Historiae Adversum Paganos

Anno ab Vrbe condita DCCCCLXLI Gordianus uicensimus tertius ab Augusto imperator creatus est mansitque in eo [*]( AVCTORES § 1 Eutrop. 9, 1 et (4 XXII et 7 persecutionem — in Christianos .. exercuit) Hier. 2252 et 2253 (cf. codd. BFMR) § 2 tertio Bier. 2252 || a Pupieno-interf. (Eutr. 9, 1 aut) Hier. 2254 || persecutionis sqq. Bufinus 6, 20 et Hier. 2253 excepta Mammaeae mentione (cf. Oros. cap. 18 § 7); ad sacerdotes—doctores cf. 7,27 § 9 § 3 Gordianus — annis VI Hier. 2255 ) [*]( EXPILATORES 7. persecutionem—9 interfectus cf. Iordanis Get. 15 || 7 sextnu a Nerone adsciuit Iordanis Chron. 236. C2 10 maxime—13 presbyterom compilauit Beda D. t. r. a. 4191 ) [*]( 1 oppresit B* 2 assessore PR 3 mogontiacum] V3NN1 WX2 (cum s. 8. in Ns) mogoncia cum D magontiacum PBGmongo- tiacum 0 mongziacum (c ex t) V imagontiacum G m. 1° aut T 4 nongentissimo octogen tiBsimo (oge fort. inras., sed m. 1 n tis eras.) septimo D || maximianus D || uige∗simus R2 6 b. i.] in bellum D 7 creatns] Dg factus PRς || renone R1 8 pupieno] DG1a V2 X1 X4 puppieno Nt pupione (one m. 2 in ras. P) PG1bTW X2X3Z Frec. Iord. (ef. Hier. cod. A) pupinione B pupenio V 9 interfectus est P interfectus-|| (punctum in ras. ut uid., in qua e fuisse potest) B || at uitae (et m. 1) D || qui] quia K 11 mameae] P et ex corr. m. coacuae B memeae R1 mam mea D 12 clericos eius T || uel∗∗ P || originem D 18 praebiterum D 14 nongentissimo nonagissimo primo D || gordia | dus D || XXIII PB 15 imperatur∗ (er. e) D )

Gordianus admodum puer in Orientem ad bellum Parthicum profecturus, sicut Eutropius scribit, Iani portas aperuit: quas utrum post Vespasianum et Titum aliquis clauserit, neminem scripsisse memini, cum tamen eas ab ipso Vespasiano post annum apertas Cornelius Tacitus prodat.

igitur Gordianus ingentibus proeliis aduersum Parthos prospere gestis suorum fraude haud longe a Circesso super Euphraten interfectus est.

Anno ab Vrbe condita DCCCCLXLVU Philippus uicensimus quartus ab Augusto imperator creatus Philippum filium suum consortem regni fecit mansitque in eo annis septem.

hic primus imperatorum omnium Christianus fuit ac post tertium imperii eius annum millesimus a conditione Romae annus impletus est. ita magnificis ludis augustissimus omnium praeteritorum hic natalis annus a Christiano imperatore [*]( AVCTOES § 3 Pupienus—interfecti sunt Hier. 2256 et Eutr. 9, 2 (frater eius temere add. Orosius) § 4 Gordianus — aperuit Eutr. 9, 2 qui laudatur || Cornelius Tacitns] Historiis (cf. Oros. 7, 9 § 9) § 5 Eutr. 9, 2 cap. 20 § 1 Philippus — § 2 Hier. 2261 et 2262f (et 2263h) exceptis § 2 post tertium — annum, in quibus sequitur late,.culum suum ) [*]( EXPILATOURES 10 Philippus —11 imperator .. 13 Christianus fuit compilauit Seuerus Chron. p. 453 13 primus—16 celebratus est exscripsit Beda D. t. r. a. 4204 ) [*]( 1 annis (i in ras. exout uid.) B || pnpienns] PBD || fraU (er. r ?) B 2 palatio (o ex u corr. m. ut uid. 1) P palatiam B1 3 gordianus (o ex u m. 2) B || particum (cum ras, supra ti) B 4 eotropius D || scribsit Bl scripsit R2G 5 uespasianum (aitera s in ras. m. 2) P 6 scripsisse] B* scribsisse PBb scribsise (r 8. a. m. 1 in D) RaD || uespasiano (altera B in ras. m. 2) P uespassiano D 7 cornilius D || gurdianuB RaD 8 praeliis D 9 circisus D || eufraten PB eofraten D 10 nonagentissimo (a eras.) nonagissimo septimo D || filippus D || uicinsimus quartus D xxim PB 11 imperatore P lmperatore B imperatur D 12 vn PB 13 imperatorum] P m. 3 uel 4 imperaturum (sic -#) D imperator P1R ||pianos R1 14 milissimus D 16 implitus D || est om. D || augustissimus (ult. u in i corr., deinde m. post. v s. s.) P 16 supra natalis scr. al (3 in ras.) notabilis (2*) in G || celebratus est imperatore D )

