Opus Paschale

Cum poetarum studiosa consuetudo gentilium fabulosi carminis nugas nobilium commendet pompa uerborum, et siue clamoribus coturnatae tragoediae seu ridiculi Getae comica foeditatė uel quibuslibet metricae numeris disciplinae priscorum scelerata temporum gesta, nonnulla etiam probrae narrationis arte composita Niliaci papyro gurgitis calamo perarante contradant: cur ego, qui decacordo psalterio inter beati dogmatis choros Dauiticae modulationis cantus exercens spiritalia reuerenter [*]( 1 ptiosa P, prętiosa B, praetiosa H (exp. m. 2), pciosa G * nari-tate H flabescunt G nectarcgis P, nectaris B, nectarei, ▼a G 2 con ceris G appositis B, adpositus H (corr. m. 2), 4 - ..r adpossiti G concolore H, ccolor G, concolor v 3 faus G alludit RH (?) G, sic ex uestigiis detritae scripturae ueteris exemplaris Iur.cis(ciscorr.m.2)BolusR expressi lur. cis pauperis (cis corr. m. 2) H olus B 4 decerpsimas ex decerpsit G corr. ra pabside (ra a m. 2) P, paropside v 5 cernimur BG, cernimus PHv b Inscriptionem acldilli7f.abulosiH,fabulosasvscommendet (aram.2) P, commenda G, commendaret BH 9 conturnate ragoaediae (t a m. 2) P coturnate BH getae P, gefte G comitca H 10 disciplinam P1, corr. in disciplinae m. 2 11 eixiam P, ecia G ae probse (a, o a m. 2) P, probra v narracionis G 12 ca- lomo P re papy H corr. m. 2 t c radant G 13 Quor P ergo G deca corda G in G dogmitis B, docmatis G coros H diuiticq G, dauidicse v modulationis] s in ras. m. 2 c H Merens (c a m. 2) P spiritualia v )

Omnipotens indinidni Deus numinis et aeterni, qui totum sacro nutu contines mundum, qui machinam caeli tuorum digitorum operatione firmasti et potentis uerbi fabricam condidisti, qui rapidam pelagi fluctuantis insaniam limitem terrenae uicinitatis obruere terminis prohibes constitutis, qui solis radiantis aspectus et cornigeros lunae uultus diei noctique conterminans utriusque luminis uices sacro moderationis libramento dispensas, qui stellarum numerum potestates signa nomina loca cursus ac tempora solus colligis, solus agnoscis; qui rudis terrae membra torpentia per diuersos motus uiuis animasti corporibus, qui hominem fructus arboreos uetita praesumptione mandentem postquam morte condemnas, melioris cibi sacramento resuscitas et a uiperei morsus uoluptuosa fallacia potu sanguinis inmaculati conseruas; qui humani generis nomen praeter quos custos arca munierat repentina surgentis inundatione diluuii mersum penitus ac sepultum ex una rursus progenie multiplicas restitutum, ut mysticae [*]( 1 future P operienB PRH1, operiens uel aperiens v 2 maximum P 3 DB ORATIONE IPSIYS SEDVLII R, ORAT OMNIPOTENTEM CREATVARVM AVCTOREM DARI SIBI RECTAM DIOENDI CARMINIS TLAM DE MIRACVLIS DICTVRO PAVCA DIVINIS H nominis PR H et] om. H 5 potenti uerbi uirtute coni. Gall., potenti uerbo coni. Arev., sed cf. 20,20 nempe rerum omnium creatori, cuius cuncta seu nota eine lateotia uerbi constant machinia fabricata 6 rabidam B pela- gis fluctuantis H, fluctuantis pelagi v 7 terraenae H cial ciui- tatis P corr. m. 2, t uicinalis H corr. m. 2 constitutis om. P 8 noctisq; JB 9 unltus luminis uices (uultus am. 2) P sacrae Hv 10 potestatis (e s. I. a m. 2) P 11 munera c 12 menbra P 10poteetatis(es.1.am. 2)P11mnnerav12menbraP dioenas H 13 saporeoB P corr. m. 2 ue*tita H 15 resuscitans nonn. editt. uipereo morsu B 16 fallatia PBH immaculati Bv 18 diluuii inundatione v 19 progeniae P multiplicare v, multiplicare statuisti uel multiplicas restitutum coni. Gall. misticae P, mjstica B sed cf. Carm. v. 75 ) [*]( 12* )

Primus, ex quo in claram mundi faciem rerum confusa materies, quae chaos dicta est, uerbo fabricante surrexit, Enoch Deo gratissimus et dilectus uiuacem gloriam consecutus, per innumeros annorum cursus humanae modum naturae transgrediens, nascendo terrae munus impleuit sed morti miraculum, cui subtractus est, concitauit.

