maestos salus desperata discipulos nullumque remedium in sua prorsus arte consistere fateri cogebantur et nautae; cuncti se denique iam perire et aut tabularum trabibus inhaerentes aut brachiali remigio peruolutos scopulosis credebant naufragos litoribus conlidendos. Christus autem, uerus gubernator ac prouidus, modico ceruicali suffultus fluctuanti dormiens quiescebat in puppi, sopitus corpore, peruigil maiestate, [*]( s ne in 1 sepius PHB excludit P rem (rem exp., ne in a m. 2) P serairet H, seui ra B sps (8. l. m. 2) P 2 diam* 0 i* corr. m. 2 cateruis om. B ...3 saatiati (corr. m. 2) P 4 atque PH, a∗qu∗ H, aqua BI, fori. aque uel atque a cf. v. 46 langom (A a m. 2) H 6 DB TRANQVILLITATE MARIS B, de temtate (ric) maris imperio dni sedata H, Christo nauigante tempestas discipulos tnrbat υdeinde H, dein Bv orans P 7 consendit (c am. 2) P cominitantibus P 8 inpulai P 9 a litore neheretnr b allitore P iam om. B imitia H, in- ex im B 10 tontum B a c (c a m. 2) B 11 recedentg H summersam P, submersit H alleualabat H 12 meatos PBH, mestos (o ex n m. al.) B disperata P1 R 13 cogebatur H, cogebitor CoL nauta Px corr. m. 2 14 tabulorum P trabibus (in mg. at uib;) B, tractibus PHBv inerentea P 15 aut om. P fort. prouolutos scopiosis (1 a m. 2) P 16 conlidentes H 17 profidus HB (corr. in ui m. al.) I Gall. ccnrieali s. I. P2, ceraicalei B 18 sopitus* P, in eras. in H corpore] eras. in H magestate P )

Interea quieti iam gurgitis Dominus lenitate transueetus relicto nauigio per oram uicini litoris incedebat, cum repente duo uiri saeuissimi torua daemonum legione possessi de sepulchralibus monumentis fremitu prosiluere terribili et ob hoc ferreis catenarum nexibus innodati. heu quam grauis est furoris condicio! qui uim sustinet lacerantis insaniae, illum necesse est et uinculis poenalibus subiacere. conuenienter tamen spiritus ille nequissimus inter busta magis habitabat et cineres, cui nihil est cum uita commune. tunc Domino ueniente perterritus et a sedibus purgatae mentis exclusus, in humanam rursus effigiem, quam Christum uidebat gerere, metuens intrandi licentiam postulare, pecus inmunda sordium obscenitate laetissimum et olentis caeni semper amicitiis inuolutum pro suis adire meritis impetrauit. quippe niger, hirsutus et horridus, propriae deformitati consimilem studuit eligere mansionem tristisque continuo phalangis incursus [*]( - 1 1 aequrum HBv xpi (i ex s) B inclinata R 2 ra*pida (p eras.) B deposciere H 3 torpore] t ex c P, torpere H 4 DE D,OB- TIRIS d QB- DEMONIA ELECIT R, de lectione demonioxum misaa in porcos H (corr. m. 2), Demones in porcos immissi v qaiet∗am (i eras.) P, quietiam B, quin etiam Hv gitis (gur a m. 2) B dns͠ s. 2. Bl 5 eum P 6 torua B, eras. in H, tnrba PB, turba uel turba et b sepulchralibus libri 7 *et (s eras.) H 8 post ferreis, modi exp. in P psili*ere (i, ex u) B innodati om. P, n, ex d, d ex n m. al. in B qua H 10 et om. P ninclis b conuenit (en am. 2) R, ∗∗ conuenient (et eras.) H 11 **bnsta (ar eraa.) H magis abita magis habitabat P, m. habitat B 13 sepedibus (pe exp.) P mtis (tis ex te) B excloai H 14 metuens (me a m. 2) H 15 licent*iam P o inmunda (a ex o) R1 16 *ceni (s eras., o am. 2) R, ceni* (s eras.) H amicitiis] haud suspecta uox Gall., amicis H 17 addire P 18 yrsutas P 19 tristesq; PB, a tristeq- (s a m. al.) B falangis la P, palangia H, phalanges B triatesque-phalangas ν (exc. Col.))

