Octavius

Cum igitur aut fortuna caeca aut incerta natura sit, quanto uenerabilius ac melius antistitem ueritatis maiorum excipere disciplinam, religiones traditas colere, deos, quos a parentibus ante inbutus es timere quam nosse familiarius, adorare, nec de numinibus ferre sententiam, sed prioribus credere, qui adhuc rudi saeculo in ipsis mundi natalibus meruerunt deos uel faciles habere uel reges? inde adeo per uniuersa imperia, prouincias, oppida uidemus singulos sacrorum ritus gentiles habere et deos colere municipes, ut Eleusinios Cererem, Phrygas Matrem, Epidaurios Aesculapium, Chaldaeos Belum, Astarten Syros, Dianam Taurios, Gallos Mercurium, numina uniuersa Romanos.

sic eorum potestas et auctoritas totius orbis ambitum occupauit, sic imperium suum ultra solis uias et ipsius Oceani limites propagauit, dum exercent in armis uirtutem religiosam, dum urbem muniunt sacrorum religionibus, castis uirginibus, multis honoribus ac nominibus sacerdotum, dum obsessi et citra solum Capitolium capti colunt deos, quos alius iam spreuisset iratos, et per Gallorum acies mirantium superstitionis audaciam pergunt telis inermes, sed cultu religionis armati, dum captis hostilibus moenibus [*]( 2 diomeins P 4 iam cana seges Heumann, iam seges ftaua P. Daniel 5 adeo ut r 7 fortuna caeca Dombart: fortuna certa Pr 9 antistitem Wowerus: antistites Pr 11 estimere Pl: ęstimere P corr. eiistimere r \\I nosse P: cognosse r II adorare quam addubitare censor in Zeitschr. f. Phil. und kath. Theul.18,164 12 quia adhuc r 13 in ipsis Gelenius: in ipsius Pr II mundi P corr. e mundus II faciles Pr: patres Perizonius, familiares Jo. Scheffer (MisceU. obseru. uol. IX); cf. tamen Dauis. 14 opida P 16 utr: et P II Manum r, Magnam Matrcm Gelenius 17 esculapiuin chaldeos P 18 Tauricos Sabaeus in praefat. ed. Rom., et sic Vrsinus quoque uel Tauros II nomina addidi II uniuersam P, sed m erasa 19 ambitum scripsi: ambitus Pr 20 propagarunt Heumann 22 multis agminibus Bacerdotum Vsener 26 captis Ouzelius: capti in P, captis in r (sed capti corr. in praefat.), captis ui Dauisius )

sic dum uniuersarum gentium sacra suscipiunt, etiam regna meruerunt. hinc perpetuus uenerationis tenor mansit, quae longa aetate non infringitur, sed augetur: quippe antiquitas caerimoniis atque fanis tantum sanctitatis tribuere consueuit quantum adstruxerit uetustatis.