Symposium Sive Convivium Decem Virginum

Methodius

Methodius, Symposium Sive Convivium Decem Virginum, Bonwetsch, Hinrichs, 1917

Τὴν μὲν οὖν Μάρκελλαν ἐντεῦθεν, ὡς οἶμαι, ἀρξαμένην εὐθέως ἒλεγεν εἰπεῖν ὅτι Μεγάλη τίς ἐστιν ὑπερφυῶς καὶ θαυμαστὴ καὶ ἒν δοξος ἡ παρθενία, καὶ εἰ χρὴ φανερῶς εἰπεῖν ἑπομένην ταῖς γραφαῖς, τὸ οὖθαρ τῆς ἐκκλησίας καὶ τὸ ἂνθος καὶ ἡ ἀπαρχὴ αὐτῆς τοῦτο τὸ ἂριστον καὶ κάλλιστον ἐπιτήδευμα μόνον τυγχάνει. καὶ διὰ τοῦτο καὶ ὁ κύριος εἰς τὴν βασιλείαν εἰσελάσαι τῶν οὐρανῶν τοὺς ἀποπαρθενεύσαντας ἐκείνους σφᾶς αὐτοὺς ἐπαγγέλλεται, ἒνθα περὶ διαφορᾶς εὐνουχισμῶν ἐν εὐαγγελίοις παρεγγυᾷ. σπάνιον γὰρ πάνυ καὶ δυσεπίτευκτον ἀνθρώποις ἁγνεία, καὶ ὃσῳ κορυφαιότατον καὶ μεγαλοπρεπές, τοσούτῳ καὶ τοὺς κινδύνους μείζονας ἒχον. δεῖται οὐν ἐρρωμένων καὶ γενναίων φύσεων, οἵτινες ἀθρόως τὸ ῥεῦμα μετοχετεύσασαι τῆς ἡδυπαθείας ἄνω μετέωρον ἀπευθύνουσι τὸ ὅχημα τῆς ψυχῆς, ἀπολήγουσαι τοῦ σκοποῦ, ἔστ᾿ ἂν ὑπερπηδήσασαι κούφως τὸν κόσμον [*](1 Plato Symp. 177 D — 8 Plato Symp. 178 A — 13 Mt. 19, 12 — 19 Plato Phaedr. 246 D — 20 Symp. S. 70, 5) [*](1 ff λόγον P 151: PI ἕκαστον ἡμῶν λόγον εἰπεῖν ἒπαινον . . . ἄρχειν δὲ φαῖδρον πρῶτον, ἐπεῖδὴ καὶ πρῶτος κατάκειται καὶ ἒστιν ἃμα πατὴρ τοῦ λόγου ἐγκ. περὶ < P 3 . . ωνισαμένην Ο 4 ποιησαίμην P Ι . . Ο 6 f Μαρκέλλα. λόγος ᾶ' nach εἰπεῖν Z. 9 P AI : < Ο 8 Τὴν μὲν Ο | μὲν < MAI 8 f PI ἀρξάμενον ἐνθένδε ποθὲν λέγειν ὅτι . . καὶ θαυμαστὸς 9 ὡς ἒλεγεν MAI 10 παρθ. καὶ εἰ undeutl. Ο Ι φανερ(ῶς) nuleserl. Ο | τ. ἁγίαις γραφαῖς Po Cb Jh 10 γραφαῖς — ἂνθος Z. 11 unleserl. O 11 ἐκκλ.] ἀφθαρσίας M Al Jh Ι αὐτῆς] αὐτὸ Ρ 11 f τοῦτο (τὸ ἄρ)ιστον unlesserl. O Ι τοῦτο < MAI 12 καὶ κάλλ. Ο 37v | κ. διὰ ταῦτα Al Jh 13 καὶ < P Ι εἰσελάσαι < P 14 ἐκείνους < PJh 15 πάνυ] V 17 καὶ vor τοὺς unleserl. Ο 17 f ἐρομένων B 18 καὶ γενναίων unleserl. Ο 18 f τὸ ῥ. μετ. τῆς ἡδυπαθείας] τῆς ἡδυπ. τὸ ῥεῦμα PJh: ὑπερπτάμεναι nach ῥεῦμα + Po Cb Jh 19 ἡδυ)παθείας unleserl. Ο Ι ἂνω undeutl. Ο Ι PI ἂνω μετεωρίζουσα 20 εὖτ’ ἂν P)

