De Ira Dei

uana ergo et falsa est sententia eorum qui cum alterum deo tribuant, alterum detrahunt, non minus <quam> illorum qui utrumque detrahunt. sed illi, ut ostendimus, ex parte non errant, sed id quod melius est e duobus retinent, hi uero, quos ratio et ueritas argumenti huius inducit, falsa omnino sententia suscepta in maximum errorem cadunt.

non » enim sic oportebat eos argumentari: quia deus non irascitur, [*](AVCTOJtES 12 s.] cf. Cyprian. ad Demetr. 8 (p. 856. 20-28). ) [*](BP] 1 utraque parte B (i. e. 1P) 2 in om. P 3 malos odit et qui om. P 5 qui////// amet (2 uel 3 litt. er., a add. m. 2) P 6 Ladeo.. P3 7 sunt] B, est P 8 habet] Heumannus, habens BP, est habens interpretatur Buenemannus ac (c in 2 litt. er. m. 2) P 9 non utique P 10 rsi\' P2 iniqu u s B2 11 amic*e (a er.) B 12 praeficet B1, corr. B3 17 sunt] P, et sunt B 18 qui] P, quem B iis] edd., his P. om. B quos odio habet om. B 20 sententia est P 21 deo tribuant alterum om. P minus quam] edd., minor BF, minus codd. rec. 23 id] BP3, hii ut uid. Bl 24 hi* (i er.) P )

cum autem magis sit ambiguum de ira, paene manifestum de gratia, absurdum est ex incerto certum uelle subuertere, cum sit promptius de certis incerta firmare.

Hae sunt de deo philosophorum sententiae, aliud praeterea nihil quisquam dixit. quod si haec quae dicta sunt, falsa esse deprehendimus, unum illud extremum superest in quo solo possit ueritas inueniri, quod a philosophis nec susceptum est umquam nec aliquando defensum, consequens esse ut irascatur deus, quoniam gratia commouetur.

haec tuenda nobis et adserenda sententia est: in eo enim summa omnis et cardo religionis pietatisque uersatur. nam neque honos ullus deberi potest deo, si nihil praestat colenti, nec ullus metus, si non irascitur non colenti.

Cum saepe philosophi per ignorantiam ueritatis a ratione desciuerint atque in errores inciderint inextricabiles — id enim solet his euenire quod uiatori uiam nescienti et non fatenti se ignorare, ut uagetur, dum percontari obuios erubescit —, illud tamen nullus philosophus adseruit umquam, nihil inter hominem ac pecudes interesse.

nec omnino quisquam, qui modo uel leuiter sapiens uideri uellet, rationale animal cum mutis et inrationabilibus coaequauit: quod faciunt M quidam inperiti atque ipsis pecudibus similes, qui cum [*](BPJ 1 deus gratia P (com>mouetur scripsi, mouetur BP 3 illum B 5 absurdurm\'1 B3 certe Pl 7 haeC P 10 possit solo B 13 ea B 14 et om. B nam om. P honus B, honos (s. l. v er.) P 18 extricabiles P 19 quord\' B2 20 percontrari B1, percunrc>t.ari B3, percontari (o part. ras. ex u m. 2) P 22 nihil] B, nec (ñęç m. 2) nihil P 23 qui-nellet scripsi, cf. p. 74, 19 (uix qui omittendum et modo uel leuiter sapiens uideri nellet scribendum uidetur); modo (qui s. I. add. m. 3) sapiens uideri nellet B, qui modo sapiens qui uel leuiter P; modo qui (vel qui om.) sapiens uideri nellet (om. uel leuiter) uel modo sapiens, qui uel leuiter rationale eqs. (om. uideri uellet) edd.; modo sapiens qui nellet uideri Heusingerus, Emendat. p. 134 24 cora""equauit (a 8. l. m. 2, uit m. 3 in 3 litt. er., quarum prima r ?) B 25 similis Pl, similes PJ, simillimi B )

quis enim tam indoctus ut nesciat, quis tam inprudens ut non sentiat inesse aliquid in homine diuini?

nondum uenio ad uirtutes animi et ingenii, quibus homini cum deo manifesta cognatio est: nonne ipsius corporis status et oris figura declarat non esse nos cum mutis pecudibus aequales? illarum natura in humum pabulumque prostrata est nec habet quicquam commune cum caelo, quod non intuetur.

homo autem recto statu, ore sublimi ad contemplationem mundi excitatus confert cum deo uultum et rationem ratio cognoscit.