Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

exstant adhuc per diuersas prouincias in magnarum urbium ruinis paruae et pauperes sedes, signa miseriarum et nominum indicia seruantes, ei quibus nos quoque in Hispania Tarraconem nostram ad consolationem miseriae recentis ostendimus.

et ne quid forte Romani corporis ab hac dilaceratione cessaret, conspirant intrinsecus tyranni, consurgunt bella ciuilia, funditur ubique plurimus sanguis Romanorum Romanis barbarisque saeuientibus; [*]( AVCTORES § 7 Germani .. Rauennam u. peru. Hier. 2277L aut Eutr. 9, 7 || Alamanni — transeunt Hier. 2278 || Graecia—deletur Hier. 2279 aut Eutr. 9, 8 || Dacia-aufertur Eutr. 9, 8 || Quadidepopulantar Hier. 2279 || Germani .. pot. Hispania Hier. 2280 aut Eutr. 9, 8; cf. Oros. 7, 41 § 2 || Parthi-conrodunt Hier. 2280 aut Eutr: 9; 8 § 8 Tarraconem cf. Eutr. 9, 8 et Hier. 2280 ) [*]( 1 [relictaeque gentes laxatxsque habenis in omnes romajnorum P || relictaéque (que a. a. m. 1) B || auenis D 2: [fines inuehuntur germani alpibus rhetia totaque] P || rhetia B eciam D || penetra[ta rauennam usque perneniunt] P 3 alamanni] PBD || [gallias peruagian]tes P 4 [etiam in italiam transeunt graecis maohedonia portus (sic) asia] P || grecia B greciam D || machedonia a. r. B macidoniam (i prior a. s. m. 1) D 5 [gothorum inundatione deletur] P || gothorum] BD || deletur] BDςv (singulari numero etiam apud Eutr. et Hier.) delentnr (V2N) h || datis B || [trans danubiom] P || danuuium] D danubium B 6 perpetua D || aufemtur B || qua dies armatae D 7 abrasam D || hispaniam D || misopotamlam (I ex corr. add. m. 1) D 8 siriamque D || conradunt] Dg con∗radunt P con*redunt (correctura erasa) B contrahunt V3O contradicunt (s. 8. al corrad m. 3) G corrodunt s (nLugdd. 1-4) Zv || extant P et post ras. R 10 sedes] ∗ędes (er. s) G2 glossam ulilule adscr. G* || inditia R1 11 spania D || terracone D || nostra D 12 conlationem D || retentis a. rare B regentis D 13 romani (i in ras.) B || delaceratione (de m di m. coaeua) B || cesseret B* 15 sanguis plurimus D solus ) [*]( 31* )

484
sed cito ira Dei in misericordiam uertitur et coeptae ultionis maior forma quam poena in mensuram plenitudinis reputatur.

igitur primus Genuus, qui purpuram imperii sumpserat, apud Myrsam occiditur. Postumus in Gallia. inuasit tyrannidem, multo quidem reipublicae commodo, nam per decem annos ingenti uirtute ac moderatione usus et dominantes hostes expulit et perditas prouincias in pristinam faciem reformauit; seditione tamen militum interfectus est.

Aemilianus apud Mogontiacum cum res nonas moliretur oppressus est. post mortem Postumi Marius ibidem inuasit imperium sed continuo interfectus est. deinde Victorinus a Gallis ultro creatus et post paululum occisus est.

huic successit Tetricus, qui tunc Aquitanicae praesidatus administrabat officium. multas seditiones militum pertulit. at uero in Oriente per Odenatum quendam collecta agresti manu uicti repulsique Persae, defensa Syria, recepta Mesopotamia est, et usque ad Ctesiphontem rusticani Syriae cum Odenato suo uincendo uenerunt.

Gallienus autem eum rempublicam deseruisset ac Mediolani libidinibus inseruiret, occisus est [*]( AVCTORES g 10 Gennus — occiditur Eutr. 9, 8 || Postumas sqq. et § 11 Eutr. 9, 9 exceptis § 11 oppressus est et ibidem, quae suo Marte addidit Orosius § 12 Eutr. 9, 10 et (collecta agresti manu) Sier. 2282r § 13 Eutr. 9, 11 et (libidinibus inseruiret) 9, 8 ) [*]( 2 nensura D 8 primo gneus genuns V primo genuua 0 p genuus 0, || gennus] PRDςv; apud Mnrsam Ingenuo (Genuo codd. Leid. et Bert., Γέυυοv Paean.) Eutr.; Ingenuue corr. h || sumserat PD* 4 missam D || postumius PR (t a. 8. m. 1 in R) 5 namd (d dd. m. 1) P || decim D x B 7 post reformauit 8 litterorum spatium rel. in fine uersus P 8 aemilianus] PRv itemque (uel em-) 5 aemelianus D emelianns Y; immo Laelianus. Fort. tamen Orosius scripsit item aelianns (1. aeliano Eutropii codd. Leid. et Bert., Aouxιω AlλιαvώΡaean.) 9 mogontiacum cum] MHN mogonziacum cum T mogontiam cum PBW mogontia cum D magontiam cum G ingentia cum V 10 postumi] G1 VY. postumii P (sic postumi imarins), BDG (m. ut uid. 2), N1X2 postumiani W 11 uicturinus PB1 12 paullnlum P* 13 multasque v \' 14 quemdam D 15 peree Bx || asiria D 16 cteaifontem PD tesifoutem B 17 odenatn R* 18 ∗∗deseruisset (1 aut 2 litt. er.) P )

