Scholia in Euripidis Hecubam (scholia vetera et scholia recentiora Thomae Magistri, Triclinii, Moschopuli et anonyma)

Scholia in Euripidem

Scholia in Euripidem. Scholia Graeca in Euripidis tragoedias, Volume 1. Dindorf, Wilhelm, editor. Oxford: Oxford University Press, 1863.

247. τί δῆτ᾿ ἔλεξας: τί λοιπὸν ἔλεξας, δοῦλος ὑπάρχων ἐμὸς τότε; I. εἶπας. Fl. 17. τί δὴ τότε ἔλεξας, ὡς δοῦλος ὢν ἐμὸς τότε, εἰ μόνον ἤθελον. Fl. 33. πάντα τὰ γνωστικὰ ῥήματα καὶ τὰ ἐναντία τούτων μετὰ μετοχῆς συντάσσονται. Gu. δοῦλος ὤν: ἀντὶ τοῦ ὑποκείμενός μοι. M. ὑπὸ τὴν ἐμὴν ἐξουσίαν. Gr.

248. πολλῶν λόγων εὑρήμαθ᾿ : ἔλεξα δηλονότι πολλὰ ἐνθυμήματα καὶ μηχανὰς λόγων, ὅστε μὴ ἀποθανεῖν. 1. λόγων: εἶπόν σοι. Fl. 59. εὑρήμαθʼ: μηχανήματα. Fl. 17. Gu. ἐξευρήματα. Fl. . 9. 21. 34. 56. 59. 76. Gu.

249. ἔσωσα: ἐρρυσάμην σε, καὶ ἐξέπεμψά σε ἀπὸ τῆς πόλεως. I. δῆτα: ἀληθῶς. Fl. 6. ἐξέπεμψα: ἐξέβαλον. Fl. 59. κἀγὼ δέ σ᾿ ἔσωσα καὶ ἐξαπέστειλον τῆς ἐμῆς γῆς. Fl. 33.

250. ὥστ᾿ εἰσορᾶν: ναὶ, ὥστε βλέπειν τόδε τὸ φῶς τοῦ ἡλίου. I. εἰσορᾶν: ἀντὶ τοῦ ὁρᾶν. Fl. 6. 9. 21. 56. 59. 76.

251—259. οὔκουν κακύνῃ: οὐκοῦν κακὸς φαίνῃ κατὰ τάδε τὰ βουλεύματα, ὃς ἐξ ἐμοῦ ἔπαθες ὁποῖα λέγεις παθεῖν, ποιεῖς δὲ οὐδὲν καλὸν εἰς ἡμᾶς, ἀλλὰ κακὸν ὅσον δύνῃ. ἄγνωμον ὑπάρχει τὸ γένος ὑμῶν, ὅσοι μακαρίζετε τὰς ἀπὸ τοῦ δήμου συμβαινούσας τοῖς ῥήτορσι τιμὰς, δι᾿ ὧν ἀρέσκειν αὐτῷ σπεύδετε ἐκ τοῦ τὰ συμφέροντα αὐτῷ ἀγορεύειν. εἴθε μηδὲ ἐγινώσκεσθε ὑπὸ ἐμοῦ, οἳ βλάπτοντες τοὺς φίλους οὐ φροντίζετε καὶ οὐκ ἐπιστρέφεσθε, ἐὰν λέγητε τῷ δήμῳ τι πρὸς ἡδονὴν καὶ ἀποδοχὴν αὐτῶν. ἀτὰρ τί σοφισάμενοι καὶ ἐφευρόντες, ἔδοξεν ὑμῖν εἰκότως τὴν περὶ τῆς ἐμῆς παιδὸς σφαγὴν βουλεύσασθαι; I.

251. οὐκοῦν κακύνῃ: οὐκοῦν κακὸς φαίνῃ ἐξ ὧν νῦν δὴ ἐβουλεύσω κατὰ τῆς ἐμῆς θυγατρὸς, δι᾿ ἐμὲ ζῶν, ὡς φῄς. Bar. 74. Gu. κακύνῃ: κακὸς γίνῃ καὶ φαίνῃ. Fl. 6. 9. 21. 56. 59. 76. κακῶς

