Tractatus super psalmos

Et spei condicio praeponitur: si, inquit, custodierint fili tui testamentum meum et testimonia mea, q u ae docebo eos. Moyses legem scripsit, in qua testimonia dei continentur, propheta hic idem totus deuersatur in lege: et quomodo adhuc filii illius Dauid in testimoniis sunt docendi? non praesentis aetatis est sermo, sed his proprius, de quibus dictum est: confitebor tibi, domine deus, pater caeli et terrae, quia abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et reuelasti ea paruulis. sed docti et manentes in his, quae docebuntur, quid consequentur? usque in saeculum, inquit, sedebunt super sedem. tuam. et qui isti sunt, qui sedebunt? nempe de quibus dictum est: et uos sedebitis super duodecim thronos iudicantes duodecim tribus Israhel. [*]( 1 Hierem. XXX, 6. 5 Gal. IV, 19. 7 Matth. IX, 2. Ioh. Xffl, 33. 16 Matth. XI, 25. 21 Matth. XIX, 28. ) [*]( 1 ieremiS <-pfaa R profetam hieremiam VPT decentem (sic) ex dioentem R inquid G itaquae V1 itaque VI RPТ 2 partum ex partus in r istae R ista PT 8 a deo PTb ab eo G VR sed cf. Acad. p. 31 7 fili — iterum add. m. 2 in marg. infer. V filioli GVR filii PT 8 filii GRPT fili V, 10 praqponitur G VRP ,.pponitur T inquit m inquid G om. PT 11 fili G V mea quae GVPT mea haec quse R 12 soribsit G V testimonia GRPT in testimonia V 13 deuersatur GT diuersatur VRPE .16 confitebor GP coinfiteor VRT dile d§ pater G V domine pater PT pater domine R 17 et terrae om. R quia U VP qui T qfli R et prudentibus GRT et prndendgtibus V om. P 18 ea G VPT ille R paruolis V cf. Abh. IV, 82 19 consequitur P usque r 00 inquid V super terram sedem V super — sedebunt om. PT 28 iatrahel V. )

Non neglegendum est autem id, quod superius et inferius dicitur. superius enim dictum est: ponam supersedem meam; nunc autem dicitur: sedebunt super sedem tuam. et hoc quid erit ? nempe id, quod dicitur: omnia, quae patris sunt, mea sunt. sedis patris sedis et filii est, quia: ego et pater unum sumus. aut quomodo intellegetur: ponam super sedem meam et: sedebunt super sedem tuam, nisi quod per concordem et non dissimilem a se innascibilis unigenitique naturam et pater in filio et filius in patre est deitatis in utroque nec genere nec uoluntate dissidente substantia, cum paternae maiestatis gloria unigenito congenita sit? atque ob id sedem filii sedem suam pater nuncupat, quia et ex se et in gloria indemutabilis diuinitatis suae unigenitus et uerus deus natus sit, nec contumeliam communicatarum cum eo sedium sentiat, cui ex se genito in naturae similitudine nulla diuersitas est.

Dignitas deinde eorum, qui in saeculum super sedem sessuri sunt, ostenditur ita: quoniam elegit dominus Sion, praeelegit eam in habitationem sibi. haec requies mea in saeculum saeculi: hic habitabo, quoniam praeelegi eam. non montem scilicet Sion desertum et inutilem legit, neque ciuitatem dirutam et euersam. locis enim deus non continetur, neque omnipotens et aeterna substantia aut in desertis montium solitudinibus aut in nominibus urbium ruinis iam deformium conquiescit. sed elegit eorum requiem, de quibus dominus in euangelio ait: nemo uenit ad me, [*](4 Ioh. XVI, 15. 6 Ioh. X, 80. 26 Ioh. VI, 44. ) [*]( 1 et superius R 2 est om. R 5 sunt mea sunt om. P sedis patris G Rl aedes patris VR* sed ipsa patris P& ipsa patris T sedia et filii est GRl aedes et filii est VRII et filii sedes est PT qf. Acad. p. 69 6 aut GVPTe at Rb intellegetur G VR intellipitur PTE 8 quod GVPT om. R 10 et filius in patre GPT et in patre filius VR 11 substantia oum paterna et (cd substantia paterna & T) maiestatis gloria unigenito cognita sit PT 12 congenita ex congenito m. 1 R id om. V fili V 13 pater ex paternam m. 2 V nuncupat PTE nuncupet VR 14 contumelia P 15 communicatarum Tt communicaturfl VRPa 18 ostenditur ita RPT ita ostenditur E 22 legit RPT elegit E dirutam Rb erutam PTe 28 dfis P 24 desertis VRTE discretia P nominibus VRb om. PTe.- )