8
ὀξυτάτῳ διανοίας τάχει, καὶ ἐπὶ τὴν οὐρανίαν ἀληθῶς ἀψῖδα σταθεῖσαι, αὐτὴν εῖλικρινῶς θεάσωνται τὴν ἀφθαρσίαν, ἀπὸ τῶν ἀμιάντων τοῦ παντοκράτορος ἀναπηδῶσαν κόλπων. τοῦτο τὸ πόμα γεννᾶν οὐκ ἐχώρησε γῆ· μόνος αὐτὸ πηγάζειν οἶδεν ὁ οὐρανός. παρθενίαν γὰρ βαίνειν μὲν ἐπὶ γῆς, ἐπιψαύειν δὲ τῶν οὐρανῶν ἡγτέον· ἦς δὴ ἐφιέμενοι καὶ πρὸς μόνον τὸ τέλος αὐτῆς ἀφορῶντές τινες. ἀνίπτοις ποσὶν ἀτελεῖς ὑπὸ βαναυσίας πρεσελθόντες, ἐκ μέσης ἀνεκαμψαν τῆς ὁδοῦ, οὐδὲν ἂξιον φρόνημα τοῦ ἐπιτηδεύματος ἐπανῃρημένοι. οὐ γὰρ μόνον ἄφθορα τὰ σώματα τηρεῖσθαι δεῖ, ὥσπερ οὐδὲ τοὺς ναοὺς κρείττονας ἀποφαίνεσθαι τῶν ἀγαλμάτων, ἀλλὰ τὰς ψυχὰς ἀγάλματα τῶν σωμάτων οὒσας θεραπεύεσθαι χρὴ κοσμουμένας δικαιοσύνῃ. θεραπεύονται δὲ καὶ ἀποσμήχονται τότε μπαλλον, ὁπόταν ἀόκνως κατακούειν τῶν θείων ἁμιλλώμεναι λόγων μὴ ἀπολήγωσι πρὶν αὐτοῦ ἐφάψασθαι ὃ ἐστιν ἀληθέσ, ἐπὶ σοφῶν ἀφικνούμεναι θύρας. ὣσπερ γὰρ ἅλατι τῶν κρεῶν οἱ ἰχῶρες ἐκτήκονται καὶ αἱ σηπεδόνες καὶ πάντα τὰ φθοροποιά, τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον καὶ τῆς παρθένου αἱ ἂλογοι πᾶσαι τοῖς μαθήμασιν ἀποστύφονται τοῦ σώματος ἐπιθυμίαι. ἀνάγκη γὰρ τὴν μὴ πασσομένην δίκην ἂλατος τοῦ Χριστοῦ ταῖς φωναῖς ψυχὴν έπόζειν καὶ σκώληκας ποιεῖν, ὥσπερ ἀμέλει »ἐπώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου« μετὰ δακρύων ἐξομολογούμενος ὁ Δαυὶδ ἐν τοῖς ὂρεσιν ἒκραζεν ὁ βασιλεύς, ὃτι μὴ ἀπέστυψεν ἁλίσας τοῖς σωφρονισμοῖς ἑαυτόν, ἀλλὰ ῥᾳθυμήσας εἰς οἶστρον ὑπεσύρη καὶ [*](1. Plato Phaedr. 250 E. 247 B C — 2 Plato Symp, 211 E — 5 Plato Pol. VI, 495 D — 9 Symp. 5,4. 9,4. 11,1 — 10 Plato SjTnp. 210 E. Pol. IH, 410 C. Phaed. 114 E — 13 Plato Pol. VI, 490 A — 14 Sir. 6, 36. Plato Phaedr. 245 A — 15 Symp. 4, 4 — 17 Sjnnp. 9, 4 — 19 Psal. 37, 6) [*](1 οὐράνιον F Jh.: οὐρανίαν ἁψῖδα anch. Fl Ι ἁψίδα OP, ἀψίδα B σταθει . . . O 2 θεάσ. P151v 3 ἀναπηδῶσαν P: ἀναπιδύουσαν Ο, ἀναπηδύουσαν MAI, ἀποπηδῶσαν Cb 4 ἐχώρησε Ο, ἐχώρηκε M Ι ὁ vor οὐρ. < Ο 5 οὐρανίων 5 ff οὗ δὴ ἐφιέμενοι πολλοὶ πολλοὶ ἀτελεῖς . . διὰ τὰς βαναυσίας τυγχάνουσιν | ἦς διεφιέμενοι P (nicht B) 7 προσυπελθόντες B Ι τῆς vor ὁδοῦ Ο 10 f PI Phaed. κοσμήσας τὴν ψυχὴν . . δικαιοσύνῃ 13 τῶν θείων < P 13 f ἁμιλλᾶσθαι . . καὶ . . οὐκ . . ἀπολήγοι . . , πρὶν ἀὐτοῦ ὃ ἒστιν . . ἐφάψασθαι 15 (ση)πεδόνες unleserl. Ο 16 παρθ)ένου αἱ imleserl. Ο: παρθενίας MAI 17 τοῦ σώμ unleserl. Ο 18 δ)ίκην ἂλτος unleserl. O 19 ψυ(χὴν) unleserl. Ο Ι . πόζειν Ο Ι σκώ)ληκας ποιεῖν ὣσπερ unleserl. Ο | ποιεῖν] γεννᾶν Μ AI Jh Ι ἐπώζεσαν unleserl. Ο 20 καὶ ἐσάπ. Ο 38 | οἱ μώλ. F 152 21 ὂρεσι βάρεσι empfiehlt Cb) κέκραγεν Ο 22 εἰς ὓστερον P. εἰσύστερον B)
9
ἐξώζεσε μοιχείαν. ταύτῃ πᾶν δῶρον ἐν τῷ Λευϊτικῷ, ἐὰν μὴ πρῶτον ἅλατι ἁλισθῇ, ἀπαγορεύεται εἰς ὀλοκάρπωμα προσφέρεσθαι κυρίῳ τῷ θεῷ. ἃλας γὰρ ἡμῖν τὸ δηκτικὸν <καὶ> πρὸς ὠφέλειαν ἀποστῦφον πνευματικὴ πᾶσα τῶν γραφῶν ἐδόθη μελέτη, ἡς δὴ χωρὶς ἀδύνατον τῷ παντοκράτορι διὰ τοῦ λόγου προσενεχθῆναι ψυχήν· »ὑμεῖς« γάρ ἐστε τὸ ἃλας τῆς γῆς« ὁ κύριος τοῖς ἀποστόλοις ἒφη. χρὴ οὐν τὴν παρθένον ἀεὶ τῶν καλῶν ἐρᾶν καὶ τοῖς πρωτεύουσιν εἰς σοφίαν ἐμπρέπειν, καὶ μηδὲν ῥᾴθυμον μηδὲ μαλθακὸν ἔχειν, ἀλλὰ καὶ ἄξια τῆς παρθενίας φρονεῖν, ἀποσμήχουσαν τῷ λόγῳ τοὺς ἀεὶ τῆς ἡδυπαθείας, μή πως λαθοῦσα βραχεῖα σηπεδὼν γεννήσῃ τὸν σκώληκα τῆς ἀκολασίας· »ἡ« γάρ »ἂγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ κυρίου, πῶς ἀρέσει τῷ κυρίῳ, ἵνα ᾖ ἁγία καὶ σώματι καὶ πνεύματι«, ὁ μακάριος Παῦλος. πολλαὶ δὲ πάρεργον ἡγούμεναι τὴν ἀΚρόασιν νομίζουσι χαρίζεσθαι μεγάλα, ἐὰν κἂν τὸ βραχὺ παράσχωσι τὰς ἀκοάς· ἃς ἐκκριτέον· μικρολόγῳ γὰρ φύσει καὶ ταπεινῇ καὶ ἐπιμορφαζομένῃ σοφίαν οὐ χρὴ μαθημάτων θείων κοινωνεῖν. ἢ γὰρ οὐ γελοῖον ἐκείναις ἀδολεσχεῖν, αἳτινες ἐπὶ μὲν τοῖς μικροῦ ἀξίοις πάντα ποιεῖν συντείνονται, ὃτως ἀκριβέστατα ἓξουσι τὰ τελεσιουργούμενα, ἐπὶ δὲ τῶν ἀναγκαίων, δι᾿ ῳν μᾶλλον αὐτὸς ὁ τῆς σωφροσύνης ἒρως αἲυξεται, μὴ μεγίστας ἡγεῖσθαι τὰς ἀκριβείας;

