Historiae Adversum Paganos

Et quoniam ex hoc iam Punica bella succedunt, res ipsa exigit, ut de Carthagine, quae ante urbem Romam duo et [*]( AVCTORES § 9 Liuius 16; cf. Euseb. 1752b § 10 sqq.] cf. Orosius 4, 1 § 12 cap. 6 § 1 Carthagine — § 3 (ubi § 1 laudantur Pompeius Trogus et Iustinus) Iustinus 18,5 (Helissa) et 6 § 9—§ 12 (cf. Periocha 16); ad illa § 3 respicit 4, 21 § 8 ) [*]( EXPILATORES 18 Carthagine- p. 218, 1 annos. condita compilauit Seuerus Chron. p. 453 ) [*]( 1 in haec OMNINONONFI desinit f. 3* col. 2 8 3 caparronia] LRG capparnnia D caparonia N, cappa romania AO capta (casta M\') romania KMm Capparonia v 4 conscuṩ̣que L || affecti BD 6 quanta] q.tanta (q- m. ut uid. 1 ex corr. add. ante uers.) D || aocedisse L 7 plurimas (? al. m.) B || certe] cete D || poene D pene Rb 8 hoc om. D || idem] LRD 10 haec et de quibus om. D 11 terere D || instituere] LRD, instruere v 12 in om. in princ. uersus D 15 inueniuntur] LD\' quę inueniuntur D2 inueniantur R, v 16 quae teuuiter inter om. D || qua L1a 17 res ipsa-18 ante om. D 18 karthagine R || urbem sed i supra em ser. m. ut uid. 2 D || romam sed e supra m scr. m. ut uid. 2 D || duo] LRD || et LXX B. )

Carthaginienses uernaculum atque intestinum semper inter se malum habuere discordiam, qua infeliciter exagitante nulla umquam tempora uel foris prospera uel domi quieta duxerunt.

sed cum inter cetera mala etiam pestilentia laborarent, homicidiis pro remediis usi sunt: quippe homines ut uictimas inmolabant aetatemque inpuberem, quae etiam hostium misericordiam prouocaret, aris admouebant.

De quo sacrorum immo sacrilegiorum genere quid potissime discutiendum sit non inuenio. si enim huiusmodi ritus aliqui daemones praecipere ausi sunt, ut mortibus hominum occisione hominum satisfieret, intellegendum fuit se operarios atque adiutores pestilentiae conduci, ut ipsi quos illa non corripuisset occiderent:

sanas enim atque incorruptas offerri hostias mos est, ita ut illi non sedarent morbos sed praeuenirent.

Itaque Carthaginienses auersis dis propter istius modi sacra — sicut Pompeius Trogus et Iustinus fatentur, sicut autem apud nos constat, propter praesumptionem impietatemque ipsorum irato Deo

— cum in Sicilia diu infeliciter dimicassent, [*]( AVCTORES § 6—§ 9 (ubi § 6 PompeioB Trogus et Iustinus faudantur) Iustinus 18, 7 § 1-7.9.10.15-18, sed insertis § 6 iicat autem — irato Deo et § 9 haec — gesta sunt, quorum haec ultima fortasse ex chronographo suo sumpsit Orosius; cf. infra § 15 et 20 ) [*](1 helissa] LR helisa D, Elisa h || innenitur sed n (sic) supra it scr. m. ut uid. 2 D 3 raferatar D || karthaginieinses R. 4 discordia RbD2 5 que RbD2 || temporis R 7 pistelenciam in pestilencia corr. m. ut uid. 2 D || nisi L (ante ras.), D* 8 immolabant RD U aetatemq. aetatemque (sed prius punctis s. s. deletum est) L || inparem (p in ras. m. 1b ex b aut t corr.; be post pu s. s.m. 1b) L 9 prouocaret (~ supra ret scr. et in marg. 8 i. e. nota m. 1b) L 10 sacrilegorum R1 || potiasemam (e in i m. 2) D 12 praeci|pere (ci m. 1 in ras.) D 13 adqu̢e LD 14 quos -, 15 mos est] eorum haec uos — off in ras. circ. 36 litt. spatii, erri - mo pone uersum, ses ante uersum ex corr. m. 1) D 16 ita ut] R, edd. 1510 et 1542 ita LDh ita autem fs || sed] sa D\' & D1 17 karth. R || auersis L1bRD adaersis L1ah || dis] LD1 diis RD2h 20 iramto sed m del. L ∗irato R || flliceter D* felioeter D2) item felioiter Iustini codicwm altera pars (Ruehl Iahrb. f. Phil. suppl. 6 p. 35) )

ibi tnnc Mazeus dux exulum Carthalonem filium suum, sacerdotem Herculis, cnr sibi uelut insultans purpuratus occurreret, in crucem sub oculis patriae ita ut erat cum purpuris infulisque suspendit.

post pauoos dies urbem ipsam cepit; quicum, interfectis plnrimis senatorum, cruente dominaretur, occisus est. haec temporibus Cyri Persarum regis gesta sunt.

Post haec uero Himelcho rex Carthaginiensium cum in Sicilia bellum gereret, repente horribili peste exercitum amisit. nec mora:

morbis, populo cateruatim cadente, cito quisque correptus, mox mortuus, iam nec sepeliebatur: cuius mali nuntius cum attonitam repentino luctu Carthaginem repleuisset,. non secus ac si capta esset turbata ciuitas fuit.

omnia nlulatibus personabant, clausae ubique ianuae, cuncta publica priuataque officia damnata, uniuersi ad portum decurrunt egredientesque de nauibus paucos, qui cladi superfuerant, de suis percontantur.

postquam de clade suorum, tacentibus illis uel gementibus, miseri intellegunt, tunc toto litore plangentium [*]( AVCTORES § 10-§ 13 Iustinus 19, 2 § 7-11 insertis § 11 nec mora—sepeliebantar. Orosianis. ) [*]( 2 azaeum D - 3 exsolare L || exulee] LRD 4 cincxerunt LRa || mazaeus D* 5 exulum] LRD || cartalonem L cathalonem R chartalonem D || hercolis D 6 cur] LRD quod h || exultans L 7 cum] in D || infu∗∗∗lis (u alt. hasta aJ. m.) B 8 caepit B coepit D 9 s*enatorum B || cruente] & eruenter D\' 10 cy∗ (eras. p) L || regis persarum Dh 11 himelcbo] L himelco BD; Imilco h || karth- R 12 peste (s. m. 2 in ras.; fuitne r 9) L 13 moram urbis (altero m expuncto a m. ut uid. 2) D 14 sepelliebatnr L 15 nuntius LR || adtonitam Ra || karth- R || repleuisse L12 16 non (prior n m. 2 in ras.) L || secutus L1a || esset om. D || turbataque D2 17 pnblica prinataque] L priuata publica∗∗q; (er. m ?) R priuata publicaque Dv; omnia prinata offlcia Iustini codices 18 dãpnata (p al. m. in ras.) R 19 cladi (c in ras.) B || supexfuer R 20 percuntabantur D )