Symposium Sive Convivium Decem Virginum
Methodius
Methodius, Symposium Sive Convivium Decem Virginum, Bonwetsch, Hinrichs, 1917
Τὴν μὲν οὖν Μάρκελλαν ἐντεῦθεν, ὡς οἶμαι, ἀρξαμένην εὐθέως ἒλεγεν εἰπεῖν ὅτι Μεγάλη τίς ἐστιν ὑπερφυῶς καὶ θαυμαστὴ καὶ ἒν δοξος ἡ παρθενία, καὶ εἰ χρὴ φανερῶς εἰπεῖν ἑπομένην ταῖς γραφαῖς, τὸ οὖθαρ τῆς ἐκκλησίας καὶ τὸ ἂνθος καὶ ἡ ἀπαρχὴ αὐτῆς τοῦτο τὸ ἂριστον καὶ κάλλιστον ἐπιτήδευμα μόνον τυγχάνει. καὶ διὰ τοῦτο καὶ ὁ κύριος εἰς τὴν βασιλείαν εἰσελάσαι τῶν οὐρανῶν τοὺς ἀποπαρθενεύσαντας ἐκείνους σφᾶς αὐτοὺς ἐπαγγέλλεται, ἒνθα περὶ διαφορᾶς εὐνουχισμῶν ἐν εὐαγγελίοις παρεγγυᾷ. σπάνιον γὰρ πάνυ καὶ δυσεπίτευκτον ἀνθρώποις ἁγνεία, καὶ ὃσῳ κορυφαιότατον καὶ μεγαλοπρεπές, τοσούτῳ καὶ τοὺς κινδύνους μείζονας ἒχον. δεῖται οὐν ἐρρωμένων καὶ γενναίων φύσεων, οἵτινες ἀθρόως τὸ ῥεῦμα μετοχετεύσασαι τῆς ἡδυπαθείας ἄνω μετέωρον ἀπευθύνουσι τὸ ὅχημα τῆς ψυχῆς, ἀπολήγουσαι τοῦ σκοποῦ, ἔστ᾿ ἂν ὑπερπηδήσασαι κούφως τὸν κόσμον [*](1 Plato Symp. 177 D — 8 Plato Symp. 178 A — 13 Mt. 19, 12 — 19 Plato Phaedr. 246 D — 20 Symp. S. 70, 5) [*](1 ff λόγον P 151: PI ἕκαστον ἡμῶν λόγον εἰπεῖν ἒπαινον . . . ἄρχειν δὲ φαῖδρον πρῶτον, ἐπεῖδὴ καὶ πρῶτος κατάκειται καὶ ἒστιν ἃμα πατὴρ τοῦ λόγου ἐγκ. περὶ < P 3 . . ωνισαμένην Ο 4 ποιησαίμην P Ι . . Ο 6 f Μαρκέλλα. λόγος ᾶ' nach εἰπεῖν Z. 9 P AI : < Ο 8 Τὴν μὲν Ο | μὲν < MAI 8 f PI ἀρξάμενον ἐνθένδε ποθὲν λέγειν ὅτι . . καὶ θαυμαστὸς 9 ὡς ἒλεγεν MAI 10 παρθ. καὶ εἰ undeutl. Ο Ι φανερ(ῶς) nuleserl. Ο | τ. ἁγίαις γραφαῖς Po Cb Jh 10 γραφαῖς — ἂνθος Z. 11 unleserl. O 11 ἐκκλ.] ἀφθαρσίας M Al Jh Ι αὐτῆς] αὐτὸ Ρ 11 f τοῦτο (τὸ ἄρ)ιστον unlesserl. O Ι τοῦτο < MAI 12 καὶ κάλλ. Ο 37v | κ. διὰ ταῦτα Al Jh 13 καὶ < P Ι εἰσελάσαι < P 14 ἐκείνους < PJh 15 πάνυ] V 17 καὶ vor τοὺς unleserl. Ο 17 f ἐρομένων B 18 καὶ γενναίων unleserl. Ο 18 f τὸ ῥ. μετ. τῆς ἡδυπαθείας] τῆς ἡδυπ. τὸ ῥεῦμα PJh: ὑπερπτάμεναι nach ῥεῦμα + Po Cb Jh 19 ἡδυ)παθείας unleserl. Ο Ι ἂνω undeutl. Ο Ι PI ἂνω μετεωρίζουσα 20 εὖτ’ ἂν P)