Hinc Dominus nauigio rursus famulante snbuectus natalis soli fines intrauit, ubi quia creator omnium nasci se uoluit, illius regionis oppidum suam patriam nuncupauit. tunc ad eum quattuor uiri ceruices lecto suppositi quendam detulere languentem, uix adhuc hominem, iam cadauer. cuius uita motu corporis carens funeream praeludebat imaginem. ita membra iacentia, resolutis neruorum uinculis ac dimissis, per fluxos artus et saucios morboque marcidae tabis alienos uti propriis officiis non ualebant. quem ut Dominus supernae uirtutis egere uirium restitutione conspexit, a peccatis prius curauit absoluere, quae malorum omnium sunt radices, ut in hominem depulso sordium squalore mundatum tamquam praeparatam sibi salus introiret in domum. dicit ergo iacenti tunc misero, sed felici protinus adfuturo: surge, tolle grabatum tuum et uade in domum tuam. nec moratus [*]( 18 Harc. 2, 11 ) [*]( 1 in marina s. I. R3 praecipitem ex percipitem P 3 ita eras. in H, om. ν et, s. I. P impetrat P post quos ras. 3 litt. in B 5 DB PARALYTICO B, de paratico dimisso sanato grabatttl C m. 2) tollit H, de infirmo qui inssns (uel iussum) grabatam tollit ν hinc (h corr.) P uectus 2 subuett (in mg. snbnent\') P naturalis fines P 6 post soli ras. 3 litt. in B ubi quia] ubique HB, ibique v, ubique ued et ubi coni. Gall. post ubique ras. 3 ud 4 litt. ita H om P nascisse P, nesci B 7 illins s. I. R2 12 Nexos B, fnsas (as corr. ex ns) H martidetalis P alienis H ut B 13 nolebant P superne P 14 nirigium r.. P conpexit (f a m. 2) P 15 abssolnere P quia P1, eorr. in quae m. 3 oms P, *ominn (h eras.) H in om. B • 1 16 dpnlso B tanquam (ta corr. m. 2) P 17 dicet (corr. m. 2) H 18 affuturo H, affecturo B, efFecturo Col. Gall., foro Par., futuro Arev. grabbatum PB, grabattum RH )

Haec igitur Domino faciente miracula principis synagogae filia uitalibus terminis occupata, supremae lucis spiramenta perdiderat iacebatque corpus inmobile, soli iam debitum sepulturae. tunc amissi pignoris clade genitor sauciatus excurrens, cui finis extremus spem generis abstulerat iam florentem, lacrimans ingemensque Domini uoluebatur ad pedes. uix uerba precantia singultu quatiente confirmans, miserere patris orbati, miserere senis, inquiens, destituti. unicam habeo uel magis habui filiam, quae modo deficiens in annis necdum puberibus constituta, paterni mihi nominis cernitur abstulisse uocabula. confer opem et subueni dilapsamque animam membris restitue iam frigentibus, cui totum posse suppeditat, cui totum posse nil obuiat. tales uix ille preces impleuit, [*]( 13 cf. Marc. 5, 23 ) [*]( 1 iussit P adsurgit PH1 ei] et H inbeci*li (1 eras.) H, becilli B et P 2 in om. PHBv 3 et] 5 P ipeeius arentibus P 4 incedere n 5 grateque PH morare ibitionem P mortaa H redibitione HB mercerdis B 7 DE ARCHISTYNAGOGO cvrvs FILIA. INTERMABAT\' B, de prece archisinagogipro filia resuscitanda H, principis filiam Dominus sanat morion bundam v ci en famnlante P suppremę BH, snpraeme P\', supernae n, supremae-sepnltarae om. P1, in mg. et supra uersum add. m. 2 9 iaeebatquae H 10 amissi PB, amis∗∗ (si eras.) H, a miseri B Bv exclndens P 12 n lacrimas (n m. al.) B 13 ti quasigente (eorr. m. 2) P 15 abni P ui q- (ui a m. 2 exp.) P 18 subeni∗ (t eras.) P dilapsam (a, corr. ex u) P restitu*e (t eras.) H 19 frigentis PR tatum (corr. m. 2) P 20 posset B nihil B obiit H, obi**at B )