nec dubium est, quin Philippus huius tantae deuotionis gratiam et honorem ad Christum et Ecclesiam reportarit, quando uel ascensum fuisse in Capitolium immolatasque ex more hostias nullus auctor ostendit.

ambo tamen quamuis diuersis locis tumultu militari et Decii fraude interfecti sunt.

Anno ab Vrbe condita millesimo quarto Decius, ciuilis belli incentor et repressor, occisis Philippis uicensimus quintus ab Augusto inuasit imperium tenuitque annis tribus.

idem continuo, in quo se etiam ob hoc Philippos interfecisse docuit, ad persequendos interficiendosque Christianos septimus post Neronem feralia dispersit edicta plurimosque sanctorum ad coronas Christi de suis crucibus misit.

idemque filium suum Caesarem legit: cum quo simul continuo in medio barbarorum sinu interfectus est.

Anno ab Vrbe condita millesimo septimo Gallus Hostilianus uicensimus sextus ab Augusto regnum adeptus uix duobus [*]( AVCTORES § 4 Eutr. 9, 3 et (Decii fraude) Bier. 2268* cap. 21 § 1 Decius ciu. belli.. repressor Eutr. 9, 4 || xxv sqq. Hier. 226sa, qui tamen non a. III sed a. 1 tn. 2 numerat (II Eutr.) § 2 idem — Christianos Hier. 2268* (cf. codd. ABMB) || plurimosque sqq. fort. adhibitus Rufinus 6, 29 § 3 Eutr. 9, 4 § 4 Gallus sqq. Eutr. 9, 5 et (17 xxvi et uix n annis) Hier. 2269 ) [*]( 1 quin] qui in D 2 ad - ecclesiam] a xpi ecclesia TO xp̃ι aecclae 01 || ohristum et] ohristi D (xp̃ι) || eolesiam P (non R) 3 capitulium D || immolataque D 4 nullus nullus (sed prius erasum) B || autor R* 5 tumultum militare decii D || militari (m 8. 8. m. ut uid. 1) P 7 millissimo D 8 occis∗is (alt. i radendo ex u) D H -xxu- P XXV.. (8. s. mus et tus m. 2) B 9 i*nuaait (er. a) R 10 ob (o in ras. m. ut uid. 1) B ab V || philippos] X1 (HN) v philippum PRDgZ 11 septimũ (ũ in us corr. m. 1) P 12 s.anctorum (er. c) B 13 de suis cr. misit om. D || crucibus] PR1Vs Port. N1KMbHNEv cruciatibus R2GVTW Мa (O) X, Frectdfus h 16 mille∗simo (eras. s) B milissimo D 17 XXVI PB || uixi R1 uixit (exp. m. ant., erasis aliis punctis) P uixit B* )

exeritnr ultio uiolati nominis Christiani et usquequo ad profligandas ecclesias edicta Decii cucurrerunt, eatenus incredibilium morborum pestis extenditur: nulla fere prouincia Romana, nulla ciuitas, nulla domus fuit, quae non illa generali pestilentia correpta atque uacuata sit.

hac sola pernicie insignes Gallus et Volusianus dum contra Aemilianum nonis rebus studentem bellum ciuile moliuntur, occisi sunt. Aemilianus tamen tertio mense inuasae tyrannidis extinctus est.