485

Anno ab Vrbe condita MXXV Claudius uicesimus octauus uoluntate senatus sumpsit imperium statimque Gothos iam per annos quindecim Illyricum Macedoniamque uastantes bello adortus incredibili strage deleuit. cui a senatu clipeus aureus in curia et in Capitolio statua aeque aurea decreta est; sed continuo apud Sirmium, priusquam biennium in imperio expleret, morbo correptus interiit.

Claudio mortuo Quintillus frater eius ab exercitu imperator electus, uir quidem unicae moderationis et solus fratri praeferendus, septimo decimo die imperii interfectus est.

Anno ab Vrbe condita MXXVII Aurelianus uicesimus nonus imperium adeptus quinque annis ac sex mensibus tenuit, uir industria militari excellentissimus.

expeditione in Danuuium [*]( AVCTORES § 1 Claudius sqq. Eutr. 9, 11 et Hier. 2286r. 2287r exceptis iam per annos xv ab Orosio sec. suos numeroe (cf. eap. 22 § 1) compntatis § 2 Eutr. 9, 13 § 3 Aurelianus — § 6 Eutr. 9, 13 et (§ 3 uicesimus nonns) Hier. 2288 ) [*]( EXPILATORES 2 Gothos — 4 deleuit exscripsit Iordanis Chron. 237 A1 B per—uastantes compilauit lsidorus Hist. Qoth. 4 || per annos quindecim exscripsit Beda D. t. r. a. 4224 18 expeditione— p. 486, 1 profiigauit compilauit Iordanis Chron. 237 A1 ) [*]( 1 I XXV. PB (sic I ubique PB) millisBimo nicissimo quinto D || uicesimus octanos D XXVIII PB 2 senatna (e in ras. ex a al. m.) B senatu D II surapsit (in ras. m. 2) P II gothos-iam (s-i in ras. M. 2) P got thoriam D 3 quindicim D || yllyricum B ylliricum B illiricum D H machedoniamque P et a. r. B 4 clipeus] V clepins D clypeus PB clippeus X, clyppens G 5 capitnlio (n in o corr. m. 1 P) PD capua V || statua aeque] D statu. eque P statu aęquę B\' statua equestris B1 statua equestris (aeq- pro eq- V) VTO 6 sermium D firmum V II biennium post in imperio exhibet G biennio X, || in imperio] P m. ut uid. 2 R2G10 ς in imperium P1R1D imperio KT imperium MG10 II impleret G 8 quintilins VGT 10 septima decima VWTO II die imperii] PRDVW Ou die imperii sui Port. X, imperii sni die G imperii die s (uelut N1) v die O 11 I-XXVII PB, s millissimo uicensimo septimo D; m. xxvi 0 m. XXIIII N || uicesimns nonus] D XXVIIIIPB 12 ac] PRD et v 13 expeditioneque facta in danubium || expeditione] militari expeditione (militari s. s. m. 2) B II danuuium] D dannbium PB )

486
suscepta Gothos magnis proeliis profligauit dicionemque Romanam antiquis terminis statuit. inde in Orientem conuersus Zenobiam, quae occiso Odenato marito suo Syriam receptam sibi uindicabat, magis proelii terrore quam proelio in potestatem redegit.

Tetricum, in Gallia minime sufficientem sustinere seditiones militum suorum scribentemque etiam:

  1. Eripe me his, inuicte, malis
ac per hoc proditorem exercitus sui, sine labore superauit. sic Orientis et Aquilonis receptor magna gloria triumphauit. ur-

bem Romam muris firmioribus cinxit nouissime pum persecutionem aduersus Christianos agi nonus a Nerone decerneret, fulmen ante eum magno pauore circumstantium ruit ac non multo post in itinere occisus est.