280
ἁλίσκει. ὁ δὲ λόγος· κακὸς φαίνῃ ἐξ ὧν νῦν ἐβουλεύσω κατὰ τῆς ἐμῆς θυγατρὸς, δι᾿ ἐμὲ ζῶν. M. Fl. 59. διαφέρει κάκυνσις καὶ κάκωσις. κάκυνσις μὲν ἐπὶ ψυχῆς, κάκωσις δὲ ἐπὶ σώματος. οὐκοῦν κακῶς φαίνῃ ἐξ ὧν νῦν ἐβουλεύσω κατὰ τῆς ἐμῆς θυγατρὸς, δι᾿ ἐμὲ ζῶν. διαφέρει τὸ ὡραῖον. ἀπόφασίς ἐστι καταγομένη πρὸς πρόσωπον, ὡς τὸ “ἀχάριστον ὑμῶν τὸ σπέρμα, ὅσοι δημηγόρους ζηλοῦτε τιμάς.” ἐπήγαγε δὲ τὸ ὑμῶν, ὃ καὶ κατὰ πάντα ἐστὶν, ὅτε ῥηθήσεται. τὸ δὲ γνωμικὸν ἀπόφασίς ἐστι μὴ ἀφορῶσα πρὸς πρόσωπον, ἀλλ᾿ ἀπολύτως ἀεὶ λεγομένη κατὰ πάντα, ὡς τὸ “γύναι, γυναιξὶ κόσμον ἡ σιγὴ φέρει. Fl. 56. κακίζω, ψέγω· κακύνομαι παθητικῶς τὸ κακὸς γίνομαι, κακόω, κακῶ, τὸ κακωτικὰ εἴς τινα ποιῶ. Gr.

βουλεύμασιν: κατὰ ταῦτα τὰ βουλεύματα, ἃ δηλονότι ἐβουλεύσασθε κατὰ τῆς θυγατρός μου. Fl. 6. 21. 59. 76. Gr. ταῖς πανουργίαις. Fl. 59. διὸ μὴ κακύνῃς ἡμᾶς τοῖς τοιούτοις βουλεύμασιν, ὅστις, ἀντὶ τοῦ σὺ, ἐξ ἐμοῦ οὐκ ἔπαθές τι τῶν κακῶν, καθὼς λέγεις σὺ παθεῖν ἡμᾶς. Fl. 33.

252. ἐξ ἐμοῦ: παῤ ἐμοῦ. Fl. 17. τοιούτων εὐεργεσιῶν παῤ ἐμοῦ τυχών. M. Fl. 21. φῄς: ὁμολογεῖς. Fl. 6. 9. 21. 56. 59. 76. Gu. ἔπαθε κακόν τι καὶ ἔπαθε καλόν. τοῦτο λέγεται ἀποσιώπησις. Gr.

253. οὐδέν: οὐδαμῶς. Fl. 6. 9. 21. 56. 59. 76. Ἀττικοὶ τὸ οὒ ἀπαγορευτικὸν οὐδὲν λέγουσι. Gu. ποιεῖς δὲ ἡμῶν οὐδὲν καλὸν, κακὸν δὲ ὅσον ἰσχύεις. Fl. 33. κακὸν δ᾿ ὅσον δύνῃ: ἀπὸ κοινοῦ τὸ δρᾶσον. M. τὸ κοινὸν δύνασαι, τὸ Ἀττικὸν δύνῃ. οἱ γὰρ Ἀττικοὶ ποιοῦσι τοῦτο καὶ ἐν ταῖς συζυγίαις τῶν εἰς μι. Gr.

254. ἀχάριστον: τῶν δημαγωγῶν ὑμῶν τὸ σπέρμα ἀχάριστόν ἐστιν· ἐπιθυμεῖτε γὰρ τὰς τιμὰς, ἀλλ᾿ οὐκ ἔχετε ἀνταμείβειν. Fl. 33. οὐ μνημονεῦον χάριτος. Gr. ἄγνωμον. Gu. σπέρμα: γένος. Gr. δημηγόρους: δικανικάς. M. τὰς ἐκ τῆς δημηγορίας. Gr. εἰς τοὺς κατ᾿ αὐτὸν δημηγοροῦντας ἀποτείνει τὸν λόγον, ὡς διὰ τὸ τοῦ δήμου ἀρεστὸν βλάβην τοῖς φίλοις προξενοῦντας. κατατρέχει δὲ ὁ Εὐριπίδης διὰ τῆς Ἑκάβης τῶν τότε δημηγόρων. Gr. τὰς ἀπὸ τοῦ δήμου συμβαινούσας ὑμῖν δι᾿ ὧν ἀρέσκειν αὐτῷ σπεύδετε [*](1. ἁλίσκει] ἁλώνῃ M. 4. ἐξ ὧν Matth. pro ζῶν. ib. κακὸς] κακῶς Fl. 59. 18. τυχών] παθεῖν Fl. 21. 2. ἐμὲ] ἐμοῦ Fl. 59. 20. Ἀττικοὶ] Conf. ad v. 264.)

