Chronicon Paschale

. . . γραφ . . .

Φίλωνος τοῦς παρ᾿ Ἑβραίοις σοφοῦ1).

Τὴν ἀρχὴν τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας πρῶτον ἀναγράφει Μωϋσῆς ἐν ταῖς τῶν ἐνιαυτῶν περιόδοις, ἀναθεὶς οὐχ ὡσπερ ἔνιοι χρόνῳ τὰ πρεσβεῖα μᾶλλον ἢ ταῖς τῆς φύσεως χάρισιν, ἃς ἀνέτειλεν ἀνθρώποις· κατὰ γὰρ ταύτην τὰ μὲν σπέρματα2) ἡ ἀναγκαία τροφὴ τελεσιουργεῖται· ὁ δέ τῶν δένδρων καρπὸς ἡβώντων ἄρτι γεννᾶται, δευτέραν ἔχων τάξιν· ὅθεν καὶ ὀψίγονός ἐστιν· ἀεὶ γὰρ ἐν τῇ φύσει τὰ μὴ λίαν ἀναγκαῖα τῶν σφόδρα ἀναγκαίων δεύτερα. σφόδρα μὲν οὖν ἀναγκαῖα πυροί τε καὶ κριθαὶ καὶ ὅσα ἄλλα εἴδη τροφῆς, ὦν ἄνευ ζῆν οὐκ ἔστιν· ἔλαιον δὲ καὶ οἶνος καὶ ἀκρόδρυα οὐχὶ τῶν ἀναγκαίων, ἐπεὶ δίχα τούτων ἄχρι γήρους3) παρατείνοντες εἰς πολυετίαν βιοῦσιν ἄνθρωποι. τῷ δὲ μηνὶ τούτῳ περὶ ιδ᾿ ἡμέραν μέλλοντος τοῦ σεληνιακοῦ κύκλου γίνεσθαι πλησιφαοῦς ἄγεται τὰ διαβατήρια, δημοφαὴς4) ἑορτή, τὸ χαλδαϊστὶ λεγόμενον πάσχα.

Ταῦτα μέν ὁ Φίλων. ὅτι δὲ ἀπλανῶς τάττων τὴν ιδ᾿ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης ὁ Ἰσραηλίτης λαὸς ἐπιτελεῖ τὴν τοῦ πάσχα ἑορτὴν οὐ μόνον μέχρι τοῦ κυριακοῦ πάθους, ἀλλὰ καὶ ἴως τῆς ἁλώσεως τῶν Ἱεροσολύμων τῆς γενομένης ἐπὶ Οὐεσπασιανοῦ Ῥωμαίων βασιλέως, μαρτυροῦσι καὶ οἱ θεοφόροι τῆς ἐκκλησίας ποιμένες καὶ διδάσκαλοι, ἐξ ὧν ὀλίγας ἐκ πολλῶν ἐν- [*](1) In opere de Mose lib. ΙΙΙ. ed. Mangey tom. ΙΙ. p. 169. MAIUS.) [*](2) In codice lacunoso legitur tantummodo . . ματα, id quod ego malui dicere σπέρματα, quam cum editis libris σπάρτα. MAIUS.) [*](3) Ed. γήρης. MAIUS.) [*](4) Ed. δημοφανής.)

Ὡς . . . . μέγα ἔλεος τοῦ θεοῦ· ἐν . . . πὰν . . . . . εὐχαριστοῦμεν αὐτῷ, καὶ ὅτι τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας κατέπεμψεν ἡμῖν, ὁδηγήσας ἡμᾶς εἰς τὴν ἀλήθειαν πᾶσαν. διὰ γὰρ τοῦτο καὶ ὁ νενομοθετημένος μὴν τῶν νέων, ἀρχὴ μηνῶν καὶ πρῶτος ἐν τοῖς μησὶ τοῦ ἐνιαυτοῦ, ἐγνωρίσθη ἡμῖν, καὶ ὑπὸ τῶν παλαιῶν συγγραφέων τῶν πρὸ τῆς ἁλώσεως τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ ὑπὸ τῶν νέων τῶν μετὰ τὴν ἅλωσιν ἐδείχθη ὁροθεσίαν ἔχειν εἰλικρινεστάτην [*](P 2) καὶ καταφανεστάτην, διὰ τὸ μάλιστα ἔσθ’ ὅτε μὲν τὸ νέα ἴν τισι τόποις προλαμβάνειν, ἔσθ’ ὅτε δὲ ὑστερεῖν τῷ ποτὲ πρώιμα ποτὲ ὄψιμα γενέσθαι, ὥσπερ οὖν καὶ κατ’ αὐτὴν τὴν τὴν ἀρχὴν τῆς πρὸ τοῦ πάσχα νομοθεσίας ἐγίνετο, καθὼς

Editio nostra ubi a Parisina (P) discedit, recepta scriptura debetur codici Vaticano (V), nisi alia ex eo affertur.

Ex Petro Alexandriae Episcopo et Martyre, de eo quod decimam quartam primi mensis Lunae usque ad Hierosolymorum excidium recte statuerint Hebraei.

Quandoquidem magna estubique Dei misericordia, hunc benedicamus, et quod spiritum veritatis nobis miserit, deducens nos in omnem veritatem. Ideo quippe mensis novorum a lege inductus, mensium exordium, ac primus inter anni menses nobis notus factus est: et ab antiquis Scriptoribus, qui ante, et a posterioribus, qui post Hierosolymorum excidium vixere, sincerissimum ac evidentissimum habere terminum demonstratum est: praesertim, quod nova interdum quibusdam in locis praeverti: interduin etiam defici, vel serius fieri praecocia contingat, quomodo erat in ipso ante Pascha

γέγραπται, ὁ δὲ πυρὸς καὶ ἡ ὄλυρα οὐκ ἐπλήγη· ὄψιμα γὰρ ἦν.“ ὅθεν καλῶς νενομοθέτηται ἀπὸ τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας, εἰς ὁποίαν δ’ ἂν ἑβδομάδα ἐμπέσῃ ἡ τεσσαρισκαιδεκαταία τοῦ πρώτου μηνός, ἐν αὐτῇ ἐπιτελεῖν τὸ πάσχα μετὰ τοῦ καὶ ἐγκώμια πρεπωδέστατα καὶ ἁρμοστικώτατα εἰς τοῦτο παρειληφέναι. πρῶτος γάρ, φησίν, οὗτος μὴν ὑμῖν . . . . . καὶ ἀργὴ μηνῶν ἐν τοῖς μησὶν τοῦ ἐνιαυτοῦ γέγραπται, ἁ ὅτε ὁ μὲν ἥλιος ἐν θέρει B γενόμενος τὰ φῶτα πλείονα καὶ λαμπρότερα ἀποδίδωσιν, ἡ δέ ἡμέρα ἐπεκτεινομένη μεγεθύνεται, τῆς νυκτὸς ὑποστελλομένης καὶ μειουμένης, τὰ δὲ νέα σπέρματα ἐπανθήσαντα διακαθαίρεται εἰς τοὺς ἅλωνας συγκομιζόμενα. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ πάντα τὰ ἀκρόδρυα βλαστάνει καὶ ἐπανθεῖ ἐπιχωρῆς . . . ἐπαγόμενα. εὐθέως γοῦν ἐπικαταλαμβάνονται ἐν παραλλαγῇ διαφόρων καὶ ποικίλων καρπῶν, ὡς καὶ σταφυλήν ποτε εὑρίσκεσθαι κατ᾿ αὐτὸν τὸν καιρόν, καθὼς καὶ ὁ νομοθέτης φησί, καὶ αἱ ἡμέραι ἡμέραι ἔαρος, πρόδρομοι σταφυλῆς“, ἡνίκα ἀπέστειλεν τοὺς κατασκοπεύσοντας τὴν γῆν, ἤνεγκαν τὸν μέγαν βότρυν ἐν ἀναφορεῦσι καὶ ἀπὸ τῶν ῥοῶν καὶ ἀπὸ τῶν συκῶν. τότε C γάρ, ὥς φασι, καὶ ὁ κτιστῆς καὶ δημιουργὸς τῶν ἁπάντων θεὸς ἡμῶν αἰώνιος τὰ πάντα συνεστήσατο, εἰς ἅπερ κατέλεξεν, βλαστησάτω ἡ γῆ βοτάνην χόρτου· σπεῖρον σπέρμα κατὰ γένος

Legislationis initio: juxta quod scriptum est, Triticum autem et far non sunt laesa, quia serotina erant. Unde recte a lege praescriptum est, ut a verno aequinoctio, in quamcumque hebdomadem incidat decimaquarta primi mensis, in illa Pascha agatur, sumptis prius ad illud celebrandum decentibus ac consentaneis encomiis. Primus cnim, inquit, hic mensis principium mensium in mensibus anniscriptus est: cum sol scilicet aestivo tempore plura longe lumina et clariora emittit: dies vero producitur, fitque major, dum nox contrahitur ac minuitur: nova porro semina cum floruerint, perpurgantur et ad areas deferuntur. Neque tamen ista duntaxat, sed et universa pullulant arbusta, et in flores evadunt. Statim igitur varios diversosque fructus alternatim emittere deprehenduntur, ita ut interdum botrus, interdum fructus alius uno eodemque tempore reperiatur, quemadmodum ait Legislator: Et dies veris praecursores botri, quando misit qui specularentur terram, attulerunt ingentem botrum in vectibus, de malis quoque granatis et de ficubus. Tum enim, ut ait conditor, universorumque opifex Deus noster aeternus, omnia confert ad ea quae elegit: Germinet terra herbam virentem et faciens semen juxta genus suum et similitudinem suam, et lignum fructiferum faciens fructum, cujus

καὶ καθ’ ὁμοιότητα καὶ ξυλον κάρπιμον ποιοῦν καρπόν, οὗ τὸ σπέρμα αὐτοῦ κατὰ γένος ἐπὶ τῆς γῆς.“ καὶ ἐπήνεγκεν ὅτι „καὶ ἐγένετο οὕτως καὶ μάλα καλῶς καὶ δικαίως.“ ἐξέφανε τὸν παρ’ ‘Eβραίοις νομοθετηθέντα πρῶτον μῆνα, ὃν ἔγνωμεν πεφυλαγμένον παρὰ Ἰουδαίοις μέχρι τῆς ἁλώσεως Ἰερουσαλήμ, διὰ τὸ μάλιστα Ἑβραίοις οὕτω παραδεδωκέναι, μετὰ δέ τὴν ἅλωσιν λεληρημένον κατά τινα καὶ ἐν τούτῳ πώρωσιν· ὅνπερ [*](D) ἡμεῖς ἐνθέσμως καὶ εἰλικρινῶς ἐπιτηροῦντες παρελάβομεν. καὶ ἐν τούτῳ κατὰ . . . . .ῥητόν, λέγων . . . . . . διζομένην εἰς εὔσημον ἡμέραν τῆς ἁγίας ἑορτῆς ἡμῶν, ἥνπερ ἡ ἐκλογὴ ἐπέτυχεν, οἱ δὲ λοιποὶ ἐπωρώθησαν, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή. Καὶ μεθ’ ἕτερα, Καὶ ταῦτα γάρ φησι, „πάντα ποιήσουσιν εἰς ὑμᾶς, ὅτι οὐκ ἔγνωσαν τὸν πέμψαντά μεα εἰ δὲ καὶ τὸν πέμψαντα καὶ τὸν πεμφθέντα ἠγνόησαν, οὐκ ἔστιν ἀμφιβάλλειν ὅτι καὶ τῆς νομοθεσίας τοῦ πάσχα τὴν ἀγνωσίαν ἔσχοσαν, ὡς μὴ μόνον τῆς κατ’ ἐκλογὴν τοποθεσίας ἐκπεσεῖν, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρχῆς τῶν μηνῶν του πρώτου ὲν τοῖς μησὶ του ἐνιαυτοῦ, οὗ τὴν [*](P 3) τεσσαρισγαιδεγαταίαν οἱ πάλαι εἰλικρινῶς ἐπιτηροῦντες μετὰ τὴν ἰσημερίαν ἔθυον τὸ πάσχα κατὰ τὴν θείαν παραγγελίαν. οἱ γὰρ νῦν πρὸ ἰσημερίας αὐτὸ ποιοῦσι πάνυ ἀμελῶς καὶ κατεσφαλμέ

semen in 8eἰΡ8ο sἰΙ super terram. Tum subdit : ΕΙ factum est ἰΙα: et vidit Dcus quod esset bonum. Quinetiam ostendit primum qui apud Hebraeos lege inductus est mensem, quem observatum fuisse a Judaeis novimus usque ad Hierosolymorum excidium, quia id maxime sic Hebraeis traditum est. Post excidium vero idem ludibrio est habitus ex quadam cordis obduratione, quem nos legitime ac sincere observantes recepimus, et in hoc juxta. . . . . . . verbum, cum ait . . . . . . .diem sanctae festivitatis nostrae, quem electio consecuta est: caeteri vero occaliuerunt, quemadmodum dixit scriptura. Εἰ post alia.

Haec quippe ait: Omnia facient vobis (propter nomen meum) quoniam non cognoverunt ρuἰ misit me. Si autem et eum qui misit, et qui missus est nescierunt, dubitare haud licet, quin Pascha a lege praeceptum ignoraverint, ut non in loci electione duntaxat, sed etiam in mensis, qui primus est inter anni menses, exordio erraverint, cujus decimaquarta sincere observata, post aequinontium Pascha veteres celebrarunt juxta divinum praeceptum, cura illud hodie ante aequinoctium nunc per-

νως ἀγνοοῦντες, ὥσπερ οὖν καὶ ἐπ’ ἔτος ἐποίησαν, ὡς καὶ αὐ τὸς συνομολογῶν ἐν τούτοις γράφεις.

Εἴτε οὖν σφαλλόμενοι Ἰουδαῖοι κατὰ τὸν σεληνιακὸν δρόμον ποτὲ μὲν φαμενὼθ ἄγουσι τὸ ἑαυτῶν πάσχα εἴτε ἰατὰ τὸν ἐμβόλιμον 5 μῆνα κατὰ τριετίαν τῷ φαρμουθι, οὐδὲν ἡμῖν διαφέρει· πρόκειται γὰρ ἡμῖν οὐδὲν ἕτερον ἢ τὴν ἀνάμνησιν τοῦ πάθους αὐτοῦ ποιεῖσθαι, καὶ κατὰ τοῦτον τὸν καιρόν, ὡς οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται παραδεδώκασι, πρὶν Αἰγυπτίους πιστεῦσαι. οὐ γὰρ [*](B) νῦν πρῶτον ἐπιτηροῦντες τὸν σεληνιακὸν δρόμον ἄγουσιν αὐτὸ 10 ἐξ ἀνάγκης δὶς μὲν τῷ φαμενωιθ, ἅπαξ δὲ κατὰ τριετίαν τῷ φαρμουθί· ἀπ᾿ ἀρχῆς γὰρ καὶ πρὸ τῆς Χριστοῦ παρουσίας πάντοτε οὕτω ποιήσαντες φαίνονται. ὅθεν καὶ αἰτιώμενος αὐτοὺς ὁ θεὸς [*](V 3) διὰ τοῦ προφήτου ἔλεγεν, „καὶ εἶπον, ἀεὶ πλανῶνται τῇ καρδίᾳ· ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ἰργῇ μου, εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου.”

Ὅπερ, ὡς ὁρᾷς, καὶ ἐν τούτῳ φαίνει τὰ μεγάλα ψευδηγορῶν οὐ μόνον κατὰ ἀνθρώπων ἀλλὰ καὶ κατὰ τοῦ θεοῦ, πρῶτὸν μὲν ἐπεὶ οὐδέπω εἰς τοῦτο ἐπλανῶντο Ἰουδαῖοι, ἡνίκα συνῆσὰν αὐτοῖς οἱ ἀπ’ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται, πολλῷ δὲ μᾶλλον [*](C) οὐδὲ ἀπ’ ἀρχῆς πρὸ τῆς Χριστοῦ παρουσίας. οὐδὲ γὰρ διὰ τὴν νομοθεσίαν τοῦ πάσχα λέγει αὐτοὺς ὁ θεὸς ἀεὶ πλανωμέ

agant, ac negligenter quidem et erronee omnino; ignorantes quemadmodum sua ii tempestate fecerunt, ut ipsemet fatetur qui in istis descriptus est. Sive igitur errantes Judaei juxta lunarem cursum mense Phamenoth suum interdum agant Pascha, sive juxta mensem intercalarem unoquoque triennio mense Pharmuthi, nostra non interest. Nihil quippe aliud nobis propositum est, quam ut ejus passionis memoriam agaraus, atque adeo hoc ipso tempore, quomodo qui suis ipsi oculis spectavere tradiderunt, priusquam Aegyptii crederent. Neque enim observato lunari cursu illud necessario peragunt xvi die Phamenoth, seinel vero quolibet triennio mense Pharmuthi: ab initio quippe et ante Christi Incarnationem ita videntur egisse. Unde cum illos arguit Dominus per Prophe tam, ait: ΕΙ dixi semper Μ errant corde, et juravi in ira mea si introibunt

Quod quidem ut vides, vel in eo etiam maxime mentiri apparet, non in homines modo, sed etiam in Deum: ac primo, cum in hoc nunquam erraverint Judaei, ut qui cum iis qui suis ipsi oculis viderunt, et ministri fuerunt, conversabantur , muito magis neque ab initio antequam Christns nasceretur. Neque enira propter legis de Paschate praeceptura ilios ait Deus seraper corde errasse, quemadmodum scripsisti, sed pro

νοῦς τῇ καρδίᾳ, ὥσπερ σὺ ἔγραψας, ἀλλὰ διὰ τε τὴν ἄλλην πᾶσαν παρακοὴν καὶ διὰ τὰ πονηρὰ καὶ ἀηδῆ αὐτῶν ἔργα, ἅτε δὴ ὁρῶν αὐτοὺς ἐν εἰδωλολατρείαις καὶ πορνείαις ἀναστρεφομένους.

Καὶ μετ’ ὀλίγα, Ὥστε καὶ ἐν τούτῳ πολύ, καὶ πάνυ γε πολύ, ἐπεὶ καθύπνωσας, διέγειρον σεαυτὸν τοῖς τοῦ ἐκκλησιαστοῦ βουκέντροις, μεμνημένος μάλιστα τοῦ λέγοντος, ὀλίσθημα ἀπὸ ἐδάφους μᾶλλον ἢ ἀπὸ γλώσσης.“ καὶ γὰρ, ὡς πόλιν ὁρᾷς, [*](D) ἐπὶ τοὺς καθηγησαμένους αὐτῶν φθάνει τὸ ἐπενεχθὲν ὑπὸ σοῦ ἔγκλημα· καὶ ἔστιν ὑφορᾶσθαι τὸν παρακολουθοῦντα μέγαν κίνδυνον, ἅτε δὴ ἀκουόντων ἡμῶν ὅτι ὁ βάλλων λίθον εἰς ὕψος ἐπὶ κεφαλὴν αὐτοῦ βάλλει. εὐχερὴς δὲ μᾶλλον καὶ πᾶς ὅστις τολμᾷ ἐν τούτω καὶ Μωϋσέα τὸν τηλικοῦτον θεράποντα τοῦ θεοῦ αἰτιᾶσθαι ἢ τὸν διαδεξάμενον αὐτὸν Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ναυῆ ἢ τοὺς καθεξῆς τοὺς εὖ παρηκολουθηκότας αὐτῶν καὶ ἄρξαντας, λέγω δὴ τοὺς κριτὰς καὶ τοὺς φαινομένους βασιλέας ἢ καὶ τοὺς πνευματοφόρους προφήτας καὶ ἔτι τοὺς γενομένους ἐν αὐτοῖς ἀμέμπτους ἀρχιερέας, οἷς εἰ καὶ μὴ * * ἑπόμενοι, ἀλλ’ οὖν [*](P 4) γε ἐν τῇ τοῦ πάσχα εὐκαιριμωτάτῃ παραφυλακῇ συνεφώνουν, ὡς ἐν ταῖς ἄλλαις αὐτῶν ἑορταῖς.

