Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

hanc nunc amplissimam dilatationem uastissima ruina consequitur. apud Parthos enim consul Romanus occiditur exercitusque deletur, atrocissimum illud Pompei atque Caesaris bellum ciuile conseritur et inter haec Roma ipsa repentino correpta incendio concrematur.

anno siquidem ab Vrbe condita DCC incertum unde concretus plurimam Vrbis partem ignis inuasit, neque umquam antea [*]( AVCTORES § 5 Liuius, lib. ut uid. 108 (cf. Orosius 7, 2 § 11, ubi Liuium laudat; 7, 39 § 15; Obseq. 66); ad illa hinc iam-committitur fort. Eutropius 6, 19 adhibitus ) [*]( 1 romania D 2 ociani D || mari D ||que (e in i, deinde i ita e m. 2 B) RD 4 naturali damno] damnis naturali damno L || dam∗no (eras. p) R 6 rodanum Ra 7 cimbricorum PB 8 prouectibus] LPRaZ ed. 1542 prouentibus RbDZ1υ 9 hanc (h et c erasae, mox al. m. restitutae) B 10 sillana dilaceratio D || syllana LPR ||castigat (t fin. in ras. ampliore) P 12 paene om. D n propemodos pa∗ciis (er. u) D 15 ad extremos (os statim corr. ex I) om. sed s. 8. m. 1 aut 2 R || extremum P extremus D || propemodo D 17 ∗dilatationem (eras. c aut e) R dilationem L || uatissima R1 || partus D 19 illum P1R || atque] L solus et PRDυ || conseritur et) conscribitur (om. et) D 00 corrupta PRa 21 anno ab (ab del.) P ||septingentensimo L septingentissimo D 22 ante L )

394
tanto incendio correptam ac uastatam Ciuitatem ferunt. nam quattuordecim uicos cum uico Iugario consumptos fuisse memoriae proditum est hinc iam bellum ciuile committitur, quod magnis iamdudum dissensionibus ac molitionibus parabatur.

Nam rediens Caesar uictor ex Gallia decerni sibi absenti alterum consulatum poposcit. contradictum est a Marcello consule adnitente Pompeio, deinde decretum est a senatu, ut in Vrbem Caesar non nisi dimisso exercitu ueniret, et ex Marcelli consulis auctoritate ad legiones, quae apud Luceriam erant, Pompeius cum imperio missus est.

Caesar Rauennam sese contulit. M. Antonius et P. Cassius tribuni plebis pro Caesare intercedentes, interdicente Lentulo consule curia foroque prohibiti, ad Caesarem profecti sunt Curione simul Caelioque comitantibus.

Caesar Rubicone flumine transmeato, mox ut Ariminum uenit, quinque cohortes, quas tunc solas habebat, cum quibus, ut ait Liuius, orbem terrarum adortus est, quid facto opus esset, edocuit. deplorans iniurias suas, causam belli ciuilis, pro restituendis in patriam tribunis, esse testatus

est inde per Antonium septem cohortes, quae apud Sulmonem morabantur, a Lucretio recepit, tres legiones quae cum [*]( AVCТORES 5 - 8 ueniret Eutropius 6, 19 (absenti Orosianum) || 8 et ex Marcelli—§ 4 Liuius 109 (quem Orosius § 3 laudat) ) [*]( EXPILATORES 8 et ex Marcelli—10 missus est exscripsit Paulus 153 ) [*]( 1 corruptam PR 2 quattuordecem D grai PR ||consumtos (-tus D) PD 3 proditum] traditum D || iam] tam Pa || bellum (11 a m.2 insertae in spatio a m.1 relicto) L || ciuilem D 5 uictor aaesar L || absenti] absenatu L 6 alterum] iterum PR 7 aNnitente R3 || deinde|cretum D 8 dimis* so P 9 marcello Ra ||aput L 10 rauenna LD 11 sese (prior a inras. m. 1) D se L ||marcus PRD || antunius D ||p. L publius PRD\' Q. corr. fsh 12 ante intercedentes uocabulum eiusdem mensurae er. B ||inter∗ dicente P interdicentes D || furoque R1 13 prohibiti ad] prohibita D || prohibiti (biti ex buit m. 2) P || caesar; (i. e. caesar) D ||caelioque] LPR caėho quę D; Coelioque fsh 14 rubigone D 15 ar iminũ (pone r fort. ras.) B 18 patriam P ||tri∗bunis P 19 per (r in ras. paullo maiore) B ||solmonem D 20 lucricio D )

395
Domitio apud Corfinium morabantur, ad suas partes traduxit. Pompeius atque omnis senatus, crescentibus Caesaris uiribus trepidi, tamquam Italia pulsi in Graeciam transuecti, Dyrrachium gerendi belli sedem delegerunt.

Caesar Romam uenit negatamque sibi ex aerario pecuniam. fractis foribus inuasit protulitque ex eo auri pondo quattuor milia centum triginta et quinque, argenti pondo prope nongenta milia.

inde digressus Ariminum ad legiones, mox Alpes transuectus Massiliam uenit, ad quam oppugnandam, cur receptus non esset, Trebonium cum tribus legionibus relinquens, ad Hispanias contendit, quas L. Afranius et M. Petreius et M. Varro Pompeiani duces cum legionibus obtinebant. ibi multis proeliis Petreium Afraniumque superatos conposita pactione dimisit. in ulteriore uero Hispania duas legiones a M.