Marcebant Sarrae iam senectute membra languentia, et grandaeuo situ sanguis extinctus annosi corporis uenas desperatae prolis sterilitate damnauerat, cum senioris uiri fecundata conubio sinum gelidi repente uentris extendit et tumidis nouo partu praecordiis natum sera felicitate progenitum in spem [*]( 2 seculis P euo P 3 immortalia R 4 saltem v 5 inbecillae B 6 enitar v, enitear PR, emetar H 7 adtingere P1, attingere P2 RH corpore B 8 ora ora P suppeditent R, subpenditet H 10 numerus H densissimam P 11 arena P post conueniat ras. in H 12 DE TRANSLATIONE ENOCH B in] s. Z. P1 mundum faciem-confusam H 13 surrexit] DB TRANSLATO DIVINITVS NE MORERETVE ENOCH H Ex quo in claram rerum faciem confusa materies, quae chaos dicta est, Verbo fabricante, t surrexit. Enoch e Aenoch P 16 terae P sub morti H 17 subtractus P1 (tn corr. m. 2), sub I stractus B 18 DE CONCEPTV SARAE nr SENECTVTE B, DE PARTV SARRAE H, de partu Sarrae nonsgenariae sterilis v Sarae B 19 grandeuo libri san- \' guinis H Par. exstintas H desperate P 21 conubia RH simul P corr. m. 2, signum H )

Quem genitor munus Deo obtulit, cuius fuerat in desperatione promissio; stetit puer ad iugulum et factus est aries holocaustum. o sancti mens intemerata pontificis! humana respuit, diuina prospexit, filio dum uitam denegat adquisiuit. Abraham gladium protulit ut feriret, et Dominus sacrificium sibi mutauit ut parceret. grande scilicet gerebatur in hac pietate mysterium, quod pro humani generis uita sponte se Christus mitis agnus offerret ad uictimam.

Loth peritura fugiebat ex Sodoma, cuius uxor incautae praesumptionis audacia, dum respicit quod euasit, mutata salis remansit in statuam non pro sapientia, sed pro poena. nullus enim ad contempta semel mundi discrimina praecipiti rursus cupiditate conuersus iucundae salutis laetitia perfruetur. nec enim dignus est arator ille uentura fructuum fertilitate gaudere, qui sulcum uomeris recto cursu firmandi retro sui uultus auersione confundens praeteriti laboris ordinem dissiparit.

Rubus, innocuis quondam ignibus inuolutus, non ardens [*]( 1 populis H potu.suberam (potu a m. 3) P, p. uberorta H fort. nbera uber orta 3 VBI ISAAC IMMOLAT\' R, om. H obtulit deo Hv optulit P2R 4 promisso Par. et] at fort. 5 in holocauatum v 7 et] fort. at 8 sibi] B a m. 2 P parceret) filium non feriret Hv hanc P parte Hv 9 quod] nt r .H v 10 agnum H offeret P, offeret H corr. m. 2 uictima R, ad uitã H 11 DE VXORE LOTH IM STATVAM MVTATA SALIS R, NE VXORE LOTH IK SALIS STATVA VSA Hv fugebat (i a m. 2) B incaute H 12 quae v 13 statua libri sed cf. Carm. v. 122 poenam H 14 contenta P 15 di cupitate B corr. m. 2 iocundae PMH 16 illae R; uocaltum e, ae, f, oe permutationes in his codicibus non infrequentes nisi ubi momenti esse uidetur non notabo fructum H corr. m. 2 17 formandi Arev. retro sui scripsi, retro si PEH, retrorsi Pv, retrorsum coni. Arev. 18 dissipara R 19 DE IGNE RVBI B, DE IGNE ARDEWTIS RVBI DIVI- NITVS OSTENSO MOISI Hv )

Mitis uirgae natura tractabilis in inmitem et intractabilem mutata est draconem: quae uipereos motus tam sinuoso flexa uolumine quam trisulcas uibrando linguas exercens, geminos inimicae fraudis angues absorbuit atque propriam uirgulti speciem rigida rursus mutatione suscepit.