Καὶ μεθ’ ἕτερα, Ὥστε ἐπὶ τὸ ἀκινδυνότερον μᾶλλον καὶ εὐφημότερον ἐχρῆν καταδραμεῖν, καὶ μὴ ῥιψοκινδύνως καὶ δυσφή-

pter aliam inobedientiam, et propter mala ac turpia eorum opera, cum scilicet ad idolorum cultum et ad fornicationes sese iiios convertisse adverteret. Et post pauca: Vel in hoc multum, multuraque omnino, si quidem dormitabas, te ipsum Ecclesiastae flagellis excitasti, memor praesertim loci illius, ubi ait, lapsus a terra vel a lingua. Quippe, ut rursum vides, objectum a te crimen in iiloruin duces reflectitur: quinetiam magnum subsequens periculum licet suspicari, utpote cum audiamus lapidem quem quis in altum projecerit in illius caput recidere. Multe magis temerarius est, qui in hoc Moysen, talem Dei servum, audet criminari, vel qui ei successit Jesum filium Nave, vel qui exinde hos recte sunt sectati, vel qui ipsimet incoepere, Judices, inquam, ac Reges, vel quos Spiritus sanctus inspiravit Prophetas, illosque qui inter summos Pontifices inculpati extitere, quique traditiones secuti nihil immutarunt, verum in opportuna Paschatis observatione, ut et in aliis suis festivitatibus consenserunt.

Et post alia: Sed et tutius suaviusque longe magis currendum erat,

μως γράφειν ὅτι᾿ ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ ἀεὶ φαίνονται περὶ τὸ πάσχα πλανώμενοι. ὅπερ οὐκ ἔχεις δπξαι, ὁπόσα κἂν θέλεις δημηγορεῖν τοῖς νυνὶ κατὰ πολλὴν πλάνην τῆς τε νομοθεσίας τοῦ πάπάσχα καὶ τῶν ἄλλων ἐκπεπτωκόσι. φαίνονται γὰρ οἱ πάλαι 5μπὰ ἐαρινὴν ἰσημερίαν αὐτὸ ποιοῦντες· ὅπερ δύνασαι γνῶναι ἐντυχὼν συγγράμμασιν ἀρχαίοις οἶς μάλιστα ἀνεγράψαντο οἱ παρ’ Ἑβραίοις σοφοί. καὶ lAuvdotog δὲ ὁ μέγας Tr,g Ἀλέξανδρίων [*](B) ἐκκλησίας φωστὴρ ἐν τῇ μνημονευθείσῃ πρὸς Ἐπιφάνιον ἐπίσκοπον ἐπιστολῇ διδάσκει λέγων οὕτως. Οὐκοῦν ὡσπερ συνήθλησας καὶ συνεχάρης, οὕτω καὶ τοῦ μίμφεσθαι παῦσαι, καὶ μᾶλλον εὔχου ἵνα τοῦ λοιποῦ ἡ μὲν ἐκκλησία βεβαίαν τὴν εἰρήνην ἔχῃ, καὶ παύσονται αἱ αἱρέσεις τῆς μιαιφόνου προαιρέσεως, παύσονται δὲ καὶ οὗτοι φιλονεικοῦντες οἱ ἐφευρόντες ἑαυτοῖς ζητηιμάτα, προφάσει μὲν τοῦ σωτηριώδους πάσχα, ἔργῳ δὲ τῆς 15ἰδιας ἔριδος χάριν μάλιστα, ὅτι ἐξ ἡμῶν εἶναι δοκοῦντες καὶ χριστιανοὶ αὐχοῦντες λέγεσθαι ζηλοῦσι τὰ τῶν προδεδωκότων Ἰουδαίων. ὁποία γὰρ αὐτοῖς καὶ πιθανr̀ ἀπολογία γένοιτ’ ἂν [*](C) ἄρα, ἐπειδὴ γέγραπται, „τῇ δὲ πρώτῃ τῶν ἀζύμων καὶ ἐν ᾗ ἔδει θύειν τὸ πάσχα.“ ἀλλ’ ἐγίνετο τότε καλῶς, νῦν δὲ κατὰ 20 τὸ γεγραμμένον ἀεὶ πλανῶνται τῇ καρδίᾳ. Ὅτι μὲν οὖν οὐ μόνον μέχρι τοῖ κυριακοῦ πάθους, ἀλλὰ καὶ ἕως τῆς ὑστάτης ἁλώσεως Ἱεροσολύμων τῆς γενομένης ἐπὶ

non vero temere ac perperam scribendum, ab initio et semper circa Pascha errasse videri, cum id minirae possis ostendere, quidquid ingerere velis iis qui nunc cum plurimo errore a legis praecepto de Paschate et aliis aberrant. Videntur enim veteres illud egisse post vernum aequinoctium, quod nosse tibi licebit libros veteres legenti , illosque maxime qui a sapientibus Hebraeis sunt conscripti. Athanasius vero ingens Alexandrinae Ecclesiae lumen, in memorata ad Epiphanium Episcopum epistola, hisce verbis illud docet: Nunquid ut simul pugnasti, ita et simul laetatus es? Sic desiste criminari, quin potius precare, ut firmam in posterura pacem habeat Ecclesia: tum vero cessabunt nefarii propositi studia ac consilia: desistent etiam a disputationibus suis qui invenerunt sibi quaestiones salutaris quidem specie Paschatis, reapse vero suae praesertim contentionis gratia, qui cum ex nostris esse videantur, et Christiani gestiant nuncupari, ipsos imitantur Judaeos qui Christum tradiderunt. Qualis enim iis probabilisque erit responsio? quandoquidem scriptum est: Εt primo die Azymorum ᾳuαuδο Pascha immolabant. Atqui illud tum recte agebatur, nunc vero, uti scriptum est, Semper hi errant corde. Hactenus igitur usque ad Dominicam Passionem, atque adeo in Ρο-

Οὐεσπασιανοῦ βασιλέως Ῥωμαίων ἀπλανῶς τάττων τὴν ιδ᾿ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης ὁ Ἰσραηλίτης λαὸς τὸ νομικὸν ἑόρταζε πάσχα διὰ τούτων συντόμως ἀποδέδεικται. τῶν ἱερῶν τοίνυν προφητῶν καὶ πάντων, ὡς ἔφην, ὁμοῦ τῶν ὁσίως καὶ δικαίως [*](D) ἐν τῷ νόμῳ κυρίου πολιτευσαμένων σὺν παντὶ τῷ λαῷ τὸ τυπικὸν καὶ σκιῶδες πάσχα ἑορταζόντων, ὁ πάσης ἀοράτου καὶ ὁρατῆς κτίσεως δημιουργὸς καὶ δεσπότης, ὁ μονογενὴς υἱὸς καὶ λόγος, ὁ τῷ πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι συναΐδιος καὶ ὁμοούσιος κατὰ τὴν θεότητα, ὁ κύριος ἡμῶν καὶ θεὸς Ἰησοῦς ὁ Χριστός, ἐπὶ συντελείᾳ τῶν αἰώνων κατὰ σάρκα τεχθεὶς ἐκ τῆς ἁγίας ἐνδόξου δεσποίνης ἡμῶν θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου καὶ κατὰ ἀλήθειαν θεοτόκου Μάριας, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς ὀφθείς, καὶ τοῖς ὁμοουσίοις κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα ἀνθρώποις ὡς ἄνθρωπος ἀληθῶς συναναστραφείς, καὶ αὐτὸς σὺν τῷ λαῷ ἐν τοῖς ἔτεσι τοῖς πρὸ τοῦ [*](P 5) κηρύγματος καὶ τοῖς έν τῷ κηρύγματι τὸ νομικὸν καὶ σκιῶδες πάσχα ἐπετέλεσεν, ἐσθίων τὸν τυπικὸν ἀμνόν. οὐκ ἦλθον γὰρ καταλῦσαι τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας, ἀλλὰ πληρῶσαι“, αὐτὸς ἐν εὐαγγελίοις εἴρηκεν ὁ σωτήρ. ἐπεὶ δὲ ἐκήρυξεν, οὐκ ἔφανε τὸν ἀμνόν, ἀλλ’ αὐτὸς ἔπαθεν ὡς ἀληθινὸς ἀμνὸς ἐν τῇ τοῦ πάσχα ἑορτῇ, καθὼς διδάσκει ὁ θεόλογος καὶ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐν τῷ κατ’ αὐτὸν εὐαγγελίῳ, λέγων οὕτως· „ἄγουσιν οὖν τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ τοῦ Καϊάφα εἰς τὸ πραιτώριον· ἦν δὲ

stremo Hierosolymitano excidio, quod sub Vespasiano Romanorum Imperatore contigit, populura Israëlitam xiv. primi mensis Lunae recte legale celebrasse Pascha breviter deraonstratum est. Sacris ergo Prophetis omnibusque, ut dixi, sancte simul et juste in lege Domini versantibus, cum universo populo, typicum et umbratile Pascha celebrantibus, invisibilis et visibilis omnis creaturae Conditor, ac Dominus unigenitus Filius, et Verbum Patri et Spiritui sancto coaeternum, ejusdemque secundum Deitatem substantiae, Dominus noster et Deus Jesus Christus in saeculorum consummatione secundum carnem natus, ex sancta gloriosa Domina nostra Dei genitrice et semper virgine, ac revera Dei genitrice Maria, et in terra visus, et ejusdem substantiae secundum humanitatem cum hominibus, ut homo, vere conversatus, ipseque cum populo annis ante praedicationem, et in praedicatione legale et typicum Pascha celebravit, comedens agnum typicum: neque enim se venisse ut Legem solveret vel Prophetas, sed ut adimpleret, ipsemet in Evangeliis dixit Salvator. Postquam vero praedicavit, non coraedit agnum, sed ipse passus est ut verus agnus in Paschali festivitate, quemadmodum docet Theologus et Evangslista Joannes in Evangeiio abs se conscripto, ubi sic ait: Adducunt ergo Jesum ad Caypham in practorium. Erat autem

πρωία, καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ’ ἵνα φάγωσι τὸ πάσχα.“ καὶ μετ’ ὀλίγα, ὁ οὖν Πιλᾶτος ἀκούσας τοῦτον τὸν λόγον ἤγαγεν ἔξω τὸν Ἰησοῦν, καὶ ἐκάθισεν ἐπὶ βήματος εἰς τόπον λεγόμενον Λιθόστρωτον, ἑβραϊστὶ δὲ Γαββαθᾶ. ἦν δὲ παρασκευὴ τοῦ πάσχα· ὥρα ἦν ὡσεὶ [*](B) τρίτη“· καθὼς τὰ ἀκριβῆ βιβλία περιέχει, αὐτό τε τὸ ἰδιόχειρον τοῦ εὐαγγελιστοῦ, ὅπερ μέχρι τοῦ νῦν πεφύλακται χάριτι θεοῦ έν φῇ Ἐφεσίων ἁγιωτάτῃ ἐκκλησίᾳ, καὶ ὑπὸ τῶν πιστῶν ἐκεῖσε προσκυνεῖται. καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς εὐαγγελιστής φησιν, οἱ οὖν Ἰουδαῖοι, ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ σαββάτῳ, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν· γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνου τοῦ σαββάτου· ἠρώτησαν τὸν Πιλᾶτον ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη καὶ ἀρθῶσιν.“ ἐν αὐτῇ οὖν τῇ ἡμέρᾳ, ἐν ᾗ ἤμελλον οἱ Ἰουδαῖοι πρὸς ἑσπέραν ἐσθίειν τὸ πάσχα, ἐσταυρώθη ὁ κύριος ἡμῶν καὶ σωτὴρ ὁ Χριστός, θῦμα γενόμενος τοῖς μέλλουσι μεταλήψεσθαι [*](C) τῆς πίστεως τοῦ κατ’ αὐτὸν μυστηρίου κατὰ τὸ γεγραμμένον τῷ μακαρίῳ Παύλῳ, καὶ γὰρ τὸ πάσχα ὑμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός, “ καὶ οὐχ ὥς τινες ἀμαθίᾳ φερόμενοι διαβεβαιοῦνται ὡς φαγὼν τὸ πάσχα Παρεδόθη · ὅπερ οὔτε παρὰ τῶν ἁγίων εὐαγγελίων μεμαθήκαμεν οὔτε τις τῶν μακαρίων ἡμῖν ἀποστόλων τι τοιοῦτον παραδέδωκεν. ἐν ᾧ οὖν καιρῷ ἔπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν κατὰ σάρκα ὁ κύριος ἡμῶν καὶ θεὸς Ἰη

mane, et ipsi non introierunt Praetorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent Pascha. Et post pauca: Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum, et sedit pro tribunali in Ιοcο qui dicitur Lithostrotos, Hebraïce autem Gabbatha. Erat hora quasi tertia, ut accurati libri praeferunt, ipsumque Evangelistae manu descriptum exemplar, quod divina gratia ad haec usque tempora in sanctissima Ephesiorum Ecclesia asservatur, et a fidelibus ibi colitur. Rursum porro ait idem Evangelista: Judaei ergo, quoniam Parasceve erat, ut non remancrent in cruce corpora, crat enim magnus ἰΙΙe dies Sabbati; rogaverunt Pilatum ut frangerentur eorum crura et tollerentur. Isto igitur die quo Judaei manducaturi erant Pascha, crucifixus est Dominus noster et Salvator Jesus Christus, hostia factus iis, qui sumpturi erant fidei secundum illum mysterium, juxta quod scriptum est a Beato Paulo: Pascha enim nostrum pro nobis immolatus est Christus, non vero, uti qui prae ignorantia labuntur, asserunt, cum Pascha manducaret traditus est: quod neque ex sanctis Evangeliis didicimus, neque quisquam ex beatis Apostolis nobis tradidit. Quo igitur tempore passus est

σοῖς ὁ Χριστός, τὸ κατὰ νόμον. οὐκ ἔφαγε πάσχα, ἀλλ’ ὡς ἔφην, αὐτὸς ὡς ἀληθὴς ἀμνὸς ἐτύθη ὑπὲρ ἡμῶν ἐν τῇ τοῦ σκιώδους πάσχα ἑορτῇ ἐν ἡμέρᾳ παρασκευῇ, τῇ ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς [*](D) τῆς σελήνης. πέρας οὖν ἀπείληφε τὸ τυπικὸν πάσχα τοῦ ἀληθινοῦ πάσχα παραγενομένου· τὸ γὰρ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός, ὡς πρόκειται καὶ διδάσκει τὸ σκεῦος τῆς ἐκλογῆς ὁ ἀπόστολος Παῦλος.

Ὅτι δὲ ἐν ᾧ καιρῷ ἔπαθεν ὁ σωτὴρ τὸν νομικὸν καὶ σκιώδη οὐκ ἔφαγεν ἀμνὸν καὶ διὰ τῶν εἰρημένων εὐαγγελικῶν καὶ πατρικῶν διδαγμάτων δῆλον γεγένηται. εἰ γὰρ ἀπλανῶς τάττων ὁ [*](V 5) λαὸς κατ’ ἐκείνους τοὺς χρόνους τὴν ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης τὸ νομικὸν ἐπετέλει πάσχα, ἐν αὐτῇ δὲ τῇ τοῦ πάσχα ἡμέρᾳ ἤτοι τῇ ιδ΄ τοῦ Πρωτοῦ μηνὸς παρασκευῆς οὔσης ἐσταύ- [*](P 6) ῥῶσαν τὸν κύριον οἱ Ἰουδαῖοι, καὶ τότε τὸ πάσχα ἔφαγον κατὰ τὴν τῶν εὐαγγελίων καὶ τῶν θεοφόρων πατέρων διδασκαλίαν, φανερόν ἐστιν ὅτι οὐκ ἔφαγεν τὸν νομικὸν ἀμνὸν ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὁ κύριος, ἀλλ’ αὐτὸς ἔπαθεν ὡς ἀληθὴς ἀμνός. πολλῆς δὲ οὔσης τῆς περὶ τούτου σὺν ἀποδείξει μαρτυρίας τῶν ἁγίων τῆς ἐκκλησίας διδασκάλων, ὀλίγας αὐτῶν φωνὰς ἐνταῦθα παροίσομεν, ἐν αἷς σαφῶς λέγουσιν ὅτι ἐν ᾧ καιρῷ ἔπαθεν ὁ κύριος τὸν νομικὸν οὐκ ἔφαγεν ἀμνόν.

Ἱππόλυτος τοίνυν ὁ τῆς εὐσεβείας μάρτυς, ἐπίσκοπος γεγονὼς τοῦ καλουμένου Πόρτου πλησίον τῆς Ῥώμης, ἐν τῷ πρὸς

pro nobis secundum carnem Dominus noster et Deus Jesus Christus, legale non manducavit Pascha, sed, ut dixi, ipse ut verus agnus immolatus est pro nobis in umbratilis Paschatis festivitate, die Parasceves, XIV. primi mensis Lunae. Desiit ergo typicum Pascha, vero praesente Paschate: Pascha enim nostrum pro nobis immolatus est Christus, ut superius dictum est, docetque vas electionis Paulus Apostolus.

Quod vero, quo passus est tempore, legalem et umbratilem agnum non manducavit Salvator, ex laudatis Evangelistis et ex Patrum doctrinis patet omnino. Si enim recte statuta hisce temporibus XIV. primi mensis Lunae legale peregit Pascha, hac autem Paschatis die, seu XIV. primi mensis, cum Parasceve esset, Christum crucifixerunt Judaei et tunc Pascha manducaverunt, juxta Evangelia et sanctorum Patrum doctrinam, evidens est agnum legalem die illa non manducasse Dominum, sed ipsum passum esse ut verum agnum. At cum multa hac de re extent cum debis monstratione sanctorum Ecclesiae Doctorura testimonia, quae paucis ver- dixere consulto hic omittimus, ubi perspicue aiunt, quo tempore passus est, Dominum legalem agnum non manducasse.

Hippolytus igitur pietatis Martyr, Portus juxta Romam Episcopus, in libro quem adversus omnes haereses confecit, haec ita verbo tenus

ἁπάσαςτὰς αἱρέσεις συντάγματι ἔγραψεν ἐπιλέξεως οὕτως. Ὁρῶ μὲν οὖν ὅτι φιλονεικίας τὸ ἔργον. λέγει γὰρ οὕτως· ἐποίησε τὸ πάσχᾷ [*](B) ὁ Χριστὸς τότε ἡμέρᾳ καὶ ἔπαθεν· διὸ κἀμὲ δεῖ ὃν τρόπον ὁ κύριος ἐποίησεν, οὕτω ποιεῖν. πεπλάνηται δὲ μὴ γινώσκων ὅτι ᾧ καιρῷ ἔπασχεν ὁ Χριστὸς οὐκ ἔφαγε τὸ κατὰ νόμον πάσχα. οὗτος γὰρ ἦν τὸ πάσχα τὸ προκεκηρυγμένον καὶ τὸ τελειούμενον τῇ ὡρισμένῃ ἡμέρᾳ. Καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ τοῦ περὶ τοῦ ἁγίου πάσχα συγγράμματος εἴρηκεν οὕτως. Οὐδὲ ἐν τοῖς πρώτοις οὐδὲ ἐν τοῖς ἐσχάτοις ὡς οὐκ ἐψεύσατο πρόδηλον, ὅτι ὁ πάλαι προειπὼν ὅτι Οὐκέτι φάγομαι τὸ πάσχα εἰκότως τὸ μὲν δεῖπνον ἐδείπνησεν πρὸ τοῦ πάσχα, τὸ δὲ πάσχα οὐκ ἔφαγεν, ἀλλ’ ἐπαθεν. οὐδὲ γὰρ καιρὸς ἦν τῆς βρώσεως αὐτοῦ.

