Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Quisquis igitur hoc euangelicae perfectionis culmen ascenderit, iste profecto supra omnem legem tantarum uirtutum meritis sublimatus et uniuersa quae per Moysen praecepta sunt quasi parua despiciens tantum sub gratia saluatoris se esse cognoscit, cuius adiutorio se ad illum sublimissimum statum intellegit peruenisse. non ergo dominatur in eo peccatum, quia caritas dei quae diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis omnem alterius cuiusquam rei excludit adfectum, nec potest aut uetita concupiscere aut imperata contemnere, cuius totum studium totumque desiderium diuino amori semper intentum usque adeo uilium rerum oblectatione non capitur, ut etiam his quae concessa sunt non utatur.

in lege autem, in qua coniugiorum iura seruantur, quamuis cohibita luxuriae euagatio uni tantum feminae mancipetur, tamen nequaquam possunt carnalis concupiscentiae aculei non uigere, et difficile est ut ignis, cui etiam studiose pabula suggeruntur, ita praefixis terminis includatur, ut non etiam extra euagatus amburat quidquid adtigerit. cui etiamsi sua illa ita semper occurrat [*]( 2 Mt. 5, 39-40 7 cf. Mt. 5, 44 15 Rom. 5, 5 ) [*]( 1 fuerint K2Z inrogatae a nostra patieotia BF 2 toller. K1 praecepit B 8 dexteram Z mazillam K1Z taa om. β 4 illi et alteram 0 in Bl: om. rell. 5 tonicam fJ 6 hodio F\' 7 etiam om. §r 8 Buplicandum K 9 Dum quisquis β 18 cognuscit K 15 dei om. β defnsa K1 16 que data K1 17 cuiusque βν 18 inperata 0 19 denino K1 22 cohebita K1 luxoriae BIKIZ 27 quicquid 0 illa ista 0 )

609
obiectio, ut exaestuare extrinsecus non sinatur, tamen etiam dum cohibetur incendit, quia uoluntas ipsa culpabilis est et ad uelocissimos adulteriorum raptatur excessus consuetudo concubitus.

ceterum quos gratia saluatoris sancto incorruptionis amore flammauerit, ita omnes carnalium desideriorum spinas dominicae caritatis igne consumunt, ut nec tepens fauilla uitiorum refrigerium integritatis inminuat. legis ergo famuli licitorum usu ad inlicita prolabuntur, gratiae participes, dum licita contemnunt, inlicita non nouerunt. sicut autem uiuit in coniugii amatore peccatum, ita etiam in eo qui decimas suas ac primitias tantum redhibere contentus est. necesse est enim eum, dum tardat aut neglegit, aut in qualitate earum aut quantitate aut in cotidiana distributione peccare.

qui enim iubetur ea quae sua sunt infatigabiliter indigentibus ministrare, quamlibet ea summa fide ac deuotione dispenset, tamen difficile est ut non laqueos peccatorum frequenter incurrat. in illis uero qui consilium domini non spreuerunt, sed omnem substantiam suam pauperibus praerogantes sumpta cruce sua largitorem gratiae subsequuntur, peccatum non potest dominari. non enim eum sacratas iam Christo opes et quasi alienas pia distributione pecunias dispensantem infidelis seruandi uictus cura mordebit nec elemosynae hilaritatem abiget maesta cunctatio, quia quod semel totum obtulit deo, id iam alienum sine propriae necessitatis recordatione aut angusti uictus timore dispergit, qui se certus est cum ad desideratam peruenerit nuditatem multo magis a deo quam uolucrem caeli esse pascendum.

e contrario is qui substantiam retinens mundialem aut decimas fructuum suorum atque primitias aut partem pecuniarum constrictus legis antiquae [*]( 2 cum 0 5 omnia K1 9 norunt Z 11 rethibere Bl FO redibere Z 12 enim om. B eorum B 13 ant quantitate BF: aut in quant. Οβv . cottid. К\'Z 17 dei 0 18 prorogantes FKZ1 19 caelestis gratiae Οβν snbeecnntur BOK1Z 21 dispensantem post enim eum habent βc infideli B 22 e(ae-)limosinae B\'F elemosinae B\'0 elymosinae K 23 abicit K addicit Z eorr. 26 perneniret F 27 his B1F1OK1 ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 39 )

610
sanctione distribuit, lieet peccatorum suorum ignem maxime hoc elemosynae rore restinguat, tamen, quantauis opes suas magnanimitate dispenset, inpossibile est ut se ad plenum eruat a dominatione peccati, nisi forte per gratiam saluatoris cum re etiam ipsum adfectum deposuerit possidendi.

pari modo non potest non cruento peccati imperio famulari, quicumque oculum pro oculo, dentem pro dente ex praecepto legis eruere aut odio habere inimicum suum mauult, quia necesse est eum, dum talionis uicissitudine ulcisci suam optat iniuriam, dum contra inimicos odii amaritudinem seruat, furoris atque irae perturbatione semper accendi. quicumque uero sub euangelicae gratiae inluminatione uersatur, ac malum non resistendo superans sed ferendo dexteram percutienti maxillam etiam alteram praebere uoluntarius non moratur, uolenti aduersum se de tunica litigium conmouere remittit et pallium, quique diligit inimicos suos et orat pro calumniantibus sibi, hic peccati reppulit iugum ac uincla disrupit.

non enim uiuit sub lege, quae non interimit seminaria peccatorum (unde non inmerito de ipsa beatus apostolus reprobatio, inquit, fit praecedentis mandati propter infirmitatem eius et inutilitatem: nihil enim ad perfectum perduxit lex, et dominus per prophetam et dedi, inquit, eis praecepta non bona, et iustificationes, in quibus non uiuent in eis), sed sub gratia, quae non ramos tantum nequitiae amputat, sed ipsas penitus radices noxiae uoluntatis euellit.