281
ἐκ τοῦ τὰ συμφέροντα αὐτῷ ἀγορεύειν. Gu. ῥητορικὰς, τὰς δικανικάς. Fl. 59. εἰς τοὺς κατ᾿ αὐτὸν δημοκοποῦντας ῥήτορας λέγει. M. Fl. 59. ταῦτα εἰς τὴν κατ᾿ αὐτὸν πολιτείαν λέγει. καὶ ἔστι τοιοῦτος ὁ Εὐριπίδης περιάπτων τὰ καθ᾿ ἑαυτὸν τοῖς ἥρωσι καὶ τοὺς χρόνους συγχέων. M. Fl. 59.

255. ζηλοῦτε: ποθεῖτε. Fl. 17. ἀγαπᾶτε. Fl. 59. Gr. μακαρίζετε. Gu. τὸ ζηλοῦν δύο δηλοῖ, τὸ φθονεῖν καὶ τὸ μακαρίζειν. ὥσπερ δὲ λέγουσιν ἐνίοτε τὸ ἐπαινεῖν ἀντὶ τοῦ ἐργάζεσθαι, οἷον ἀρετὴν ἐπαινεῖ τις ἀντὶ τοῦ ἐργάζεται, καὶ τὸ σιγᾶν ἐπαινῶ ἀντὶ τοῦ σιγῶ, οὕτω καὶ τὸ ζηλοῦν καὶ μακαρίζειν ἐνίοτε ἐπὶ τοῦ μιμεῖσθαι τιθέασιν, εἰκότως· ὃ γὰρ ἐπαινεῖ τις, τοῦτο πάντως εἰκὸς ἐργάζεσθαι, καὶ ὃν μακαρίζει, τις τοῦτον πάντως μιμήσαιτ᾿ ἂν, ἵνα τύχη τοῦ μακαρισμοῦ. B.

256. οἵ: ὑμεῖς. Fl. 17. φροντίζετε: λογίζετε. Fl. 56. ἐπιστρέφεσθε. Gu. θέλοντες γὰρ δοξάζεσθαι ἐν τῷ δημηγορεῖν προδίδοτε πολλάκις καὶ τοὺς φίλους. Gu. βλάπτοντες: ἀφανίζοντες. Gu.

257. ἢν τοῖσι πολλοῖς: τῷ ὄχλῳ. M. ἐὰν τῷ δήμῳ πρὸς ἀποδοχήν τι ἀφορῶν λέγητε. Bar. 74. Gr. πρὸς χάριν: πρὸς ἀποδοχήν τινα ἀφορῶντες. Fl. 17. ἡδονήν. Gu.

258—263. ἀτάρ: τί δὴ σόφισμα, ἤτοι σοφὸν καὶ φρόνιμον, ἡγούμενοι καὶ νομίζοντες τοῦτο οἱ Ἕλληνες ὥρισαν ἤτοι ἐψηφίσαντο καὶ ἔταξαν τὴν κρίσιν τοῦ φόνου εἰς τήνδε τὴν παῖδα; ἆρα τὸ πρέπον ἤγαγεν αὐτοὺς ἐπὶ τὸ ἀνθρώπους κτείνειν πρὸς τὸν τάφον, ὅπου πρέπει μᾶλλον βοῦς θύειν· ἢ θέλων ὁ Ἀχιλλεὺς ἀνταποκτεῖναι τὸν κτανόντα αὐτὸν δηλονότι, δικαίως ἐπάγει τὸν φόνον εἰς τήνδε; I.

258.—270. ἀτὰρ τί δὴ σόφισμα τοῦθ᾿ ἡγούμενοι: τοίνυν δίκαιον καὶ ἁρμόζον τοῦτο ἡγούμενοι, τὸ σφάξαι τὴν Πολυξένην, εἰς --- [*](1. ῥητορικὰς est etiam in 6. 9. 17. Fl. 59. 21. 56. 76. Gu. MATTH. ib. λέρει] λέγεται Fl. 59. 3. λέγει] τείνει Fl. 59. Post λέγει 4. καθ᾿ ἑαυτὸν Matth. καθ᾿ ἑαυτοῦ novum in M. scholion incipit M. μεθ᾿ ἑαυτῶν Fl. 59. ad verba βλάπτοντες οὐ γινώσκετε 5. συγχέων Matth. συγμένων Fl. relatum. 59. Obscure scriptum in M. ita ib. ταῦτα (sic Matth. pro τὰ, ut συγκρούων legi possit. quod est in Fl. 59.) om. M. 27. εἰς . . . . . . τὴν] Supple εἰς αὐτὴν ib. αὐτὸν Matth. αὐτοῦ M. αὐτῶν ὅρισαν τὴν, vel simile quid.)

