Epitome Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

Sed ne qua forte sit aput te haesitatio, cur eum qui ante mundum ei deo natus sit Iesum (Christum; appellamus, qui ante annos CCC natus ei homine est, rationem tibi breuiter exponam.

idem est dei et hominis filius. bis enim natus est: primum de deo in spiritu ante ortum mundi, postmodum in carne ei homine Augusto imperanto. cuius rei praeclarum et grande mysterium est, in quo et salus hominum et religio summi dei et omnis ueritas continetur.

nam cum primum scelerati atque impii deorum cultus per insidias daemonum inrepserunt, tum penes solos Hebraeos religio dei mansit, qui tamen non lege aliqua, sed traditum sibi per successiones cultum patrio more tenuerunt usque ad id tempus, quo de Aegypto exierunt Moyse duce primo omnium prophetarum, per quem illis lex est a deo inposita. hi, qui Iudaei sunt postmodum nominati, seruierunt igitur deo uinculis legis obstricti.

sed idem paulatim ad profanos ritus aberrantes alienos deos susceperunt et derelicto patrio cultu insensibilibus simulacris immolauerunt.

propterea deus prophetas ad eos misit diuino spiritu adinpletos, qui illis peccata exprobrarent et paenitentiam indicerent, qui secuturam ultionem minarentur ac denuntiarent futurum, si in isdem delictis perseuerassent, ut alium mitteret nouae legis latorem, ut ingrato populo ab hereditate summoto aliam sibi plebem fideliorem de exteris gentibus congregaret.

illi autem non modo perseuerarunt, uerum etiam eos ipsos qui mittebantur interfecerunt. itaque [*](INSTITUTIONES 7-9] IV 8, 1 s. 11-13] n 16. 13—17] IV 10, 5 s. 17 s. (Iudaei)] IV 10, 14. 19-21] IV 10, 11 s. 21-27] IV 11, 1 s. 27 s.] IV 11, 3. 28-715, 3] IV 11, 7. ) [*](T] 4 hesitatio T 5 Christum add. Pf, cf. c. 37, 9 appellemus Pf uirf 7 brebiter T 9 carnem T homine (hom del. et corr. m. 2) T 10 preclarum T 12 adque T 13 hebreos T 16 prophetarum T 17 inposita, iique (, qui cum T, sed om. ii Pf)-nominati. Pf et Da hii (h aut add. aut renouauit m. 2) T 20 insensirbillibus T2 21 profetas T 22 exprob*arent (r er.) sic T 23 penitentiam T 25 noue T ut] et Pf )

715
damnauit eos ob haec facinora nec adiecit ulterius prophetas mittere ad populum contumacem, sed filium suum misit, ut gentes uniuersas ad gratiam dei conuocaret.

nec illos tamen licet impios et ingratos ab spe salutis exclusit, set ad ipsos potissimum misit, ut si forte paruissent, non amitterent quod acceperant, si autem deum suum non suscepissent, tum heredibus abdicatis gentes in adoptionem uenirent.

iussit igitur eum summus pater descendere in terram et humanum corpus induere, ut subiectus passionibus carnis uirtutem ac patientiam non solum uerbis, sed etiam factis doceret.

renatus est ergo ex uirgine sine patre tamquam homo, ut quemadmodum in prima natiuitate spiritali creatus [est] ex solo deo sanctus spiritus factus est, sic in secunda carnali ex sola matre genitus caro sancta fieret, ut per eum caro, quae subiecta peccato fuerat, ab interitu liberaretur.