Per media marinis fluctibus profunda latentia reuolutis in geminum latus undis et aequorea diuinitus aedificatione suspensis pedestris turba transiuit. stetit undique pontus ut murus et cognati gurgitis spoliata uelamine tellus permansit nuda, donec populus pelago gradiens absente per pelagus uestigiis hospitam peregrinis aquosae uiam carperet siccitatis. mutauit natura semitam iussa paululum relaxare constantiam, et innumera lubrici salis campos multitudo transgressa rude baptismatis mysterium nesciendo cernebat, quae per aquarum freta salubria duce Christo transiuerat. ita denique propheta cecinit illa significans: uox Domini super aquas multas. uocem igitur uerbum dici quis dubitat? uerbum patris autem [*]( 21 cf. Psalm. 28, 3 ) [*]( 2 circumfulsi RH 3 at tactus RHv 4 ramos H flamma∗ (s eras.) P, flammas R, flamina Par. frontibus H 6 DB VIRGA MOYSI I* SERPENTE VERSA R, DE VIRGA IW DRACONEM VERSA ATQ: nr SE REVERSA. H, de uirga eiusdem moysi in draconem uersa atque in ee reuersa v inmitem H, immitem PR 7 in draconem H que P, quS R, qua Hv sinno so P flex. uolumin∗ H, flexu uolumina v 10 spetiem P eorr. m. 2 motatione H 11 DB DIVISIONE MARIS R, DB SICCATO MARI POPVLO ISRAHEL. H, de siccatione maria populo Israel v 12 ml ge,ntl P corr: m. 2, a t n ingem,um H corr. m. 2 lati H 1 aediflcatone H corr. m. 1 14 unda P, nudo H 15 abssente H pelagos H 17 naturam H 18 salis] is ex os P 19 misterio H 22 ∗er∗ebat H, gerebat v patris om. n autem patris R )

Quid eiusdem plebis cateruas innumeras in desertis terrarum spatiis et totius uictus sterilitate damnatis cibos angelicos panemque caelestis gratiae referam consecutas, ubi nectareus aetheriae maiestatis nimbus inrorans populo dapes ex pluuiis et copiosas ex imbribus escas effudit.

Per squalentia rursus uiolentis arua feruoribus sitiens aestuabat exercitus, qua familiari semper ardore negatis fontibus iacens terra languebat, qua spem bibendi pariter ac uiuendi deficiens aquarum natura subduxerat: cum stupentis saxi uisceribus torpor inclusus spumantem subito fluctuanti caute redundauit in laticem siccaeque ieiuni marmoris uenae potum cunctis uomuere multiplicem. his tribus ergo rebus iam magna sui nuntians sacramenta mysterii Christus erat in pelago, Christus in pane, Christus in saxo.

Asella, uile pecus et stolidum, angelicae potestatis uisione [*]( 2 inmens∗m H, immensam Gall. Arev. abysum P 3 renensiore H 4 mollibus H pericli n 5 plane H, plane corr. m. 2 7 DE MANNA QVOD SIGNIFICABAT XPM: R, DB MANNA CELESTIS PLEBI DATA QVE SIGNIFICABAT XPM H, de manna caelitus oidem plebi data v 8 nictos H angelicos] 8. I. m. 2 H 9 pauemquae P caelis H1 caelestis corr. m. 2 10 aethereae v inrotans (r a m. 2) P 11 effudit v, effundi P, infudit R, infundit H 12 DE AQV A QVAE ET IPSA. XPI GEREBAT FIGVRAM- B, DE PRODVCTIOITE AQVAE DE PETItA H" auruca (u exp. m. 2) H scitiens P 13 qua] qui H ardor* H 14 qua] C quam H bibendo H 15 stupentes P 17 sic«teq; (a cras.. c a m. 2) P 18 uomere H iam rebus BH 21 DB ASINA BALAAM QVE HVMANE LOCVTA EST R, DE LOCVTIONE ASELLAE II (Balaam) v in H capitula 12 et 13 ordine inucrso se excipi- unt ac Btolidum n )

Sol in medio caeli cacumine rapidos anhelantis nammae cursus infrenans contra Gabaon per insolitas diei moras dilato uespere lucem fixus adstrinxit, nec luna suis legibus mota pigrae stationis limen excedens ordinem consueti gressus exercuit, donec gladius uictoris exercitus hostilem funditus amputaret caelestis auxilii coniuratione uirtutem. famulantia denique uidebant ipsa iam sidera per similis uocabuli sacramentum Iesum Dominum nomine praecedente uenturum.