282
τὴν τοῦ φόνου ψῆφον; ἆρα τὸ τρέπον καὶ τὸ δίκαιον --- ἀντὶ τοῦ σφάζειν εἰς τὸν τύμβον, ἔνθα μάλιστα βοῦς πρέπει θυσιάζειν, ἢ τοὺς θανόντας ἀνταποκτεῖναι θέλων ὁ Ἀχιλλεὺς εἰς τήνδε τὴν παῖδα δικαίως τείνει τὸν φόνον; ἀλλ᾿ οὐδὲν αὕτη εἰς αὐτὸν δέδρακε κακὸν, ἢ πεφόνευκεν. εἴπω σοι τὸ ἀληθές; Ἑλένην ἐχρῆν ἐν τῷ τύμβῳ αὐτῷ θῦμα γενέσθαι· αὕτη γάρ ἐστιν ἡ αἰτία τοῦ φόνου αὐτοῦ. εἰ γὰρ μὴ αὐτὴ τῷ Ἀλεξάνδρῳ ἠκολούθει, οὐκ ἂν ὁ Ἀχιλλεὺς εἰς Τροίαν ἦλθε καὶ ἀπέθανεν. εἰ δὲ πολλάκις λέγεις ὅτι χρή τινα ἔκκριτον ἀπὸ τῶν αἰχμαλώτων γυναικῶν θανεῖν ἢ εὐπρεπεστέρα τῷ εἴδει, οὐχ ἡμεῖς τοῦτο ἔχομεν. τίς γὰρ εὐειδεστέρα Ἑλένης; ἄλλως τε καὶ οὐδὲν ἧττον ἡμῶν εὑρέθη αὐτὸν ἀδικήσασα, καὶ εἰ τὸ δίκαιον θέλετε πράξειν, αὐτὴν χρὴ σφαγῆναι. A.

258. ἀτάρ: ὁ ἀτάρ καὶ ὁ δέ σύνδεσμος ταὐτὸ δηλοῦσι, διαφέρουσι δὲ κατὰ τοῦτο, ὅτι ὁ μὲν ἀτάρ ποιητικόν ἐστι, ὁ δὲ δέ ὑποτέτακται. Cant. ὁ ἀτάρ σύνδεσμος γράφεται καὶ παρὰ ποιηταῖς καὶ παρὰ τοῖς κοινοῖς ἀντὶ δή ἀργοῦ. τίθεται δὲ εἰς ἀρχὴν κώλου, τὸ δὲ δή εἰς τέλος. Gr. τί δέ. Fl. 6. 9. 17. 21. 56. 59. 76. ἀλλὰ τί δὲ τοῦτο τὸ συμβόλιον, ὦ ἡγούμενοι καὶ ἄρχοντες τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ, εἰς τὴν τοιαύτην παῖδα ἐκρίνατε καὶ ὡρίσατε φόνου ψῆφον καὶ κρίσιν. Fl. 33. ἀτὰρ τί συμπέρασμα συντελοῦν εἰς κρίσιν τὴν περὶ τῆς Ἀχιλλέως τιμῆς. Fl. 10. 59. αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους κτείνειν ἤγαγε, τὸ δέον καὶ ὀφείλειν αὐτοὺς εἰς προθυμίαν ἤγαγεν ἀνθρωποκτονεῖν εἰς τάφους τῶν τελευτησάντων· οὐ γὰρ Πολυξένη αὐτῷ αἰτία θανάτου γέγονεν. Fl. 59. σόφισμα: εὕρημα συντελοῦν εἰς τὴν τοῦ Ἀχιλλέως τιμήν. Gr. βούλευμα σοφὸν ἔργον, φρόνημα δίκαιον, πιθανολόγημα· ἤτοι τί σοφισάμενοι καὶ ἐφευρόντες δόξουσιν ἡμῖν εἰκότως τὴν περὶ τῆς ἐμῆς παιδὸς σφαγὴν βεβουλεῦσθαι. Gu.

259. ψῆφον: ἀπόφασιν, κρίσιν, ἀποκύρωσιν. Gu. κρίσιν. Fl. 6. 9. 17. 21. 56. 59. 76. ψῆφος ἀρσενικῶς ὁ λογαριασμός. ἐκ τούτου [*](1. τὸ δίκαιον . . . . . . ἀντὶ τοῦ] Supple 254. εἰς τοὺς—συγμένων, et in eo τὸ δίκαιον ἤγαγεν αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἀνθρωποκτονεῖν, legitur ἄρτι συμπέρ. eique nullo ἀντὶ τοῦ—. spatio relicto adhaerent verba αὐτιὺς 2. ἔνθα] ἔνθα δὲ A. τοὺς ἀνθρώπους etc. quae in 10. 6. Addidi γενέσθαι. desunt. MATTH. 20. ἀτὰρ—τιμῆς] In cod. 59. hoc 22. τὸ δέον—τελευτησάντων] Haec scholion cohaeret cum altero ad v. etiam infra p. 283, 15.)

