De consolatione philosophiae

— Ne hoc quidem, inquam. — Si quis igitur pedibus incedere valens ambulet aliusque, cui hoc naturale pedum desit offi-

cium, manibus nitens ambulare conetur, quis horum iure valentior existimari potest? — Contexe, inquam, cetera;

in naturalis ofticii potens eo, qui idem nequeat, valentior sit, nullus ambigat. - Sed summum bonum, quod aeque malis bonisque propositum boni quidem naturali officio virtutum petunt, mali vero variam per cupiditatem.

quod adipiscendi boni naturale ofiicium non est, idem ipsum conantur adipisci; an tu aliter existimas? — Minime, inquam: nam etiam, quod est consequens, patet. Ex his enim. quae -enim.

honos quidem potentes, malos vero esse necesse est imbecillos. — Recte. inquit, praecurris idque, uti medici sperare solent.

indicium pst erectae iam resistentisque naturae. Sed quoniam te ad intellegendum promptissi- [*](PTLVDKE) [*](3 sunt TPeip. imbecilles PVlK 6 sunt P 12 pleniUJ T1L, cf. supra 73,19 20 quidem PvsD 21 ambigiit L1 ambigit T2L2 Laud E 22 positum P propos. (est) T2 Aur.2 E 23 appetant V* uaria P uaria capiditate Erfurt. 27 esse T2V2 E om. rel., cf.. infra 98, 14. 109,26. Eng.* 28 inbecilles PV2E1 )

Et quid, si hoc tam magno ac paene invicto praeeuntis naturae desererentur auxilio?

Considera vero, quanta sceleratos homines habeat impotentia. Neque enim levia aut ludicra praemia petunt, quae consequi , atque obtinere non possunt, sed circa ipsam rerum summam verticemque deficiunt nec in eo miseris contingit effectus, quod solum dies noctesque moliuntur; in qua re bonorum vires eminent. Sicut enim eum, qui pedibus incedens a.

d eum locum usque pervenire potuisset, quo nihil ulterius pervium iaceret incessui, ambulandi potentissimum esse censeres, ita eum, qui expetendorum finem, quo nihil ultra est, apprehendit, potentissimum necesse est iudices. Ex quo fit,.

quod huic obiacet, ut idem scelesti, idem viribus omnibus videantur esse deserti.

Cur enim relicta virtute vitia sectantur, inscitiane bonorum - sed quid enervatius ignorantiae caecitate? - an sectanda noverunt sed transversos eos libido praecipitat? Sic quoque intemperantia fragiles, qui obluctari vitio nequeunt.

An scientes volentesque bonum deserunt, ad vitia deflectunt? Sed hoc modo non solum potentes esse, sed omnino esse desinunt; nam qui communem omnium, quae sunt, finem relinquunt, pariter quoque esse desistunt.

-Quod quidem cuipiam mirum forte videatur. ut malos, qui plures hominum sunt, eosdem non esse dicamus; sed ita sese res ha.bet. Nam.

m qui mali sunt, eos malos esse non ab- nuo; sed eosdem esse pure atque simpliciter nego.

Nam uti cadaver hominem mortuum dixeris. simpliciter vero hominem appellare non possis, ita vitiosos malos quidem esse [*](7 Yerg. Aen. XII 764sq.: neque enim levia aut ludicra petuntur pro ) [*]( .4 ac—magno om. pI 5 praeeuntes P 6 quantos P 18 in- )[*](PTLVDKE) [*]( sciane f 24 pariter quod P 2, non om P 29 pure an ras. P ) [*](6* )

concesserim, sed esse absolute nequeam confiteri. Est enim, quod ordinem retinet servatque naturam; quod vero ab hac deficit, esse etiam, quod in sua natura situm est, derelinquit.

Sed possunt, inquies, mali; ne ego quidem negaverim, sed

haec eorum potentia non a viribus, sed ab imbecillitate descendit. Possunt enim mala, quae minime valerent, si in

bonorum efficientia manere potuissent. Quae possibilitas eos evidentius nihil posse demonstrat; nam si, uti paulo ante collegimus, malum nihil est, cum mala tantummodo possint, nihil posse improbos liquet.

- Perspicuum est. - Atque ut intellegas, quaenam sit huius potentiae vis. summo bono nihil potentius esse paulo ante definivimus. - Ita est. inquam.