Ibat autem turbis mixta nimio ornoris fluento per annos duodecim mulier sauciata, quae medentibus plura conferens nihilque proficiens, et facultatibus pariter uacuata perdebatur et sanguine. sed ubi credulo iam sani cordis arcano fidelis coepit abundare praesumptio, mediis se cateruis uehementer inseruit paruamque saltim desiderans summitatem Dominici contingere uestimenti latensque posterius ab extrema pendentis ora laciniae furtiuam subito rapuit sospitatem. o quam rebus arduis impetrandis plus est confidere quam rogare! quippe uenit ex corde fiducia, preces ex lingua precesque saepius sine corde funduntur, fiducia sine corde non nascitur. ecce nunc femina longae passionis supplicio desperata uenit ad medicum, non obsecrans, non ingemens, non deplorans, sed tacens abstulit quod quaerebat. stabat in ore muto silentium, et animus clamabat ad Deum. mox undosi sanguinis riuos maior fidei desiccauit alluuio, cunctisque gratiae [*]( d 1 aetiam P dispulis (ci a m. 2) P 2 puellam ingrediebator P1, gradiebatur corr. m. 2 suscitande P, auscitanda H 3 DB PROFLVTIO SANGVINISR, de muliere a profluuio sanguinis sanata dominicę tactu H, de muliere a profluuio curata v terbia (corr.i m. 2) H immixta B" fmento P annis P 4 sautiata I (c a m. 2) P, Bauciataque HB 5 nil HBv perdebatur Hartel, I prodebat PH, prolueebat B, prodibat B" 6 oredulo om. P cor- 1 poris H archano BH, archana P 7 babundare B 8 paruaq;: P, parua C eras.) B, paruam Ην salutem H, sal∗tẽ (u eraa.) B,II saltem ν 9 ueatimentis P 10 lacinio B furtiua PI sospitate P 11 plures P, eet om. H" 12 preces. (q eras.) H, I n linliguae (u a m. 2) R; preces ez lingua, precee sepius Col., ez lingua preces saepius ν 13 corda P fundantur (corr. m. 2) P 14 longe (on in ras., a. I. m. 2, in mg. m. 2 longe) P "nit (ue a m. 2) H 15 gemens HBv 16 sustulit (m. 1, corr. m. 2) H gerebat P mutuo Col. 17 exclamat P, ex clamabat (ex a m. 2) B dmn Pv 18 fides (s ez i m. aJ.) B pott deeiccauit ras. 2 verb. (sui muneris?) H cf. seq. adluuio B muliebri PB )

Ventum erat interea miserandae domus ad tecta lugentia, funus ubi uirginis inmaturum lacrimis omnium iacebat expositum, coetusque flebilis ac tumultus uniuersa uocibus amarae iubilationis impleuerat. clangebant gemitu modulante tibicines cantus inferis blandientes, et inlaetabilis multitudo discurrens crebris clamosa doloribus aedes confuderat infelices. uetat Dominus fleri somno compositam, uetat ut mortuam lugeri uicturam. cunctis etenim corpus uidebatur extinctum, soli Christo, qui ad uitam uenerat largiendam, sopor apparebat infusus. et hoc quidem ad eius gloriam pertinuit singularem, quod defunctam dixerit dormientem, ut admirabilium scilicet facta uirtutum parentibus monstraturus, minus se donare pronuntians quam donabat, humanae laudis declinaret iniuriam. tunc cadauer inmobile corpusque iam gelidum et frigidae mortis rigore constrictum spiritus igne remolliens imperiosae uocis arbitrio uirginem suscitauit a tartaro semelque progenitam uiuere praestitit bis puellam. stupebant parentes in [*]( 1 donam 8. I. Pl 2 fonte HB" 3 remuneratas H, remuneratar B" 5 YBI RESVSCITAVIT FILIAM ARCHISINAGOGI R, ubi resagcitat filiam archisinag H, de paella mortua sascitata v miserende P, mirandae B 6 fanus ex fumis B inmatara P 7 actam uultus P aocia PB 8 plangebant BI tubicines P1, t.bicines (n eras.) H 9 inferiis coni. Gall. 10 cedes P 1 confunderat B infelicis P 11 fere 1 s. I. R2 uetat* ut-mortuam P ut eras. in H, om. ν lugere HB 12 et.enim (e eras.) B extinctum - dixerit om. P1, add. m. 2 13 aparebat P 14 quidem (8. I. m. 2) H 15 defancta P, defanctum B aitam mirabilium P, nt mirabiliu* (s eras.) H 16 facta (a, ex o) B munus B sed P 17 pronuntiat P donabat B 18 iam] eras. in H, om. ν 19 constricttl (corr. ex uctQ) B 20 semelquae H 21 pBtat H, prostitit B stupebant (e ex te) R, Btudebat H ) [*]( x. ) [*]( 16 )