Μεγάλῃ γὰρ ἀληθῶς ὑπερβολῇ τὸ τῆς παρθενίας ἀνθρώποις ἀπ᾿ οὐρανῶν κατεπέμφθη φυτόν, καὶ διὰ τοῦτο ταῖς πρώταις οὐχ άπεκαλύφθη γενεαῖς. ἒτι γὰρ ὁ ἂνθρωπος ὀλιγοστὸς ἦν, καὶ ἐχρῆν εἰς πλῆθος πρῶτον αὐτὸν αὐξήσαντα τελειωθῆναι. διὸ δὴ καὶ τὰς σφετέρας ἀδελφὰς οἱ παλαιοὶ λαμβάνοντες γυναῖκας οὐδὲν ἠσχημόνουν, [*](1 Lev. 2, 13 — 5 Mt. 5, 13 — 10 De sang. 6 — 11 IKor. 7, 34 — 15 Plato Polit. 303 B — Plato Pol. VI, 486 A. Meth. Symp. S. 50, 10 — 16 Plato Pol. VI, 504 DE — 22 Symp. 10, 2 ff — 23 vgl. S. 10, 12 — 24 Gen. 1, 28) [*](1 ἐν unleserl. Ο Ι πρῶτον < Ο Jh 2 φέρεσθαι P 3 γὰρ] δὲ Po Cb Jh ἀποστύφον HSS 4 ἧς undeutl. Ο Ι χωρὶς] αὐτῆς + Ρ 5 προσεν)εχθῆναι nnleserl. 6 ἔφη vor τοῖς PoCb Jh: < P 8 ἀλλ’ Jh 10 P 12 ἀρέσῃ Jh Ι ἦ φησιν Ο 15 ἐκκριτέον auch PI 16 σοφία Ο (Cb) Ι ἦ P 16 ff PI ἢ οὐ γελοῖον ἐπὶ μὲν ἄλλοις σμικροῦ ἀξίοις πᾶν ποιεῖν συντενομένους, ὅπως ὅτι ἀκριβέστατα ἔζει, τῶν δὲ μεγίστων μὴ μεγίστας ἀξιοῦν εἶναι καὶ τὰς ἀκριβείας; 17 αἵτινες P 152 v Ι τοῦ μικροῦ ἀξίου P 18 ἕξωσι B Ι τελεσιουργημένα P (nicht B) Ι ἐπὶ unleserl. O 19 αὐταῖς O 21 μεγάλη . . ὑπερβολὴ B Ι ἀληθ . . O 24: ἐκ πλήθους P Ι αὐτὸν vor εἰς P Jh | δὴ unleserl. Ο 25 (λαμβάνον)τες u. (οὐ)δὲν unleserl. Ο | ἦν ἀπρεπὲς M AI 25 f ἠσχημ. μέ(χρι) unleserl. O)