Μεγάλῃ γὰρ ἀληθῶς ὑπερβολῇ τὸ τῆς παρθενίας ἀνθρώποις ἀπ᾿ οὐρανῶν κατεπέμφθη φυτόν, καὶ διὰ τοῦτο ταῖς πρώταις οὐχ άπεκαλύφθη γενεαῖς. ἒτι γὰρ ὁ ἂνθρωπος ὀλιγοστὸς ἦν, καὶ ἐχρῆν εἰς πλῆθος πρῶτον αὐτὸν αὐξήσαντα τελειωθῆναι. διὸ δὴ καὶ τὰς σφετέρας ἀδελφὰς οἱ παλαιοὶ λαμβάνοντες γυναῖκας οὐδὲν ἠσχημόνουν, [*](1 Lev. 2, 13 — 5 Mt. 5, 13 — 10 De sang. 6 — 11 IKor. 7, 34 — 15 Plato Polit. 303 B — Plato Pol. VI, 486 A. Meth. Symp. S. 50, 10 — 16 Plato Pol. VI, 504 DE — 22 Symp. 10, 2 ff — 23 vgl. S. 10, 12 — 24 Gen. 1, 28) [*](1 ἐν unleserl. Ο Ι πρῶτον < Ο Jh 2 φέρεσθαι P 3 γὰρ] δὲ Po Cb Jh ἀποστύφον HSS 4 ἧς undeutl. Ο Ι χωρὶς] αὐτῆς + Ρ 5 προσεν)εχθῆναι nnleserl. 6 ἔφη vor τοῖς PoCb Jh: < P 8 ἀλλ’ Jh 10 P 12 ἀρέσῃ Jh Ι ἦ φησιν Ο 15 ἐκκριτέον auch PI 16 σοφία Ο (Cb) Ι ἦ P 16 ff PI ἢ οὐ γελοῖον ἐπὶ μὲν ἄλλοις σμικροῦ ἀξίοις πᾶν ποιεῖν συντενομένους, ὅπως ὅτι ἀκριβέστατα ἔζει, τῶν δὲ μεγίστων μὴ μεγίστας ἀξιοῦν εἶναι καὶ τὰς ἀκριβείας; 17 αἵτινες P 152 v Ι τοῦ μικροῦ ἀξίου P 18 ἕξωσι B Ι τελεσιουργημένα P (nicht B) Ι ἐπὶ unleserl. O 19 αὐταῖς O 21 μεγάλη . . ὑπερβολὴ B Ι ἀληθ . . O 24: ἐκ πλήθους P Ι αὐτὸν vor εἰς P Jh | δὴ unleserl. Ο 25 (λαμβάνον)τες u. (οὐ)δὲν unleserl. Ο | ἦν ἀπρεπὲς M AI 25 f ἠσχημ. μέ(χρι) unleserl. O)
Εἰ δέ τις ὡς ἀμάρτυρον τῶν γραφῶν αἰτιάσασθαι τολμήσει τὸν λόγον, φέρε δὴ παραθέντες καὶ τὰ τῶν προφητῶν ἀληθέστερα μᾶλλον ἀποδείξωμεν τὰ προειρημένα. ὁ γοῦν Ἀβραὰμ πρῶτος ἐν διδαθήκῃ τὴν περιτομὴν λαβὼν οὐδὲν ἕτερον αἰνίσσεσθαι δοκεῖ, τὸ περιτεμνόμενος τῆς σαρκὸς αὐτοῦ μέλος, ἢ τοῦτο, τὸ μηκέτι εἰς τὴν ἐκ τοῦ αὐτοῦ αἳματος σάρκα δημιουργηθεῖσαν ἀπὸ τῆς ἰδίας ἕκαστον διδάσκων ἀδελφῆς οἷα σαρκὸς ἀποτέμνειν κατὰ συνουσίαν ἡδονήν. ὣστε τὸ πλησιάζειν καὶ ὁμεύνοις χρῆσθαι ταῖς σφῶν ἀδελφαῖς ἀπὸ τῶν τοῦ Ἀβραὰμ πέπαυται καιρῶν· τὸ δὲ πλειόνων συναλλαγαῖς ἁρμόζεσθαι γυναικῶν ἀπὸ τῶν προφητικῶν ἀναιρεῖται χρόνων. »ὀπίσω« γάρ »τῶν ἐπιθυμιῶν σου« φησί »μὴ πορευθῇς καὶ ἀπὸ τῶν ὀρέξεών σου κωλύου«· »οἶνος γὰρ καὶ γυναῖκες ἀποστήσουσι συνετούς«. καὶ ἐν ἑτέρῳ· »ἡ πηγή σου τοῦ ὓδατος ἒστω σοι ἰδία, καὶ συνευφραίνου μετὰ γυαικὸς τῆς ἐκ νεότητός σου«, δηλονότι παραιτούμενος ἤδη τὰς πολλάς. ὁ δὲ Ἱερεμίας »ἳππους θηλυμανεῖς« ἀναφανδὸν τοὺς