De Ira Dei

Si potest ignoscere, potest igitur et irasci. cur ergo\' inquiet aliquis \'et qui peccant, saepe felices sunt et qui pie uiuunt, saepe miseri?\' quia et fugitiui et abdicati libere uiuunt et qui sub disciplina patris aut domini sunt, strictius frugaliusque.

uirtus enim per mala et probatur et constat, uitia per uoluptatem. nec tamen ille qui peccat sperare debet perpetuam inpunitatem, quia nulla est perpetua felicitas,

1. sed scilicet ultima semper
2. expectanda dies homini dicique beatus
3. ante obitum nemo supremaque funera debet,

exitus est qui arguit felicitatem [*](AVCTORES 20-22J Ouid. Metam. III 135—137. ) [*](BP] 1 ante bonis 8. I. add. et B* quidsi Bl, corr. B3 . uiuat O innocenterque B 2 deum om. P 3 aristjtides (corr. m. 2, sic) P, aristoteles codd. rec., edd. et chimon et plerique B, et ceterique gic P; CimonJ Buenemannus conl. Inst. VI, 9, 8 4 legi dei P 5 est] B. et P 6 repellente B1, rebellante B3 7 propter] P, aduersus B 8 latore. (m er.) B 9 ueniam-potest (10) om. P 13 ignoscere potest om. P reV Pzl 14 inquid B 15 uibnnt Bae, corr. m. 1 uel 2, item post libere et ante fugitiui om. B, recte ? 17 frugaliusque] B, et frugalius P 21 dici.que (t er.) B beatlls-nemo] P codd. Ouid., ante hominiV (s m. 2) obitum beatus nemo B 22 suppremaque B, supramcque Px )

\'immo\' inquit \'si irascitur deus, statim debuit uindicare et pro merito quemque punire\'. at enim si id faceret, nemo superesset. nullus est enim qui nihil peccet et multa sunt quae ad peccandum inritent, aetas uinolentia egestas occasio praemium.

adeo subiecta est peccato fragilitas carnis qua induti sumus, ut nisi huic necessitati deus parceret, nimium fortasse pauci uiuerent: propter hanc causam patientissimus est et iram suam continet. nam quia perfecta est in eo uirtus, necesse est patientiam quoque eius esse perfectam, quia et ipsa uirtus est.

quam multi ex peccatoribus iusti posterius effecti sunt, ex malis boni, ex inprobis continentes! quam multi in prima aetate turpes et omnium iudicio damnati postmodum tamen laudabiles extiterunt! quod utique non fieret, si omne peccatum poena sequeretur.

leges publicae manifestos reos damnant, sed plurimi sunt quorum peccata occultantur, plurimi qui delatorem conprimunt aut precibus aut praemio, plurimi qui iudicia eludunt per gratiam uel potentiam.

quod si eos omnes so qui humanam poenam effugiunt, censura diuina damnaret, esset homo aut rarus aut etiam nullus in terra.

denique uel una illa causa delendi generis humani iusta esse potuisset, quod homines contempto deo uiuo terrenis fragilibusque figmentis honorem diuinum tamquam caelestibus deferunt adorantes opera humanis digitis laborata.

cumque illos deus artifex ore sublimi, statu recto figuratos ad contemplationem caeli [*](AVCTOBES 7] cf. Terent. Ad. III 4, 24. ) [*](BP] 1 effugere nec uiuus (ordinem uerborum restituit m. 1 ?) B 5 rid\' B3 8 fragilitas peccato B ut] P, et B 12 quia] B, quae P, recte ? 13 est om. P quam permulti (= et — m. 2 ?) B 16 nisi B omnem P 18 occultuntur P 19 alt. aut ex as uel ad B7 20 indiciae (ut uid.) ludunt Bl, iudicia LeJudunt B2 in gratiam et potentiam eras. m restituit B3 eos om. B 23 potuisse*t (n er.) B 26 laborata* (d er.) B, elaborata Petr. Francius 27 contemplationernT B* )

humilis enim et curuus et pronus est qui ab aspectu caeli deique patris auersus terram quam calcare debuerat, id est de terra ficta et formata ueneratur.

in tanta igitur inpietate hominum tantisque peccatis id adsequitur patientia dei, ut se ipsi homines damnatis uitae prioris erroribus corrigant. denique et boni sunt iustique multi et abiectis terrenis cultibus maiestatem dei singularis agnoscunt.

sed cum maxima et utilissima sit dei patientia, tamen quamuis sero noxios punit nec patitur longius procedere, cum eos inemendabiles esse peruiderit.