Ἀπολλιναρίου ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως, ὅτι ἐν ᾦ καιρῷ ὁ κύριος ἔπαθεν οὐκ ἔφαγεν τὸ τυπικὸν πάσχα.

Καὶ ἈnoXXtvuQtog δὲ ὁ ὁσιώτατος ἐπίσκ· ὀπὸς Ἱεραπόλεως τῆς Ἀσίας, ὁ ἐγγὺς τῶν ἀποστολικῶν χρόνων γεγονώς, ἐν τῷ περὶ τοῦ πάσχα λόγῳ τὰ παραπλήσια ἐδίδαξε, λέγων οὕτως. Εἰσὶ τοίνυν οἱ δι’ ἄγνοιαν φιλονεικοῦσι περὶ τούτων, συγγνωστὸν [*](20) πρᾶγμα πεπονθότες· ἄνγνοια γὰρ οὐ κατηγορίαν ἀναδεχ́παι, ἀλ-

scripsit: Video ergo in quo dissidium consistat: sic enim ait: Fecit Pascha Christus hac die, ideo necesse est ut eodem modo faciam quo fecit Dominus. Verum fallitur, cum non advertat, illo quo passus est tempore, non manducasse Christum legale Pascha. Erat enim ipse Pascha, quod praenuntiatum fuerat, ac hora statuta completum fuit. Et rursum, in libro primo de sancto Paschate, sic loquitur: Neque in primis neque in postremis falsum esse perspicuum est: nam qui olim praedixit, ρυἰα non αdΙὓ manduco Pascha, verisimiliter coenam coenavit ante Pascha: Pascha vero non manducavit, sed passus est: neque enim manducationis illius erat tempus.

Εκ Apollinario Hierapoleos Εpiscopo, quod eo tempore quο passus est, Dominus non comedit typicum Pascha.

Et Apollinarius sanctissimus Hierapoleos Asiae Episcopus, qui Apostolicis temporibus proximus fuit, in libro quem de Paschate conscripsit, consentanea docuit, hisce verbis: Quidam igitur sunt qui ex ignorantia de hisce excitant contentiones , rem venia dignam passi (neque enim ac-

λὰ διδαχῆς προσδεῖται· καὶ λέγουσιν ὅτι τῇ ιδ΄ τὸ πρόβατον μετὰ τῶν μαθητῶν ἔφαγεν ὁ κύριος, τῇ δὲ μεγάλῃ ἡμέρᾳ τῶν ἀζύμων αὐτὸς ἔπαθεν, καὶ διηγοῦνται Mατθαῖον οὕτω λέγειν ὡς νενοήκασιν’ ὅθεν ἀσύμφωνός τε νόμῳ ἡ νόησις αὐτῶν καὶ στασιάζειν δοκεῖ κατ’ αὐτοὺς τὰ εὐαγγέλια.

Καὶ πάλιν ὁ αὐτὸς ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ γέγραφεν οὕτως. Ἡ ιδ τὸ ἀληθινὸν τοῦ κυρίου πάσχα, ἡ θυσία ἡ μεγάλη, ὁ ἀντὶ τοῦ ἀμνοῦ παῖς θεοῦ, ὁ δεθείς, ὁ δήσας τὸν ἰσχυρόν, καὶ ὁ κριθεὶς θεὶς κριτὴς ζώντωνκαὶ νεκρῶν, καὶ ὁ παραδοθεὶς εἰς χεῖρας [*](P 7) ἁμαρτωλῶν, ἵένα σταυρωθῇ, ὁ ὑψωθεὶς ἐπὶ κεράτων μονοκέρωτος, καὶ ὁ τὴν ἁγίαν πλευρὰν ἐκκεντηθείς, ὁ ἐκχέας ἐκ τῆς πλευρᾶς αὐτοῦ τὰ δύο πάλιν καθάρσια, ὕδωρ καὶ αἷμα, λόγον καὶ Πνεῦμα, καὶ ὁ ταφεὶς ἐν ἡμέρᾳ τῇ τοῦ πάσχα, ἐπιτεθέντος τῷ μνήματι τοῦ λίθου. Ἀλλὰ καὶ Κλήμης ὁ ὁσιώτατος τῆς Ἀλεξανδρέων ἐκκ· λησίας γεγονὼς ἱερεύς, ἀνὴρ ἀρχαιότατος καὶ οὐ μακρὰν τῶν ἀποστολιχῶν γενόμενος χρόνων, ἐν τῷ περὶ τοῦ πάσχα λόγῳ τὰ παραπλήσια διδάσκει, γράφων οὕτως. τοῖς μὲν οὖν παρεληλυθόσιν [*](V 6) ἔτεσι τὸ θυόμενον πρὸς Ἰουδαίων ἤσθιεν ἑορτάζων ὁ κύριος πάσχσ· ἐπεὶ δὲ ἐκ· ηρυξεν αὐτὸς ὢν τὸ πάσχα, ὁ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ, ὡς [*](B) πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἀγόμενος, αὐτίκα ἐδίδαξε μὲν τοὺς μαθητὰς τοῦ τύπου τὸ μυστήριον τῇ ιγ΄, ἐν καὶ πυνθάνονται αὐτοῦ, Ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμεν σοι τὸ πάσχα φαγεῖν; ταύτῃ οὖν

cusationem adraittit ignorantia, sed eget doctrina) aiuntque xiv. agnum cum Discipulis manducasse Dominum, magna vero Azymorum die passum esse, atque ita dicere Matthaeum, uti illum intelligunt, unde legi contraria est eorum interpretatio, iisque adversari videntur Evangelia.

Rursum in eodem libro sic ille scripsit: Decima quarta veri Paschatis Domini, sacrificium magnura, pro agno Dei filius, qui vinctus fortem vinxit et qui judicatus est, judex est vivorum et mortucrum, et qui traditus est in manus peccatorum ut crucifigeretur , qui super cornua unicornis est exaltatus, et qui in sacro latere percussus est, qui ex latere suo duo fudit purgatoria, aquam et sanguinem, verbum et spiritum, et qui Paschatis die sepultus est, lapide monumento imposito.

Sed et Clemens sanctissimus Alexandrinae Ecclesiae Presbyter, vir antiquissimus, et qui non multura abfuit ab Apostolicis temporibus, in libro de Paschate consimilia docet, ita scribens: Praeteritis ergo teraporibus immolatum a Judaeis Pascha, festum agens, manducavit Dorainus. Sed postquam praedicavit, ipse qui erat Pascha Agnus Dei, ut ovis ad occisionem ductus, Discipulos statim edocuit figurae raysterium deciraa quarta, qua etiam illum rogarunt, Uὸἰ υἰ8 paremus Ιἰὸἰ Ρσschια mandu-

τῇ ἡμέρᾳ καὶ ὁ ἁγιασμὸς τῶν ἀζύμων καὶ ἡ προετοιμασία τῆς ἑορτῆς ἐγίνετο. ὅθεν ὁ Ἰωάννης ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ εἰκότως ὡς ἂν προετοιμαζομένους ἤδη ἀπονίψασθαι τοὺς πόδας πρὸς τοῦ κυρίου τοὺς μαθητὰς ἀναγράφει· πέπονθεν δὲ τῇ ἐπιούσῃ ὁ σωτὴρ ἡμῶν, αὐτὸς ὢν τὸ πάσχα, καλλιερηθεὶς ὑπὸ Ἰουδαίων. καὶ μεθ’ ἕτερα, Ἀκολούθως ἄρα τῇ ιδ΄, ὅτε καὶ ἔπαθεν, ἕωθεν αὐτὸν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς τῷ Πιλάτῳ προσαγαγόντες οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ’ ἀκωλύτως ἑσπέρας τὸ πάσχα φάγωσι. ταύτῃ τῶν ἡμερῶν τῇ ἀκριβείᾳ [*](C) καὶ αἱ γραφαὶ πᾶσαι συμφωνοῦσι καὶ τὰ εὐαγγέλια συνῳδά. ἐπιμαρτυρεῖ δὲ καὶ ἡ ἀνάστασις · τῇ γοῦν τρίτῃ ἀνέστη ἡμέρᾳ, ἥτις ἦν πρώτη τῶν ἑβδομάδων τοῦ θερισμοῦ, ἐν ᾖ καὶ τὸ δράγμα νενομοθέτητο προσενεγκεῖν τὸν ἱερέα.

Ὅτι μὲν οὖν ἐν ᾧ καιρῷ πέπονθεν ὁ κύριος ἡμῶν καὶ σωτὴρ οὐκ ἔφαγε τὸν νομικὸν καὶ σκιώδη ἀμνόν, ἀλλ’ αὐτὸς ὡς ἀληθὴς ἀμνὸς ἐτύθη ὑπὲρ ἡμῶν ἐν ἡμέρᾳ παρασκευῇ τῇ ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, καὶ διὰ τούτων δῆλον γεγένηται. παθόντος τοίνυν, ὡς εἴπομεν, κατὰ σάρκα τοῦ κυρίου ἡμῶν καὶ θεοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ ἑκούσιον καὶ ζωοποιὸν πάθος ἐν τῇ τοῦ νομικοῦ πάσχα ἑορτῇ, τουτέστιν τῇ ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, καὶ ἀναστάντος τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφὰς τῇ D μιᾷ τῶν σαββάτων, ἥτις ἐστὶν κυριακή, ἰέ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, ἐν ᾗ καὶ τὸ δράγμα νενομοθέτητο προσφέρειν τὸν

care? Hac igitur die, et sanctificatio Azymorum et festi praeparatio facta est. Unde Joannes ubi hac die rite paratis jam Discipulis, quo a Domino abluerentur, scripsit, subdit, Passus est sequenti die Dominus noster cum ipse esset Pascha, immolatus a Judaeis. Et post alia: Post haec ergo decimaquarta, quando passus est, ipso mane ad Palatium adducto, Fontifices et Scribae non introierunt Praetorium, ut non contaminarentur, sed ut vespere libere manducarent Pascha. Huic dierum accurationi scripturae omnes consentiunt, atque adeo Evangelia sibi invicem consentanea. Quinetiam idipsum testatur Resurrectio: tertia enim die resurrexit, quae est in prima hebdomade messis, qua et manipulum deferre Pontifex a lege praecipitur. Quod igitur, eo quo passus est tempore, Dominus noster et Salvator legalem et umbratilem agnum non manducavit, sed ipse ut verus agnus immolatus est pro nobis die Parasceves, xiv. primi mensis Lunae, ex iis perspicuum fit. Passo ergo, ut diximus, secundum carnem Domino nostro et Deo Jesu Christo voluntariam et vivificam passionem, in legalis Paschatis festo, hoc est XIV. primi mensis Lunae, et resurgente secunda die, secundum scripturas, una Sabbati, quae est Dominica, XVI.

ἱερέα, πέρας ἀπείληφε τὸ τυπικὸν πάσχα, τοῦ ἀληθινοῦ πάσχα παραγενομένου.

Τότε οὖν παυθέντος ἤλγουν πληρωθέντος τοῦ τυπικοῦ καὶ σκιώδους πάσχα ἤρξατο τὸ ἀληθινὸν τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας πάσχα· οὗπερ εἰς ἀνάμνησιν καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία τὴν ἁγίαν τοῦ πάσχα ἑορτὴν ἐπιτελεῖ, ἀπλανῶς τηροῦσα τὴν ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς [*](p 8) σελήνης, ἐν ᾗ τὸ νομικὸν ἐπιτελεῖσθαι προστέτακται πάσχα, μετὰ ἐπίβασιν τῆς ἡμέρας, ἐν ᾗ τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν γίνεσθαι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐδίδαξεν· καὶ εἰ μὲν εὑρεθείη αὕτη, λέγω δὲ ἡ ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, ἐν ἡμέρᾳ κυριακῇ, εἰς τὴν ἑξῆς κυριακὴν τὴν ἁγίαν τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεως Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἑορτὴν ἄγειν, εἰ δὲ ἐν δευτέρᾳ ἢ τρίτῃ ἢ τετράδι ἢ πέμπτῃ ἢ παρασκευῇ ἢ σαββάτῳ, τοῦ πάσχα διαφωνίαν οὐκ ἴσχυσαν οἱ τῆς ἐκκλησίας διδάσκαλοι, ἀλλ’ ἡ θεία χάρις τοὺς πολεμίους τῆς ἐκκλησίας καταβαλοῦσα τὸν μέγαν ὡς ἀληθῶς καὶ πιστότατον βασιλέα Κωνσταντῖνον ἀνέστησεν, ὃς ἐπὶ πλεῖον τὰ χριστιανῶν εἰς φαιδρότητα καὶ δόξαν ἤγαγεν διὰ μεγίστων καὶ [*](B) πολλῶν ὑπὲρ τῆς ἐκκλησίας θεαρέστων κατορθωμάτων. οὗτος εὑρὼν τὴν τοιαύτην διαφωνίαν ἐν ταῖς ἁγίαις τοῦ θεοῦ ἐκκλησίαις, καὶ πρὸς ταύταις Ἄρειον τὸν δυσσεβῆ καὶ τοὺς ἀμφ’ αὐτὸν σφοδρῶς τὴν ὀρθὴν καὶ ἀμώμητον πίστιν ἀνασκευάσαι σπουδάζοντας καὶ πολλὴν ταραχὴν ταῖς τοῦ θεοῦ ἐκκλησίαις ἐμποιοῦν-

primi mensis Lunae, qua et manipulum offerre Pontificem lex praecipit, finem accepit typicura Pascha, cum Pascha verum adfuit.

Tunc ergo cessato seu adimpleto typico et umbratico Paschate, verum sanctae Dei Catholicae et Apostolicae Ecclesiae Pascha incoepit, in cujus memoriam sanctum Paschatis festum quotannis Ecclesia Dei celebrat, recte observata XIV. primi mensis Lunae, qua legale Pascha peragere praeceptum est, post ascensum diei, qua vernum aequinoctium fieri Spiritus sanctus edocuit: et si inventa illa fuerit (decima quarta, inquam, primi mensis Lunae) die Dominica, sequenti Dominica sanctum Christi Dei nostri ex mortuis Resurrectionis festum peragere. Enimvero, si secunda, tertia, quarta aut quinta feria, Parasceve, vel Sabbato ipsamet occurrat, cum hanc Paschatis dissonantiam componere non potuissent Ecclesiae discipuli, post prostratos Ecclesiae hostes, Magnum revera ac in fide constantissimum Imperatorem Constantinum Dei gratia excitavit, qui res Christianorum, maximis plurimisque editis pro Ecclesia Deo acceptis facinoribus, in splendorum et gloriam non modice provexit. Is enim cum tantam in sanctis Dei Ecclesiis esse dissensionem animadverteret, in iisque impium Arium, ejusque sequaces rectam et inculpatam fidem acriter invertere conari, plurimo in Dei Ecclesiis excitato tumultu,

τὰς, τῷ θείῳ ζήλῳ κινούμενος πρὸς εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν καὶ ἢν τῶν δογμάτων τῆς εὐσεβείας ὀρθότητα τὴν ἁγίαν καὶ μεγάλην καὶ οἰκουμενικὴν σύνοδον τῶν τίη ὁσίων πατέρων ἐπὶ τῆς Νικαέων συνήθροισεν· οἵτινες σὺν τῷ πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἐκεῖσε [*](V 7) συνελθόντες, καὶ τὴν Ἀρείου καὶ τῶν ἀμφ’ αὐτὸν μανίαν διελέγξαντες, τὸ τῆς πίστεως σύμβολον ἐξέθεντο, ὅρον τε ἔθηκαν συμφώνως ἅπαντες περὶ τοῦ ἁγίου καὶ ζωοποιοῦ πάσχα· ὥστε καὶ [*](C) τοὺς ἀπὸ τῆς κοίλης Συρίας καὶ πάντας ἀπλῶς τοὺς τὸν ἀποστολικὸν καὶ εὐαγγελικὸν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως λόγον ὑγιῆ διασώζοντας τῷ ἀρχαίῳ ἔθει τῆς τε Ῥωμαίων ἐκκλησίας καὶ τῆς Ἀλεξανδρέων τῶν πλείστων ἁγίων τοῦ θεοῦ ἐκκλησιῶν τῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην κατακολουθεῖν, καὶ συμφώνως ἅπαντας ἐν μιᾷ κὼ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἑορτάζειν τὸ πανάγιον καὶ ζωοποιὸν πάσχα. τούτων συμφώνως ὑπὸ τῆς ἁγίας ὁρισθέντων συνόδου, ὁ εὐσεβὴς καὶ φιλόχριστος βασιλεὺς Κωνσταντῖνος δι’ οἰκείων αὐτοῦ γραμμάτων τοὺς ἁπανταχόσε τῆς ἱερωσύνης ἀρχηγοὺς καὶ πάντας ἁπλῶς τοὺς τῆς εὐσεβείας τροφίμους εἰρηνεύειν προέτρεπε καὶ τοῖς ὁρισθεῖσιν ἐμμένειν περί τε τῆς ὀρθῆς καὶ ἀμωμήτου πίστεως καὶ τοῦ σωτηριώδους καὶ ζωοποιοῦ πάσχα ὑπὸ τῆς ἁγίας ἐκείνης καὶ οἰκουμενικῆς συνόδου· τοὺς δὲ μὴ τοῦτο ποιοῦντας ἀποκηρύκτους εἶναι καὶ ἀλλοτρίους τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας προσέταττε, συμφωνούντων αὐτῶ ἐν τούτοις ἅπασι καὶ τῶν ἁπανταχόσε ἀνεπιλήπτως προεστώτων τῶν

divino motus zelo, ad pacem et concordiam, ac pietatis dogmatum integritatem, sanctam, magnam, et oecumenicam CCCXVIII. sanctorum Patrum Synodum Nicaeae coëgit, qui cum Spiritu sancto ibi convenientes Arii et ejus asseclarum vesania, fideique exposito symbolo, de sancto et vivifico Paschate, assensu unanimi definitionem universi confecere: adeo ut qui ex Coelesyria erant, omnesque omnino qui Apostolicum et Evangelicum orthodoxae fidei sanum observant sermonem, veterem Romanae ac Alexandrinae Ecclesiae, plurimarumque sanctarum Dei Ecclesiarum morem in universo terrarum orbe secuti sint, concorditerque uno eodemque die sanctum prorsus et vivificum Pascha celebrarint. His unanimiter a sancta Synodo sic definitis ac promulgatis, Pius ac Christi amans Constantinus Imperator, Sacris suis ubique emissis, Sacerdotii Principes, ut omnes prorsus pietatis alumni pacem invicem colerent, est adhortatus: utque de recta et inculpata fide, et salutari ac vivifico Paschate, a sancta illa et oecumenica Synodo sancitis insisterent: qui vero contra agerent, a communione pellerentur, extorresque essent a sancta Dei Catholica et Apostolica Ecclesia praecepit, in hisce consentientibus universis qui inculpate sanctis Christi Ecclesiis erant praepositi sanctis.

ἁγίων τοῦ θεοῦ ἐκκλησιῶν ὁσίων πατέρων καὶ διδασκάλων. οὗ γενομένου ἕκαστος τῶν θεοφορῶν πατέρων τῶν ἐν τῇ Νικαέων συνεληλυθότων ἁγίᾳ συνόδῳ τὴν ἰδίαν κατελάμβανε πόλιν.