10
μέχρι νόμος ἐλθὼν διεστείλατο καἰ τὸ πρότερον δοκοῦν εἶναι καλὸν ἀπαγορεύσας ἁμαρτίαν ἀπεφήνατο, » ἐπικατάρατον. « καλῶν »τὸν ἀποκαλύπτοντα τὴν άσχημοσύνην τῆς ἀδελφῆς αύτοῦ«, τοῦ θεοῦ κατὰ καιρὸν καὶ καιρὸν τὴν ἁρμόζουσαν ἡμῶν τῷ γένει σπουδαίως προσφέροντος φέροντος ὢσπερ δὴ καὶ οἱ πατέρες τοῖς υἱοῖς. οὐ γὰρ εὐθέως ἄνωθεν ἐπιστατοῦσι τοὺς παιδαγωγούς, ἀλλὰ τὴν παιδικὴν ἡλικίαν ἐάσαντες ἀθύρεσθαι μοσχαρίων δίκην, πρῶτον εἰς διδασκάλων συμψελλιζόντων ἀποστέλλουσιν, ἒστ᾿ ἂν ἀποβαλόντες τὴν μειρακιώδη τρίχα τοῦ νοῦ εἰς τὴν τῶν μειζόνων μαθημάτων ἄσκησιν παραπεμφθῶσι κἀκεῖθεν αὐθις εἰς τὴν τῶν ἔτι μειζόνων. ταύτῃ γὰρ καὶ θεὸν καὶ πατέρα τῶν ὃλων ἡγητέον προσηνέχθαι τοῖς πρὸ ἡμῶν. ἒτι γὰρ ὁ κόσμος ἀνθρώπων ἀπλήρωτος ὢν ὡς νήπιος ἠν, καὶ ἐχρῆν αὐτὸν εἰς πλῆθος πρότερον ἐκ τούτων ἀνδρωθέντα πληθυνθῆναι. ἀλλ’ ὅτε λοιπὸν ἀπὸ περάτων ἐπὶ πέρατα κατῳκίσθη, τῆς εἰς ἂπειρον κεχυμένης, οὐκέτι τοῖς αὐτοῖς ἐπιμένειν τὸν ἄνθρωπον ἐπέτρεπεν ὁ θεός, σκοπῶν ὅπως ἀπὸ τῶνδε εἰς μεταβαίνοντες πλησιαίτερον προκόπτωσιν ἔρχεσθαι τῶν μέχρις ἂν εἰς αὐτὸ τὸ μέγιστον μάθημα καὶ κορυφαιότατον τὴν παρθενίαν φθάσαντες τελειωθῶσιν, ἀπὸ τῆς ἀδελφομιξίας ὀδεύσαντες πρῶτον εἰς τὸ ὀθνείας ἐπάγεσθαι γαμετάς, κἀκεῖθεν εἰς τὸ μηκέτι πολλαῖς ἐπιβαίνειν τετράποδος νόμῳ, καθάπερ εἰς ὀχείαν γεγονότας, κἀντεῦθεν εἰς τὸ μὴ μοιχοὺς γεγονέναι, καὶ av πάλιν εἰς σωφροσύνην, καὶ ἀπὸ σωφροσύνης εἰς παρθενίαν, ἒνθα μελετήσαντες τῆς σαρκὸς ὐπερφρονεῖν εἰς τὸν τῆς ἀφθαρσίας εὒδιον ἀφόβως ὁρμίζονται χῶρον.

[*](2 Lev. 18, 9. 20, 17 — 7 De cibis 7, 6. Plato Prot. 325 D — 8 Symp. 9, 4. Plato Alkib. 1, 120B — 12 Gen. 1, 28. I Kor. 13, 11. De autex. 18, 7 u. zu De res. I, 36, 2 — 16 Plato Symp. 211 BC — 21 Plato Phaedr. 250 E — 23 Plato Phaed. 67 E)[*](1 πρ. Wd: πρῶτον MAI, unleserl. Ο: < P Ι δοκοῦν Ο 38 v 4 καὶ καιρὸν < Cb Jh, aber vgl. II, 1 S. 15, 7 Ι σπουδαῖαν B 6 ἀλλὰ unleserl. Ο 7 δίκ . . | εἴς Ο Ι διδάσκαλον P: διδασκάλων auch PI 8 συμψελλίσοντας unleserl. Ο 8f PI τὴν ἀνδραποδώδη τρίχα 9 νοῦ Ο: νοῦ P | τ. ἒτι μειζόνων B | μαθημάτων < MAlJh, Auslassungszeichen u. etwas Rand Ο; ἂσκησι τ. θείων μαθημάτων Symp. 9, 4 10 τῶν unleserl. O 11 προσηνέ|χθαι P 153: προηνέχθαι 12 ὡς < P ἐπέτρεπε τὸν ἄνθρωπον P 18 μέγιστον undeutl. O 18 f τῆς παρθενίας B Jh 21 τετραπόδων O Jh: PI τετράποδος νόμον βαίνειν ἐπιχειρεῖ 21 f καντεῦθεν — γεγονέναι < 23 ἀμελήσαντες P 24 ἀφ)θαρ(σίας) undeutl. Ο: παρθενίς P (durch den Zusammenhang ausgeschl.) | ἐνορμίζονται P Jh)
11

Εἰ δέ τις ὡς ἀμάρτυρον τῶν γραφῶν αἰτιάσασθαι τολμήσει τὸν λόγον, φέρε δὴ παραθέντες καὶ τὰ τῶν προφητῶν ἀληθέστερα μᾶλλον ἀποδείξωμεν τὰ προειρημένα. ὁ γοῦν Ἀβραὰμ πρῶτος ἐν διδαθήκῃ τὴν περιτομὴν λαβὼν οὐδὲν ἕτερον αἰνίσσεσθαι δοκεῖ, τὸ περιτεμνόμενος τῆς σαρκὸς αὐτοῦ μέλος, ἢ τοῦτο, τὸ μηκέτι εἰς τὴν ἐκ τοῦ αὐτοῦ αἳματος σάρκα δημιουργηθεῖσαν ἀπὸ τῆς ἰδίας ἕκαστον διδάσκων ἀδελφῆς οἷα σαρκὸς ἀποτέμνειν κατὰ συνουσίαν ἡδονήν. ὣστε τὸ πλησιάζειν καὶ ὁμεύνοις χρῆσθαι ταῖς σφῶν ἀδελφαῖς ἀπὸ τῶν τοῦ Ἀβραὰμ πέπαυται καιρῶν· τὸ δὲ πλειόνων συναλλαγαῖς ἁρμόζεσθαι γυναικῶν ἀπὸ τῶν προφητικῶν ἀναιρεῖται χρόνων. »ὀπίσω« γάρ »τῶν ἐπιθυμιῶν σου« φησί »μὴ πορευθῇς καὶ ἀπὸ τῶν ὀρέξεών σου κωλύου«· »οἶνος γὰρ καὶ γυναῖκες ἀποστήσουσι συνετούς«. καὶ ἐν ἑτέρῳ· »ἡ πηγή σου τοῦ ὓδατος ἒστω σοι ἰδία, καὶ συνευφραίνου μετὰ γυαικὸς τῆς ἐκ νεότητός σου«, δηλονότι παραιτούμενος ἤδη τὰς πολλάς. ὁ δὲ Ἱερεμίας »ἳππους θηλυμανεῖς« ἀναφανδὸν τοὺς εἰς διαφόρους μαργῶντας γυναῖικας καλεῖ· »πολύγονον« γάρ φησιν »ἀσεβῶν πλῆθος οὐ χρησιμεύσει, καὶ ἐκ νόθων μοσχευμάτων οὐ δώσει ῥίζαν εἰς βάρος( ἀλλὰ γάρ, ἕνα μὴ μακρηγορπωμεν ἐπὶ πολὺ τὰς προφητικὰς ἀναλεγόμενοι φωνάς, φέρε δὴ συστήσωμεν πάλιν ὅπως διαδέχεται τὴν ἐπὶ μιᾷ γυναικὶ συναλλαγὴν ἡ σωφροσύνηι μέχρις ἂν ἐκλύσῃ τελείως τὴν ἐκ τοῦ ἒθους ἐπὶ τὴν συνουσίαν καταφοράν, πρὸς ὀλίγον ἀφαιρουμένη τὰς τῆς σαρκὸς ἡδυ- [*](1 De resurr. I, 42, 1. 56, 3. Vgl. Symp. 8, 4. 10, 2 — 3 Gen. 17, 10 — 11 Sir. 18, 30—12 Sir. 19, 2 — 13 Prov. 5, 18 — 15 Jerem. 5, 8 — 17 Sal. 4, 3) [*](3—8 Phot. Bibl. 237, S. 308a, 8—14) [*](1 ὡς undeutl. Ο | τολμήσοι PJh 2 φ)έρε unleserl. Ο | καὶ unleserl. Ο 3 (ἀπ)οδείξ(ωμεν) unleserl, Ο, ἀποδείξομεν AI | ὁ γοῦν — ἡδονήν Ζ. S S. 308am 8 4 τὴν περιτ(ομὴν) unleserl. Ο | οὐδὲν unleserl. Ο | αἰνίττεσθαι Ph 4f ὀχεῖον empfiehlt Po 5 περιτέμν. τῆς unleserl. Ο περιστελλόμενος M) | ἀποτεμνόμενος Ph | ἑαυτοῦ w. e. seh. O(MAl) | μέλος — 6 δημιουργηθεῖσαν (außer ἢ τοῦτο τὸ) unleserl. Ο, von εἰς — σάρκα ßer ἐκ αὐτοῦ) auch anders bei AI G εἰς τὴν] τὰ MAI Ι αἰτοῦ — δημ. v. 2. Hd. in Μ αἳμ. σ.] σπέρματος MAI | δημιουρηγθέντα MAI: P 153v | παιδοσπορεῖν Ο 39 παιδοσπορίαν ἐπιτελεῖν Ph 8 ἡδονήν] es endet Ph | πλησι)άζειν unleserl. Ο 11 ἀνῄρηται P Jh | γάρ φησι P (nicht B) | σου τῶν ἐπιθυμιῶν Β Jh | P Jh 13 σου < P 14 ἰδία] ἡδεῖα P Ι σου undeutl. Ο 15 ἢδη + Ο 15f (θηλυμαν)εἶς unleserl. Ο 16 μαργαίνοντας Ρ 17 πλῆθος OJh: γένος Ρ 21 ἐκλ. τελ.] ἐκ λυσητελείας B 22 τῆς σαρκὸς τὰς P)

