Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

castra deinde ad quintum lapidem a Carthagine statuit, ut damna rerum opulentissimarum uastationemque agrorum et incendia uillarum de muris ipsius urbis specularentur.

adicitur praesentibus malis tristior fama. nam et apud Siciliam deletus cum imperatore Afrorum exercitus nuntiatur, quem reuera incautum ac paene otiosum Andro Agathoclis frater oppresserat.

hoc per totam [*]( AVCTORES § 28-§ 32 Iustinus 22, 6 § 10]; 7 § 1--8 sed additis ab Orosio § 32 crudele—praebnit ) [*]( 1 cinczissent Ra || agathoclen] L agathoclS R agaethoclem D 2 regin D 3 siracusas D || a s. s. a m. 1 aut 2 in] R || carthaginiensibus (ni in ras. m. 1) D karth- R 4 instructo L instructu∗ (er. m?) R 7 transit ed. 1542 flsh] || qd (q ex q) R 8 qd (q al. m. ex %) R || in quibus om. L 9 incendunt v (cum Iustini codd.) || dehinc Dv 10 cum omnia] cnmmnnia La || quae] q; R1 || direxissent Ra || prosternerent Ra || castellas que D 11 incenderent Ra || treginta D xxx R 12 obniam] L obuium aRDv|| duobus] cf. Ruehl l. l. p. 37 14 afr.orum (parua ras.) R || immensum D 15 castella D 16 ostium R1 17 a om. D || karthagine R carthaginem D || dampna. Ra 18 uastationemque] uastitatemque Iustini codices 19 adicetur D 21 pene Rb poene D 22 androj LRD (sic Orosius male intellecto Iustino 22, 7 § 2 qui memorat casu ablatiuo; Antander corr. Fabricius h || agathocles R1 || frater om. L )

223
Africam rumore disperso non tributariae tantum urbes ab his, uerum etiam socii reges deficiebant. inter quos rex quoque Cyrenarum Afellas pactus est cum Agathocle communionem belli, dum regnum Africae ardenter adfectat.

sed postquam in unum exercitus et castra iunxerunt, per Agathoclen blandimentis et insidiis circumuentus occisus est.

Carthaginienses contractis undique copiis in bellum exarsere. quibus Agathocles habens secum Afellae copias congreditur, eosque magno utriusque exercitus sanguine et graui proelio superat.

hoc certaminis discrimine tanta desperatio inlata Poenis est, ut, nisi in exercitu Agathoclis orta seditio fuisset, transfugiturus ad eum Hamilcar dux Poenorum cum exercitu fuerit. ob quam noxam in medio foro iussu Carthaginiensium patibulo suffixus crudele spectaculum suis praebuit.

deinde cum post mortem Agathoclis Carthaginienses Siciliam instructa classe uastarent, a Pyrrho rege Epiri ab Italia arcessito terrestri naualique certamine saepe superati, nouissime ad Romana bella conuersi sunt.

Pro dolor, legantne ista de ueteribus, qui de recentibus conqueruntur? immo legunt et ea non aequitate sed aemulatione coniciunt.

maximo enim illo et ineffabili quem neo [*]( AVCTORES § 83 sec. Iustinum 23, 2 6 12 et 13; 3 § 1-4 ) [*]( 1 afrigam D 2 sotii R || rex] ex D 3 cyrinarum D || afellaa] LD affellas R; Ophellas v || est s. «. add. m. lb L || agathocli L 4 affectat sed D affectasset R 5 inn∗xerunt R iungerunt D || per] p D || agatoelen D agathoclem LR 6 karthaginiensis (is m ea al. m.) R 7 agatocles D 8 afellae] L affellę (1 altera s. s. al. m) R afelle D; Ophellae v || post copias circ. 12 iili. erasae R 9 et] ex D 10 disperatio R1 disperacio D || illata (1 pr. in raa.) B 11 nise (nia in ras. m. 1; e in i m. 2) D H agathocles R1D || seditio eum ras. sub e R 12 hamilchar L amilcar D amylchar (1 s. s. al. ut uid. m.) R; Bomilcar fh; cf. Ruehl 1. 1. p. 37 13 karth- R 14 crudele.... (3 uel 4 litt. er.) R crudilis D 15 agathoclee R1D || karth- B 16 pyrro LRD || arcessito] LD accersito sed pr. c in ras. B 17 certamine (e fin. in ras. al. m.) R || saepe (e ex ę) B łł nouissim∗e (er. a) B 20 conquerentur B* || equitate (litterae a altera pars in rae. et t fort. ex corr. m. 1; fuitne equitias T) D )

224
ipsi discernunt abimnle conpunguntur non propter tempora mala sed propter tempora Christiana; et deriuatio est inuidi ulceris, ut, quidquid sub exsecrabili agitur, atrocius esse aideaturuideatur:

sient etiam inter nos saepe inimicorum oculis uideri solet, eos, quos exsecrantur, nihil non prauum, nihil non subsiciuum, nihil non in uulnus suum dicto factoue agere, et hoc tamen plane simpliciter, in tantum enim captum cor obliquat inuidia, ut rectum natura non uideat;

de quoram numero sunt isti, sed multo miseriores quia inimici Dei ac perinde inimici ueritatis — de quibus flentes haec dicimus et quos misericorditer, si patiantur, arguimus, ut sa-

nemus, — qui uitioso oculo haec uident atque ideo duplicia illis uidentur quae uident et confusi caligine nequitiae in id cadunt, ut minus uidendo plus uideant, cum tamen id quod est ita ut est uidere non possint;

qui grauiora arbitrantnr flagella patris, quam hostis incendia; qui aoerbiorem uocant blandientem admonentem et redimentem Deum quam persequentem dominantem trucidantemque diabolum;

quamquam, si de patre intellegerent, de castigatione gauderent et, si praeuideretur fructus eruditionis, esset disciplina tolerabilis ac propter spem, quae nunc gentibus data est, antea uero non fuerat, leuiora ducerent, etsi grauiora paterentur.

quamquam [*]( AVCTORES 10 flentaa haec dicimus sec. Pauli Epist. ad Philipp. 3,18 ) [*]( 1 compunguntur Rb 2 dirinatio B diriuacio D 8 quicquid Ra || execrabili B 5 ezecrantor B || nihil non subsiciuum om. D; nihil non turpe post prauum add. Ov, quae haud dubie ex glossemate eorum q. sectmtur nihil non subsiduum nata sunt 6 subsioiuum] D subsichiuum L subciu∗um (si post sub s. s. al. m.; er. i; in mg. al. m. dolosum) R; succiuum N susceuum 0 obscoenum edd. 1510 et 1542 || in uulnus suum] uulnosum T uulnerosum U edd. 1610 et 1542 7 tamen] R (tam̃), v iam LD || plane] R1 paene LR2Dv . 10 ac statim corr. ex 2 litteris D 19 oculo om. D || dupplicia LRa 13 illie.. m. 1 ex illius D 14 uideant (e ex i m. 1 aut 2) B 15 est (posterius)] . ẽ. in ras. R om. D 16 incendio D 18 dominAntem (A ex e al. m.) B || trucidantemque] que D || diabulum B1 || quanquam R2 22 quanquam B\'D. )

225
contemptus miseriarum possunt etiam a suis discere, apud quos summa mala pro summis bonis aestimata sunt, tantum ut gloriam famae celebrem atque inlustrem consequerentur: