Institutio Oratoria

ex iis vero, qui

duabus[*]( amphibrachyn duabus, Spalding : brachios huic (hinc, G) ausis, AG. ) longis brevem sequentibus bacchius, totidem longis brevem [*]( sequentibus brevem, added by L. Valla. ) praecedentibus palimbacchius erit. tres breves trochaeum, quem tribrachyn dici volunt, qui choreo trochaei nomen imponunt; totidem longae molosson efficient.

horum pedum nullus non ut orationem venit, sed quo quique sunt temporibus pleniores longisque syllabis magis stabiles, hoc graviorem faciunt orationem, breves celerem ac mobilem. utrumque locis utile; nam et illud, ubi opus est velocitate, tardum et segne, et hoc, ubi pondus exigitur, praeceps ac resultans merito damnetur.

sit ut hoc quoque aliquid fortasse momenti, quod et longis longiores et brevibus sunt breviores syllabae, ut, quamvis neque plus duobus temporibus neque uno minus habere videantur, ideoque ut metris omnes breves longaeque inter se ipsae [*]( ipsae, Spaldinig: obsessae, AG. ) sint pares, lateat tamen nescio quid quod [*]( quid quod, Spalding : quidquid, AG. ) supersit aut desit. nam versuum propria condicio est, ideoque ut his quaedam etiam communes.

veritas vero quia patitur aeque brevem esse vel longam vocalem, cum est sola, quam

1. agrestem tenui musam:

gres brevis, faciet tamen longam priorem; dat igitur illi aliquid ex suo tempore. quo modo, nisi habet plus quam quae brevissima, qualis ipsa esset detractis consonantibus? nunc unum tempus accommodat priori et unum accipit a sequente; ita duae natura breves positione sunt temporum quattuor.

miror autem ut hac opinione doctissimos homines fuisse, ut alios pedes ita eligerent aliosque damnarent, quasi ullus esset, quem non sit necesse ut oratione deprehendi. licet igitur paeana sequatur Ephorus, inventum a Thrasymacho, probatum ab Aristotele, dactylumque ut temperatos brevibus ac longis, fugiat spondeum et [*]( spondeum et, added by ed. camp . ) trochaeum,

alterius tarditate nimia, [*]( nimia, Ialm: etenim, AG. ) alterius celeritate damnata, herous, qui est idem dactylus, Aristoteli amplior, iambus humilior [*]( humilior, P. Victorius, Pithoeus: humanior, MSS. ) videatur, trochaeum ut nimis currentem damnet eique

irrumpent etiam ad invitos, nec semper illis heroo aut paeane suo, quem, quia versum raro facit, maxime laudant, uti licebit. ut sint tamen allis alii crebriores, non verba facient, quae neque augeri nec minui nec sicuti toni [*]( toni, added by Christ. ) modulatione produci aut corripi possint, sed transmutatio et collocatio.

plerique enim ex commissuris eorum vel divisione fiunt pedes; quo fit ut iisdem verbis alii atque alii versus fiant, ut memini quendam non ignobilem poetam talem exarasse: [*]( talem exarasse, Halm : tatelarasse, G: taliter lusisse, A. (iter lus by corrector ). )

1. astra tenet caelum, mare classes, area messem.

1. caput exeruit mobile pinus repetita.

miscendi ergo sunt, curandumque, ut sint plures qui placent, et circumfusi bonis deteriores lateant. nec vero ut litteris syllabisque natura mutatur, sed refert, quae cum quaque optime coeat. plurimum igitur

acres , quae ex brevibus ad longas insurgunt; leniores, quae a longis ut breves descendunt. optime incipitur a longis, recte aliquando a brevibus, ut novum crimen; lenius a duabus, ut animadverti indices; sed hoc pro Cluentio recte, quia initium eius partitioni simile est, quae celeritate gaudet.

clausula quoque e longis firmissima est; sed venit et ut breves, quamvis habeatur indifferens ultima. neque enim ego ignoro, ut fine pro longa accipi brevem, quia videtur aliquid vacantis temporis ex eo, quod insequitur, accedere; aures tamen consulens meas, intelligo multum referre, verene longa sit, quae cludit, an pro longa. neque enim tam plenum est dicere incipientem timere, quam illud ausus est confiteri.

atqui si nihil refert, brevis an longa sit ultima, idem pes erit; verum nescio quo modo sedebit hoc, illud subsistet. quo moti quidam longae ultimae tria tempora

iique, si non ternas syllabas habebunt, repetendi erunt (absit enim [*]( absit enim, Christ : sit tam, AG. ) poetica observatio), neque minus duobus; alioqui pes erit, non numerus. potest tamen vel unus esse dichoreus, si unus est, qui constat e duobus choreis.

itemque paean, qui est ex choreo et pyrrhichio, quem aptum initiis putant, vel contra, qui est e tribus brevibus et longa, cui clausulam adsignant; de quibus fere duobus scriptores huius artis loquantur. alii omnes, ut [*]( ut, Halm : ut, MSS. ) quocunque sit loco longa, [*]( longa, added by Halm. ) temporum quod ad rationem pertinet,paeanas appellant.

est et dochmius, qui fit ex bacchio et iambo vel ex iambo et cretico, stabilis ut clausulis et severus. spondeus quoque, quo plurimum est Demosthenes usus, non eodem modo semper se [*]( non eodem modo se, Halm neodem per se, AG. ) habet. optime praecedet eum creticus, ut ut hoc, de qua ego nihil dicam, nisi depellendi criminis causa. non nihil [*]( causa non nihil, Halm : causam nihil, AG. ) est, quod supra dixi multum referre, unone verbo sint duo pedes comprehensi an uterque liber.

est enim quoddam ipsa divisione verborum latens tempus, ut ut pentametri medio spondeo, qui nisi alterius verbi fine, alterius initio constat, versum non efficit. potest , etiamsi minus bene, praeponi anapaestos: muliere non solum nobili, verum etiam nota. cum anapaestus et creticus,

iambus quoque, qui est utroque syllaba minor (praecedet enim tres longas brevis), sed et spondeus iambo recte praeponitur: iisdem ut [*](Bracketed by Regius.) armis fui. cum spondeus, et bacchius, sic enim fiet ultimus dochmius:

in armis fui. ex iis quae supra probavi apparet molosson quoque clausulae convenire, dum habeat ex quocunque pede ante se brevem: illud scimus ubicunque sunt, esse pro nobis.