12
παθείας. αὐτίκα γοῦν εἰσάγεταί τις ἐμφανῶς ἢδη λοιπὸν παραιτούμενος τουτονὶ τὸν περισπασμόν, »κύριε« λέγων »πάτερ καὶ δἐσποτα τῆς ζωῆς μου, μὴ ἐγκαταλίπῃς με έν βουλῇ αύτῶν· μετεωρισμὸν ὀφθαλμῶν ἂφελε ἀπ᾿ ἐμοῦ· καρδίας ὂρεξις καὶ συνουσιασμὸς μὴ καταλαβέτωσάν λαβέτωσάν με«. καὶ ἐν τῇ παναρέτῳ δὲ Σοφίᾳ γυμνῶς ἢδη τοὺς ἀκροατὰς εἰς ἐγκράτειαν ἐφελκόμενον καὶ σωφροσύνην τὸ πνεῦμα τὸ ἃγιον τοιαῦτα μελῳδεῖ, »κρεῖσσον ἀτεκνία μετ’ ἀρετῆς« κεκραγός· »ἀθανασία γάρ ἐστιν ἐν μνήμῃ αὐτῆς, ὅτι καὶ παρὰ θεῷ καὶ παρὰ ἀνθρώποις, παροῦσάν τε τιμῶσιν αὐτὴν καὶ ποθοῦσιν ἀπελθοῦσαν, καὶ ἐν τῷ αἰῶνι στεφανηφοροῦσα πομπεύει, τὸν τῶν ἀμιάντων ἄθλων ἀγῶνα νικήσασα«.

Περὶ μὲν οὖν τῶν καιρῶν τῆς ἀνθρωπότητος, ὃπως ἀρξαμένη ἀπὸ τῆς ἀδελφομιξίας ὥδευσεν ἐπὶ τὴν ἐγκράτειαν, εἴρηται· τῆς παρθενίας λίπεται. ὅσον οὖν δυνατόν, πειρατέον φράσαι. πρῶτον ἐξεταστέον, δι᾿ ἣν αἰτίαν πολλῶν προφητῶν καὶ δικαίων πολλὰ καὶ καλὰ διδαξάντων καὶ ἐργασαμένων παρθενίαν οὐδεὶς οὓτε ἐνεκωμίασεν οὔτε εἳλετο. μόνῳ γὰρ ἄρα ἐφυλάσσετο τοῦτο πρεσβεῦσαι τὸ μάθημα τῷ κυρίῳ, ἐπεὶ καὶ μόνος παρελθὼν ἄνθρωπον ἐδιδαξε χωρεῖν εἰς θεόν. »ἒπρεπε γὰρ« τῷ ἀρχιερεῖ καὶ ἀρχιπροφήτῃ καὶ ἀρχαγγέλῳ τούτῳ καὶ ἀρχιπαρθένῳ προσαγορευθῆναι. τὸ δὲ παλαιὸν οὐδέπω τέλειος ὁ ἂνθρωπος ἦν, καὶ διὰ τοῦτο τὸ τέλειον οὐδέπω χωρῆσαι, τὴν παρθενίαν, ἲσχυεν. ἒτι γὰρ ἒχρῃζε, »κατ᾿ εἰκόνα« θεοῦ γεγονώς, καὶ τὸ »καθ᾿ ὁμοίωσιν‘« ἀπολαβεῖν· ὃπερ τελεσιουργῆσαι καταπεμφθεὶς ὁ λόγος εἰς τὸν κόσμον, τὴν ἡμετέραν μορφὴν πρό- [*](2 Sir. 23, 1. 4—6 — 7 Weish. Sal. 4, 1. 2 — 12 Plato Sjnnp. 196D — 13 S. 42, 1 ff — 15 Plato Symp. 179C. 177 C — 19 Hebr. 2, 10; vgl. Orig. Jerem. homil. S. 10, 17f — 22 Gen. 1, 26 — 23 Iren. Adv. haer. HI 18, 1 — 24 Phil. 2, 7) [*](20 vgl. Greg. Nyss. De virg. 2) [*](2 τοῦτον B I λέγων P 154 3 μή με ἐγκαταλ. P LXX cod. 54 | βουλῇ] ζωῆ P 4 ὀρέξεις P LXX cod. 106. 253 5 γυμνοὺς Ο P 7 τοιαῦτα undeutl. Ο | μετὰ P 8 ἐστιν ἐν undeutl. Ο 10 στεφανη(φορ.) unleserl. Ο 13 τῆς vor ἀδελφ. unleserl. O I ὣδευεν B 13 PI εἲρηται· περὶ δὲ σοφίας λείπεται. ὅσον ὃσον δυνατόν, πειρατέον μὴ ἐλλείπειν. καὶ πρῶτον | δὲ — 14 ὅσον unleserl. oder undeutl. Ο 14 τῆς Po Cb Jh, auch PI, schwerl. < P, da in V 14 φράσαι — 15 αἰτίαν unleserl. O | φᾶναι Μ, φάναι Al 15 ἐξετ. — αἰτίαν < M | αἰτίαν] + πατριαρχῶν καὶ (v. 2. Hd.) MAlJh 15 f PI πολλῶν πολλὰ καὶ καλὰ ἐργασαμένων 16 πολλὰ Ο 39 v 17 ἄρα < P 18 ἐπὶ καὶ B | παρελθὼν ἂνθρωπον P, vgl. 1,5 S. 13, 13: ἀπ’ ἀνθρώπων Ο 21 ὁ < P | τοῦτο Ρ 154v Ι τὸ < P 23 ἀπολαβεῖν wohl auch Ο | τελεσιουρηῆσαι < P 24 f προτέρως P)