εἰς διαφόρους μαργῶντας γυναῖικας καλεῖ· »πολύγονον« γάρ φησιν »ἀσεβῶν πλῆθος οὐ χρησιμεύσει, καὶ ἐκ νόθων μοσχευμάτων οὐ δώσει ῥίζαν εἰς βάρος( ἀλλὰ γάρ, ἕνα μὴ μακρηγορπωμεν ἐπὶ πολὺ τὰς προφητικὰς ἀναλεγόμενοι φωνάς, φέρε δὴ συστήσωμεν πάλιν ὅπως διαδέχεται τὴν ἐπὶ μιᾷ γυναικὶ συναλλαγὴν ἡ σωφροσύνηι μέχρις ἂν ἐκλύσῃ τελείως τὴν ἐκ τοῦ ἒθους ἐπὶ τὴν συνουσίαν καταφοράν, πρὸς ὀλίγον ἀφαιρουμένη τὰς τῆς σαρκὸς ἡδυ- [*](1 De resurr. I, 42, 1. 56, 3. Vgl. Symp. 8, 4. 10, 2 — 3 Gen. 17, 10 — 11 Sir. 18, 30—12 Sir. 19, 2 — 13 Prov. 5, 18 — 15 Jerem. 5, 8 — 17 Sal. 4, 3) [*](3—8 Phot. Bibl. 237, S. 308a, 8—14) [*](1 ὡς undeutl. Ο | τολμήσοι PJh 2 φ)έρε unleserl. Ο | καὶ unleserl. Ο 3 (ἀπ)οδείξ(ωμεν) unleserl, Ο, ἀποδείξομεν AI | ὁ γοῦν — ἡδονήν Ζ. S S. 308am 8 4 τὴν περιτ(ομὴν) unleserl. Ο | οὐδὲν unleserl. Ο | αἰνίττεσθαι Ph 4f ὀχεῖον empfiehlt Po 5 περιτέμν. τῆς unleserl. Ο περιστελλόμενος M) | ἀποτεμνόμενος Ph | ἑαυτοῦ w. e. seh. O(MAl) | μέλος — 6 δημιουργηθεῖσαν (außer ἢ τοῦτο τὸ) unleserl. Ο, von εἰς — σάρκα ßer ἐκ αὐτοῦ) auch anders bei AI G εἰς τὴν] τὰ MAI Ι αἰτοῦ — δημ. v. 2. Hd. in Μ αἳμ. σ.] σπέρματος MAI | δημιουρηγθέντα MAI: P 153v | παιδοσπορεῖν Ο 39 παιδοσπορίαν ἐπιτελεῖν Ph 8 ἡδονήν] es endet Ph | πλησι)άζειν unleserl. Ο 11 ἀνῄρηται P Jh | γάρ φησι P (nicht B) | σου τῶν ἐπιθυμιῶν Β Jh | P Jh 13 σου < P 14 ἰδία] ἡδεῖα P Ι σου undeutl. Ο 15 ἢδη + Ο 15f (θηλυμαν)εἶς unleserl. Ο 16 μαργαίνοντας Ρ 17 πλῆθος OJh: γένος Ρ 21 ἐκλ. τελ.] ἐκ λυσητελείας B 22 τῆς σαρκὸς τὰς P)
Περὶ μὲν οὖν τῶν καιρῶν τῆς ἀνθρωπότητος, ὃπως ἀρξαμένη ἀπὸ τῆς ἀδελφομιξίας ὥδευσεν ἐπὶ τὴν ἐγκράτειαν, εἴρηται· τῆς παρθενίας λίπεται. ὅσον οὖν δυνατόν, πειρατέον φράσαι. πρῶτον ἐξεταστέον, δι᾿ ἣν αἰτίαν πολλῶν προφητῶν καὶ δικαίων πολλὰ καὶ καλὰ διδαξάντων καὶ ἐργασαμένων παρθενίαν οὐδεὶς οὓτε ἐνεκωμίασεν οὔτε εἳλετο. μόνῳ γὰρ ἄρα ἐφυλάσσετο τοῦτο πρεσβεῦσαι τὸ μάθημα τῷ κυρίῳ, ἐπεὶ καὶ μόνος παρελθὼν ἄνθρωπον ἐδιδαξε χωρεῖν εἰς θεόν. »ἒπρεπε γὰρ« τῷ ἀρχιερεῖ καὶ ἀρχιπροφήτῃ καὶ ἀρχαγγέλῳ τούτῳ καὶ ἀρχιπαρθένῳ προσαγορευθῆναι. τὸ δὲ παλαιὸν οὐδέπω τέλειος ὁ ἂνθρωπος ἦν, καὶ διὰ τοῦτο τὸ τέλειον οὐδέπω χωρῆσαι, τὴν παρθενίαν, ἲσχυεν. ἒτι γὰρ ἒχρῃζε, »κατ᾿ εἰκόνα« θεοῦ γεγονώς, καὶ τὸ »καθ᾿ ὁμοίωσιν‘« ἀπολαβεῖν· ὃπερ τελεσιουργῆσαι καταπεμφθεὶς ὁ λόγος εἰς τὸν κόσμον, τὴν ἡμετέραν μορφὴν πρό- [*](2 Sir. 23, 1. 