Τῆς εἰρήνης δὲ καὶ ὁμονοίας μετὰ τῆς τῶν δογμάτων ὀρθότητος τῶν ἁγίων τοῦ θεοῦ ἐκκλησιῶν πολλὴν ποιούμενοι πρόνοιαν οἱ ὅσιοι καἲ θεοφόροι τῆς ἐκκλησίας φωστῆρες καὶ διδάσκαλοι, ἐπιστάμενοι ὅτι τοὺς τῆς σελήνης μῆνας οὐχ ὁμοίως ἅπαντες ψηφίζουσι, καὶ λογισάμενοι μή πως καὶ ἐκ τούτου ἑτέρα τις διαφωνία καὶ ταραχὴ ἐν ταῖς τοῦ θεοῦ ἐκκλησίαις ἀναφυῇ περὶ τοῦ ἁγίου καὶ ζωοποιοῦ Πάσχα, καὶ τὴν τοιαύτην διαφωνίαν προαναρτῆσαι σπουδάσαντες, τὴν θαυμαστὴν ἐκείνην καὶ ἀοίδιμον ἐννεακαιδεκαετηρίδα τῆς σελήνης θεοπνεύστως ἐξέθεντο, δηλοῦσαν ἐν ἑκάστῳ ἔτει ἐν πόστῃ τῶν δύο μηνῶν ἡμέρᾳ, μαρτίου λέγω ἢ καὶ ἀπριλίου, εὑρίσκεται καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἡ κατὰ [*](B) τὸν ἐκκλησιαστικὸν κανόνα ιδ΄ τοῦ πρώτου παρ’ Ἑβραίοις μηνὸς τῆς σελήνης, ἐν ᾗ τὸ νομικὸν ἐπιτελεῖσθαι προστέτακται πάσχα, τὰ πάλαι ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς ἀγράφως μέν, ἀπλανῶς δέ κρατήσαντα, ἐγγράφως κυρώσαντες, ὥστε ταῦτα γινώσκοντας τοὺς τῆς εὐσεβείας τροφίμους καὶ ἀσάλευτα διατηροῦντας ἐν εἰρήνῃ ἑορτάζειν τὸ πανάγιον καὶ λυτρωτήριον ἡμῶν πάσχα τοῦ μεγάλου θεοῦ καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐξήρκει μὲν οἶν τοῖς εὖ φρονοῦσιν εἰς τὸν περὶ τῆς ἁγίας

Patribus ac Doctoribus. Quo facto, unusquisque sanctorum Patrum qui Nicaeae versabantur, et convenerant ad sanctam Synodum, urbem suam repetiit.

Pace deinde ac concordia cum sanctarum Dei Ecclesiarum dogmatum integritate stabilita, sancta et Deifera Ecclesiae luminaria, ac Doctores, cum menses lunares non similiter ab omnibus putari adverterent, ne discordia exinde alia, turbaque in Dei Ecclesiis de sancto et vivifico Paschate emergeret, hancce dissensionem, plurima adhibita cura praecidere sategerunt, mirandumque illum et insignem Decemnovennalem Lunae Cyclum, Deo ita inspirante, procudere: qui quidem quoto duorum mensium die, Martii, inquam, et Aprilis, quovis anno juxta Ecclesiasticam Regulam occurreret decima quarta primi apud Hebraeos mensis Lunae, qua legale Pascha celebrari, praecipitur, quaeque olim et ab initio, absque scriptura quidem, sed rite obtinebat, indicaret, scripto mandarunt, firmaruntque, ita ut hisce perceptis, et a fidei alumnis inviolate observatis, sanctum et redemptorium nostrum magni Dei et servatoris Jesu Christi Pascha cum pace exigerent.

Iis ergo qui recte sentiunt ad sancti Paschatis festi Ecclesiasticam

τοῦ πάσχα ἑορτῆς ἐκκλησιαστικὸν κανόνα ἡ ὑπὸ τῶν θεοφόρων πατέρων ἐκτεθεῖσα ἐννεακαιδεκαετηρὶς τῆς σελήνης, εἰς ἑαυτὴν διὸ παντὸς ἀνακυκλουμένη καὶ δηλοῦσα ἐν ἑκάστῳ ἔτει ἐν πόστῃ τοῦ μαρτίου ἢ τοῦ ἀπριλίου ἡμέρᾳ εὑρίσκεται ἡ ιδ΄ τοῦ πρώτου [*](C) μηνὸς τῆς σελήνης, ἐν ᾖ τὸ νομικὸν ἐπιτελεῖσθαι προστέτακται πάσχα ἥν γινώσκων τις καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἐν πόστῃ ἡμέρᾳ τῆς ἑβδομάδος εὑρίσκεται, καὶ τὸν ὅρον ἐπιστάμενος τὸν τεθέντα, ὅτι ὢν εὑρεθῇ αὕτη ἐν ἡμέρᾳ κυριακῇ, εἰς τὴν ἐπιοῦσαν κυριακὴν ἑορτάζειν δεῖ τὸ ἅγιον πάσχα, εἰ δέ ἐν ἄλλῃ οἱᾳδήποτε τῶν ἓξ ἡμερῶν ἡμέρᾳ, εἰς τὴν προσιοῦσαν κυριακήν, σαφῶς καὶ λίαν ῥᾳδίως γινώσκειν δυνήσεται καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἐν πόστῃ τοῦ μαρτίου ἢ τοῦ ἀπριλίου ἑορτάσει τὸ σωτήριον πάσχα ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία.

Τινὲς δὲ φιλοτιμότερον φερόμενοι κύκλον πέντε ἐννεακαιδεκαετηρίδων [*](V D 8) ἔταξαν, ὃν προπετῶς ἔφησαν εἰς ἑαυτὸν ἀεὶ ἀνακυκλούμενον οὐ μόνον κατὰ τὰς αὐτὰς ἡμέρας τοῦ ἡλιακοῦ μηνὸς μαρτίου ἢ ἀπριλίου φέρειν τὴν ιδ΄ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὰς αὐτὰς ἡμέρας τῆς ἑβδομάδος. ὅν τινες τῶν ἁπλουστέρων εὑρηκότες, καὶ τοῦτον ἀληθῆ εἶναι ὑποπτεύσαντες, οὐ μόνον ἐν βίβλοις ἀνεγράψαντο, ἀλλὰ καὶ ἐν τάβλαις έν πλείσταις τῶν ἐκκλησιῶν ἀνατεθείκασιν, ὡς ὁρῶντας Ἕλληνάς τε καὶ Ἱουδαίους καὶ τοὺς τῶν αἱρέσεων προστάτας τοῦτον προχεί-

regulam sufficit a Deiferis Patribus propositus in semet semper recurrens Decemnovennalis Lunae Cyclus, quo indicatur quo anno, ac quoto Martii vel Aprilis die, decima quarta primi mensis Lunae invenitur, qua legale praeceptum est celebrari Pascha: qua quidem cognita, quoto hebdomadis die singulis annis illa occurrat, quivis percipiet, atque adeo si die Dominica illa inveniatur, sequenti Dominica celebrandum esse sanctum Pascha: si vero alio quovis sex dierum die, sequenti Dominica celebrandum esse sanctum Pascha quivis assequi facile poterit, et quoto Martii aut Aprilis die singulis annis salutare Pascha Ecclesia celebrabit.

Quidam porro, nescio qua ducti ambitione, quinque Decemnovennalium Cyclum statuerunt, quem in semet recurrere temere asserebant, cum non solum juxta ipsos mensis Martii et Aprilis Lunares dies ferre decimam quartam primi mensis Lunae, sed etiam juxta ipsos dies hebdomadis dicerent. Quo quidem invento cyclo, ipsum veritati consentaneum esse arbitrati simpliciores quidam, non in libris duntaxat, sed etiam in tabulis descripsere, quas in compluribus Ecclesiis appenderunt: ita ut cum propositum hunc esse adverterent Gentiles et Judaei, ac haereseon

μενον πλατὺν γέλωτα κατὰ τῆς ἐκκλησίας κινεῖν, καὶ δι’ αὐτοὶ ἐπισκώπτειν τὸ μέγα τῆς εὐσεβείας μυστήριον.

Τούτου τοίνυν γεγενημένου τινὲς τῶν τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας διεγερθέντες δι᾿ ἀναγκαίων λόγων τὴν τοιαύτην ἀλλόκοτον καὶ ἀπαίδευτον τῶν συνταξάντων τὸν εἰρημένον κύκλον τῶν ἐνενήκοντα πέντε ἐτῶν διήλεγξαν γνώμην, ὑπέδειξαν δὲ τὸν ἀληθῆ καὶ τοι πράγμασι σύμφωνον κύκλον τὸν τῶν κη μὲν ἐννεακαιδεἐννεακαιδεκαετηρίδων, ιθ δέ ὀκτωκ̣αιεικοσαετηριδων, αοͅπερσυνάγουσινἐτῶν ἀριθμὸν φλβ . ovTog γὰρ ὁ κύκλος, λέγω δὴ ὁ τῶν φλί ἐτῶν, ἀεὶ εἰς ἑαυτὸν ἀνακυκλούμενος δείκνυσιν οὐ μόνον κατὰ τὰς αὐτὰς ἡμέρας τῶν δύο ἡλιακῶν μηνῶν, μαρτίου λέγω καὶ ἀπριλίου, ἐμπίπτουσαν τὴν ιδ τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης, ἀλλὰ καὶ κα- [*](Β)τὶ τὰς αὐτὰς ἡμέρας τῆςἑβδομαιδος καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτοςτἧςτετραετηρίδοςτοῦ βισἱξτου καὶ κατὰτὸ αὐτὸ ἔτοςτῦς ἐννεακαιὸεκαετηριδος, ἀλλὰ δὴ καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος τῆς ὀκτωκαιεικοσαετηρίδὸς. ἀπαρτίζεται γὰρ ὁ προειρημένος κύκλος τῶν φλβ ἐτῶν καὶ παρὰ τὸν ιθ καὶ παρὰ τὸν κη καὶ παρὰ τὸν τέσσαρα καὶ παρὰ τὸν ἑπτὰ μεριζόμενος.

Τούτου γνωσθέντος πολλοὶ κύκλους ἀνέγραψαν ἑορταστικοὺς ἐτῶν φλέ, καταμίξαντες δὲ τῇ ἀληθείᾳ τὸ ψεῦδος σκανδάλου καὶ ταραχῆς ἀφορμὰς τοῖς ἁπλουστέροις παρέσχοντο. οἱ μὲν γὰρ τὰς τεσσαρισκαιδεκαταίας τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης ἀκινή

Principes, largum adversus Ecclesiam risum exc tarint, magno inde Ecclesiae Sacramento ludibrio habito. Cum haec ita se haberent, quidam ex Ecclesia Catholica necessariis excitati rationibus, ineptam hanc et absurdam eorum qui memoratum Cyclura xcv. annorum, confecerant arguere sententiam, probavereque, istura * Vigintioctennalem Cyclum, qui annos colligit DXXXII. verum esse, rebusque consonum. Cyclus enim ille (is, inquam, DXXXII. annorura) in seipsum ssemper recurrens, non solum indicat juxta hos dies binorura mensium solarium, Martii, inquam, et Aprilis, quando incidat xiv. mensis Lunae, sed et juxta dies eosdem hebdomadis, et juxta eundera annum quadriennii Bissexti, et juxta eundem Decemnovennalis, atque adeo ipsum Vigintioctennalis Cycii annura. Absolvitur enim praedictus Cyclus annorum dxxxii. et in xix. et in xxvin. et in iv. et in vn. partitus.

Hoc cognito, Paschales Cyclos annorum DXXXII. multi descripsere, mixtoque cum veritate mendacio, scandali ac turbae occasiones praebuere simplicioribus- Quippe qui primi mensis Lunae quartas decimas iromobiles esse non adverterunt, juxta dies in Decemnovennali Cyclo a Deife-

τους οὐκ ἐφύλαξαν κατὰ τὰς ἡμέρας τὰς ἀναγεγραμμένας ἐν τῇ [*](C) ἐκτεθείσῃ ἐννεακαιδεκαετηρίδι ὑπὸ τῶν θεοφόρων πατέρων, ἀλλ’ ἰδίας ἐννεακαιδεκαετηρίδας συνέταξαν ἐναντίας τῇ ἐκτεθείσῃ ὑπὸ τῶν θεοπνεύστων τῆς ἐκκλησίας διδασκάλων, καὶ οὓτω κύκλους φλβ΄ ἐτῶν συντεθείκασιν. οἶς προσέχοντές τινες καὶ ἀγνοοῦντες τὸν ἐκκλησιαστικὸν κανόνα περὶ τοῦ σωτηρίου πάσχα μάτην πολλάκις ταράττονται, οἰόμενοι πεπλανημένως ἑορτάζεσθαι τὸ ζωοποιὸν πάσχα ἐν τυ ἁγίᾳ τοῦ θεοῦ ἐκκλησίᾳ.

Ἓτεροι δὲ τὰς μὲν τεσσαρισκαιδεκαταίας τοῦ πρώτου μηνὸς τῆς σελήνης ἀκινήτους ἐφύλαξαν κατὰ τὰς ἀναγεγραμμένας ἡμέρας τῶν δύο μηνῶν μαρτίου καὶ ἀπριλίου ἐν τῇ ἐκτεθείσῃ ἐννεακαιδεκαετηρίδι ὑπὸ τῶν πανευφήμων τῆς ἐκκλησίας διδασκάλων, [*](D) καὶ οὓτω τὸν κύκλον τῶν φλβ΄ ἐτῶν ἀνέταξαν. καὶ περὶ μέν τὴν ἁγίαν τοῦ πάσχα ἑορτὴν σύμφωνοι ηὑρέθησαν τῷ ἐκκλησιαστικῷ κανόνι, καθ’ ὃν ἐπετέλεσεν καὶ ἐπιτελεῖ καὶ ἐπιτελέσει τὸ ζωοποιὸν πάσχα ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία· χρόνους δέ παρέθεντο ἐν τῷ κύκλῳ τῶν φλβ΄ ἐτῶν τούς τε ἀπὸ κτίσεως κόσμου τούς τε ἀπὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ μεγάλου θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τούς τε ἀπὸ τῆς ἐκ νεκρῶν αὐτοῦ ἀναστάσεως ἀσυμφώνους τῇ τε θεοπνεύστῳ γραφῇ καὶ τῷ ἐκκλησιαστικῷ κανόνι καὶ τῇ τῶν πραγμάτων φύσει· ᾦ τινες προσέχοντες περὶ μὲν τὴν ἁγίαν [*](P 11) τοῦ πάσχα ἑορτὴν οὐ διασφάλλονται, ἀλλὰ συμφωνοῦσι τῇ καθολικῇ [*](V 9) ἐκκλησίᾳ, περὶ δὲ τὰς ἄλλας ἑορτὰς τὰς τελουμένας ἱν

ris Patribus proposito destriptos, sed proprios Decemnovennales Cyclos confecere illi contrarios qui ab inspiratis a Deo Doctoribus sunt expositi; sicque Cyclos DXXXII. annorum composuerunt. Quibus quidam fidem adhibentes, regulam ignorantes Ecclesiasticam, frustra de salutari Paschate turbas saepius excitarunt, cum in sancta Dei Ecciesia vivificum Pascha erronee celebrari sibi in animum inducerent.

Alii vero quartas decimas primi mensis Lunae immobiles observarunt juxta descriptos duorum mensium dies, Martii et Aprilisy in Decemnovennali Cyclo ab praeclaris Ecclesiae Doctoribus exposito, atque sic in semet redeuntem DXXXII. Cyclum constituerunt. Et sane circa Paschalem sanctam festivitatem sanctae regulae consentire sunt deprehensi, secundum quem vivificum Pascha celebravit, celebrat, et celebrabit Dei Ecclesia. ln Cyclo porro DXXXII. annorum, a mundo condito annos praeterea apposuere, et ab Incarnatione magui Dei et Servatoris nostri Jesu Christi, et ab ejus a mortuis resurrectione, qui a Deo inspiratae scripturae, et Ecclesiasticae regulae, ac rerum naturae rainirae consonant, cui dum quidam adhaerent, quoad Sanctum Paschatis festum non falluntur quidem, immo Catholicae Ecclesiae consentiunt, verum quoad alias

αὐτῇ σφόδρα πεπλάνηνται, οἷον Χριστοῦ γενέθλιον, ὅπερ ἀπλανῶς λίαν ἑορτάζει ἡ τοῦ θεοῦ ἁγία ἐκκλησία τῇ εἰκάδι πέμπτῃ τοῦ κατὰ Ῥωμαίους δεκεμβρίου μηνὸς, ἔτι δὲ καὶ τὸν εὐαγγελισμὸν τῆς ἁγίας ἐνδόξου δεσποίνης ἡμῶν θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μάριας, ὂν καὶ αὐτὸν ἀνεπιλήπτως ἐπιτελεῖ ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία τῇ εἰκάδι πέμπτῃ τοῦ κατὰ Ῥωμαίους μαρτίου μηνός, ἔτι μὴν καὶ τὸ γενέθλιον τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ προδρόμου καὶ βαπτιστοῦ, B οὑπερ ἐπιτελεῖ ὀρθῶς ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία τῇ εἰκάδι τετάρτῃ τοῦ κατὰ Ῥωμαίους ἰουνίου μηνὸς, πρὸς τούτοις δὲ καὶ τὴν ἁγίαν ἀπάντησιν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ καὶ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτε ὑπεδέξατο αὐτὸν ἐν ταῖς ἀγκάλαις ὁ δίκαιος Συμεών, ἣν ἑορτάζει ἀσφαλῶς ἡ τοῦ θεοῦ ἐκκλησία τῇ δευτέρᾳ τοῦ κατὰ Ῥωμαίους φεβρουαρίου μηνός. τοῖς οὖν ἀναγραψαμένοις τὸν οὕτω κατασκευασθέντα κύκλον τῶν φλβ΄ ἐτῶν κατακολουθοῦντές τινες τῶν κουφοτέρων, καὶ ἀληθεύειν τούτους οἰόμενοι, λίαν τολμηρῶς καὶ προπετῶς καταμέμφονται τὰς ἁπανταχόσε ἁγίας τοῦ θεοῦ ἐκκλησίας ἐν ταῖς εἰρημέναις ἡμέραις τὰς μνημονευθείσας ἐπιτελοῦντας ἑορτάς.

Ἐπεὶ οὖν οὐχ ηὕρομεν ὑπό τινος ἀναγραφέντα ἑορταστικὸν κύκλον τῶν φλβ΄ ἐτῶν διὰ πάντων συμφωνοῦντα τῇ θεοπνεύστῳ γραφῇ καὶ ταῖς ἀνεπιλήπτως τελουμέναις ἑορταῖς ἐν τῇ ἁγίᾳ τοῦ θεοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ ἐκκλησίᾳ, ἀλλ’ ἔγνωμεν ἐν μιᾷ ἢ καὶ ἐν πλείοσιν ἢ καὶ ἐν πάσαις ταῖς ἑορταῖς τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ

festivitates quae in ea celebrantur plurimum aberrant: veluti in Christi Nativitate, quam recte prorsus celebrat Sancta Dei Ecclesia xxv. die mensis secundum Romanos Decembris. Ita perinde in Annuntiatione sanctae gloriosae Dominae nostrae Dei Genitricis et semper Virginis Mariae, quam et ipsam inculpate celebrat Dei Ecclesia xxv. die mensis secundum Romanos Martii: praeterea in Nativitate Sancti Joannis Praecursoris et Baptistae, quam recte Dei Ecclesia xxiv. mensis juxta Romanos Junii celebrat. Praeterea in sancto Servatoris nostri Dei et Domini Jesu Christi Occursu, cum in ulnis eum excepit justus Simeon, quem recte celebrat Dei Ecclesia II. mensis juxta Romanos Februarii. Ab hisce igitur descriptum ac sic compactum DXXXII. annorum Cyclum quidam ex simplicioribus secuti, ac veritati consonum illum esse arbitrati, audacter nimis ac temere sanctas ubique Ecclesias, a quibus, praedictis diebus memoratae peraguntur festivitates, reprehendunt.

Quandoquidem igitur nullum hactenus invenimus a quopiam descriptum DXXXII. annorum Paschalem Cyclum, qui a Deo inspiratae scripturae in omnibus concinat, ac festis quae in sancta Dei Catholica et Apostolica Ecclesia inculpate celebrantur, immo in uno, vel in pluribus, vel etiam in omnibms festis, sanctae Dei Ecclesiae minime esse consentaneos,

ἐκκλησίας ἀσυμφώνους καὶ ἐναντίους τυγχάνοντας καὶ ταραχὰς καὶ σκάνδαλα τοῖς τῆς εὐσεβείας τροφίμοις ἐμποιοῦντας τοὺς ὑοό τινων ἀναγραφέντας ἑορταστικοὺς κύληους, ἀναγκαῖον ἡγησάμεθα ἀναγραφέντας ἑορταστικοὺς κύκλους, ἀναγκαῖον ἡγησάμεθα τα ταῖς θεοπνεύστοις γραφαῖς καὶ ταῖς ἀπλανῶς μὲν παραδοθείσαις [*](D) σαις ὑπὸ τῶν θεοφόρων πατέρων, ὀρθῶς δὲ τελουμέναις ἑορταῖς ἐν ταῖς ἁπανταχόσε ἁγίαις τοῦ θεοῦ ἐκκλησίαις, πρὸς τε ἡμῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἐντευξομένων ὠφέλειαν καὶ εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν τῶν ἁγίων τοῦ θεοῦ ἐκκλησιῶν, φωτίζοντος ἡμᾶς τῷ φωτὶ τῆς γνώσεως καὶ ππαρέχοντος ἡμῖν λόγον ἀληθείας ἐν ἀνοίξει τοῦ στόματος ἡμῶν πρὸς οἰκοδομὴν τῆς ἁγίας ἀκκλησίας τοῦ μεγάλουυ θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἱησοῦ Χριστοῦ, παρ᾿οὗ πᾶσα δόσις. ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον δίδοται πᾶσι τοῖς πιστῶς προσκυνοῦσιν αὐτόν. Προτάξομεν δέ τοῦ ἑορταστικοῦ κύκλου τῶν φλβ΄ἐτῶν κατὰ φύσιν ὀκτωκαιεικοσαετηρίδα τοῦ ἡλίου, ἥτις συναρξαμένη τῇ γενέσει τῶν φωστήρων, εἰς ἑαυτὴν διὰ παντὸς ἀνακυκλουμένη δηλοῖ τὰς ἐν ἑκάστῳ ἔτει ἐπακτὰς τοῦ ἡλίου, ἀποκαταστατικὴ τυγχάνουσα ἡμέρας μηνὸς ἡλιακοῦ καὶ ἡμέρας ἑβδομάδος καὶ ἔτους τετραετηρίδος βισέξτου. ἔτι δὲ καὶ τὴν ἔκθεσιν τῆς κατὰ φύσιν ἐννεακαιδεκαετηρίδος τῆς σελήνης δηλώσομεν, ἥτις καὶ αὐτὴ συναρξαμένη τῇ γενέσει τῶν φωστήρων, εἰς ἑαυτὴν διὰ παντὸς ἀνακυκλουμένη δηλοῖ ἐν ἑκάστῳ ἔτει τὴν κατὰ τὸν ἐκκλησια-

interdum etiam contrarios advertiraus, Paschalesque a quibusdam coinpactos Cyclos tumultuum ac scandalorum ansam praebere pietatis alumnis, operae pretium duximus Cyclum describere DXXXII. annorum a Deo inspiratis scripturis in omnibus consentaneum, et festlvitatibus quae recte a Deiferis Patribus traditae sunt, et in sanctis Dei Ecclesiis recte ubique celebrantur, tum ad nostram ipsorum, tum ad eorura qui haecce legent utilitatem ac pacem, et ad sanctarum praeterea Dei Ecclesiarum concordiam: illuminante nos lumine cognitionis, et verum nobis praebente sermonem in apertione oris nostri ad aedificationem sanctae Ecclesiae magno Deo et Servatore nostro Jesu Christo, a quo omne donum bonum, et omne munus perfectum datur iis omnibus qui cum fide eum adorant. Praefigemus porro annorum DXXXII. Paschali cyclo naturalem solis Vigintioctennalem Cyclum, qui sumpto una cum luminarium ortu exordio in semetipsum semper refiectitur, et singulis annis Epactas Solis indicat, cum apocatastatice sit diei mensis solaris, ac diei hebdomadis, et anni qua driennii Bisexti. Praeterea proponeinus naturalem Decemnovennalem Cyclum Lunae, qui et ipse una cum ortu luminarium in semet semper recurrens, singulis annis decimam quartam primi mensis Lunae, juxta ecclesiasticam regulam, qua legale festum celebrari praeceptum est, indi-

cat: quotaeque singulis annis sunt Lunae Epactae, quaeve Decemnovennalis apocatastatice est diei mensis solaris, et diei mensis lunaris. Annorum etiam a mundi conditi exordio decursum exequemur: methodum vero ac rationem trademus, sumptis annis mundi, qua nosse quivis poterit, quovis quaesito anno, quotus est annus Decemnovennalis Cycli solis. Methodum praeterea alteram indicabimus, sumptis annis mundi, qua nosse quivis poterit in quaesitis singulis annis, quotae sunt solis Epactae. Methodum rursum aliam docebimus, qua nosse quivis poterit, quoto hebdoroadis die invenitur unusquisque quaesiti cujusvis mensis dies. Rursum aliam methodum describemus, sumptis mundi annis, qua quivis nosse poterit singulis quaesitis annis quot sunt Lunae Epactae. Methodum adhuc aliam indicabimus, qua quivis nosse poterit singulis quaesitis annis quoto Martii aut Aprilis die invenitur juxta regulam Ecclesiasticam decima quarta prirai raensis Lunae. Hisce praedictis omnibus praeindica-

Κύκλος τῆς ὀκτωκαιεικοσαετηρίδος τοῦ ἡλίου εἰς ἑαυτὸν ἀνακυκλούμενος, Πάντοτε σημαίνων τὰς ἐν ἑκάστῳ ἔτει ἐπακτὰς τοῦ ἡλίου.

Β(??) Τὸ μὲν ἔξωθεν τοῖ τροχοὶ δηλοῖσιν τὸ πόσοι κίκλοι καὶ εἰσὶν εἰκοσιοκτώ. καὶ τὰ ἔσωθεν τοῦ τροχοὶ δηλοῖσιν τὸ εἰς ποίαν ἠμέραν ἐμβαίνει ὁ μάρτιος μήν. καὶ ὅΠου ἐστὶν ἐστιγματισμένον β΄΄, δηλοῖ τὸ βίσεκτον, ὅπερ γίνεται κατὰ τέσσαρας κίκλους, ἤτοι χρόνους. γὰρ τὸ αἰτὸ βίσεκτον εἰς δ΄ κίκλον ἡ καὶ εἰς ιβ΄, καὶ καθεξῆς κατὰ ὁ κύκλους, ἅς ὁμοῦ βίσεκτα κη΄ κύκλων ζ΄. κατὰ γὰρ τὴν τοιαύτην τετραετίαν ἔχεις καὶ ἐφευρεῖν ἡμέρας κθ΄ ἐκ τῆς Ζ ABBREV συνάξεως τῶν κατ᾿ ἔτος περιττευοντων ὤρων τρίων. 31 (??)

2. τὰς om. P. ὒ ib. κύκλους] ABBREV PV. ΄΄] βη΄΄ PV. ib 12. βισέκτῳ κη κύκλῳ ζ΄ PV ήσε PV. 10. κύκλου PV. 11. καθέξεις PV. 15. περιττευόντων] Hoc non mutandum.

Cyclus vigintioctennalis solis in seipsum semper recurrens, denotans quovis anno solis Epactas.

Quae extra Rotam sunt, indicant quot sint Cycli: sunt autem XXVIII. Quae vero intra Rotam sunt, quoto die ingreditur Martius denotant. Et ubi Β describitur punctatus, Bissextum indicat qui fit singulis IV. Cyclis, seu annis. Invenies enim ipsum Bissextum in IV. Cyclo, et in VIII. et in XII. et sic deinceps secundum IV. Cyclos: ita ut XXVIII. Cyclo VII. Bissexti occurrant. Quippe juxta ejusmodi quadriennium poteris invenire dies XXIX. ex horarum trium, quae annis singulis supersunt, collectione.

tis, sic perspicue demonstrabimus quoto mundi anno Vigintioctennalis Cycli et Decemnovennalis fuit Annuntiatio Sancto Zachariae de Praecursoris et Baptistae Joannis conceptione, ut et Annuntiatio Sanctae gloriosae semper Virgini et Dei genitrici Mariae facta, ut et Magni Dei et Servatoris nostri Jesu Christi secundum carnem Conceptio, quae sine semine et intaminate facta est. Deinde quoto mundi et Vigintioctennalis Cycli anno in Jordanem ad Joannem veniens baptizatus est Dominus noster Jesus Christus: quoto etiam mundi, et Vigintioctennalis, et Decemnovennalis Cycli anno crucifixus est pro nobis, et spoliato inferno ex mortuis resurrexit. Atque sic deinceps sumpto exordio Paschalis cycli, ab illo anno quo vivificam mortem tulit carne pro nobis Christus verus Deus noster, tertia die ex mortuis resurrexit, quo mundi anno completus est primus Paschalis Cyclus annorum DXXXII. Ecclesiastici Paschatis, et unde initium sumit secundus Cyclus sancti et vivifici Paschatis, additis qui a mundi conditu videntur effluxisse annis, cum quantalibet veritatis inquisitione demonstrabimus. Haec enim omnia ubi quivis intellexerit, tum ut supra memoratas festivitates recte ac inculpate celebret sancta Dei Catholica et Apostolica Ecclesia statim percipiet.

Ἰστέον ὡς ὲν τῇ γενέσει τῶν φωστήρων, ἤγουν ἐν ἀρχῇ τῆς τοῦ κόσμου συστάσεως, τὸ πρῶτον ἔτος τῆς κατὰ φύσιν ὀκτωκαιεικοσαετηρίδος τοῦ ἡλίου ἐπακτὰς οὐχ ἔχει. αἱ γὰρ ἐπακταὶ μετὰ συμπλήρωσιν τῶν νβ΄ ἑβδομάδων ἑκάστου ἡγουμένου ἐνιαυτοῦ ἐκ τῆς ὑπολειπομένης τοῦ ἡλιακοῦ ἐνιαυτοῦ μιᾶς πρὸς τῷ τετάρτῳ ἡμέρας λαμβάνονται, καὶ ἑκάστῳ ἑπομένῳ ἐνιαυτῷ ἐπιφέρονται. πῶς οὖν ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως δυνατόν ἐστιν ἐπακτὰς λαβεῖν; καταγέλαστον γὰρ τοῦτο· λέγω δὴ τὸ λαβεῖν ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς τοῦ κόσμου συστάσεως ἐπακτὰς ἢ ἐπακτὴν ἢ λεπτὰ ἐπακτῶν. μετὰ δὲ τὸ πληρωθῆναι τὴν πρώτην ὀκτωκαιεικοσαετηρίδα τοῦ ἡλίου τὴν συναρξαμένην τῇ γενέσει τοῦ κόσμου τὸ πρῶτον ἔτος τῆς δευτέρας ὀκτωκαιεικοσαετηρίδος τοῦ ἡλίου ἐπακτὰς ἔχει ζ΄· εἰ δὲ ὑπερβῶσι τὸν ζ΄, οὐκέτι λοιπὸν ἡ ἢ θ΄ λέγονται, ἀλλ’ ἀφαιρουμένων τῶν ζ΄ μία ἢ δύο καὶ πάλιν ἕως τῶν ζ΄. τὸ δὲ β΄ καὶ γ΄ ἔτος τῆς ὀκτωκαιεικοσαετηρίδος καὶ τὰ λοιπὰ αὐτῆς ἔτη ὡσαύτως ἔχει καὶ ἐν τῇ πρώτῃ ὀκτωκαιεικοσαετηρίδι καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ καὶ ἐν πάσαις ὁμοίως ταῖς λοιπαῖς.

Ἐνταῦθα δὲ σημειωτέον καὶ τοῦτο, ὅτι ἕκαστον ἔτος τῆς κατὰ φύσιν ὀκτωκαιεικοσαετηρίδος τοῦ ἡλίου τὴν ἀρχὴν ἔχει τὴν κα τοῦ κατὰ Ῥωμαίους μαρτίου μηνός, ἐν ᾖ τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν

Notandum porro in ortu luminarium, seu in initio mundi compositionis, primum naturalis Cycli Vigintioctennalis Solis annum Epactas non habere: Epactae quippe post completas Mi; hebdomades uniuscujusque primi anni, ex die cum quadrante sumuntur, et singulis sequentibus annis inferuntur. Qui ergo fieri potest, ut mundi conditi initio potuerint Epactae occurrere? Istud enim perridiculum est, ut, inquam, initio mundi compositionis Epactae, vel Epacta, atque adeo occurrant Epactarum minuta. Postquam autem primus Vigintioctennalis Cyclus solis completus fuerit, ille scilicet qui in mundi ortu incoeperit, primus secundi Vigintioctennalis Cycli solis annus Epactas habet lx. Si vero excedant LX. . . . . . . . . . . sed ablatis a LX. una vel duabus, et rursum usque ad LX. Secundus vero ac tertius Vigintioctennalis Cycli annus, prout reliqui illius anni, similiter Epactas habent, quemadmodum habentur in primo Vigintioctennali Cyclo, et in secundo, et pari modo in reliquis omnibus.

Istud etiam hoc loco observandum, unumquemque naturalis Vigintioctennalis Cycli solis annum habere initium XXI. die mensis juxta Romanos nos Martii, quo vernum fieri aequinoctium per Deiferos Patres docuit

Ad page 27

Z ς Τὰ μὲν ἔξωθεν τοῦ τροχοῦ δηλοῦσιν τὸ πόσοι κύκλοι εἰσίν· καὶ εἰσὶν ιθ΄. τὰ δὲ ἔσωθεν δηλοῦσι τὸ εἰς ποῖον μῆνά ἐστιν τὸ πάσχα τὸ νομικόν. καὶ ὁ γ΄ τροχὸς δηλοῖ τὸ εἰς πόσας τοῦ μηνός ἐστιν τὸ νομικόν. ὁ δὲ ABBREV) | ABBREV ὅλον ἐνδότερος δηλοί καὶ αὐτὸς πόσας ὀφείλει ἔχειν τὸ φέγγος τοῦ ἁγίου Βασιλείου εἰς τὴν πρώτην | τοῦ ἰανουαρίου μηνός. εἰς δέ τὸν ὄπισθεν τροχὸν εὑρήσεις καὶ τὰ περὶ ἡλίου ἅπαντα. καὶ οὕτως συνίστανται τὰ πάσχατα ἕως τῆς συντε- (ABBREV) ᾦ ἀπριλλ. ubique P. 10. Ἰαννουαρίου PV. 11. ὄπισθεν] p. 13.

Quae extra Rotam exscribuntur, indicant quot sunt Cycli: sunt autem XXIX. Qude vero interius, quo mense Legale Pascha incidat, denotant. Tertia vero Rota, quoto mensis die idem Legale Pascha celebratur edocet. Quae vero omnino interior est, ostendit quotos habere debet dies Luna S. Basilii. primo Januarii mensis die. In ea vero quae a tergo est Rota, invenies omnia quae de Sole sunt. Sic porro constant Paschata usque ad consummationem.

γίνεσθαι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον διὰ τῶν θεοφόρων ἐδίδαξε πατέρων. ἐκκείσθω λοιπὸν καὶ ἡ ἔκθεσις τῆς κατὰ φύσιν ἐννεακαιδεκαετηρίδος τῆς σελήνης.

Spiritus sanctus. Enimvero superest ut hic describatur Expositio naturalis Decemnovennalis Cycli Lunae.

Περὶ τοῦ κατὰ τὸν θεῖον νόμον γιγνομένου κατ’ ἐνιαυτὸν ἁγίου καὶ σωτηριώδους πάσχα καὶ τῶν τούτου ζητημάτων σύντομος μετὰ ἀποδείξεως ἀπόλυσις.

Τὸ μὲν ἃγιον καὶ μακάριον πάσχα τοῦ θεοῦ διαῤῥήδην ὑπογράφει ὁ νόμος, ὁμοῦ καὶ τὸν μῆνα δηλῶν καθ’ ὂν δεῖ τοῦτο ποιεῖν, καὶ τὴν ἡμέραν κελεύων διατηρεῖσθαι μετὰ πολλῆς τῆς ἀκριβείας. θεοῦ γάρ ἐστιν ἐν αὐτῷ φωνὴ φερομένη τῷ νόμῳ, [*](B) φυλάξαι τὸν μῆνα τῶν νέων, καὶ ποιήσεις τὸ πάσχα κυρίῳ τῷ θεῷ σου τῇ τεσσαρισκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ πρώτου μηνός.“ μῆνα δὲ νέον λέγει ὄιν καὶ πρῶτον καλεῖ ἐν ᾧ τεθηλότες οἱ καρποὶ τὴν γενομένην τῶν παλαιῶν προσημαίνουσι κατάπαυσιν. ἐν δὲ τῇ τεσσαρισκαιδεκάτῃ ἡμέρᾳ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου ἐπιτηρεῖσθαι τὸ πάσχα συνέταξεν, οὐκ ἄλλου τοῦτο χάριν ἢ ἵνα κατὰ μίμησιν τοῦ τῆς σελήνης φωτὸς πλήρη τὸν ἴδιον κύκλον ἐχούσης, τὸν μὲν τῆς διανοίας φωστῆρα ἡμεῖς τέλειον ἔχοντες ἐν σκότῳ τῆς ἁμαρτίας μὴ διατρίβωμεν, θάλλοντες δέ που παντοδαπέσιν ἀρεταῖς καὶ τοῖς τούτων πετάλοις οἶα τερπνὰ φυτὰ σκεπόμενοι ληίων δίκην φαιδροὶ διαμείνωμεν. τεσσαρισκαιδεκάτην δὲ τοῦ μηνὸς λέγει οὐ [*](C) κατὰ τὸν ἡλιακὸν κύκλον, ἀλλὰ κατὰ τὴν σελήνην. Ἑβραίων

De sancto ac salutari anni cujuslibet Legali Paschate, ἃς de quaestionibus ad illud spectantibus, brevis cum demonstratione solutio.

