De Ira Dei

Cum sententiae philosophorum prioris temporis de prouidentia consensissent nec ulla esset dubitatio quin mundus . a deo et ratione esset instructus et ratione regeretur, primus omnium Protagoras extitit temporibus Socratis qui sibi diceret non liquere utrum esset aliqua diuinitas necne.

quae disputatio eius adeo inpia et contra ueritatem et religionem iudicata est, ut et ipsum Athenienses expulerint suis finibus et [*](AVCTORES1l-13] Cic. de nat. deor. 142,118. 19-83, 1] ibid. I 23,63; cf. Minue. Fel. 8, 3. ) [*]( S BPJ 2 domino JB1, corr. B3 sene P1 4 conpecitur ut uid. Bl, conpLle_|tur B3 6 conspectum B tantumq aue1 P7 uideri. (t er.) B 8 prodeest B 9 utilitati P ut quoniam B legis Pl 10 nisi om. B 12 confecta P 13 uibatur Bl, corr. Ba etamate[ria m. 1, etamat. materia er. e et mate in fine uersus add. m. 2. B 14 ante aliena add. quae B2 16 ***prioris (pro er.) B prouidentia* (m er.) B 17 ulUaj P2 esset—deo et ratione in marg. sup. add. Pl quin] P1, quid Bl, quod B3 18 a add. B2 primum P 19 protagoras ut uid. Pl, p i * tagoras P2, pytagoras B 20 liVquere (n m. 1, sic) B, liquera (2 puncta er.) P q uę P2 21 adeo (a add. eo m. 2) B. adill (õ ? er., eo m. 2) P irnpia. fm er.) B iudicat a B1 22 atheniensis 1,1 )

post haec Socrates ipse et auditor eius Plato et qui de schola Platonis tamquam riuuli diuersas in partes profluxerunt, Stoici et Peripatetici, in eadem fuere sententia qua priores.

postea uero Epicurus deum quidem esse dixit, quia necesse sit esse aliquid in mundo praestans et eximium et beatum, prouidentiam tamen nullam: itaque mundum ipsum nec ratione ulla nec arte nec fabrica instructum, sed naturam rerum quibusdam minutis seminibus et insecabilibus conglobatam. quo quid repugnantius dici possit non uideo.

etenim si est deus, utique prouidens est ut deus nec aliter ei potest diuinitas tribui, nisi et praeterita teneat et praesentia sciat et futura prospiciat.

cum igitur prouidentiam sustulit, etiam 15 deum negauit esse. cum autem deum esse professus est, et prouidentiam simul esse concessit: alterum enim sine altero nec esse prorsus nec intellegi potest.

uerum us postea temporibus quibus iam philosophia defloruerat, extitit Melius quidam Diagoras qui nullum esse omnino deum diceret, ob [*](AVCTORES 6-11] ad Epicuri frg. 368 Usener (p. 247. 35). 13 8.) cf. Cic. Tusc. I 27, 66 (cf. infra c. 10, 46). 18-24, 2] cf. Cic. de nat. deor. I 1, 2. 23, 63; Minuc. Fel. 8, 3. ) [*](BPJ 1 contiaoane P2 quibus haec continebantur spuria eiecit Heumannus conl. Cic. de nat. deor. 123, 63 Protagoras ... Atheniensium iussu urbe atque agro est exterminatus librique eius in contione combusti, et Minuc. Fel. 8, 3 cum Abderiten Protagoram Athenienses uiri consulte potius quam profane de diuinitate disputantem et expulerint suis finibus et in contione eius scripta deusserint exu s serint B1 2 cuius (ui in ras. et us extra uersum add. m. 2) B certjj B1 4 scbola (h exp. et linea tkl. m. 2) P, sola Bl, scola B3 deuersas Bl, cofr. B3 6 Lquaj B3 dominum Bl, corr. B3 7 et om. B 8 prouidentiajn, B* rtamen nullam\'1 B3 itaque om. Bl, post mundum add. B3 9 ratione. (m er.) B 10 et er., B 11 quid quod Bl, quid hoc B2 12 si.est (d ? er.) B Lutj B3 alteri B ei om. B 13 diui- njtasj Plf tribuill (alt. i in ras. m. 2) B teneat B 14 ..cum (et er.) B 15 confessus B 17 iis] edd., his BP 18 quibus om. B Melius] Isaeus, alius (u ex a m. 1?) B, aelius P 19 dicere P ) [*]( 6* )

quid ergo? utrumne istos minutos et inertes philosophos ratione an uero auctoritate praestantium uirorum refellemus an potius utroque ? sed properandum est. ne longius a materia deuagetur oratio.