De consolatione philosophiae

rario praesenti quaedam videtis, ita ille omnia- suo cernit aeterno. Quare haec divina praenotio naturam rerum pro-

prietatemque non mutat taliaque apud se praesentia spectat, qualia. in tempore olim futura provenient. Nec rerum iudicia confundit unoque suae mentis intuitu tam necessarie quam non necessarie ventura dinoscit, sicuti vos, cum pariter ambulare in terra hominem et oriri in caelo solem videtis,

quamquam simul utrumque conspectum tamen discernitis et hoc voluntarium, illud esse necessarium iudicatis. Ita igitur cuncta dispiciens divinus intuitus qualitatem rerum

minime perturbat apud se Quidem praesentium, ad condicionem vero temporis futurarum. Quo fit, ut hoc non sit opinio, sed veritate potius nixa cognitio, cum exstaturum quid esse cognoscit, quod idem exsistendi necessitate carere non nesciat.

Hic si dicas, quod eventurum deus videt, id non evenire non posse. quod autem non potest non evenire, id ex necessitate contingere, meque ad hoc nomen necessitatis adstrin- [*](TLVK) [*](4: praevidentiam F* praescieatiamF\'ZaMJ (πϱόγνωσιν\' Plan.) prae- sentiam rc?. JPctp. pensare — (5) praescientiam om. K 8 ab L Aur.1Laud\' 19 sq. necessariae &M T1L1 F\' 24 despiciens T2LV 32 nequo Mf ttJ. T1V1 )

Respondebo namque idem futurum, cum ad divinam notionem refertur, necessarium, cum vero in sua natura perpenditur, liberum prorsus atque absolutum videri.

Duae sunt etenim necessitates, simplex una, veluti quod necesse est omnes homines esse mortales, altera condicionis, ut, si aliquem ambulare scias, eum ambulare necesse est.

Quod enim quisque novit, id esse aliter, ac notum est, nequit, sed haec condicio minime secum illam simplicem trahit.

Hanc enim necessitatem non propria. facit natura, sed condicionis adiectio; nulla enim necessitas cogit incedere voluntate gradientem, quamvis eum tum, cum graditur, incedere necessarium sit.

Eodem igitur modo, si quid providentia praesens videt, id esse necesse est, tametsi nullam naturae habeat necessitatem.

Atqui deus ea futura, quae ex arbitrii libertate proveniunt, praesentia contuetur; haec igitur ad intuitum relata divinum necessaria fiunt per condicionem divinae notionis, per se vero considerata ab absoluta naturae suae libertate non desinunt.

Fient igitur procul dubio cuncta, quae futura deus esse praenoscit, sed eorum quaedam de libero proficiscuntur arbitrio, quae quamvis eveniant, exsistendo tamen naturam propriam non amittunt, qua, prius quam fierent, --etiam non evenire potuissent.

Quid igitur refert non esse necessaria, cum propter divinae scientiae condicionem modis omnibus necessitatis instar eveniet?

Hoc scilicet, quod ea, quae paulo ante proposui, sol oriens et gradiens homo, quae dum sunt, non fieri non possunt, eorum tamen unum prius quoque, quam fieret, necesse erat exsistere, alterum vero minime.

Ita etiam, quae praesentia deus habet, dubio procul exsistent, sed eorum hoc Quidem de rerum necessitate [*]( 2 Ammon. p. 135: ϰαὶ ε̌στι r6 αὐτὸ τη̄ μὲν ϕύσει τη̄ ἑαυτοῡἐνδεχόμενον i? δὲ γνώσει rd<y ϑεω̄ν οὐϰέτιἀόϱιστον, ἀλλ\' ὡϱισμένον 27 cf. 124,21 ) [*]( o enim sunt K 7 〈hominem〉 aliquem K 13 eam OM. T1 )[*](TLVK) [*]( 16 ds in ras. quattuor fere litt. 2\'* 18 fiant T1K1 Fe!p. 20 f!H deficiunt? 23 quia Aur.2 26evematZ\' 31 existunt TL1 Peip. )

descendit, illud vero de potestate facientium. Haud igitur iniuria. diximus haec, si ad divinam notitiam referantur, necessaria, si per se considerentur, necessitatis esse nexibus absoluta, sicuti omne, quod sensibus patet, si ad rationem referas, universale est, si ad se ipsa respicias, singulare.

Sed si in mea, inquies, potestate situm est mutare pro-

positum, evacuabo providentiam, cum, quae illa praenoscit, forte mutavero. Respondebo propositum te quidem tuum posse deflectere, sed quoniam et id te posse et, an facias quove convertas, praesens providentiae veritas intuetur, divinam te praescientiam non posse vitare, sicuti praesentis

oculi effugere non possis intuitum, quamvis te in varias actiones libera voluntate converteris. Quid igitur, inquies, ex meane dispositione scientia. divina mutabitur, ut, cum

ego nunc hoc, nunc illud velim, illa quoque noscendi vices alternare videatur? — Minime. Omne namque futurum divinus praecurrit intuitus et ad praesentiam propriae cognitionis retorquet ac revocat nec alternat, ut aestimas, nunc hoc.