4—6 — 7 Weish. Sal. 4, 1. 2 — 12 Plato Sjnnp. 196D — 13 S. 42, 1 ff — 15 Plato Symp. 179C. 177 C — 19 Hebr. 2, 10; vgl. Orig. Jerem. homil. S. 10, 17f — 22 Gen. 1, 26 — 23 Iren. Adv. haer. HI 18, 1 — 24 Phil. 2, 7) [*](20 vgl. Greg. Nyss. De virg. 2) [*](2 τοῦτον B I λέγων P 154 3 μή με ἐγκαταλ. P LXX cod. 54 | βουλῇ] ζωῆ P 4 ὀρέξεις P LXX cod. 106. 253 5 γυμνοὺς Ο P 7 τοιαῦτα undeutl. Ο | μετὰ P 8 ἐστιν ἐν undeutl. Ο 10 στεφανη(φορ.) unleserl. Ο 13 τῆς vor ἀδελφ. unleserl. O I ὣδευεν B 13 PI εἲρηται· περὶ δὲ σοφίας λείπεται. ὅσον ὃσον δυνατόν, πειρατέον μὴ ἐλλείπειν. καὶ πρῶτον | δὲ — 14 ὅσον unleserl. oder undeutl. Ο 14 τῆς Po Cb Jh, auch PI, schwerl. < P, da in V 14 φράσαι — 15 αἰτίαν unleserl. O | φᾶναι Μ, φάναι Al 15 ἐξετ. — αἰτίαν < M | αἰτίαν] + πατριαρχῶν καὶ (v. 2. Hd.) MAlJh 15 f PI πολλῶν πολλὰ καὶ καλὰ ἐργασαμένων 16 πολλὰ Ο 39 v 17 ἄρα < P 18 ἐπὶ καὶ B | παρελθὼν ἂνθρωπον P, vgl. 1,5 S. 13, 13: ἀπ’ ἀνθρώπων Ο 21 ὁ < P | τοῦτο Ρ 154v Ι τὸ < P 23 ἀπολαβεῖν wohl auch Ο | τελεσιουρηῆσαι < P 24 f προτέρως P)
Τί οὖν ὁ κύριος, ἡ ἀλήθέια, τὸ φῶς, εἰς τὸν κόσμον ἐπραγματεύσατο κατελθών; ἂφθορον ἐφύλαξεν ἐν παρθενίᾳ τὴν σάρκα κοσμήσας. καὶ ἡμεῖς ἂρα, εἰ μέλλοιμεν »καθ᾿ ὁμοίωσιν« ἒσεσθαι θεοῦ, τοῦ χριστοῦ φιλοτιμώμεθα τὴν παρθενίαν τιμᾶν· ὁμοίωσις γὰρ θεῷ φθορᾶς ἀποφυγή. ὅτι· δὲ καὶ ἀρχιπάρθενος, ὃν τρόπον καὶ ἀρχιποιμὴν καὶ ἀρχιπροφήτης, γέγονεν ὁ λόγος ἐνανθρωπήσας τῆς ἐκκλησίας, καὶ ὁ χριστόληπτος ἡμῖν παρίστησιν ἐν βίβλῳ τῆς Ἀπακαλύψεως Ἰωάννης λέγων καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ τὸ ἀρνίον ἑστὼς ἐπὶ τὸ ὄρος Σιών, καὶ μετ᾿ αὐτοῦ ἑκατὸν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες ἔχουσαι τὸ ὂνομα αὐτοῦ καὶ τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ γεγραμμένον ἐπὶ [*](1 vgl. Plato Gorg. 524 E — 4 Plato Pol. VI, 500 E — 7 Plato Pol. VI, 501 A — 10 vgl. De resurr. ΙΙ, 18, 8 — 12 Joh. 14, G. 3, 19. 