Historiae Adversum Paganos

Igitur ea tempestate, cum haec apud Numantiam gesta sunt, apud Romam Gracchorum seditiones agitabantur. Scipio autem cum deleta Numantia ceteras Hispaniae gentes pace [*]( AVCTORES § 1 et 2 Liuius 59 et Orosius ) [*]( EXPILATORES 8 nouiss.—9 destinati fort. respexit VergU. Aen. 2, 353 sq. 19 Scipio—p. 296, 4 exitio fuit compilauit Paulus 92 ) [*]( 1 et om. M || ebrietatis (tis in ras.) P || posione P1 2 sese** -obtalerunt B \' 4 se om. D II aduersus PB 5 pugnassent (pu in ras. m. 1) D || numantinis L nummantini D || interfectis suorum fortissimis] interfectisBimis D 6 compositis PB 7 nec] non separantea se nec (non separantes se s. 8. m. 1 in P) PB II fugientis LaD 8 nouissima] LBDA nouissima* P nouissime fsh; supra nouissima spei (ex spe m. 1 aut 2) scriptum: alibi · Nouissime sui m. 2a nisi quod Nouissin in ras. m. 3 G II desperationes D desperatione* G 9 omnes om. L II ipsi om. h 10 introsum RA || succei nderunt D II cunctique pariter ferro ueneno atque] ipseq: D || adque L 11 consumti P II paenitus PR1 12 uerba uictis-enim om. D 13 uicisse remagis (re m. 2) L || duxerunt] PlDA dixerunt LP2R 15 romanoui[dit L || quod digni (altera d deleta) P quod igne D 16 superasse D 17 absumsit PD 18 cum haec ∗apud (er. c ut uid.) B hac capud (om. cum) P1|| aput D || numantii (& ex a m. 2) P 19 graccorum PB 20 delata D || per ceteras (per s. s. m. antiqua) B II pacem PR )

quod Romani tamquam sibi ac de se dictum exempli loco acceperunt, quippe quibus iam de seditionibus discordantis totius Vrbis nuntiabatur. Carthagine Numantiaque deleta moritur apud Romanos utilis de prouisione conlatio et oritur infamis de ambitione contentio.

Gracchus tribunus plebi iratus nobilitati, cur inter auctores Numantini foederis notatus esset, agrum a priuatis eatenus possessum populo diuidi statuit. Octauio tribuno plebi obsistenti ademit imperium et successorem Minucium dedit. his causis senatum ira, populum superbia inuasit.

ac tunc forte Attalus, Eumenis filius, moriens testamento populum Romanum imperio Asiae succedere heredem iusserat. Gracchus gratiam populi pretio adpetens legem tulit, uti pecunia, quae fuisset Attali, populo distribueretur. obsistente Nasica etiam Pompeius spopondit se Gracchum, cum primum magistratu abisset, accusaturum. [*]( AVCTORES 8 8 et 4 Liuius 58 (cf. Periocha) ) [*]( EXPILATORES 2 qua ope—4 exitio fuit haec respicere uid. Gregorius Turon. l. 5. prol. tametsi dicit: \'requirite quid de Carthagmensibus scribat Orosius\'. ) [*]( 1 componeret PR || thyresum] LB thyre sum (sum in ras.) P ethyresum D tyresum B tiresum v || celtiuum D 2 uicta L 3 thyresus] LPBD tyresus B || inuicta discordia om. D 4 ac de] a L 6 orbis R2 || karthagine P2B cartagine D 7 dele*ta B || oritur PB || aput D || collatio B* colatio D 8 ambutione et B 8. ut 8. m. 1 P ambustione R1 || contentione D || graccus PR || plebi] L plebis PBDbv plebs Da 9 nobilitate (-ante P) PbR1 nubilitate D || cur] LPRD quod v 10 eet (t m. 2 add.) B || priuatis (s m ras. m. 2) P || populum D || diuidi (di alterum ex corr. add.) P 11 tribun|o| (o intra ras.) B || plebi] LPB plebis Dv || obsistenti∗ P || timperium D 12 municium Pa minitium B1 minutium R* || ira] | mira D || populo D 13 ac] LPBD at Gfsh || testamentum D 14 pro L || imperium D 15 gratia D || graccus PR, || praetio LPB1 praecio D n appetens PRD 16 uti] ut ipaa D 17 graccum PB 18 magistratum PB || adisset B\' )

Gracchus cum eniteretur, ut ipse tribunus plebi subsequenti anno permaneret, cumque comitiorum die seditiones populi accenderet, auctore Nasica inflammata nobilitas fragmentis subselliorum plebem fugauit.

Gracchus per gradus, qui sunt super Calpurnium fornicem , detracto amiculo fugiens ictus fragmento subsellii conruit rursusque adsurgens alio iota clauae cerebro inpactae exanimatus est.

ducenti praeterea in ea seditione interfecti eorumque corpora in Tiberim proiecta sunt; ipsius quoque Gracchi inhumatum cadauer extabuit. orta praeterea in Sicilia.

belli seruilis contagio multas late infecit prouincias. nam et Minturnis CCCCL serui in crucem acti et Sinuessae ad quattuor milia seruorum a Q. Metello et Cn.

