De Incarnatione Domini Contra Nestorum

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 17). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1888.

Quin immo hoc inter illum interest et sanctos omnes, quod inter habitaculum et habitatorem, quod utique ut habitetur non habitaculi est, sed habitatoris, in cuius scilicet arbitrio est et aedificatio habitaculi et usus, id est, uel ut, cum uelit, [*]( 15] n Cor. 6,16. 17] I Cor. 3,16.I ) [*]( 1 esse om. p 2 dampnationis NMp 4 dominum av tantam] tam N 5 ammodum N ipaum Ont. M 6 impiętates M 7 theotochoa N theotocon Mp 13 martires Mp 14 et seruos ... spiritum dei om. M 15 enim om. Mx 16 dixi M deus dixit an quia om. M 17 spiritiu dei] nps ICJf p 18 thodochi Nl theotochi N1 theodoci M 19 ammodum N 20 abhominandi NMp 22 terestrium M celeatium et terrestrium p 23 qui Nx dignatus est p 25 imo p 27 licet M 28 edificium 11 cum om. 11 I )

305
habitaculum ipsum facere, uel ut, cum fecerit, dignetur habitare. - an experimentum quaeritis, inquit apostolus, eius qui M in me loquitur Christi? et alibi: nescitis quia Christus Iesus in uobis est, nisi forte reprobi estis? et iterum: in interiorem, inquit, hominem habitare Christum per fidem in cordibus uestris.

uides quid intersit inter doctrinam apostolicam et blasphemiam tuam. tu in Christo deum uelut in homine habitare dicis: ille Christum ipsum in hominibus habitare testatur, quod profecto, ut tu ais, caro et sanguis facere non possunt, scilicet ut ex hoc ipso, quo eum deum tu esse denegas, deus probetur. nam cum eum, qui in homine habitet, deum non neges, necesse est ut eum, quem in hominibus habitare cognoscis, euidentissime deum esse credamus. omnes ergo siue patriarchae, siue prophetae, siue apostoli, siue martyres, siue denique sancti omnes habuerunt quidem in se deum et omnes filii dei facti sunt et omnes theodochi fuerunt, sed diuersa utique multo dissimilique ratione.

omnes enim credentes deum filii dei sunt per adoptionem, unigenitus autem P tantum filius per naturam. qui non ex materia aliqua est a patre genitus, quia omnis res et omnis rerum materia per unigenitum dei filium est, non ex nihilo, quia ex patre, non quasi partus, quia nihil in deo uacuum atque mutabile: sed ineffabiliter atque inaestimabiliter deus pater in his, quae ingenita in se erant, unigenitum suum genuit, ac sic ab ingenito summo ac sempiterno patre unigenitus summus et sempiternus est I filius, idem habendus in carne qui habetur in spiritu, idem credendus in corpore qui creditur in maiestate, quia nasciturus in carne non diuisionem aliquam aut discissionem sui fecit, ut se ex parte aliqua non nascente pars sui aliqua nasceretur aut aliquid in eo diuinitatis postea superueniret, quod in eo natum [*](2] n Cor. 13, 3. 3] 1. c. 5. 5] Eph. 3. 16-17. ) [*]( 3 christi p: chriatus NM cf. III, 6 fin., Conl 1,19,2 5 in interiorem om. Np 6 quod M 10 eum] cura N1 13 cognoscimas Mv 15 martires p 16 tbodochi N1 theotoehi N2 theodoci Mp 18 in deum M 19 tantus N1, om. M 22 partis M 23 inertimabiliter M 25 ac] et Mv 27 quia.] qui M 28 dicissionem M sui fecit ex suffecit N 30 aliquit N superuenerit M A )

306

omnis enim iuxta apostolum, omnis in Christo plenitudo diuinitatis inhabitat corporaliter, non quia aliquando habitauerit et aliquando non habitauerit, nec quia postea fuerit et ante non fuerit, alioquin ad illam Pelagianae haereseos impietatem deuoluimur, ut dicamus ex certo tempore habitantem in Christo deum tunc in eum super-uenisse, quando ille uita et conuersatione id promeruerit, ut in se uirtus diuinitatis habitaret.

hominum ergo, hominum sunt haec, non dei, ut, in quantum humana inbecillitas ualet, deo se humilient, deo se subdant, dei se habitaculum faciant et habore hospitem atque habitatorem deum fide et pietate mereantur, quia, prout quis idoneus muneri dei fuerit, ita eum diuina gratia muneratur, prout quis dignus putatur deo, ita dei fruitur aduentu secundum illam domini promissionem: si quis diligit me, sermonem meum seruabit, et ego et pater meus ueniemus ad eum et mansionem apud eum faciemus.

longe autem alia de Christo res atque ratio est, in quo omnis\tplenitudo diuinitatis\thabitat\tcorporaliter et qui ita\tdiuinitatis plenitudinem\tin\tse\thabet,\tut cunctis de sua plenitudine largiatur, qui inhabitante in se diuinitatis plenitudine ita ipse in singulis sanctorum habitat, prout eos dignos suo putarit habitaculo, et ita omnibus de plenitudine sua tribuit, ut ipse in plenitudine sua iugiter per-seueret: qui utique, etiam cum in corpore suo in terra esset, animabus tamen sanctorum omnium inerat, caelos, terras, mare, omnem denique uniuersitatem infinitate potentiae suae ac maiestatis implebat et ita totus in se ipso erat, ut eum tamen mundi uniuersa non caperent, quia, quamlibet magna sint et ineffabilia quae facta sunt, nulla tamen tam capacia et inmensa sunt, quae ipsum possint\tcapere factorem. [*](1] Coi. 2, 0.\t14] Ioh. 14, 23.\t18] Coi. 2, 9. 2 habitat Mv 4 antea M 5 diuoluitur p 6 tum Mv 7 promeruit M 10 se ante subdant om. Nv 11 ut habere M 12 muneri scripsi: munere codd. 0\t14 domini illam p\t19 quia ita M 29 ca- patia N 30 possent p1\tcapare N ex corr).

307