Debinc sequitur: uiduam eius benedicens benedicam. quidam translatorum interpretatus esse ita repertus est: captionem eius benedicens benedicam: tamquam uenatoribus et piscatoribus hominum effectis apostolis haec eorum benedicta sit captio, maxime quod Bethsaida, ei qua apost-oli sunt, per interpretationem linguae hebraicae domus uenantium nuncupetur. sed nobis sequenda est prima illa et sub Iudaeorum temporibus ante domini aduentum ad ecclesiae doctrinam consignata translationis auctoritas: uiduam e eius . benedicens benedicam. quanta uiduarum dignitas 'est et honesta unius tori conscientia et felicis continentiae indemutata constantia! haec enim benedicitur et benedicendo benedicitur: ex iudicio scilicet benedicentis benedictione fit digna. sed apostolus gentium doctor hortatur nos et aliud de uidua, quae benedicenda est, sentire. lege enim non per uirtutem spiritalis [*]( 1 misit me R 6 per VPTE p nupr. scr. R domo VPTE domfl R et intellegens — inenarrabilis in marg. super. add. P 7 ex ea VPTE ex eo R in = qua (n ex m?) R infinitatis Buae VRe infinitas M* IN PTb 11 offensio, non demutatio VRP offensio, nulla demntatio t offensionum demutatio Tb 19 eit et electa V 14 qaidam truslatoram — benedicam om. PT interpraetatus VR 17 maxime quo f bethaida T betsaidam V 18 hebreicae V haebraioae R 19 naenantium P nuncupetur VRP nuncupatur T 20 temporibus — ecole ÚI ras. m. 1 R 31 auotoritas RPT auctoritatem V 28 et felicÎIconstantia om. R continentiae ex continentiam m. 2 V 24 et benedicendo benedicitur VR om. PT 25 benedictione RPT benedictio Jr. )

Deinde ait: pauperes eius saturabo panibus. bonum est in ecclesia pauperes non esurire: quia, cum inops pascitur aut sitiens potatur aut nudus uestitur aut infirmus uisitatur aut carcere clausus requiritur, et hsec officiorum obsequia ei deferuntur, qui in singulis nobis esurit et sitit et alget et infirmatur et clauditur quique ait: amen, dico uobis, quia, quae fecistis uni ex minimis istis, mihi fecistis. per hanc ergo dictorum eius fidelem professionem pauperes panibus saturat. saturat autem et eos panibus, qui per humilitatem cordis contemptumque saeculi se ipsos in paupertate [*]( 3 Rom. VII, 1 sq. 28 Matth. XXV, 40. ) [*]( 4 quonia V homini ex homi m. 2 V hominis R 6 uincta VRPT iuncta e 7 fuerit maritue V fuerit uir eius PT fuerit R euacuata eat svpr. scr. P 9 si autem R (iity rfe cf. Sabatier 111,616) si ante V si uero e si autem — coniuncta alii uiro om. PT 11 alii VE alio R mi fratres VRP cf. Neue Forment 11, 188 mei fratres T fratres mei E 12 legi VPT ex lege corr. m. 1 R 13 eius VRT om. P 14 nuptiia sit VRe nuptiis iungitur PTb 19 esurire RPT ex esuriri m. 2 V 21 et haec officiorum obsequia ei R ei haec officiorum obsequia PTE 23 amen VR amen amen PTE 26 dictorum eius RPTE dictorum V professionem VRITb promissionem e pauperes R pauperes eius VPTE. )

Deinde sequitur: sacerdotes eius induam salutare, et J sancti eius exultatione exultabunt. sacerdotes superius iustitiam induuntur; sed profectum honoris sui sumunt: salutare scilicet induuntur conformes effecti glorise salutaris, quia - secundum apostolum de caelis saluificatorem nostrum expectamus, qui potens est secundum operationem efficientiae suae corpus humilitatis nostrae conformare . corpori gloriae suae. hoc ergo salutari sacerdotes induuntur; sed et sancti exultatione exultabunt. superius exultabunt tantum, adhuc in humilitatis corpore positi et spe tantummodo aeternitatis laeti: ceterum nunc perfecta exultatione exultantes, non spe, sed ueritate, non imagine, sed corpore. est enim plerumque exultatio, quae demutari solet uel casu uel infirmitate uel tempore; at uero haec sanctorum exult-atio ea est, ut exultatione consummatae ia se exultationis exultent.,.