Heliam praeter naturae dispositum corui diurnis epulis transegerunt, alesque uoracis rostri rapacitati subiectus, qui facilem praedam cauo gutturi subministrat, ieiunis morsibus escam deferebat inlaesam. nunc Heliae bonus ac fidus, qui Noe quondam malus ac perfidus in terris abluit culpam in aquarum inundatione contractam. at ille Deo plenus existens, postquam miracula terris plura monstrauit suaque dignum successione per spiritum uelut hereditaria largitate propriae uirtutis munus transtulit in amicum, flammeis raptus equis et curribus per illos clarae serenitatis excessus, qua leuior puri tramitis uia nullos in aetherio campo feruentis rotae sulcos orbita demergente conseruat, dexteriora maioris spatii [*]( 1 affectibus H 3 ORANTE rav SOL STETIT AD GABAON R, de STATIONE solis SVB IESVNAVE Hv anelantis H 4 die moras P 5 aastrinxit R, a∗strinxit H 7 uictoris e exercitum H, eiercitum v 8 ra ampntauit P uirtntS R, uirtute H, nirtuti v 11 DE HELIA ET CORYO R, ..DB HELIA COEVIS MINISTRANTIBVS H pacto atque igneo curru in caelum recto addit v HeliS R, Helian P, Haelian H 12 noracis] In u. c. erat scriptum feracis rostri, sed postea a librario primae duae litterae dictionis feracis duobus punctis subnotatae et desuper apposita syllaba uo, ex quo effeci uoracis, quae lectio huic loeo apte conuenit Iur. rapacitatis R 14 inlesam PRH h non celiae P corr. m. 3 15 Noe] in ras. R1 16 deo om. v 18вucces.sioneHbereditariamlargitatem"19raptum H 18 succes∗sione H hereditariam largitatem v 19 raptum H eorr. m. 2 20 clare PH1 21 nnllus H 22 demerbe P dexteriora∗ H )

i Ezechiae, regi iustissimo, in extremis uitae terminis constituto quindecim Dominus sua pietate uel iure annos addidit ad salutem mortisque claudens patefacta iam limina uitam in Occasu languentem ad ortus reuocauit originem.

Ionas in marinos fluctus anxiae puppis trepidatione iactatus uteroque sorbentis ceti reconditus, non sensit aquas in pelago constitutus, uitale scilicet sepulchrum ne moreretur ingressus, tutusque mitissima sub uoraci uentre custodia depositum dei uidebatur esse non praeda, hostilique salubrius protectione seruatus uenit ad terram uomitu, non carina. cui facto diuersitate contrario nauta feritatem praebuit, fera nauigium ministrauit.

Cum inspirante caelitus Deo trium puerorum una cordis intentio Babylonia sacra contemneret pariter ac negaret [*]( 1 spatiis sic P exhe (axe a m. 2) P, axae R 3 hac H helie H1, helie H2 4 semite Hl corr. m. 2 nomini PHv graio R, greco PHv 5 quaead P, qwat H ~ a m. 2 6 ex- * promi (i s. l. eras. uid.) P exprimi uideatar v 7 DE EZECHIA. BBGE CVI ADATCTI SVNT XV ANNI VITAE B, DE QVINDECIM ANNOS EZE- CHIAE ADDITIS H, de quindecim annis ad uitam regi desperato additis Ezechiae v 8 piaetate H ut saepe 9 sa.lntem (u eras.) H 10 occasam P langentem H 11 DE IONA IN VENTRE CAETI S, DE IOXA CETO VORANTE SERVATO Hv fiuctos H anxie H" corr. m. 2 12 sorbenti R sed cf. Carm. v. 193 coeti PRH 14 post depositum rasura 2 litt. in H dei] 8. I. P (m. 1 ?) 15 \'stilique H corr. m. 2 16 uomitu. (m eras.) H 17 teritatem H, ueritatem I 19 DE TRIBVS PVERIS IN CAMINO R, me TRIBVS PYERIS ET PERSECYTORE EORY IW PECYDEM VERSO H, do tribus. pueris in camino flamma saeaiente non tactis et persecutore eorum in pecudem uerso v inspirante P, sins pirante H, spirante Rv 20 babilonia R pariter] penitus v )

Auctor igitur tam nefandi iudicii dignum facti supplicium non euasit. nam quia uecordi raptus insania humanae pietatis iura dispexerat, ferino uixit ritu per siluas et consortia pecudum sectatus agrestia aulici deliciosa conuiuii, pastus faeno, potatus fluuio permutauit, quem sub huius deformitatis aspectu hirsutum siluis et montibus septem uiderunt tempora peruagatum.

