Epitome Rerum Romanorum

SUB occasu pacata erat fere omnis Hispania, nisi quam Pyrenaei desinentis scopulis inhaerentem citerior adluebat [*]()Oceanus. Hic duae validissimae [*](Armeniam: armenia B. ) [*](in ius Iahnius: ipsos B. ) [*](victo rege Tigrane: victor gentis Tigranen B. ) [*](multo: ulto B: multa L. ) [*](Artageris G. Vossius: artaxer ser par this B: artaxatis N: artasatis L. ) [*](recreatus—profundo (60, 6) scripsit B1. ) [*](lacunam indicavit Iahnius. ) [*](percussus: percussu* B1. ) [*](inmisit: summisit B1: immisit L. ) [*]( adluebat: abluebat B1: alluebat L. )

Cantabrorum et prior et acrior et magis pertinax in rebellando animus fuit, qui non contenti libertatem suam defendere proximis etiam imperitare temptabant Vaccaeosque et Turmogos et Autrigonas [*]()

crebris incursionibus fatigabant. In hos igitur, quia [*]()vehementius agere nuntiabatur, non est mandata expeditio, sed sumpta. Ipse venit Segi-samam, castra posuit, inde tripertito exercitu totam Cantabriam amplexus efferam gentem ritu ferarum quasi quadam cogebat indagine.

Nec ab Oceano quies, cum infesta classe ipsa quoque terga hostium caederentur. Primum adversus Cantabros sub moenibus Bergidae proeliatum. Hinc statim fuga in eminentissimum Vindium [*]()montem, quo maria prius Oceani quam arma Romana ascensura esse crediderant.

Tertio Aracelium oppidum magna vi repugnat;[*]()captum tamen. Postremo fuit Medulli montis obsidio, quem perpetua decem et octo milium fossa conprehensum undique simul adeunte Romano postquam extrema barbari vident, certatim igne, ferro inter epulas [*]()venenoque, quod ibi volgo taxo [*]()exprimitur, praecepere [*]()mortem, seque pars maior a [*]()captivitate, quae morte gravior ad id tempus indomitis videbatur, vindicaverunt.

Haec per [*](Autrigonas Salmasius: aurigantes B1: aurigonas N L. ) [*](quia: qua B1. ) [*]( Vindium: vinnium B1. ) [*](repugnat: oppugnat B1. ) [*]( inter epulas om. B1. ) [*](taxo scripsi: taxeo B1. ) [*](praecipere N: praecoepere B1. ) [*](maior a: magis (om. a) B1. )

Mox ipse praesens hos deduxit montibus, hos obsidibus astrinxit, hos sub corona iure belli venun-

dedit. Digna res lauro, digna curru [*]()senatui visa est; sed iam tantus erat Caesar, ut triumpho augeri contemneret.

Astures per id tempus ingenti agmine a montibus niveis descenderant. Nec temere sumptus barbaris videbatur hic impetus; sed positis castris apud Asturam [*]()flumen trifariam diviso agmine tria simul Romanorum adgredi parant castra.

Fuissetque anceps et cruentum et utinam mutua clade certamen cum tam fortibus,

tam [*]()subito, tam cum consilio venientibus, nisi Brigaecini [*]()prodidissent, [*]()a quibus praemonitus Carisius cum exercitu advenit. Pro victoria fuit oppressisse consilia, sic [*]()quoque non incruento certamine.

Reliquias fusi exercitus validissima civitas Lancea excipit, ubi cum locis adeo certatum est, ut, cum in captam urbem faces poscerentur, aegre dux impetraverit veniam, ut victoriae Romanae stans potius esset quam incensa monumentum.

[*](Antistium: antatium B1: antestium L. )[*](Furniumque: firmumque B1. )[*](in Tarraconis: in terra tonis B1: intarrachonis N: in-terraconis L. )[*](digna curru: dignas currus B1. )[*](Asturam: astaram B1: scuram NL. )[*](tam L Voss. Rehd.: quam B1. )[*](Brigaecini: dri caecini B1: drigaecini N: drigenici L. )[*](prodidissent: providissent B1. )[*](tamen post sic add. B1 N: om. Iahnius. )

Hic finis Augusto bellicorum certaminum [*]()fuit, idem rebellandi finis Hispaniae. Certa mox fides et aeterna pax, cum ipsorum ingenio in pacis artes [*]()promptiore, tum consilio Caesaris, qui fiduciam montium timens in quos se recipiebant, castra sua,

quia in plano erant, habitare et incolere iussit; ibi gentis esse concilium, illud observari [*]()caput. Favebat consilio natura regionis; circa enim omnis aurifera [*]()est et chrysocoliae [*]()miniique et aliorum colorum ferax. Itaque exerceri solum iussit. Sic Astures [*]()nitentes in profundo opes suas atque divitias, dum aliis quaerunt, nosse coeperunt.