Sanctum ac beatum Dei Pascha perspicue omnino Lex praescribit, simulque quo fieri illud debet mensem indicat, et quo die jubetur observari, idque cum plurima accuratione. Vox quippe Dei in Legem illapsa est, qua praecipitur observari mensis Novorum: Et facies Pascha Demino Deo tuo quartadecima die primi mensis. Mensem vero Novum dicit, quem et primum vocat, in quo germinantes fructus veterum praenuntiant cessationem. Quartadecima autem primi mensis nulla alia ratione observari Pascha praecipit, nisi ut luminis instar Lunae plenum suum habentis circulum, nos perinde plenum habentes mentis luminare, in peccati tenebris non immoremur: quinimmo omnis generis florentes virtutibus, earumque foliis, jucundae veluti plantae, operti, segetum instar venusti permaneamus. Quartamdecimam vero mensis ait, non secundum solarem cyclum, sed juxta lunarem. Hebraeorum enim filii non ex solari,

γὰρ παῖδες οὐκ ἐκ τοῦ ἡλιακοῦ δρόμου, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ trg σελήνης κύκλου τὸν μῆνα ποιεῖν ἐπαιδεύθησαν, ἐπειδὴ καὶ ὁ μὴν κατὰ τὸ ὄνομα τῆς σελήνης λέγεται· μήνη γὰρ αὕτη ὀνομάζεται ἑλλάδι τῇ φωνῇ. Αἰγύπτιοι γοῦν πρῶτοι διὰ τὸ rbr τῆς σελήνης 5δρόμον ἰξώτατον εἶναι, καὶ ἐκ τούτου συμβαίνειν πλάνην τῶν ἡμερῶν παρά τισι γίνεσθαι, ἔξ ἡλίου τὰς τοῦ μηνὸς ἡμέρας ἐπενότσαν ψηφίζεσθαι, βραχύτερον τοῦ τῆς σελήνης κατὰ τὸν ἑαυτοῦ δρόμον κινουμένου, ὡς καὶ δυναμένου τούτου ῥᾷον γ̣αταλαμβάνεσθαι. τούτων τοίνυν οὕτως ὄντων, πολλοὶ καὶ τὸν πρῶτον μῆνα τοῦ ἐνιαυτοῦ, συντέλειαν ὄντα τῆς χειμερινῆς τροπῆς, ὡς πρῶτον διόλου τάττουσι. τοῦτο δὲ ποιοῦσιν ἀγνοοῦντες ὅτι [*](D) τῆς ἐαρινῆς τροπῆς ἀρχομένης ἀπὸ τῆς πρὸ ιβ΄ Καλανδῶν ἀπριλίων τυγχάνει, ὅ ἐστι φαμενὼθ κε΄, κατὰ δὲ Σύρους Ἀντιοχέας καὶ Μακεδόνας δύστρου μιᾷ καὶ εἰκάδι κατὰ τὸν ἡλιακὸν δρόμον, ἣν ἐπιτηρεῖν προσήκει μάλιστα, μή πως ταύτης κατωτέρω πεπλανημένως τις τὴν τεσσαρισκαιδεκαταιαν κατὰ σελήνην τάξας διαμάρτῃ τοῦ πάσχα, ὡς τοῦ πρώτου μηνὸς νομίζων εἶναι ταύτην. οὐ γὰρ ἐν τῷ δωδεκάτῳ μηνὶ χειμερινῆς τροπῆς, ὡς προεῖπον, οὔσης, ὁ τῶν νέων τάττεται μήν, οὔπω τὸν καρπὸν τῶν νέων ωπεπονημίνων οὐδὲ δυναμένου δρεπάνου ἐν ἀμητῷ πέμπεσθαι· [*](Ρ 17) τοῦτο γὰρ μάλιστα σημεῖον τοῦ πρώτου μηνὸς ὁ θεῖος ἔταξεν νόμος. ἀλλ’ ἐπεὶ συμβαίνει προφάσει τῆς τεσσίχρισγ̣αιδεγ· αταιας κατὰ σελήνην τοῦ αὐτοῦ πρώτου μηνὸς εἰς πλάνην ἐμπίπτοντάς

sed ex lunari cursu mensem corapingere sunt edocti, cum mensis ex Lunae nomine dicatur: Mene quippe Graeca lingua illa appellatur. Primi igitur Aegyptii, propterea quod Lunae cursus extimus est, ex eoque contingit a quibusdam in diebus peccari, mensis dies ex sole putari adinvenerunt, brevius Luna secundum cursum suum se movente, cum id facilius queat comprehendi. His igitur ita se habentibus, primum mensem, qui hibernum soistitium absolvit, ut primum omnino statuunt complures: in quo quidem ita versantur, quod eum existere ignorent verno solstitio, quod initium sumit ab ante diem xn. Kalendas Aprilis, quod est Phamenoth xxv. secundum vero Syros, Antiochenos, et Macedones , Dystri ΧΧΙ. juxta cursum solarem. Idque maxime observare convenit, ne quis deceptus, infra illud quartadecima Lunae posita, in Paschate erret: ut qui primi mensis illam esse existimet. Neque enim, ut superius dixi, si in duodecimo raense existat hibernura solstitiura, mensis Novorum recte statuitur, quo fructum Novi nondura conficiunt, neque falx in messem immitti potest: istud enim signum prirai mensis divina Lex statuit. Sed cum accidat, ut praetextu decimaequartac Lunae mensis primi, in erro-

τινας, ἀπαντώσης αὐτῆς ἐν κυριακῇ ἢ ἐν σαββάτῳ, περιλύειν τὰς νηστείας, τρεισκαιδεκάτης εὑρισκομένης τότε κατὰ σελήνην, ὡς ξένα τοῦ νόμου πράττειν, τοῦτο σκοπεῖν προσήκει, ὅτιπερ εἰ συμβῇ τὴν αὐτὴν τεσσαρισκαιδεκαταίαν τῆς σελήνης ἐν κυριακῇ εὑρίσκεσθαι, εἰς τὴν ἐξῆς ἑβδομάδα ἄμεινον ὐπερτίθεσθαι δύο τούτων ἕνεκα, πρῶτον μέν, ἵνα μὴ τρεισκαιδεκαταίας κατὰ σελήνην σαββάτου τότε εὑρισκομένου περιλύσωμεν τὰς νηστείας· ὅπερ οὐκ [*](v 5 B) ἀκόλουθον, τοῦ νόμου τοῦτο μὴ προστάξαντος, ἀλλὰ καὶ τοῖ φωστῆρος τῆς σελήνης ἔτιπερ ἀτελοῦς περὶ τὸν κύκλον τὸν ἑαυτοῦ ὄντος· ἔπειτα ἵνα μὴ καὶ κυριακῆς οὔσης καὶ τεσσαρισκαιδεκαταίας κατὰ σελήνην ὑπαρχούσης ἀναγκασθῶμεν νηστεύειν, ἀπρεπὲς πρᾶγμα ποιοῦντες· Μανιχαίων γάρ ἐστιν ἴδιον πρᾶγμα τὸ τοιοῦτον. οὐκοῦν ἐπειδὴ οὔτε τῆς τεσσαρισκαιδεκαταίας κατὰ σελήνην ἐν κυριακῇ εὑρισκομένης νηστεύειν δεῖ οὔτε ἀκόλουθον ἐν σαββάτῳ τρισκαιδεκάτης ἀπαντώσης περιλύειν τὰς νηστείας, ἀναγκαία ἡ ὑπέρθεσις εἰς τὴν ἑξῆς ἑβδομάδα, ὡς ὀλίγῳ πρόσθεν εἴρηται, οὐ παραλύσεως γιγνομένης ἐν τῷ πάσχα διὰ τῆς ὑπερθέσεως, ἀλλ’ ὡσπερ ὁ δέκατος ἀριθμὸς περιλαμβάνει τὸν ἐννέα, οὕτως ἡ τεσσαρισκαιδεκαταία τῆς σελήνης ἐν κυριακῇ εὑρισκομένη διὰ τὸ μὴ δεῖν ἐν ταύτῃ νηστεύειν εἰς τὴν ἑξῆς ἑβ- [*](C) δομάδα ἡ ὑπέρθεσις γίγνοιτο, οὐ τοῦ πάσχα ἐλάττωσιν ποιοῦσα τῶν ἓξ ἡμερῶν ἡ ὑπέρθεσις περιλαμβανουσῶν καὶ τὰς ἄλλας. ἄλλως τε ἐπειδὴ ὁ σωτὴρ ἡμῶν τῇ μὲν τρισκαιδεκατρισκ,

rem quidam inducti occurrente illa die Dominica vel Sabbato, jejunia solvant, et tertia decima Lunae tum inventa, contra Legem agant, investigandum omnino, an quarta decima illa Lunae occurrat die Dominica: tum enim potius est ut in hebdomadem sequentem differatur, hisce duabus potissimum de causis.

Ac primum quidem, ut tertiadecima Lunae die Sabbato occurrente jejunia non solvamus, cum id minime Legi consentaneum sit, istud non praecipienti, quando luminare Lunae circa circulum suum adhuc imperfectum est. Deinde ut si Dominica cum quartadecima Lunae concurrat, jejunare, ac rem agere indecoram non cogamur, cum id proprium sit Manichaeorum Quandoquidem igitur, neque quartadecima Lunae in diem Dominicam incidente, non est jejunandum, ut nec perinde tertiadecima Sabbato occurrente, jejunia solvenda, necesse est ut differatur in sequentem Dominicam, prout paulo ante dictum est, non soluto jejunio Paschatis die propterea quod dilatum sit, sed quemadmodum decimus numerus novem complectitur, sic quarta decima Lunae in diem Dominicam incidente, quia in illa non est jejunandum, in sequentem hebdomadem necessario differri debet, nulla exinde quoad Pascha facta imminutione, sex dilatis diebus alios comprehendentibus. Caeterum cum Salvator noster

ταίᾳ παρεδόθη, τουτέστι τῇ πέμπτῃ τοῦ σαββάτου, τῇ δὲ τεσσαρισκαιδεκαταίᾳ ἐσταυρώθη, ἐν τριημέρῳ ἀναστάς, τουτέστι τῇ ἑξκαιδεκάτῃ κατὰ σελήνην, ἥτις ηὑρέθη τότε ἐν κυριακῇ, ὡς ἡ τῶν εὐαγγελίων ἔχει παρατήρησις, ἔχωμεν παραμύθιον τοῦ καλῶς ποιεῖν τὸ πάσχα, κἂν ὑπέρθεσις γένηται διὰ τὴν καταλαβοῦσαν ἀνάγκην. ἂν μὲν οὖν ἡ τεσσαρισκαιδεκάτη τοῦ ἁγίου πάσχα ἔρχηται έν σαββάτῳ ἢ πρὸ τοῦ σαββάτου, ἐν ταῖς ἄλλαις τῆς ἑβδομάδος ἡμέραις ἀραρότως τοῦτο ποιεῖν ποιεῖν προσήκει· ἐὰν δὲ ἐν κυριακῇ ἀπαντήσῃ ἡ τεσσαρισκαιδεκαταία τῆς σελήνης τοῦ πρώτου μηνός, ὑπερθετέον πάντως εἰς τὴν ἑξῆς ἑβδομάδα· ἡ γὰρ [*](D) κυριακὴ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος ἐστίν, ὡς προείρηται. Ἐντεῦθεν λοιπὸν τῶν χρόνων τῶν ἀπὸ Ἀδὰμ τοῦ πρωτοπλάστου [*](R 38) ἀνθρώπου, ἤγουν ἀπ’ ἀρχῆς κτίσεως κόσμου, ἐπιτομὴν ἀναγκαῖον ποιήσασθαι τῶν συνᾳδόντων τῇ θεοπνεύστῳ γραφῇ καὶ ταῖς ὑπὸ τῶν θεοφόρων πατέρων ἀνεπιλήπτως παραδοθείσαις [*](Ρ 18) καὶ τελουμέναις ὀρθῶς ἑορταῖς ἐν τῇ ἁγίᾳ τοῦ θεοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ ἐκκλησίᾳ.

tertiadecima traditus, hoc est quinta Sabbati, quartadecima crucifixus sit, ac post tres dies resurrexerit, hoc est sextadecima Lunae, quae inventa est in Dominica, ut praefert Evangeliorum observatio, in recte peragendo Paschate, et si necessario differatur, liceat nosmetipsos solari. Sed et si quartadecima sancti Paschatis incurrat in Sabbatum, vel pridie Sabbati, caeterisque Hebdomadis diebus, firme id observare convenit. Si vero die Dominica occurrat decima quarta Lunae primi mensis, differendum omnino in sequentem hebdomadem; Dominica quippe dies est primus hebdomadis, ut supra dictum est. Hinc deinceps annorum ab Adam primo hominum a Deo formato, seu a mundi conditi exordio, brevem historiam necesse est fieri, qui quam Deus inspiravit Scripturae, atque adeo inculpate traditis a Sanctis ac Deiferis Patribus, et rite celebratis festis in sancta Dei Catholica et Apostolica Ecclesia concinunt.

32
[*](P 19 R 40 V 17)

ΧΡΟΝΩΝ

ΤΩΝ ΑΠΟ ΑΔΑΜ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΩΣ Κ΄ ΕΤΟΥΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΕΣΤΑΤΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΥΠΑΤΕΙΑΝ ΕΤΟΥΣ ΙΘ΄ ΚΑΙ ΙΗ΄ ΕΤΟΥΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ NEOY ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΥΙΟΥ ΙΝΔΙΚΤΙΩΝΟΣ Γ΄.

Ἀδὰμ πρῶτος ἀνθρώπων πλασθεὶς ἀπὸ τοῦ θεοῦ ἐγέννησεν δύο υἱούς, τὸν Ἄβελ καὶ τὸν Καΐν. εἶτα μετὰ τούτους ἐγέννησε καὶ τὸν Σήθ, ζήσας ἕως οὗ τοῦτον ἐγέννησεν ἔτη σλ΄.

Ἀδὰμ ἐπέζησεν ψ΄, ὁμοῦ ABBREVλ΄.

[*](Inscr. υἱοῦ αὐτοῦ P. 3. Ἀδὰμ post ἐγέννησεν addit P sola. 4. Ἀδὰμ] Ἀδὰμ σλ΄ R, om. P.)

BREVIARIUM

ANNORUM AB ADAM

PRIMO HOMINUM Α DEO FORMATO, AD XX. ANNUM IMPERII HERACLII PIISSIMI, AC POST CONSULATUM ANNUM XIX. ET IMPERII HERACLII, NOVI CONSTANTINI, ILLIUS FILII, ANNUM XVIII. INDICT. III.

[*](Anni a mundo condito. 230)

Adam primus hominum a Deo formatus duos procreavit filios, Abel et Cain. Deinde genuit Seth, cum annorum esset ccxxx. quando ille in lucem est editus.

Vixit praeterea Adam alios annos dcc, qui quidem anni simul collecti conficiunt annos DCCCCXXX.

33

Εἰς τὸν Ἀδάμ.

Οὑτος ὁ πρωτόπλαστος Ἀδάμ, ὅς ἠξιώθη εἰπεῖν περί ἑαυτοῦ καὶ τῆς ἰδίας γυναικὸς ὡς ἐξ εὐλογίας θεοῦ διὰ τῆς συναφείας εἰς σάρκα μίαν ἀμφότεροι συνάπτονται. ὅπερ καὶ ὁ κύριος μαρτυρεῖ ἐν εὐαγγελίοις λέγων τὸν θεὸν αὐτὰ εἰρηκέναι διὰ [*](P 20) στόματος τοῦ Ἀδάμ, ὃς καὶ νυμφαγωγὸς αὐτοῦ ἐγένετο. ὁ δὲ ἀπόστολος Παῦλος κατεχρήσατο τούτῳ τῷ παραδείγματι μυστικώτερον ἐπὶ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ, ἐκλαβὼν αὐτῷ, καὶ τῆς ἐκκλησίας, λέγων, „τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν· ἐγὼ δὲ εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν. καὶ γὰρ ὡσπερ ἡ κεφαλή ἐστιν ὁ Ἀδὰμ πάντων τῶν ἀνθρώπων ἐν τούτῳ τῷ κόσμῳ, ὡς αἴτιος αὐτῶν ὢν καὶ πατὴρ, οὕτω καὶ ὁ δεσπότης Χριστὸς κατὰ σάρκα τῆς ἐκκλησίας κεφαλή ἐστι καὶ πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. οὗτος πάλιν ἠξιώθη εἰκὼν θεοῦ κληθῆναι. ἐπὶ δὲ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ κυριώτερον ἐκβέβηκεν, καθὼς καὶ ὁ ἀπόστολος λέγει, „ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἀοράτου.“ οὗτος ἀνθρώπων καὶ πρῶτος ἐκ πλευρᾶς διὰ τοῦ θεοῦ προήνεγκε τὸ B θῆλυ ἀσπόρως. ὁ δέ δεσπότης Χριστὸς κατὰ σάρκα μόνος [*](R 42) ἀσπόρως ἄῤῥεν ἐκ τοῦ θήλεος παρήχθη, τὴν ἰσοτιμίαν καὶ τὸ χρέος τῆς φύσεως ἀναπληρώσας.

Οὑτος πρῶτος ἀνθρώπων ἀπατηθεὶς ὑπὸ τοῦ διαβόλου ἥμαρ-

[*](V 13)[*](3. ἑαυτοῦ RV, αὐτοῦ P. 5. ἐν εὐαγγελίοις] Matth. XIX. 5. Marc. X. 8. Cor. I. 6. 16. 7. Παῦλος om. P. 9. λέγων] Eph. V. 32. 12. αὐτῶν om. P. 15. ὁ om. P. 17. καὶ om. P. 19. ἀσπόρως ὡς ἄρρεν PV. ibid. θήλεως P.)

De Adam.

Iste est primus a Deo formatus Adam, qui de se et uxore sua dicere meruit, ambos Dei benedictione per conjunctionem in unam carnem esse conjunctos. Quod et ipse testatur Dominus in Evangelio, dum ait, idipsum dixisse Deum per os Adam, qui et illius Paranymphus fuit. Paulus vero Apostolus hoc exemplo usus est mystico quodam sensu ad Dominum Christum et Ecclesiam accommodato, cum dicit: sacramentum hoc magnum est: ego autem dico in Christo et Ecclesia. Quemadmodum enim Adam omnium hominum est caput, cum horura ipse auctor et pater sit, ita et Duminus Christus secundum carnem Ecclesiae caput est, et pater futuri saeculi. Ule rursum meruit imago Dei appellari. Id vero in Dominum Christum verius convenit, sicut Apostolus ait, Qui est imago Dei invisibilis. Iste solus hominum primus ex latere suo, Dei virtute, feminam absque semine protulit. Dominus autem Christus solus absque semine, ut vir ex femina, procreatus, naturae aequalitatem ac debitum adimplevit.

Hic primus hominum a diabolo deceptus peccavit. Dominus Chri- Chronicon Paschale vol. I.

34

τεν. ὁ δεσπότης Χριστὸς ὑπὲρ τούτου τὸ χρέος ἀπέτισεν, σχίσας εὐλόγως τὸ χειρόγραφον καὶ καταπαλαίσας τὸν ἐχθρόν.

Εἰς τὸν Ἄβελ.

Οὗτος Ἄβελ ὁ δίκαιος, ὃς ἀδίκως ἀποθανὼν πρῶτος πάντων ἀνθράπων ἔδειξεν σαθρὰ εἶναι τοῦ θανάτου τὰ θεμέλια. [*](C) διὰ τοῦτο καὶ ἀΠοθανὼν ἔτι λαλεῖ, προμηνύων τὴν τῶν νεκρῶν ἀνάστασιν, ἥν ὁ δεσπότης Χριστὸς πρῶτος πάντων ἐν ἑαυτῷ δείξας κατέλυσεν τοῦ θανάτου τὸ δοκοῦν κράτος. οὗτός ἐστιν Ἀβελ ὁ ὡς ἐν αἰνίγματι μιμητὴς τοῦ πόθους τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχων, ὃς διὸ φθόνον ἀγαθῶν ἔργων ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ ἀδίκως ἀπεκτάνθη· περὶ οὗ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολῇ φησιν, „ἀλλὰ προσεληλύθατε Σιῶν ὄρει καὶ πόλει ζῶντος Ἰερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ καὶ μυριάσιν ἀγγέλων, πανηγύρει καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρανῷ, καὶ κριτῇ θεῷ πάντων καὶ πνεύμασι δικαίων τετελειωμένων καὶ διαθήκης [*](D) νέας μεσίτῃ Ἰησοῦ καὶ αἵματι ῥαντισμοῦ κρεῖττον λαλοῦντι παρὰ τὸν Ἄβελ.“

[*](Σὴθ σε΄, ὁμοῦ υλε΄. ἐπέζησεν ψζ΄, ὁμοῦ ABBREVβ΄.)[*](5. ἔδειξεν] ἔδειξε τὰ P. 11. Ἑβραίους] XIII. 22. 14. ἐν οὐρανοῖς ἀπογ. P. 16. Ἰησοῦ] θεοῦ PV. νοῖς ἀπογ. P. 16. Ἰησοῦ ] θεοῦ PV.)[*](Anni a m. c.)

stus pro hoc debitum exsolvit, discisso sapienter chirographo, hosteque devicto.

De Abel.