8, 12 — 14 Gen. 1, 26 — 15 Plato Theaet. 176 B — 19 Apok. Joh. 14, 4) [*](7 vgl. Athan. De incarn. 16, 5) [*](1 PI διαμεμαστιγωμένην 2 δι’ ἦς Ρ 3f PI οἱ τῷ θείῳ ᾶραδεόγ,ατο χρώμενοι ζωγράφοι | αὐτοὺς αὐτῷ] αὐτοῦ P Jh 4 πολιτείαν B 5 ἐπιστιμόνων B | ὥσπερ + Po Cb Jh | σανίσιν < Ο: sollte es in P ἀσινεῖς entstanden sein? | ἐντυποσάμενοι B: ἐκτυπ. P Jh | ἀσινεῖς < 6 ταύτην P 7 ἠρετήσατο P (nicht B) | ἀνθρωπίνην undeutl. Ο 8 ἐντύπωμα B | κ. ἡμεῖς < P 10 ἓτερα ἐδίδασκεν P | ἀληθ)ῶς unleserl. 11 καὶ vor ἐδίδ. < P 12 ovv unleserl. Ο | εἰς τὸν κόσμον < Cb 13 κατελθών PMAl, unleserl. Ο: παρελθὼν B viell. Ο 14 ἒσεσθαι undeutl. Ο 14 τοῦ τοῦ Χρ.) καὶ Χρ. Cb Jh 15 Χριστοῦ unleserl. Ο | φιλοτιμούμεθα Ρ τὴν < P | ὁμοί)ωσις unleserl. Ο 1(5 φθορᾶς P 155 | ἀρχιποιμ . . 17 ἐνανθρ. γέγ. ὁ λόγος P | (ἐνανθ)ρωπήσας τῆς unleserl. Ο 18 ὁ unleserl. Ο | παρ)ἰ(στ)ησι(ν ἐν) — τῆς Ἀπο(καλ.) unleserl. Ο Ι παρρέστησεν AlJh | βιβλίῳ Aussg. 19 Ἰωάννης — ὂρος unleserl. Ο | τὸ < Μ AI | ἐστὸς MAI 20 καὶ μετ’ Ο 40 | ἑκατὸν καὶ P | τέσσαρες < B)
Οὗτος, ὦ Ἀρετή, ὁ παρ᾿ ἐμοῦ σοι περὶ παρθενίας, ἒφη, λόγος εἰ δέ τι παρέλιπον, ἀναπληρούτω διαδεξαμένη με Θεοφίλα.
[*](11 Apok. Joh. 14, 4. 5. 4 — 18 Apok. Job. 7, 9. — 23 Plato Symp. 197 E. 188 E)[*](1 ὣσπερ Ο: ὡς P Jh NT 3 ὠς < P | καθαρωδῶν] ἦν Ρ (nicht B) 4 ὠιδὴν καινὴν P NT: κ. ὠδὴν Ο 5 καὶ πρεσβυτέρων Ρ 7 οὑτοί εἰσιν Ο: οὗτοι γάρ εἰσιν P 8 vor οἱ + εἰσιν Jh 8 oἱ ἀκολουθ. Ο: ἀκολουθοῦσι wie Z.13 P 9 ὑπάγπο a. Rand γη B 10 ὅπως Ο: πῶς P 11 τῷ < Ο Ι ἀπὸ τ. ἀνθρώπων O Jh: παρὰ τ. ἐθνῶν P 12 καὶ ἐν P 155v 13 γάρ εἰσι· καὶ ἀκ Po Cb Jh 14 κἀντεῦθεν Jh | ὅτι] οὐ γὰρ O 15 ἓκατον καὶ Ρ | τέτρασι HSS | ἐπάνωθεν Ο 17 καὶ vor περὶ < Ο 18 γλώσσης P 19 ὃ < Ρ 20f (π)ληθὺ(ν) unleserl. Ο 22 πρὸς] ὡσπερ B, ab. a. Rand ὡς πρὸς | πρὸς σύγ unleserl. O | πλῆθος < Ο 23 f PI Symp. 197 E οὗτος, ἒφη, ὁ παρ’ ἐμοῦ λόγος, ὦ Φαῖδρε. 188 Ε ἀλλ᾿ εἲ τι ἐξέλιπον, σὸν ἒργον, ὦ Ἀριστο., ἀναπληρῶσαι 23 ὁ πα(ρ᾿) unleserl. Ο | περὶ < Ρ 24 ἀποπληρούτω Ο | . . . .ξαμ. . .Ο: διαδεχομένη Ρ | με? Ο (ab. MAl))