Anno ab Vrbe condita MXXXII Tacitus tricesimus adeptus imperium sexto mense occisus in Ponto est. post quem Florianus parem regni sortem ferens, tertio demum mense apud Tarsum interfectus est. [*]( AVCTORES § 5. Eutrop. 9, 15, ex quo etiam lin. 7 Vergilianum (Aen. 6, 365) allatum est § 6 Hier. 2292 (codd. BFMR) et (in ijinere) Butr. 9, 15 oap. 24 § 1 Tacitus sqq. Hier. 2293 et Eutr. 9, 10 ) [*]( EXPILATORES 12 ante eum — circumstantium exscripsit Beda De t. r. a. 4229 ) [*]( 1 magnis (s 8. a. m. 1) P || proheliis D || decionemque D ditionemque B 3 odisato D 4 praelii D (eed in seqq. proelio) 5 gallia minime] galliam inimicum D || galliã r eras.) P 7 innicte a. ras. B inuite D 8 suis D || (aine labore su>perauit (in- duea redintegrauit manus 4) P 9 aquilonis (o in rasura m. 1) B || (triumpbauit) P 10 cincxit D et a. ras. R || nouis<sime cum persecutionem) P 11 (decerneret pulmen (sic) ante eum) P 12 fulmen ante] folminant D || (magno pauore circumstantium ruit ac non mul>to P || ruit om. D 18 itere P1 (corr. m. 3) itenere R1 14 co[ndita Ῑ-XXXII. tacitus XXX adeptus im]perium (indusa redinte- grauit m. Ji) P || millissuno trecissimo secundo D || tricisimus D xxx (s. s. VS aj. m. ut passim) B 15 [ponto est post quem florianns parem regni sortem farens] P 16 [tertio demam mense apud] th[a]rsum P || tarsum] D tharsum B 17 [interfectus est anno ab unbe condita] P, )

487

Anno ab Vrbe condita MXXXIII Probus tricesimus primus regnum sortitus obtinuit annis sex et mensibus quattuor. Gallias iam dudum a barbaris occupatas per multa et grauia proelia deletis tandem hostibus ad perfectum liberauit.

bella deiade ciuilia equidem plurimo sanguine duo gessit: unum in Oriente. quo Saturninum tyrannide subnixum oppressit et cepit, aliud, quo Proculum et Bonosum apud Agrippinam magnis proeliis superatos interfecit. ipse autem apud Sirmium in turre ferrata militari tumultu interfectus est.

Anno ab Vrbe condita MXXXVIIII Carus Narbonensis tricesimus secundus suscepit imperium ac biennio tenuit. qui cum filios suos Carinum et Numerianum consortes regni effecisset, bello Parthico postquam duas nobilissimas Parthorum urbes Cochem et Ctesiphontem cepit, super Tigridem in castris fulmine ictus interiit. Numerianus, qui cum patre fuerat, rediens fraude Apri soceri sui interfectus est. [*]( AVCTORES § 2 Probus sqq. — § 3 Hier. 2294 et 2299 s et Eutr. 9, 17 § 4 Carus sqq. Hisr. 2300 et 2301b et Eutr. 9, 18 excepto 15 rediens ab Ororio addito ) [*]( EXPILATORES 2 Gallias-4 liberauit exscripsit Beda D. t. r. a. 4236 ) [*]( 1 mileeimo treoeeimo tercio D || trecesimus primus D XXXI PB 2 r[egnum sortitus obtiauit annis s]ex P || et om. PB || men[sibus IIII galli]as P || quattuor (t pr. s. s. m. 1) D nn B 3 occupa[tas per molta et grauia] P || occuratas R1 occursatas m. coacua JB incursatas in mg. fs || proel[ia deletis ta]ndem P 4 [bella deinde] P 5 [ciuilia] e[quidem plnrijmo (sic eq. non et q. J quoque m.) P || equidem] RDv et quidem g (uslut Nt) « || sanguine (i s. s. m. 1) P 6 saturninum (eras. ut uid. s) P || oppreeit Rs H et om. D || cqpit B 7 quo om. m. 1 8. lin. add. m. coaeua B || procubum D || bonosum (s in ras. m, I) P bonusum D 8 sirmiom D finmm (-mium corr. m. 1 aut 2) V 9 interiectus (t prior statim corre., ex p ?) D || est tm. D 10 millesimo tricensimo nono D || trecissimus secundus D XXXII PB 11 biennium DO, per biennium VTO 12 effecisset] PRDς v fecisset c (uelut Na) h n et bello PB 18 partioho (e s. s. m. 1) D; Parthos memorat Hier., Persas Eutr. || cochen D 14 cthesifontem (c ex corr. add. m. ut uid. 1 in B) PB ctesifontem D || o.epit (er. o) JB 15 numeri anus (una hasta er.) P numirianus D 16 apri:so oeri P apriso| ce**ri (er. te) D ) i

488