Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Memini igitur quondam in annis adhuc pueritiae constitutus in partibus Thebaidos, ubi beatus Antonius morabatur, seniores ad eum perfectionis inquirendae gratia conuenisse. cumque a uespertinis horis usque ad lucem fuisset protracta conlatio, quaestionem hanc maximum noctis spatium consumpsisse. nam diutissime quaerebatur quaenam uirtus uel obseruantia monachum possit a diaboli laqueis ac deceptionibus custodire semper inlaesum uel certe recto tramite firmoque gressu ad perfectionis culmen euehere.

cumuque pro captu mentis suae proferret unusquisque sententiam et alii quidem hoc in ieiuniorum uigiliarumque studio eonlocarent, quod his uidelicet extenuata mens ac puritatem cordis et corporis adsecuta deo facilius uniretur, alii in contemptu uniuersarum rerum, quibus mens si penitus nudaretur, tamquam nullis deinceps retinentibus laqueis ad deum expeditior perueniret, alii anachoresin necessariam, id est remotionem et heremi secreta censerent, in qua commanens quis familiarius interpellare deum eique possit peculiarius inhaerere, nonnulli sectanda caritatis, id est humanitatis officia definirent, quod bis regna caelorum daturum se dominus in euangelio uelut specialius repromittat dicens: uenite benedicti patris mei, possidete paratum uobis regnum a constitutione [*]( 28 Mt. 25, 84-85 ) [*]( 4 poBsiderit WX 5 tetrisqae DX obieruantem D 6 perait. WX incedere DlW concidere Xr 9 thebaidis (dis in rtll.) D 10 pnectionis (a in raa.) D perfeetiones W\' 14 posset W* zaboli (z in ras.) D 16 perfeetionee onlmin W* 20 oniretar DI 23 herimi D 26 caritate W 27 ennangelio W1 28 patres D1 )

41
nundi. esuriui enim et dedistis mihi manducare, sitiui et dedistis mihi bibere et cetera.:, cumque in hoc modum diuersis uirtutibu» aditum certiorem ad deum panri posse decernerent essetque noctis mazinuim tempus hac inquisitione consumptum, intulit demum beatus Antonius:

omnia quidem haec quae dixistis necessaria sont et utilia sitientibus deum atque ad eum cupientibus peruenire. sed his principalem tribuere gratiam nequaquam nos innumeri multorum. casus et experimenta permittunt. nam saepenumero acerrime ieiuniis seu uigiliis incubantes ae mirifice in solitudine Mcedentes, priuationem quoque omnium facultatum ita sectantes, ut ex ipeis ne unius quidem diei motam sibimet unumue denarium superesse paterentur, humanitatis etiam studia tota deuotione conplentes ita uidimus repente deceptos, ut arreptum opus non potuerint congruo exitu terminare summumque feruorem et conuersationem laudabilem detestabili fine concluserint. quamobrem quid principaliter ducat ad deum manifeste poterimus agnoscere, si ruinae ac deceptionis illorum causa diligentius a nobis fuerit indagata.

in illis namque oum exuberarent praedietarum opera uirtutum, discretio sola deficiens usque ad finem ea durare non sinit. nec enim alia lapsus eorum causa deprehenditur, nisi quod minus a senioribus instituti nequaquam potuerunt rationem discretionis adipisci, quae praetermittens utramque nimietatem uia regia monachum docet semper incedere et nec dextra uirtutum permittit extolli, id est feruoris excessu iustae continentiae modum inepta praesumptione transcendere, nec oblectatum remissione deflectere ad uitia sinistra concedit, hoc est sub praetextu gubernandi corporis contrario spiritus tepore lentescere.

haeo namqae est discretio, quae oculus et lucerna corporis in euangelio nuncupatur secundum illam sententiam saluatoris: lucerna corporis tui est [*]( 31 Mt. 6, 22-23 ) [*]( 3 mudum D\' mundum W\' 7 adqu.e (a erae.) W 12 unus D1 15 potnerant D1 25 dextera Xx 38 suppretextu D 99 «piritui (ui in ras.) D tempore W lentascere D\' 30 enoangelio W 31 saluatores D1 )

42
oculus tuus: quodsi oculus tuus simplex fuerit, totum corpus tuum lucidum erit: si autem oculus tuus nequam fuerit, totum corpus tuum tenebrosum erit, eo quod ipsa cogitationes hominis uniuersas actusque discernens cuncta quae gerenda sunt peruideat atque perlustret:

quae si in homine nequam fuerit, id est non uero iudicio et scientia communita seu quolibet errore ac praesumptione decepta, totum corpus nostrum faciat tenebrosum, hoc est omnem aciem mentis actusque nostros reddat obscuros, caecitate scilicet uitiorum et perturbationum tenebris inuolutos. si enim inquit lumen quod in te est tenebrae sunt, tenebrae ipsae quantae erunt! nulli namque dubium est errante iudicio cordis nostri et ignorationis nocte possesso cogitationes quoque et opera nostra, quae ex discretionis deliberatione descendunt, maioribus peccatorum tenebris inplicari.