Nec minus Darn postmodum regnatons dum praeteritam furor imitatur insaniam, Danihel, Hebraeorum decus amplissimum, cum feris ieiunio stimulatis includitur et simplicis animae corpus innoxium saeuis uorandum morsibus deputatur. belua tamen facta mitis et placida, ne sanctos artus insano dente laceraret esuriens, coepit amare iam famem; uultusque [*]( 1 exicium R, exitum H 2 achamoenii P, achemenii RH 3 rogof cuncti PR 4 in medios PR, in medio. H rogo uincti (H) traduntur in medio v, rogos uincti truduntur in medios scripsi (cf. Dan. e 3, 21) pira PB 5 imaginum P deficientes P, deWente H imaginem poena deferente (deferiente Par.) eupplicium v • plus calentis 6 quantS H corr. m. 2 7 caelestis restincta (restina m. 1) torpnit P pL calentis a m. 2 ca.entis H salus, cum gloria flammis fldei plus candentes (uel cadentes), restincta etc. v 8 DB NABVCHODONOSOR R, DE NABVCHODONOSOR REGEM IN BOVEM CONVERSO H (post rasuram) c factis Hv 9 qui c 10 pecodum R 11 agrestia ministri regis aulici R (in quibus glossema inesse uidetur) deliciose H pasti H foeno libri 15 DE DANIHELE IN LAcr LEONVM R, DE DANIELO A FAMELICIS LEONIBVS CVSTODITO Hv 16 furori mutatur P\' imitat\' R, imitatus H daniel H hebreorum PH, ebreorum R amplissimam P 17 stumulatis H includetur H 18 saeuius I (?) v 19 platida H sancto astis H 20 famen P )

Dic ubi post talia tuae sunt leges, pertinax o natura, qui totiens tibi iura subtraxit? qui translatum nescire uirum iussit infernum, sterili maritae fecundam praestitit senectutem, ad aram sponte uenire conpulit pecudem, muliebrem effigiem in salis simulacra conuertit, ramos incendiis aestuantes non ardere monstrauit, uirgultum soluit in colubrum, per marinos fluctus pedestres patefecit incessus, pluentibus nimbis nectareum manna diffudit, ex arentibus saxi uisceribus undas eiecit, ora mutae quadrupedis humana effari uerba permisit, elementa defixis cursibus longa statione suspendit, uolucrum ministeriis hominem pauit et in caelum corusci equitatus axe perduxit, morienti iam regi tria uitae lustra donauit, feri praedonis in utero portum dedit esse naufragio, rore sidereo puerorum membra proluit in camino, regem uagum dumosa per pascua feris ac pecoribus fecit esse conuiuam, leones praedae parcere et rapinam docuit non amare? nempe rerum omnium conditori, cuius cuncta, seu nota, siue latentia uerbi constant machinis fabricata sui operis subiacent fundamenta; et sequitur iubentis imperium creatura quacumque nutu traxerit diuina sententia. [*]( 1 terribilis H Par. Arev. sumittens P, submittans B 2 uira P 4 VBI RECAPITVLAT SVPERIORES VIBTVTBS R, MIRACV- LORVM RECAPIТVLATIO H (praedictorum add. v) qui. (s eras.) P 5 toties P quis toties - quis translatum v 6 steril** ma ∗∗∗ H matri v 7 compulit uenire v 8 effigi«em H n eras. simulacra PR cf. v. 225, simulacrum Hv incendii P 9 colubrem H em corr. m. 2 ex im 10 nimb∗is H 12 ore P t ore fort. recte munae P humana] a, ex e P fari BHv axe 14 chorusci JB aequitatis f ep duxit P axae R 15 moriente-rege R tria ∗∗∗∗ (uite eras.) H, uitae Otn. v 16 naufragio P, naufrag.o (i eras.) H, naufrago B cf. Carm. 18 leonis B 19 prede H1 corr. m. 2 nampe Hl 20 conditori. H creatori omnium v seu latentia v 22 quecumq; P, quocumque Par. Gall. nutu traxerit PB, n. retraxerit H, naturae traxerit V 23 diuine H\' ę corr. m. 2, diuinae v )