Hic Abel justus, qui primus ex hominibus injusta morte sublatus, infirma esse mortis fundamenta ostendit. Quamobrem licet mortuus adhuc loquitur, praenuntians mortuorum resurrectionem, quam Dominus Christus primus omnium in seipso demonstravit, quando mortis, quam habere videbatur, potestatem destruxit. Hic est Abel, qui in aenigmate Chnsti passionis iraitator extitit, qui ex bonorum operura invidia a fratre injuste interfectus est: de quo et Apostolus Paulus in Epistola ad Hebraeos ait: Sed accessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viventis Hierusalem coelestem, et multorum millium Angelorum frequentiam, et Ecclesiam primitivorum, qui conscripti sunt in caelis, et judicem omnium Deum, et spiritum justorum perfectorum, et testamenti novi mediatorem Jesum, et sanguinem aspersionis melius loquentem quam Abel.

[*](231. Seth 205. Colliguntur anni 435. Supervixit 707. coll. an. 912.)
35
1. Ἐνὼς ρζ΄, ὁμοῦ χκε΄.
2. ἐπέζησεν ψει΄, ὁμοῦ ABBREVε'.
3. Καϊνὰν ρο΄, ὁμοῦ φζε΄.
4. ἐπέζησεν ψμ΄, ὁμοῦ ABBREVί.
5. Μαλελεὴλ ρξε΄, ὁμοῦ ABBREVξ'.
6. ἐπέζησεν ψλ΄, ὁμοῦ ωζε΄.
7. Ἰαρὲδ ρξβ΄, ὁμοῦ αρκβ΄.
[*](P 21)
8. ἐπέζησεν ω΄, ὁμοῦ ABBREV ξβ΄.
9. Ἐωὼχ ρξέ, ὁμοῦ ασπζ΄.
10. ἐπέζησεν σ΄, ὁμοῦ τξε΄.

Περὶ τῆς προφητείας Ἐνώχ.

[*](R 44)

Οὑτος προεφήτευσεν, λέγων, Ἴδου κύριος ἔρχεται ἐν ἁγίαις μυριάσιν αὐτοῦ ποιῆσαι κρίσιν κατὰ πάντων καὶ ἐλέγξαι τοὺς ἀσεβεῖς περὶ πάντων τῶν πονηρῶν ὧν ἐλάλησαν πρὸς αὐτοὺς ἁμαρτωλοὶ ἀσεβεῖς.

Οὗτός ἐστιν Ἐνὼχ πρὸς ὃν οὔτε ἡ ἀπόφασις τοῦ θανάτου ἐκράτησεν· μετετίθη γὰρ ὑπὸ τοῦ θεοῦ τοῦ μὴ ἰδεῖν θάνατον, καθὰ τῇ θείᾳ γραφῇ δοκεῖ, ὅπως καὶ διὰ τούτου προμηνυθῇ [*](B) ἡμῖν ὡς οὐ κρατήσει ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος, ἀλλὰ λύσιν δέξεται τὰ κατ’ αὐτῶν, ὡσπερ καὶ γέγονεν ἐπὶ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ, καταλυθέντος αὐτοῦ τοῦ κράτους.

[*](Μαλαλεήλ P, Μελελεήλ m. R. 7. Ἰερὰδ P. 12. λέγων] Iud. Epist. 14. 20. δέξηται R.)
11. Enos 190. coll. an. 625. 436.
12. Supervixit 715. coll. an. 905.
13. Cainan 170. coll. an. 795.
14. Supervixit 740. 626.
15. Malaleel 165. coll. an. 910.
16. Supervixit 730. coll. an. 960. 796.
17. Ierad 162. coll. an. 895.
18. Supervixit 800. coll. an. 1122. 961.
19. Enoch 165. coll. an. 962.
20. Supervixit 200. coll. an. 365.

De Prophetia Enoch.

Hic prophetavit, dicens, Ecce Dominus venit in sanctis millibus suis facere judicium contra omnes, et arguere impios de omnibus malis, quac locuti sunt ad eos peccatores impii.

Iste est Enoch, in quem mortis sententia non praevaluit: translatus est enim a Deo, ne videret mortem, ut sacrae literae testantur, quomodo et nobis per illum significatum est: Mors in homines non praevalebit, sed exceptionem habebunt quae in illos decreta sunt, quemadmodum in Domino Christo accidit, dcstructo illius imprerio.

36

Οὗτός ἐστιν Ἐνὼχ ὁ μετατεθεὶς εἰς ζωὴν εἰς δεῖγμα τῆς τοῦ θεοῦ δυνάμεως ταῖς μετὰ ταῦτα γενεαῖς τῆς δυναμένης διατηρῆσαι τοὺς θνητοὺς μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ ζῶντας τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἀλλαγὴν ὑπομένειν.

Οἷτός ἐστιν ὁ ἅμα τῳ Ἡλίᾳ ἐν ἐσχάταις ἡμέραις ἀντικαθιστάμενος τῳ Ἀντιχρίστῳ καὶ ἐλέγχων τὴν πλάνην αὐτοῦ κατὰ τὴν τῆς ἐκκλησίας παράδοσιν.

[*](C)

Οὗτός ἐστιν ὁ διὰ πίστεως καὶ εὐαρεστήσεως ἐκφυγὼν τὴν ὁδὸν τοῦ θανάτου.

21. Μαθουσάλα ρπζ΄, ὁμοῦ αυοδ΄,
22. ἐπέζησεν ψξβ΄, ὁμοῦ ABBREV μθ΄.
23. Λάμεχ ρπη΄, ὁμοῦ αχξβ΄.
24. ἐπέζησεν φξε΄, ὁμοῦ ψωγ΄.
25. Νῶε φ΄, ὁμοῦ βρξβ΄.
26. Νῶε ἔσχεν τρεῖς υἱούς, τὸν Σήμ, τὸν Χάμ, τὸν Ἰάφεθ.
27. Σήμ ρ΄, ὁμοῦ βσξβ΄.
[*](V 19)

Ἐν τῷ ἑκατοστῷ ἔτει τοῦ Σήμ, ἑξακοσιοστῷ δὲ τοῦ Νῶε [*](D) καὶ βαξβ΄ ἔτει γενέσεως κόσμου ἐγένετο ὁ κατακλυσμὸς ἐπὶ τῆς γῆς· τοσαῦτα δὲ μέχρι τὸν ἐνταῦθα καὶ Ἀφρικανὸς συνήγαγεν, ἐπειδὴ καὶ τὰ ἀκριβῆ τῆς Γενέσεως βιβλία ρπζ΄ φαίνει τοῦ Μαθουσάλα ἔτη, καὶ οὕτως αὐτὸν γεννῆσαι τὸν Λάμεχ. ἐγέ- [*](R 46) νετo δὲ ὁ κατακλυσμὸς ἑβδόμῃ καὶ εἰκάδι τοῦ μηνὸς τοῦ δευτέὁμοῦ

[*](11. in m. supplet R. 15. καὶ τὸν Ἰ. P. 19. ἐπήγαγεν P.)[*](Anniam. c.)

Hic est Enoch ad vitaua translatus, in Dei virtutis specimen venturis generationibus, quae prohibere potest ne homines moriantur, ut dum superstites sunt, mutationem in melius expectent. Hic est qui una cum Helia ultimis temporibus Antichristo obsistet, illiusque redarguet imposturas, secundum Ecclesiae traditionem.

Hic est qui per fidem et placabilitatem mortis semitam devitavit.

28. 1288.
29. Mathusala 187. Colliguntur anni 1474.
30. 1475. Supervixit 762. coll. an. 949.
31. Lamech 188. coli. an. 1662.
32. Supervixit 565. coll. an. 753.
33. 2163. Noe 500. coll. an. 2162.
34. Habuit Noe tres filios, sem, Cham, et Japhet.
35. Sem 100. coll. an. 2262.

Anno Sem centesimo, Noe sexcentesimo, et a mundo condito IIM. cclxii. diluvium in terra extitit: tot annos ad illud usque numeravit Africanus, siquidem accurati Geneseos libri clxxxvii. annum Mathusala attigisse ostendunt, cum Lamech generavit: Factum ὕπο ὢ diluvium septimo et vicesimo die mcnsis secundi in terra, quod quadraginta duravit

37

ὣ ἐπὶ τῆς γῆς τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νιικτας, καὶ ἠλαττονοῦτο τὸ ὕδωρ μετὰ πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν ἡμέρας, νὼ ἐκάθισεν ἡ κιβωτὸς ἐν μηνὶ τῷ ἑβδόμῳ ἑβδόμῃ καὶ εἰκάδι τ0ῦι μηνὸς ἐπὶ τὰ ὄρη τὰ Ἀραράτ. καὶ ἠλαττονοῦτο τὸ ὕδωρ twg τοῦ δεκάτου μηνός. ἐν δὲ τῷ ἑνδεκάτῳ μηνὶ ttj πρώτῃ τοῦ μηνὸς ὤφθησαν αἱ κεφαλαὶ τῶν ὀρέων. καὶ μετὰ τεσσαράκοντα P ἡμέρας ἠνέῳξεν Νῶε τὴν θύραν τῆς κιβωτοῦ, καὶ ἀπέστειλεν τὸν Ἄρακα τοῦ ἰδεῖν εἰ κεκόπακεν τὸ ὕδωρ. καὶ ἐν τῷ πρώτῳ καὶ ἑξακοσιοστῷ ἔτει έν τῇ ζωῇ τοῦ Νῶε τοῦ πρώτου μηνὸς μιᾷ τοῦ urjvbg ἐξέλιπεν τὸ ὕδωρ ἀπὸ τῆς γῆς. ἐν δὲ τῷ μηνὶ τῷ δευτέ- ρῳ ἑβδόμῃ καὶ εἰκάδι μηνὸς ἐξηράνθη ἡ yrj. Εἰσὶνἀπὸ’ΔδὰμἔωςΛῶεγενε.αὶι. Τὰ προκείμενα εἰπόντες διδάξομεν καὶ διὰ ποίαν αἰτίαν ὁ κα- τακλνσμὸς ἐγενήθη καὶ διὰ τίνας , ἵνα μή τινες τὸν θεὸν τῆς (p&oQag αἰτ́ιον εἰσηγήσωνται, εἰ καὶ ἐν ἄλλοις χρονογράφοις οὐ δηλοῦται οὔτε περὶ τούτου οὔτε περὶ τῆς πυργοποιίας ’ ἴσως γὰρ B ν̀lολλοὶ διαποροῦσι ’ δείξομεν οὖν ἐκ τῆς θείας γραφῆς. φησὶν ἡ Tivtotg, ,,καὶ ἐγένετο ἡνίκα ἤρξαντο οἱ ἄνθρωποι πολλοὶ γενέ- σ· θαι ἐπὶ τῆς γῆς καὶ θυγατέρες ἐγεννήθησαν αὐτοῖς. ἰδόντες δὲ Μ̀ ψν γε·λοι τοῦ θεοῦ τὰς θυγατέρας τῶν ἀνθρώπων ὅτι καλαί εἰ σιν, ἔλαβον ἑαυτοῖς γυναῖκας ἀπὸ πασῶν ὧν ἐξελέξαντο. καὶ ἑνδεκάτῳ] δεκὰ ᾦ Raderus et P. 8. κεκοπίακε Psola. ἐξέλειπεν ν. 1Α αἴτιον ] αἴτιος R> m. αἴτιον. ἰ5ἰd. ἡγήσον- ἇι P. 18. Γένεσις] VI. 1. 21. πασῶν] πάντων PV. dιι·ω et noctes: et minuebatur aqua post centum et ᾳυἰπρuαgἰnΙa dies, et sedit Α‘̔̀ ,̔̀ in mense sῳΙἰωο, septima et vicesima die mensis , supcr mon- ὢ Ararat. ΕΙ decrcscebat aqua usque ad decimum mensem. In decimo --ωωε, primo die mensis, apparuerunt vertices montium; et post quadraginta dies , aperuit Noe fenestram Arcae , et emisit corvum , ut vi- deret an defecissent aquae. Et in primo et sexcentesimo anno vitae Noe primi mω·̔̀8, prima die mensis, defecit aqua de terra. Altero vero mense, septimo et vicesimo mensis siccata est terra. Ab , ἁ c̔̀ειν9t 2ἰΙἰ ad Noe X. sunt generationes. Proposito insistentes argumento doceainus qua de causa , et propter quos factum est diluvium, ne quidam extent qui corruptionis auctorem Deum existiment. Tametsi porro apud alios chronographos, nec de eo, nec de turris aedificatione quidquam dicatur , cum de iis subdubitent complures, idipsum ex sacra Scriptura demonstrabimus. Sic igitur liber Geneseos. ΕΙ factum est , cum coepissent homines multiplicari super Ιπ ram, et filias procreassent , videntes Angeli Dei filias hominum , quod es- sent pulchrae , acceperunt sibi uxores cx omnibus quas elcgerant , dixil-

38

εἶπεν ὁ θεός, Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου έν τοῖς ἀνθρωιποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ ἑ ν̓͂αι αὐτοὺς σάρκας. ἔσονται δὲ αἱ ἡμέραι αὐτῶν ἑκατὸν εἴκοσιν ἔτη.“

Οὓς ἀγγέλους ὠνόμασεν θεοῦ, οὐχὶ ἐκ τῶν οὐρανῶν , ὸ́παγε· [*](C) ἐκεῖνοι γὰρ νοεροὶ καὶ ἀσώματοι ἄγγελοι ’ τούτους δέ ἀν- θρώπους καλεῖ ὀνομαστοὺς καὶ σαρκικοὺς καὶ θνητούς · φησὶ γάρ, ,,διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας.έί τινὲς δὲ τῶν ἑρμηνέων ἐπ’ ἀληθείας διδάσκοντες ἐξέδωκαν ὅτι τὸ ἐκλεκτὸν γένος τοῦ Σὴθ ἄγγελοι τοῦ θεοῦ παρὰ τοῦ Μωυσέως ὠνομάσθησαν. αὐτὴ ἡ Γέ- νεσις διδάξει, ἐπειδὴ φθονογτονίας καὶ μισαδελφίας καὶ ἀρνησοθύας ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Κα·ὶ·ν ἐπικρατούσης πρῶτοι ·οἱ τοῦ Σὴθ [*](R 48) ἤρξαντο ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα κυρίου, ὅπερ ἐστιν ἀγγελικὸς ὕμνος. φησὶ γὰρ ἡ Γένεσις, ,,τῷ δὲ Ξὴθ ἐγεννήθη υἱός· ἐπω- νόμασε δὲ τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐνώς. οὗτος ἤρξατο ἐπικαλεῖσθαι D τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ.έτ ταῦτα ἡ Γένεσις. Οὗτοι οὖν οἱ τοῦ Σὴθ ἀγγέλοις ὁμοιωθέντες καὶ ἀγγελικὸν ὕμνον ἐπιγαλεσαμενοι ἐκείνοις τοῖς ἀποβλήτοις τοῦ Κα·ὶ·ν συνήφθησαν, καὶ τὸ θεῖον ὠργίσθη. φησὶ γὰρ ἡ Γένεσις , ,,οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ Δὶ αἰ αὐτοὺς σαρι̣ας.

Συναφθέντες οὖν οὗτοι ἐκείνοις καὶ τέκνα ποιήσαντες τὴν ἡλικίανμεγίστους, γίγαντας αὐτοὺς ἐκάλεσενἡ θεία γραφή. ὸ́κου-

[*](4. ὠνόμασεν ἀγγέλους P. 7. τῶν om. P. 9. rsvsatg ] IV. 26. 16. τοῦ Σὴθ om. V. 21. ἐκείναις P sola. ίΙἰd. καὶ anterg- κνα om., ponit ante γίγαντας P sola. ἰδἰd. ἐποίησαν P sola. 22. θεία om. P.)

que Dcus: non permanebit spiritus meus in Ι-ἰΙω ἰ3tἰι in aeternum, quia ἃrο sunt. Erunt autem dies annorum :Ρωrν· centum ὠ̓ίιαΙἰ anni.

Quos yocavit Angelos Dei, non ii intelliguntur qui e 0̔̀π1s sunt: absit, sed intellectuales et incorporei Angeli: hos φψ· famosos homi- nes, et carnales mortales, vocat, dum ait, ῳἰ. ἅω sunt. Atque id nonnulli interpretes recte docuerunt ac tradiderunt. Selectam vero Seth rogeniem Angelos Dei a Moyse esse appellatam, ipsa docebit Genesis. Cum enim caedis ex invidia factae, et fraterni odii . Dei abdicationis rei essent qui erant ex Cain Tribu, primi ex Tribu Seth coeperunt Domini nomen invocare, quod est Angelicus hymnus. Scribitur enim in Genesi: Seth vero natus estfilius; υοcaυίι autem nomen ejus 151ο8. Η(̔̀ coepit invocare nomen Domini Dei. Haec Genesis.

Hi ergo filii Seth Angelis similes facti, et Angelicum hymnum invo- cantes , damnatis illis ex Cain prognatis adhaeserunt , Deusque in iram conversus est. Ait enim Genesis : Non permanebit spiritus meus 12̀ι homi- nibus ἴωί2 in aeternum , eo quod caro sunt.

Isti igitur illis copulati, procreatis ingentis staturae liberis, hos gi-

39

σὸν τῆς Γενέσεως λεγούσης „οἱ δὲ γίγαντες ἦσαν ἰπὶ τῆς γῆς ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις. ὡς ἂν εἰσεπορεύοντο οἱ υἱοὶ τοῦ θεοῦ [*](V 20) πρὸς τὰς θυγατέρας τῶν ἀνθρώπων καὶ ἐγεννῶσαν ἑαυτοῖς, ἐκεῖνοι ἦσαν οἱ γίγαντες οἱ ἀπ’ αἰῶνος, οἱ ἄνθρωποι οἱ ὀνομαστοέ, [*](P 23) “οὓς ἄνω ἀγγέλους θεοῦ ὠνόμασεν, τοὺς ἐπικαλουμένους τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεοῦ, τούτους καὶ υἱοὺς θεοῦ ἐνταῦθα προσηγόρευσεν. ταῦτα μὲν ἡ γραφή. ἐπεὶ δὲ οὗτοι οἱ ἄγγελοι παρά τωι θεοὶ ὠνομάσθησαν καὶ προσεκυνήθησαν, παρὰ μέν Χαλδαίοις πρῶτος ὁ ἄρξας αὐτῶν Ἄλωρος καὶ μετ’ αὐτὸν Ἄλαπρος καὶ οἱ λοιποὶ οἱ ἄρξαντες αὐτῶν. τούτους ᾐνίξατο ἡ γραφὴ λέγουσα, οἱ γίγαντες οἱ ἀπ’ αἰῶνος, οἱ ἄνθρωποι οἱ ὀνομαστοί.“ καὶ ταῦτα μέν, ὡς ἐδίδαξαν οἱ τὰ αὐτῶν ἀναγράψαντες Βήρωσος καὶ οἱ μετ’ αὐτόν · ἐξ ὧν Ἰώσηπος ἀφορμὰς ἔλαβεν περὶ τούτων ἀναγράψασθαι. μαρτυρῶν γὰρ αὐτῷ ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ τῶν περὶ ἀρχαιολογίας αὐτοῦ ἔφη λέγων, „Βήρωσος, [*](B) ἀνὴρ Χαλδαῖος μὲν τῷ γένει, γνώριμος δὲ τοῖς περὶ παιδείαν ἀναστρεφομένοις, ἐπειδὴ περὶ ἀστρονομίας καὶ περὶ τῶν παρὰ Χαλδαίοις φιλοσοφουμένων αὐτὸς εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐξήνεγκε τὰς συγγραφάς.“ καὶ ταῦτα μὲν Ἰώσηπος. καὶ τί με δεῖ λέγειν εὐθέως ἐκ τῶν ἔξωθεν μαρτυρίας λαβόντα, ὁπότε καὶ ὁ τῆς καθολικῆς ἡμῶν ἐκκλησίας Ἐπιφάνιος ὁ Κύπρου ἐν τοῖς Παναρίοις

[*](1. Γενέσεως] VI. 4. 2. ἐκείναις] καὶ μετ’ ἐκεῖνο addit Genesis. 3. αὐτοῖς P. 8. καὶ προσεκυνήθησαν om. Ρ. 10. λοιποὶ ἄρξαντες P. 13. αὐτῶν PV. ibid. Ἰώσηππος P sola. 14. ἐν τῷ πρώτῳ τῶν περὶ ἀρχαιολογίας] Immo c. Apion. Ι. 19. 16 τὸ γένος P. ibid. παιδείας R. 17. ἐπειδὴ Iosephus, ἐν τῇ RV. ibid. περὶ] περί τε P sola. ibid. παρὰ ora. P sola. 21. Ἐ- πιφάνιος] Ι. 4. p. 4. C. ed. Petav.)

gantas appellavit Scriptura. Audi Genesin dicentem: Gigantes autem erant super terram in diebus illis. Postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum, illaeque genuerunt, isti sunt potentes a saeculo, uiri famosi. Quos supra Angelos Dei, nomen Domini Dei invocantes, hos et filios Dei hic appellat. Atque haec quidem Scriptura. Hi praeterea Angeli a quibusdam Dii vocati sunt. Apud Chaldaeos primus iis imperavit Alorus, et post illum Alaprus, et qui iis successere. Hos indicavit Scriptura, dicens: Gigantes a saeculo homines nominati.