283
καὶ ψηφίζω ἐνεργητικῶς. ψῆφος δὲ θηλυκὸν ἐνίοτε μὲν ὁ καιρικὸς νόμος, ἄλλοτε ἡ ἀπόφασις καὶ τὸ κῦρος. ἐκ τούτου καὶ ψηφίζομαι παθητικῶς ἀντὶ τοῦ ἀποφαίνομαι. Gr. ὥρισαν: ἔταξαν. Fl. 6. 9. 17. 21. 56. 76. προσέταξαν, ἀπεφήναντο, ἔταξαν. Gu. Fl. 59.

260. πότερα: τὸ πότερα ἀντὶ τοῦ πότερόν ἐστιν, ὡς ἔστιν καὶ τὸ “οὐ δεινὰ πάσχειν δεινὰ τοὺς εἰργασμένους,” τὸ πληθυντικὸν ἀντὶ ἑνικοῦ. Fl. 9. χρῆν: τὸ χρὴ νόμιμόν ἐστιν, ἐπιρρηματικῶς. M. Fl. 10. 21. ὁποῖον χρὴ ἐν ἑαυτοῖς τὸ ἀνθρωποκτονεῖν, ἢ τὸ βουθυτεῖν. τοῦτο γὰρ μᾶλλον πρέπει ἐπὶ τὸν τάφον ποιῆσαι. Fl. 33. τὸ χρῆν: καὶ πρέπειν. Gr. τὸ πρέπον καὶ ὁ νόμος. Gu. τὸ χρῆν κατὰ μὲν τοὺς παλαιοὺς κανονίζεται, κατὰ δὲ τοὺς νέους ῥῆμά ἐστιν ἀπρόσωπον. κανονίζεται δὲ κατὰ τοὺς παλαιοὺς χρῆμι, καὶ ὁ παρατατικὸς ἔχρην. Ἀττικῶς διὰ τοῦ η. August. c. ap. Herm. Praef. πότερα τὸ χρῆν: τὸ δέον καὶ ὀφεῖλον αὐτοὺς εἰς προθυμίαν ἤγαγεν ἀνθρωποκτονεῖν εἰς τοὺς τάφους τῶν τελευτησάντων, ἔνθα πρέπει μᾶλλον βουθυτεῖν. ἀναγνωστέον δὲ κατ᾿ ἐρώτησιν. A.M.

261. ἔνθα: ὅπου, ἤγουν ἐν τῷ τύμβῳ. Fl. 6. 9. 21. 56. 59. 76. βουθυτεῖν: τὸ θύω λέγεται ἀντὶ τοῦ ἁπλῶς σφάττω· καὶ θύω τὸ εἰς θυσίαν σφάττω· καὶ θύω τὸ ἀτάκτως ὁρμῶ, ὅθεν καὶ θῦνος ὁ ἰχθὺς, καὶ θύρσοι οἱ μετὰ μέθης εἰς τὴν ἑορτὴν τοῦ Διονύσου βακχεύοντες. Gr.

262. ἢ τούς: οὐ γὰρ Πολυξένη αὐτῷ αἰτία θανάτου γέγονε. M. Fl. 10. ἢ ἡμᾶς τοὺς τεθανατωμένους δηλονότι ὑπὸ τῆς αἰχμαλώσεως πάλιν θανατῶσαι θέλετε. Fl. 33. τοὺς φονεύσαντας. Gr. τοὺς θανάτου παραιτίους. Gu. κτανόντας: αὐτόν. Gu.

263. τήνδ᾿: τὴν Πολυξένην. Fl. 17. ἐνδίκως: τὸ ἐνδίκως εἰς τὸ ἀνταποκτεῖναι σύνταξον. Gr. ἐνδίκως λέγει, ὅτι καὶ αὐτὸς ἐφονεύθη. Gu. τείνει: τείνει ὁ Ἀχιλλεὺς φόνον εἰς τήνδε ἀντὶ τοῦ ἐπάγει, καὶ τείνει ὁ λόγος εἰς τόδε ἀντὶ τοῦ ἀφορᾷ. Gu. Fll. I.