Inde peracta recidiuae lucis operatione discedens duos conspicit uiros amissis luminibus, seuciatos, talibus paene uocibus deprecantes: miserere;aoatri, fili Dauid. illam scilicet misericordiam postulabant, ut noctem remouens caligantem extinctis diem uultibus reformaret. quam tutum credere, quam sanum est in Deo studiose confidere! corde siquidem iam uidebant qui Christo gradiente lucis semitam sentiebant. tunc oculi maesta supplicum caecitate compressi, uelut. oleo torpens ignis infuso, tactu micuere Dominico dextraque serenitatis applicita suis.luoernia radiarunt ora. uidentia.

His itaque uix dimissis alius morbis et triplicibus oblatus est inbecillis, qui uoce desertus, uacuatus auditu, per inania raptis usibus membra, plenus solo uidebatur esse daemonio. hunc uersis in contrarium causis Dominus ilico sic curauit, ut daemonio uacuasset eiecto, uoce pariter et audita repleuisset infuso. [*]( 6 Matth. 20, 80 ) [*]( 1 conctantes P que P1 subiteque P, subita.que H, subitoque B iocanditate PBHlB 4 DB DVOBVS CARCISR, de daoram sequentiumatque clamantiu illum natiene ceeof H, ducs caocos curat b 5 ac missis (c exp. m. 2) P sautiatos PB 7 dob precabantur Hv, deprecabant PB caligatem P 8 ex∗∗notis H, ex cunctis v cf. v. 145 totum P, tutum est ν 9 studio intendere se confidere H 10 uidebat B gradientS P 11 meam. P, mestã H supplicum P, supplici. H, suppliciũ (li in ras. m. al.) B, supplicii v compressi torpens sigpo infuso tactum P 12 torquens H igni RH cf. v. 149 hic uere P sorenitatis (e a m. 2) P 18 applicata B lucerna H 14 DE MVTOET SVRDOR, de demoniaco surdo mutoque curato H, demoniacum surdum et mutum curat v uixj eras. in H oblate H 15 uacuatus. (8 eras.) H inania. H 16 demonio PHB 17 uersis PB (i ex u), conuersio HBv causis causie.f (corr. m. 2) P 18 e.iecti H auditu∗∗ H repleuit et P )

Nec cunciatns duodecim quoque discipulis tantundem tradere potestatis iubet eos omnia posse perficere, quae uideant. se fecisse, totisque uirtutibus opulentos mittit ad\' ouium indaginem perditarum, domus scilicet Israhel, quia necdum per omnes iugiter gentes huius nominis disperserat dignitatem. euntes ergo, sic ammonet inter alia quae iubebat, praedicate dicentes: quia adpropinquauit regnum caelo-rum. infirmos curate, mortuos suscitate, leprosos mundate, daemonia eicite; gratis accepistis, gratis date. tamquam si diceret pastorali Dominus cura sollicitus: ego nobis operariis utpote sollertibus commendo cautius greges bonus pastor existens, pro quorum uictuali solacio proprii iuris agros impertio: nullus itaque meis agnis et ouibus uendat pascua meae potestati subiecta. quod ideo prius apostolicae tradidit disciplinae, ut ab eorum dehinc magisterio propagata in posteros deflueret sequentis aeui doctrina [*]( 6 cf. Matth. 10, 7. 8 ) [*]( 1 TBI MISITXII APOSTOLOS AD PDICANDVM B, de potestate curationam discipa) data H, Verba Christi ad apostolos b post disci- pulis ras. 3 vel 4 litt. in H 2 potestates B quae otn. H nidebant Bv 3 emittit (a eras.) B indagine P 4 perditorum H neodum B 5 disperseret H 6x autem B -.labsbú amnet P, ammonet BHB ali* (a B. I. m. 2) H nidebat et (corr. m. 2) P 7 adppinquabit B, adpropinanit H, ppinquabit B, propianit v 8 aueeitare P lepsns PHl 9 demonea H, demonas v eiecta P 10 sio B post diceret, a eras. 1 in H cura Dominus B 11 ntpute H1B solertibus (1 s. I. 8 m. 2) H, solertibus Bv carutius (s eras.) P 12 solatio (eorr. m. 2) P 18 ruris (ra ex i m. ai.) B annos (g a m. 2) P, agnos B nulli H 14 uendit (corr. m. 2) P psscuq P meae P, mea H potestatis PB ubi sectam P 15 abpo- .0 stolicae P disciplenae H magesterio P 16 postera (corr. m. 2) P ppagata H posteris H aeui] sequi P ) [*]( 16* )

si accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis? Synagogam deinde Dominus cum fuisset ingressus, cernit inualidum stupore dimensi corporis mancum, membris seminecem sauciatis, totum nec uiuere nec obire, cuius arentem [*]( 11 of. I Cor. 4, 1. 2 15 cf. ib. 7 ) [*]( 1 sicut- tractibue om. HBx (sicut coni. Gall.) paradid B leguntur 8. h R2 amnes aues (corr. m. 2) P 2 diriuata (e a m. 2) P, diriuata B 3 inmunera B 4 traditione 8.1. P1 5 puri numuneris (corr. m. 2) P gratiam-muneris om. B ∘sit P, om. H, fit Par. 6 dispensat- P 7 pnuntiat P 8 adfuturae] ad s. I. R2, affuturae HBv qui. (a eras.) H, om. Bv negotiationes Bx 8 potentiaf P 10 habere famulis Hv, famulis B minister P donantis∗tribuat (s eras.) P, d. distribuet HB 14 hic HBv post dispensatores ras. 1 litt. B queritur PH in H 16 quodsi accepisti s. I. p2, om. B (in mg. m. al. cepisti) 17 gloriaturis (ris a m. 2) P quasi qui Bx non om. H operis P 18 de EO QVI HABBATMANVM ARIDAMR, de manu arida in sinagoga ilioo restituta H, Aridam homini dexteram Dominus reddit c deinde] de, s. I. B* 19 demersi H 20 obedire (corr. m. 2) H )

En iterum lubricus adest ille chelydrus et noxius instaurator ad dolos artium uetustarum, qui liuido ueneno fellis uberrimus, tabo pinguescere gaudet humano, quodque per multos alternis passionibus occupatos saepe uirus effudit, in unius totum membra saeuiendo congessit, cui mentem rapuit, uocem clausit, lumen extinxit, triplicesque simul clades innectens mutum caecumque conpulit insanire. huic misericors totius mundi Saluator, lux nostra, sermo genitoris, obsceno spiritu proturbato nisum reddidit, os mutauit; perque uerbum uerba proficiunt, per lumen lumina reuiuiscunt. \'

Mulier quoque uenerat sospitanda, ueteri magis contracta morbo quam senio, gestu tremula, gemitibus anhela, scapulis [*]( 5 cf. Matth. 12, 13 ) [*]( 1 dexter P corporis torporis glaties (c am. 2) P amputaret (t a m. 2) P, amputaret H, amputauerat v 2 Bopitam Bv palmam] ma in ras. m. 2 P neruis] meruit v 3 aliena P, alienum v 4 animali P, amari H 6 t est restitua ei (t, est a m. 2) P ei om. H et om. B v 7 est istud v salutis H 8 nil B v destituit P, restituet H 9 DE MVTO CAECO ET SVRDO R, de ceci ac muti sanatione lunatici H, mutum & caecum factum a daemone Christus sanat v ille om. B chelidrus P, cqlydrus B r corr. in B 10 ad — uetustarum om. Bv ad dolosa... uetus ..... H liuidi B 11 uberrimis B 12 occupatis B 14 clausit (sit ex dit m. 2) B eitinit P innectens (ens in ras.) P 16 obscino (deinde ras. 5 uel 6 litt.) B 17 pturbato P, turbato v reddit B nouauit HBv perquae H, perqS B 19 DE MVLIERE QTAM INCVRVATERAT SATANAS ANNIS DECEM ET OCTO R, de erectione mulieris XVIIIno curatae (XVIII anno in cap.) H, Mulier incuruata sanatur uel erecta v 20 anela B scapulis (a corr.) B )