13
τερον ἀνέλαβε πολλοῖς ἁμαρτήμασι κατεστιγμένην, ἵνα δὴ τὴν ἡμεις, δι’ οὓς αὐτὸς ἐφόρεσε, πάλιν χωρῆσαι δυνηθῶμεν. καθ’ ὁμοίωσιν γὰρ ἀκριθβθῆναι τότε πάρεστι θεοῦ, ὁπότε δὴ τοὺς αὐτοὺς αὐτῷ χαρακτῆρα τῆς κατὰ ὒνθρωπον πολιτείας ζωγράφων δίκην ἐπιστημόνων ἐν ἑαυτοῖς <ὥσπερ> σανίσιν ἐντυπωσάμενοι ἀσινεῖς ἣν αὐτὸς ἐφανέρωσε μαθητεύοντες τρίβον. ταύτῃ γὰρ ᾐρετίσατο τὴν ἀνθρωπίνην ἐνδύσασθαι σάρκα θεὸς ὤν, ὅπως ὥσπερ ἐν πίνακι θεῖον ἐκτύπωμα βίου βλέποντες ἒχωμεν καὶ ἡμεῖς τὸν γράψαντα μιμεῖσθαι. οὐ γὰρ ἓτερα φρονῶν ἒτερα ἐποίει· οὐδὲ μὴν ἕτερα νομίζων εἶναι τὰ καλὰ ἐδίδασκεν ἓτερα· ἀλλ’ ἃπερ ἦν ἀληθῶς ὠφέλιμα καὶ καλά, ταῦτα καὶ ἐδίδασκε καὶ ἐποίει.

Τί οὖν ὁ κύριος, ἡ ἀλήθέια, τὸ φῶς, εἰς τὸν κόσμον ἐπραγματεύσατο κατελθών; ἂφθορον ἐφύλαξεν ἐν παρθενίᾳ τὴν σάρκα κοσμήσας. καὶ ἡμεῖς ἂρα, εἰ μέλλοιμεν »καθ᾿ ὁμοίωσιν« ἒσεσθαι θεοῦ, τοῦ χριστοῦ φιλοτιμώμεθα τὴν παρθενίαν τιμᾶν· ὁμοίωσις γὰρ θεῷ φθορᾶς ἀποφυγή. ὅτι· δὲ καὶ ἀρχιπάρθενος, ὃν τρόπον καὶ ἀρχιποιμὴν καὶ ἀρχιπροφήτης, γέγονεν ὁ λόγος ἐνανθρωπήσας τῆς ἐκκλησίας, καὶ ὁ χριστόληπτος ἡμῖν παρίστησιν ἐν βίβλῳ τῆς Ἀπακαλύψεως Ἰωάννης λέγων καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ τὸ ἀρνίον ἑστὼς ἐπὶ τὸ ὄρος Σιών, καὶ μετ᾿ αὐτοῦ ἑκατὸν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες ἔχουσαι τὸ ὂνομα αὐτοῦ καὶ τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ γεγραμμένον ἐπὶ [*](1 vgl. Plato Gorg. 524 E — 4 Plato Pol. VI, 500 E — 7 Plato Pol. VI, 501 A — 10 vgl. De resurr. ΙΙ, 18, 8 — 12 Joh. 14, G. 3, 19. 8, 12 — 14 Gen. 1, 26 — 15 Plato Theaet. 176 B — 19 Apok. Joh. 14, 4) [*](7 vgl. Athan. De incarn. 16, 5) [*](1 PI διαμεμαστιγωμένην 2 δι’ ἦς Ρ 3f PI οἱ τῷ θείῳ ᾶραδεόγ,ατο χρώμενοι ζωγράφοι | αὐτοὺς αὐτῷ] αὐτοῦ P Jh 4 πολιτείαν B 5 ἐπιστιμόνων B | ὥσπερ + Po Cb Jh | σανίσιν < Ο: sollte es in P ἀσινεῖς entstanden sein? | ἐντυποσάμενοι B: ἐκτυπ. P Jh | ἀσινεῖς < 6 ταύτην P 7 ἠρετήσατο P (nicht B) | ἀνθρωπίνην undeutl. Ο 8 ἐντύπωμα B | κ. ἡμεῖς < P 10 ἓτερα ἐδίδασκεν P | ἀληθ)ῶς unleserl. 11 καὶ vor ἐδίδ. < P 12 ovv unleserl. Ο | εἰς τὸν κόσμον < Cb 13 κατελθών PMAl, unleserl. Ο: παρελθὼν B viell. Ο 14 ἒσεσθαι undeutl. Ο 14 τοῦ τοῦ Χρ.) καὶ Χρ. Cb Jh 15 Χριστοῦ unleserl. Ο | φιλοτιμούμεθα Ρ τὴν < P | ὁμοί)ωσις unleserl. Ο 1(5 φθορᾶς P 155 | ἀρχιποιμ . . 17 ἐνανθρ. γέγ. ὁ λόγος P | (ἐνανθ)ρωπήσας τῆς unleserl. Ο 18 ὁ unleserl. Ο | παρ)ἰ(στ)ησι(ν ἐν) — τῆς Ἀπο(καλ.) unleserl. Ο Ι παρρέστησεν AlJh | βιβλίῳ Aussg. 19 Ἰωάννης — ὂρος unleserl. Ο | τὸ < Μ AI | ἐστὸς MAI 20 καὶ μετ’ Ο 40 | ἑκατὸν καὶ P | τέσσαρες < B)