Seruilio Caepione oppressa sunt; in metallis quoque Atheniensium idem tumultus seruilis ab Heraclito praetore discussus est; apud Delon etiam serui nouo motu intumescentes oppidanis praeuenientibus pressi sunt, absque illo primo Siciliensis mali fomite, a quo istae uelut scintillae emicantes, diuersa haec incendia seminarunt.

in Sicilia enim post Fnluium [*]( AVCTORES cap. 9 Liuius 68 et 59 (cfPeriocha) ) [*]( EXPILATORES 10 orta — 13 oppreasa sunt. 18 Fuluium, p. 298, 3 Rutilius, 5 amplias — 6 trucidata compilauit Paulus 93 ) [*]( 1 graccus PR || niteretur PB || plebis PBD || subsequente PBD || cumque] cum B || commitioram PB 3 aocenderent PB (-ent minus clarae in P) || nanasica D || fracmentis (c in g m. cant. B) PB 4 graccus PB || grados P* gradis D 6 fracmento R1 || Bubselli PR subsello D || corruit PB || assurgens (pr. s in ras. m. ant.) B 7 clauę a. ras. B claae LPBbD || inpacta (n in m m. ant. B) PB || examinatus LDR1 || ducente D 8 eorumque] eroque D eorum PB 9 gracci PB 10 ortu D 11 prouintias B || minturnas D || quadringenti quinquaginta L qaadraginti quinquagenta D || cruce PR1 12 et om. L || sinuesse PR1 senuisse D innise R2 apud sinuessam B || quatuor BD || quinto PRD 13 gn. L gneo PB gieoe D || cepione LPD coepione B om. B || oppressa (op in ras. ex una litt.) B 14 eraclito D* 15 telon D || intumescentis R1 16 praeasi PaR1D oppressi NT ut uid., h 17 siciliensis (ilie euanidae) B || malo D || fomite∗∗ (e in ras.) B || a quo istae om. P (non om. R) || iste L || scintilliae migantis D || sintille R1 || aemicantes P )

cui cum Butilius consul successisset, idem quoque Tauromenium et Hennam, firmissima fugitiuorum refugia, bello recepit: amplius quam xx milia tunc seruorum trucidata referuntur.

Misera profecto talis belli et inextricabilis causa. pereundum utique dominis erat, nisi insolescentibus seruis ferro obuiam iretur. sed tamen in ipsis quoque infelicissimis damnis pugnae et infelicioribus lucris uictoriae quanti periere uicti tantum perdidere uictores.

Anno ab Vrbe condita DCXXII P. Licinius Crassus consul et pontifex maximus aduersus Aristonicum Attali fratrem, qui traditam per testamentum Romanis Asiam peruaserat, cum

instructissimo missus exercitu, praeterea a magnis regibus hoc est Nicomede Bithyniae, Mithridate Ponti et Armeniae, Ariarathe Cappadociae, Pylaemene Paphlagoniae eorumque maximis copiis adiutus, conserto tamen bello uictus est;

et cum, exercitu post plurimam caedem in fugam acto, ipse iam circumuentus ab hostibus et paene captus esset, uirgam, qua erat [*]( AVCTORES § 1 — 5 Liuius 59 (cf. Perioeha et Eutrop. 4, 20) ) [*]( EXPILATORES 20 ab hostibus — p. 299 , 2 transuerberauit inter Eutropiana adhibuit Paulus 94 ) [*]( 1 mamercium D; murgentium eoni. A. Schaefer, Iahrb. f. Philol. 1873 p. 71 2 uIII P VIII R 3 suffixit (x in ras. m. 2) B || rutilius] LPR (B) rati lios D; rutilius eHam Periocha 59 (ubi autilius Nas.) et fasti Hisp. cum Chron. Pasch. a. 622; rupilius corr. fsh 4 tauromiuium DR\' || hennam] L het·nam P hetnam R1 bennan D petnam R1 5 ubi amplius (g) v || uiginti milia D || seruorum tunc L 9 in om. L || ipsos D || dampnis a. ras. R 10 tanto perdere D 12 sescentensimo uicensimo secundo L sexcentissimo uicensimo secundo D || publius PRD 18 attalli PaRa 14 tradita D 15 a om. LPR 16 incomedae L nicomedię (ię ex e corr. m. 2, sed. i deinde erasa) R || bythiniae PRD || mithridatae L mitridate (e m ę m. ant. R) PR1 metridate D || ponte D || arminiae D || arlarathae (-the in thę m. ant. Rj LR ariathe D 17 philemene P philimenę R philemense L pilimone Da palimone Db || pafiagoniae PRD 18 aditus D || conserto] conaerat tot D || exercito plurima caed∗em (e ex ae ut uid.) D 20 p.ene (er. a) R || uirga D || erat in ras. m. 1 P )

Perpenna consul, qui Crasso successerat, audita morte Crassi et clade exercitus Romani raptim in Asiam peruolauit, Aristonicum recenti uictoria feriatum inprouiso bello adortus nudatumque omnibus copiis in fugam uertit;

cumque Stratonicen urbem, ad quam ille confugerat, obsidione cinxisset, trucidatum fame ad deditionem coegit. Perpenna consul apud Pergamum correptus morbo diem obiit; Aristonicus Romae iussu senatus in carcere strangulatus est.

Eodem anno Ptolemaei Alexandrinorum regis misera uita miseriorem uitae exitum dedit. is enim sororem suam stupro cognitam ac deinde in matrimonium receptam nouissime turpius quam duxit abiecit.