Causa autem exultationis ostenditur; illic producam cornu Dauid. cornum regni insignium est: per hoc enim unguentum regium regnaturis infundebatur. i 11 i c cam dicitur, requies significatur, de qua dictum est: haec requies mea [*]( ,2 Pa. XXXIU, 11. 8 Phil. III, 20. ) [*]( 1 perhennis R 4 deinde Re dehinc VPTb salutare V cf. Sabatler II, 260 et infr. salutari RPTE 5 et sancti eius exultatione eius exultabunt V 6superiug VPTE super R iustitiam R if. p. €75,1 iastitia VPTE 7 salutare GVR salijtari PTE induantur G 8 de caelis GVR om. PT 10 confirmare G cf. Acad. p. 47 lt salutari RPTE aalataris V induuntur RPTE induantur (?) G (qf. Acad. p. 14) induentur V sed sed et sancti ex*ltabunt exultabunt superius exultabunt a 12 superius exultabunt add. m. 2 V humilitatis corpore VPTE hnmilitate corpore G humilitate corporia R 14 perfecta exultatione VRPTE per profetS exultatione G 15 imagine G VRxTe in imagine JPPb 16 demutari VRPT de#*turi (?) G ad uero V 17 ea est Re est VPTb 19 illic V2PTE illuc VlR cf. Sabatier, IJ., 260, infr. lin. 21 20 o*r**m G cornu ex cornu R cornu VPT cf. p. 676, 21; 683, 1 d Acad. p. 41 insigniuxn VRPT et G ut uidetur (ubi, qvamquam A. L multa euanuerunt, litterae insigni... etiam nunc leqi possvnt) insigne h. )

Non occultus igitur hic rex est: hunc lex praedicat, hunc prophetae pollicentur, hunc Iohannis paenitentiae praedicator ostendit.. ille est enim secundum domini in euangelio dictum lucerna ardens, Christum tenebris mundi huius ostendens. omnis igitur de eo prophetia lucerna eius est, ignorantiae nostrae nocti scientiae lumen ostendens, infideles atque inpios ueritatis luce confundens et in unigenito paternae maiestatis gloriam docens. et hoc illud est, quod sequitur: paraui lucernam Christo meo. inimicos eius induam confusionem: super ipsum autem floriet sanctificatio mea. parata lucerna est, ne ad cognoscendum eum nox ignorationis obsisteret. inimici eius confusione induentur; uidebunt enim filium hominis in maiestate patris sui: et non salute, sed confusione induentur, terreni scilicet et in dedecoris corpore resurgentes: super ipsum autem floriet sanctificatio mea. exaltauit, inquit, eum deus et donauit illi nomen, [*](5 Matth. V, 3. 24 Phil. II, 9. ) [*]( 1 cornura G V cornu RPT 2 profetatur V profetat Ge prophetatur RPTb producit GRPT producet V 3 illut V neque corruptibile G nec corruptibile VRPT 7 in quo GPT in quos JYRE 8 danielem GP danielum V danihelum T danihaelu R 10 iohannis GRP iohannes V ioha T 18 omnis igitur — ostendens om. PT eius est VR est eius E (de G h. I. non comtat, quia post litteras lucernae, quae etiam nunc legi possunt, qvaedam euanuerunt) nostrae ex noe corr. rra. 2 V 14 nocti, V infide infideles V adque V 15 in om. PT . unguento V 16 illut V quod GRPT add. m. 2 V 17 confusionem G V confusionS R confuaione PTE cf. Sabatier L c. 18 floriet GVRPT florebit e 20 in. •duentur VPTE induuntur GR SitI sed VRPT se G 22 terreni G VRPTb terreno e et in dedecoris corpore Gb et in dedecori (ori in ras.) corpore R dedecoris corpore (om. et in) PT et indecoro corpore e 24 inquid G. )