14
τῶν μετώπων αὐτῶν. καὶ ἢκουσα φωνὴν ἐκ του οὐρανοῦ ὣς φωνὴν ὑδάτων πολλῶν καὶ ὡς φωνὴν βροντῆς μεγάλης· καὶ ἡ φωνὴ ἣν ἢδουσα, ὡς φωνὴ κιθαρῳδῶν κιθαριζόντων ἐν ταῖς κιθάραις αὐτῶν. καὶ ᾂδουσι ᾠδὴν καινὴν ἐνώπιον τοῦ θρόνου καὶ ἐνώπιον τῶν τεσσάρων ζῴων καὶ τῶν πρεβυτέρων· καὶ οὐδεὶς ἠδύνατο μαιεῖμ τὴν ᾠδήν, εἰ μὴ αἰ ἑκατὸν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες, οἱ ἡγορασμένοι ἀπὸ τῆς γῆς. οὗτοί εἰσιν, οἳ μετὰ γυναικῶν οὐχ ἐμολύνθησαν· παρθένοι γάρ εἰσιν οὗτοι οἱ ἀκολουθήσαντες Τῷ ἀρνίῳ ὃπου ἂν ὑπάγῃ«, τοῦ χοροῦ τῶν παρθένων ἐξάρχοντα δεικνύων τὸν κύριον. ἐπίστησον δὲ πρὸς τούτοις, ὃπως τὸ ἀξίωμα τῆς παρθενίας μέγιστον παρὰ τῷ θεῷ. »οὑτοι ἠγοράσθησαν ἀπὸ τῶι ἀνθρώπων ἀπαρχὴ τῷ θεῷ καὶ τῷ ἀρνίῳ, καὶ ἐν τῷ στόματι αὐτῶν οὐχ εὑρέθη ψεῦδος· ἄμωμοί εἰσιν· ἀκολουθοῦσι« φησί »τῷ ἀρνίῳ ὃπου ἂν ὑπάγῃ«. σαφῶς ἡμᾶς καὶ ἐντεῦθεν διδάσκειν βούλεται, ὃτι ἐν ἀριθμῷ τοσούτῳ, τουτέστιν ἑκατὸν τεσσαράκοντα καὶ τέσσαρσι χιλιάσιν, ἀπάνωθεν τὸ πλῆθος περιώριστο τῶν παρθένων, τῶν ἄλλων ἁγίων εἰς πλῆθος ἀόριστον ὁχλιζομένων. τί γὰρ παρεγγυᾷ καὶ περὶ τῶν λοιπῶν διαλεγόμενος, προσεκτέον· »καὶ εἶδον ἀπὸ πάσης λγώττης καὶ φυλῆς καὶ παντὸς ἒθνους πλῆθος πολύ, ὃ ἀριθμῆσαι αὐτὸ οὐδεὶς ἠδύνατο«. οὐκοῦν συνέστηκεν, ὡς ἒφην, ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων ἁγίων αὐτὸν πληθὺν ἂφατον εἰσάγειν, ἐπὶ δὲ τῶν ἐν παρθενίᾳ βραχύτατον ἀριθμόν, ὡς πρὸς σύγκρισιν τῶν εἰς ἀναρίθμητον πλῆθος συντελούντων.

Οὗτος, ὦ Ἀρετή, ὁ παρ᾿ ἐμοῦ σοι περὶ παρθενίας, ἒφη, λόγος εἰ δέ τι παρέλιπον, ἀναπληρούτω διαδεξαμένη με Θεοφίλα.

[*](11 Apok. Joh. 14, 4. 5. 4 — 18 Apok. Job. 7, 9. — 23 Plato Symp. 197 E. 188 E)[*](1 ὣσπερ Ο: ὡς P Jh NT 3 ὠς < P | καθαρωδῶν] ἦν Ρ (nicht B) 4 ὠιδὴν καινὴν P NT: κ. ὠδὴν Ο 5 καὶ πρεσβυτέρων Ρ 7 οὑτοί εἰσιν Ο: οὗτοι γάρ εἰσιν P 8 vor οἱ + εἰσιν Jh 8 oἱ ἀκολουθ. Ο: ἀκολουθοῦσι wie Z.13 P 9 ὑπάγπο a. Rand γη B 10 ὅπως Ο: πῶς P 11 τῷ < Ο Ι ἀπὸ τ. ἀνθρώπων O Jh: παρὰ τ. ἐθνῶν P 12 καὶ ἐν P 155v 13 γάρ εἰσι· καὶ ἀκ Po Cb Jh 14 κἀντεῦθεν Jh | ὅτι] οὐ γὰρ O 15 ἓκατον καὶ Ρ | τέτρασι HSS | ἐπάνωθεν Ο 17 καὶ vor περὶ < Ο 18 γλώσσης P 19 ὃ < Ρ 20f (π)ληθὺ(ν) unleserl. Ο 22 πρὸς] ὡσπερ B, ab. a. Rand ὡς πρὸς | πρὸς σύγ unleserl. O | πλῆθος < Ο 23 f PI Symp. 197 E οὗτος, ἒφη, ὁ παρ’ ἐμοῦ λόγος, ὦ Φαῖδρε. 188 Ε ἀλλ᾿ εἲ τι ἐξέλιπον, σὸν ἒργον, ὦ Ἀριστο., ἀναπληρῶσαι 23 ὁ πα(ρ᾿) unleserl. Ο | περὶ < Ρ 24 ἀποπληρούτω Ο | . . . .ξαμ. . .Ο: διαδεχομένη Ρ | με? Ο (ab. MAl))