Inde com populum in deserta sese prosecutum ut Moyses typicus et propheta uerus aspiceret antiqua uictus sterilitate deficere, maxime mirandis antiqua solatia reparauit augmentis. tunc siquidem repentinam multae uolucris carnem, duorum modo piscium redundare fecit quantitatem; tunc uberrimum caelo manna diffudit, modo quinque panibus distributis totidem uirorum milibus epulas abundare concessit. ceterae modus turbae delituit mulierum paruulorumque multitudine numerum non habente. quodque magis amplius admireris quisquis ista perlegeris, si necdum tibi nota didiceris, post expulsam saturatae plebis esuriem cophinos ablata duodecim fragmentorum moles impleuit. nec tanta fuit copia cum daretur, quanta fuit in reliquiis iam fastidita cum tollitur. [*]( 1 despectans Bv 3 uices P 4 ac] ex hoc B 5 differet H auertite H 7 ledere libri 8 oppmantur P 9 leaitatis P honerat P 10 DB QVINQVEPANIBVSBT DYOBTB PIB- CIBVSR, de duobaa piscib: et qainq: panib: tarbis pas- H, In deserto duobuB piscibus et panibus turbas pascit v 11 uerunt P aspiret Par. antiquae b fort. uictum sterelitate B 12 maxime mirandis antiqua scripsi, mazimus antiqua P, maxime miranti I qua R, maxime miranti antiqua H, maximis antiqua Bx solatio P aitmentis B 13 fori. carnem dedit cf. Carm. v. 211 14 modo duorum BHv fecerit PRH 15 magno P 16 habundare PHB modo H, motus v 17 delicti ut P, dilituit H paruullorum quae P, parumolorumque HB multitudiuem HB 18 habentem PHB iam mireris P, ammireris RHB ita H Col. 19 perlegerit P expulsa P saturate P, saturitatẽ H 20 exuriem P, esurientem H quofinos P fracmentorum PH 21 condaretur P, c. daret Hv 22 reliquis PH fastidiata Bv (except. Ârev.) )

Interea sub caerulosa aestuantis undae feruores oceano diem suscipiente praecipitem, cum stellatae noctis proximum uesper pallidus nuntiaret aduentum, terris magistro residente discipuli marinum soli petiuere nauigium furebatque pontus expositam flabris aduersantibus in carinam. tunc umbrosae noctis quarta fere uigilia calcatas Dominus super undas obambulans. tumidos spumosi gurgitis fluctus placido comprimebat incessu, sacraque Christi uestigia miti pelagus alluuione lambebat. mirantur nonam subito periclitantes aspectum, pedestri sub calle uias patuisse nauigeras. cunctisque nutantibus, utrum uere Dominus appareret, an oculos metu discriminis obumbratos incerta caliginis simulacra deciperent, Petrus fidei socius et amicus, cui familiaris gratia Christum semper agnoscere concedebat, ut ad eum pergeret postulauit. uocatusque nil trepidans in marina descendit, nulla refluentis undae rapacitate submersus, qui Dominicae manus auxilio subleuatus potentis dexterae tutissimum confugisset ad portum, perque uitreos salsi marmoris campos callem secuit, contra mentem pelagi uiator existens. o fidei crescentis augmentum! pridem retia pauperis contempsit, uitae solatium; nunc ipsam rennuit uitam, quatenus ueniret ad Christum. [*]( 1 VBI VENIT AD DISCIPVLOS ABVLANS STPEA MARE B, de ambalatione dni super aquas et de dexteram petri porrectione H, Super undas ambulanti Petro dextram Christus porrigit v caerulosa PHB v, cęrulosę B estuantiscinde P feruoris Bv, fort. feruore; caerula aeetuantis unda feruoris v 2 suscipientem P 2 praecipitem um. B stellatae] si illa te noctis P 3 per p. Bv pallidumv 5 imbrosq B 6 n undas P 7 v m spondosi P fluctibus P cumprimebat P 8 abltuione Hv lambebant P 9 periclitantis P aspectus P, aspectu B 10 nauicetas P 12 simulata B 13 potius P, saucius n 14 semper Christum v 15 descendens H 16 inde P Bummersus B, submersis H dominice P 17 confuisset P 18 falsi H maris Hv, marmoris ex marinogis B contra mentem PBlv, contrementem BHB* 21 quatinus B )

Genesar igitur terram coetu comitante discipulorum relicta Dominus naui calcabat, cuius incolae gratum suscipientes aduentum, suos diuersis languoribus impeditos ad diuinam sanandos praesentiam congregabant, ut fimbria saltim uestimenti eius adtacta morbis mederetur asperrimis. et quisquis meruit hoc potiri, compos factus est mox salutis. quam pretiosa fuit haec uestis! uel pretium magis ista non habuit, quae nullo uenundata commercio parui fili muneribus ipsa redimebat uniuersos.