Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Quaesitum atque tractatum utrumn siet rectius dicere habeo curam vestri, an vestrum.

PERCONTABAR Apollinarem Sulpicium, cum eum Romae adulescentulus sectarer, qua ratione diceretur habeo curam vestri aut misereor vestri et iste casus vestri eo in loco quem videretur habere casum rectum.

Is hic mihi ita respondit: Quaeris, inquit, ex me, quod mihi quoque est iamdiu in perpetua quaestione. Videtur enim non vestri oportere dici, sed vestrum, sicuti Graeci locuntur: ἐπιμελοῦμαι ὑμῶν, κήδομαι ὑμῶν, in quo loco ὑμῶν aptius vestrum dicitur quam vestri et habet casum nominandi, quem tu rectum appellasti, vos. [*](vos added by Hertz.)

Invenio tamen, inquit, non paucis in locis nostri atque vestri dictum, non nostrum aut vestrum. L. Sulla Rerum Gestarum libro secundo: Quod si fieri potest, ut etiam nunc nostri vobis in mentem veniat, nosque magis dignos creditis quibus civibus quam hostibus utamini quique pro vobis potius quam contra vos pugnemus, neque nostro neque maiorum nostrorum inmmerito [*](immerito, Madvig; nerito, ω.) nobis id continget.

Terentius in Phormione:

  1. Ita plérique ingenió sumus omnes, nóstri nosmet paénitet.

Afranius in togata:

  1. Nescío qui nostri míseritust tandém deus.

Et Laberius in Necyomantia:

  1. Dum diútius retinétur, nostri oblitus est.

Dubium porro, inquit, non est, quin eodem haec omnia casu dicantur: nostri paenitet, [*](nostri paenitet added by Skutsch.) nostri oblitus est, nostri misertus est, quo dicitur: mei paenitet, mei misertus est, mei oblitus est.

Mei autem casus interrogandi est, quem genetivum grammatici vocant, et ab eo declinatur, quod est ego; huius deinde plurativum est nos. Tui aeque declinatur ab eo, quod est tu; huius itidem plurativum est vos.

Sic namque Plautus declinavit in in hisce versibus:

  1. Si ex té tacente fíeri possem cértior,
  2. Ere, quaé miseriae té tam misere mácerent,
  3. Duorúm labori ego hóminum parsissém lubens:
  4. Mei té rogandi et tís [*](tui tis γ.) respondendí mihi.
Mei enim Plautus hoc in loco non ab eo dixit, quod est meus, sed ab eo, quod est ego.

Itaque si dicere velis patrem mei pro patrem meum, quo Graeci modo τὸν πατέρα μου dicunt, inusitate quidem, sed recte profecto eaque ratione dices, qua Plautus dixit labori mei pro labori meo.

Haec autem ipsa ratio est in numero plurativo, qua Gracchus misereri vestrum dixit et qua M. Cicero contentio

vestrum et contentione nostrum dixit quaque item ratione Quadrigarius in Annali undevicesimo verba haec posuit: C. Mari, ecquando te nostrum et reipublicae miserebitur! Cur igitur Terentius paenitet nostri, non nostrum, et Afranius nostri miseritus est, non nostrum?

Nihil hercle, inquit, mihi de ista re in mentem venit, nisi auctoritas quaedam vetustatis non nimis anxie neque superstitiose loquentis. Nam sicuti multifariam scriptum est vestrorum provestrum, ut in Plauti in hoc versu:

  1. Vérum illud esse [*](illud est, codd. Plant.) máxima [*](maxime, O1; maximum (maximam, Plaut. B) adeo,) párs vestrorum intéllegit,
cum vellet maxima pars dicere vestrum, ita nonnumquam vestri quoquc dictum est pro vestrum.

Sed dubio qui rectissime loqui volet vestrum potius dixerit quam vestri.

Et inportunissime, inquit, fecerunt, qui in plerisque Sallusti exemplaribus scripturam istam sincerissimam corruperunt. Nam cum ita in Catilina scriptum esset: Saepe maiores vestrum miseriti plebis Romanae, vestrum obleverunt et vestri superscripserunt. Ex quo in plures libros mendae istius indoles manavit.

Haec memini mihi Apollinarem dicere, eaque tunc ipsa, ita ut dicta fuerant, notavi.