Et haec quidem scriptis mandarunt, qui res eorum sunt prosecuti, Berosus scilicet, et qui post illum scripsere: ex quibus occasionem arripuit Josephus quidpiam de iis conscribendi. Hunc enim testem laudans in primo Antiquitatum libro, haec ait: Berosus uir genere quidem Chaldaeus, iis notus qui eruditioni student: ut qui de Astronomia et Chaldaeorum Philosophia libros Graece ediderit. Et ista quidem Josephus. Enimvero quid mihi opus est in testes advocare Scriptores Gentiles et Pro- phanos, cum ex Catholica nostra Ecclesia Epiphanius Cypri Episcopus

40

αὐτοῦ γράφει, ἡ δὲ παράδοσις ἡ εἰς ἡμᾶς ἐλθοῦσα, ἤρξατο ἡ κακομηχανία ἐν κόσμῳ γίνεσθαι, καὶ ἀπ’ ἀρχῆς μέν διὰ τῆς [*](R 50) του Ἀδὰμ παρακοῆς, ἔπειτα δὲ διὰ τῆς τοῦ Καῒν ἀδελφοκτονίας. εἶτα δὲ Χρόνοις τοῦ Ἰάρεδ καὶ ἐπέκεινα φαρμακεῖαι καὶ μαγεῖαι [*](C) καὶ ἀσέλγειαι καὶ ἀδικία ἐχρημάτισεν.“ ἀλλὰ καί τινες τὸν Ἀδὰμ σὺν τῇ Εὔᾳ καὶ τὸν ὄφιν γενέσθαι προηγόρευσαν, ἀλλὰ μὴν καὶ τὸν Καῒν καὶ τὸν Εήθ.

Ἐπεὶ οὖν τοιαῦτα εἶχον οἱ ἄνθρωποι θεοὺς ὀνομάσαι καὶ προσκυνῆσαι ὁμοίους αὐτῶν ἀνθρώπους, τὸν δὲ ἀληθινὸν θεὸν ἐπιλαθέσθαι, πάλιν ἡ Γένεσις, ἰδὼν δέ κύριος ὁ θεὸς ὅτι ἐπληθύνθησαν αἱ κακίαι τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, διενοήθη ὁ θεὸς ἀπαλεῖψαι τὸν ἄνθρωπον. καὶ μεθ’ ἕτερα, καὶ εἶπεν ὁ θεὸς πρὸς Νῶε, Ἴδου ἐγὼ καταφθείρω αὐτοὺς καὶ τὴν γῆν· ποίησον σεαυτῷ κιβωτόν.“ καὶ ταῦτα μὲν ἡ Γενεαλογία. ὅθεν καὶ Πέτρος ὁ ἀπόστολος ἀφηγεῖται Κλημίῳ λέγων, „ἑνί τινι δικαίῳ [*](D) μετὰ τῶν ἐξ αὐτοῦ Νῶε σὺν τοῖς ἔξ αὐτοῦ ἐν λάρνακι διασώζεσθαι προαγγείλας ὕδωρ εἰς κατακλυσμὸν ἐπήγαγεν, ἵνα πόντων τῶν ἀκαθάρτων ὀλοθρευθέντων ὁ κόσμος καθαρισθῇ, ἐν αὐτῇ τῇ λάρνακι διασωθεὶς εἰς δευτέραν περιουσίαν καθαρὸς ἀποδοθῇ.“ ὅμως καὶ τούτων γενομένων οἱ ἄνθρωποι ἤρξαντο ἀσεβεῖν.

[*](1. ἡ εἰς] εἰς P sola. 4. καὶ μαγεῖαι om. P. 5. ἀδικίαι ἐχρημάτισαν P sola. 6. γενέσθαι] θεοὺς) add. P. ibid. προσηγόρευσαν P sola. 10. Γένεσις] VI. 5. 14. σεαυτῷ] δὲ αὐτῷ P. 15. ἑνί Ducangius, ἔν RV. 16. Νῶε σὺν τοῖς ἐς αὐτοῦ delet Holstenius, τριῶν σὺν ταῖς αὐτῶν γυναιξίν Clemens Homil. VIII. 17. p.678. ed. Cotel. 17. προαγγείλας restitui ex Cleraente. προανηγγέλη V, προανήγγελεν R, προανήγγειλεν P. ibid. ὕδωρ—ἐπήγαγεν om. Ρ. 18. ἀκαθάρτων Ducangius, ἀκαίρων RV. 19. καθαρὸς Ducangius, καθαρῶς RV.)

in Panariis suis scribat: Traditio ejusmodi est quae ad nos pervenit: Hinc in mundo coepit esse improbitas: et ab initio quidem per Adami inobedientiam, deinde per Caini parricidium, et fratris interfectioncm: Εxinde temporibus Jared,, et deinceps, vencficia, lasciviae, et injustitia regnavere. Quinetiara nonnulli Adam, Evam et serpentem Deos appellarunt, atque adeo Cain et Seth.

Cum igitur ita se gererent mortales, ut Deos appellarent colerentque sibi similes homines, veri autem Dei obliviscerentur, rursum liber Geneseos haec ait: Videns autem Deus quod multa malitia esset hominum super terram, cogitavit Deus delere hominem. Et post alia: Dixit Deus ad Noe: Ecce ego disperdam eos cum terra. Facias tibi Arcam. Et haec quidem liber Geneseos. Unde et Petrus Apostolus Clementi exponit, dicens: Uni cuidam viro justo Noe, cum liberis, eorumque uxoribus, in (??)rca salvari praenuntiavit, ita ut impiis peremptis, purificationem mundus acciperet, et in ipsa Arca reservatus ad posteritatem generis, purus rcdderetur: sed his omnibus gestis rursus homines impie agere coeperunt.

41

Εἰς τὸν Νῶε.

[*](P 24 B)

Νῶε δίκαιος τέλειος ὢν ἐν τῇ γενεᾷ αὐτοῦ, ὁ ἀκούσιον μέ- [*](V 21) θην ὑπομείνας καὶ θεωρήσας ἐν αὐτῇ μυστήρια. φησὶ γὰρ ἡ γραφή, ἐξένηψεν δὲ Νῶε ἀπὸ τοῦ οἴνου, καὶ ἔγνω ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὁ νεώτερος.“ καὶ μετὰ τὸ αὐτῷ προειπεῖν ὡς ἐν τάξει κατάρας τὰ μέλλοντα λέγει καὶ τοῖς ἄλλοις ὡς ἐν τάξει εὐλογίας τὰ ἐσόμενα, καί φησιν, Εὐλογητὸς κύριος ὁ θεὸς τοῦ Σήμ· τρόπον γάρ τινα οὔτε τῷ πρώτῳ κατηράσατο οὔτε τούτους ηὐλόγησεν, ἀλλὰ πρόρρησιν ἐξεῖπε μυστηρίων διὰ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ ἐκτελουμένων· οὔτε γάρ ποτε ἐδούλευσαν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν οἱ τοῦ Χαναάν, ἀλλὰ μᾶλλον ἐκεῖνοι τούτοις ἐδούλευσαν ἐν Αἰγύπτῳ, ἀλλ’ οὔτε οἱ Γαβαωνῖται, ὥς τινες ὑπενόησαν, ἐδούλευσαν αὐτοῖς, ἀλλὰ τῷ θεῷ ἐδούλευον· φυλοφόρους [*](C) γὰρ καὶ ὑδροφόρους τῷ ναῷ τοῦ θεοῦ αὐτοὺς κατεστήσαντο· οὐ γὰρ ἑαυτοῖς. τι οὖν ἐστιν ἢ πάντως πρόῤῤησίς ἐστιν, ὡς τῷ κυρίῳ δουλεύσουσι καὶ αὐτοὶ τῷ ἐκ τοῦ Σὴμ ὑπάρχοντι [*](R 52) κατὰ σάρκα; τὸ δὲ „εὐλογητὸς κύριος ὁ θεὸς τοῦ Σήμ“ τὶ τὰ πρὸς τὸν Σήμ, εἰ ὁ θεὸς εὐλογητός ἐστιν; ἀλλ’ ἐπιφέρει, „πλατύναι ὁ θεὸς τῷ Ἰάφεθ, καὶ κατοικησάτω ὡσανεὶ ὁ θεὸς ἐν τοῖς σκηνώμασι τοῦ Σήμ. λοιπόν πλατύναι ὁ θεὸς τῷ Ἰάφεθ.“ καὶ γὰρ καὶ τῷ Ἰάφεθ καὶ τῷ Χαναὰμ ἐπλάτυνεν· καὶ πάλιν ἀμφότεροι τῷ Χριστῷ δουλεύουσιν τῷ ἐκ τοῦ Σὴμ ὑπάρχοντι. πάγραφή] D

[*](4. Genes. IX. 24. ib. Νῶε om. R. 5. ὁ alterum om. P. 12. οἱ om. P. 17. κύριος om. P. 18. πλάτυνεν R, πλατύναι m. 21. τὼ Χαναὰμ] τῷ om. P. ibid. Χαναὰν R.)

De Noe.

Noe justus et perfectus in generatione sua, cum imprudens nolensque in ebrietatem incidisset, arcana quaedam mysteria in ea vidit; ait enim scriptura: Evigilavit autem Noe ex vino, et cognovit quaecumque fecisset ei filius snns minor. Et postquam illum est allocutus, imprecationis, aliis vero benedictionis vice, futura ac eventura praedicit, dum ait, Benedictus Deus Sem. Neque enim primo quodammodo imprecatus est, neque huic benedixit, sed mysteriorum praedictionem est effatus, quae per Dominum Christum adimpleta sunt: nam filii Chanaan fratribus suis nunquam servierunt, quin potius illi iis servierunt in Aegypto. Sed et neque Gabaonitae, uti suspicati sunt quidam, iis servierunt, sed Deo: lignatores enim et aquarios Templo Dei illos imposuerunt. non vero sibi. Quid igitur aliud est, quam mera praedictio, illos ipsos qui ex Sem se- cundum carnem nasciturus erat Domino servituros? Illud autem; Benedi- ctus Dominus Deus Sem. Quid haec ad Sem, si Deus est benedictus? sed infert: Dilatet Deus Japhet. et habitet veluti Deus in tabernaculis Sem, Deinde, Dilata Deus Japhet. Nam et Japhet et Chanaam dilatavit, ac rursum uterque Christo, qui ex Sem natus est, servivit. Omnes enim

42

σὰς γὰρ τὰς κατοικίας αὐτοῦ ὁ θεός, ὃς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ἐποιήσατο, μερικῶς μὲν ἐν τοῖς προφήταις, ὁλοτελῶς δὲ καὶ ἀδιασπάστως καὶ καθολικῶς ἐν τῷ δεσπότῃ Χριστῷ κατὰ σάρκα πεποίηται τοῖς ἐκ τοῦ Σὴμ ὑπάρχουσι, καθάπερ ἐπὶ τοῦ δεσπότου Χριστοῦ γέγραπται κατὰ σάρκα, ἐν ᾧ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς. τούτων οὖν τῶν ὀπτασιῶν καὶ αὐτὸς ἠξιώθη προειπεῖν τῶν κατὰ τὴν οἰκονομίαν τοῦ δεσπότου Χριστοῦ ἐκτελουμένων.

Αἱ τῶν αἱρέσεων πασῶν μητέρες τε καὶ πρόκριτοι καὶ ὀνομα- σταί εἰσιν αὗται, βαρβαρισμός, σκυθισμός, ἑλληνισμός, ἰουδαϊσμός· ἐξ ὧν μητέρων καὶ ἄλλαι ἐφύησαν αἱρέσεις.

[*](P 24)

Βαρβαρισμὸς οὖν, ἥτις καθ’ ἑαυτήν ἐστιν διαρκέσασα ἀπὸ του Ἀδὰμ ἐπὶ δέκα γενεὰς ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ Νῶε. βαρβαρισμὸς δὲ κέκληται ἀπὸ τοῦ τοὺς ἀνθρώπους μὴ ἔχειν τινὰ ἀρχηγὸν ἢ μίαν συμφωνίαν, ἀλλ’ ὅτι πᾶς τις ἑαυτῷ ἐστοίχει καὶ νόμος ἑαυτῷ κατὰ τὴν προτίμησιν τοῦ ἰδίου βουλήματος ἐγένετο.

Ἐκ τῶν προκειμένων δέδεικται διὰ οὓς ὁ κατακλυσμὸς γέγονεν. εἴπωμεν δὲ λοιπὸν καὶ τὰ ἀπὸ τοῦ κατακλυσμοῦ.

Ἔζησε Νῶε μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἔτη τν΄. καὶ ἐγένοντο πᾶσαι αἱ ἡμέραι Νῶε ἔτη ν΄, καὶ ἀπέθανεν.

[*](4. ἐκ τοῦ] ἑαυτοῦ R. 5. γέγραπται] Coloss. I. 19. 7. τῶν — ἐκτελουμένων] τὰ — ἐπιτελούμενα P sola. 17. ἐκ τῶν προειρημένων δέδεικται διὰ οὓς ὁ κατακλυσμὸς γέγονεν post 40. 20. ἤρξαντο ἀσεβεῖν illa autem 9. αἱ δὲ τῶν αἱρέσεων — 20. ἀπέθανεν post κατακλυσμὸς γέγονεν posuerat Ducangius.)

habitationes quas apud horaines fecit Deus, particulatim quidem in Prophetis, perfecte autem et indiscrete ac universe in Domino Christo secundum carnem suis ex Sem descendentibus factae sunt: quemadmodum de Domino Christo scriptum est secundum carnem, ln quo habitat plenitudo Divinitatis corporaliter. His ergo visionibus et ipse praenuntiare dignatus est quae ad procurandam generis humani salutem a Christo peracta sunt.

Sectarum porro omnium matres ac praecipuae, et celebres, eae sunt, Barbarismus, Scythismus, Graecismus, Judaismus, ex quibus caeterae sunt natae haereses.

Barbarismus estquaedamadarbitriumvivendi ratio, cujusmodi extitit ab Adam per decem generationes usque ad Noe Diluvium. Barbarismus autem vocatur, quod nullum ducem haberent homines, neque invicem convenirent ac consentirent, sed quisque quod luberet sequeretur, ac sua singulis voluntas pro lege esset.

Ex praeallatis igitur colligere licet propter quos diluvium factum sit.

Nunc quae post diluvium evenerint dicamus. Vixit Noe post diluvium annos cccl. et facti sunt dies omnes Noe anni Dccccii. et mortuus est.

43

Τὰ δέ μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἔτη ἕως τῆς πυργοποιίας καὶ [*](P 25) συγχύσεως τῶν γλωσσῶν τῆς γῆς εἰσιν ἔτη χνθ .

36. Ἀρφαξάδ ρλε , ὁμοῦ J?T’£.
37. ἐπέζησεν tX’, ὁμοῦ υξε
38. Καἰ·νάν qX’, ὁμοῦ ιβφκζ.
39. ἐπέζησεν tX’, ὁμοῦ υξ́
40. Σάλα qX’, ὁμοῦ ιβχνζ́ .
[*](R 54)
41. ἐπέζησεν τν , ὁμοῦ vn.
42. Πε ἔτει τοῦ πλα Νῶε ἀπέθανεν.
43. Ἔβερ ρλδι, ὁμοῦ ιβψὶαι.
44. ἐπέζησεν oo’, ὁμοῦ υδ .
45. Φάλεγ qX’, ὁμοῦ ιβΓιbκα .
46. ἐπέζησεν od-’, ὁμοῦ τλθ .

Ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ Φάλεγ διεμερίσθη ἡ yrj ’ διὸ καὶ σημαί- νεται Φάλεγ τῇ Ἑβραίων φωνῇ μερισμὸς. κατὰ τοῦτον ἡ πυργοποιιια συνέστη, καὶ ἀπὸ μιᾶς τῆς πάλαι διαλέκτου πολυφωνία γέγονε καὶ ἡ καθ’ ἕκαστον τῶν γλωσσῶν διαφορά, ὡς μέμνηται τούτων ἡ θεία γραφή, λέγουσα, ,,καὶ ἦν πᾶσα ἡ yrj χεῖλος οεν καὶ φωνὴ μία πᾶσι. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ κινῆσαι αὐτοὺς ἀπὸ ἀνα- τολῶν, ηὗρον πεδίον ἐν yrj Σενναάρ, καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ. καὶ εἶπεν ἄνθρωπος πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, Δεῦτε πλινθεύσωμεν

[*](V 22)[*](3. Ἀρφαχσάδ V. 9. ἔτει m. R, ἔτη PV. 18. γραφή] Genes. XI. 1. 19. ἐγένετο om. P. 2Ο. Σεναάρ P.)

Anni vero post diluvium usque ad turris aedificationem , linguarum- Anni a m. c. que terrae confusionem, sunt dclix.

47. Arphaxad 135. Colliguntur anni 2397.
48. Supervixit 33ο. coll. an. 465.
49. Cainan 130. coll. an. 25.
50. Supervixit 33ο. coll. an. 46.
51. Sala 13ο. coll. an. 2657. 2528.
52. Supervixit 350. coll. an. 480.
53. Anno lxxxv. Sala, Noe mortuus est.
54. Heber 134. coll. an. 2791. 2658.
55. Supervixit 27ο. coll. an. 44.
56. Phaleg 13ο. coll. an. 2921.
57. Supervixit 3ο9. coll. an. 339.

In diebus Phaleg, terra partita est: unde Phaleg Hebraeorum lingua, est Partitio. Ejusdem tempestate, facta est turris aedificatio, et ab uno quod olim obtinuerat idiomate, multa linguarum genera confiata sunt, singulaeque ab invicem diversae, uti horum meminit sacra Scriptura , ubi ait : Et erat omnis terra labium υπυm , et υοκ una οmπἰὸυ8. Et factum est cum moverentur ἰp8ἰ ab oriente, invenerunt campum in Ἵπτα Senaar, et habitaverunt ἰοί. Εἰ dἰτἰt homo Ρrοτἰmο suo: Venite laterifi-

44

πλίνθους καὶ ὀπτήσωμεν αὐτὰς πυρί. καὶ ἐγένετο αὐτοῖς ἡ πλίν- [*](C) θος εἰς λίθον καὶ ἄσφαλτος ἦν αὐτοῖς ὁ πηλός. καὶ εἶπαν, Δεῦτε καὶ οἰκοδομήσωμεν ἑαυτοῖς πόλιν καὶ πύργον, οὗ ἡ κεφαλὴ ἔσται ἕως τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ποιήσωμεν ἑαυτοῖς ὄνομα πρὸ τοῦ διασπαρῆναι ἡμᾶς ἐπὶ πάσης τῆς γῆς. καὶ κατέβη κύριος ὁ θεὸς ἰδεῖν τὴν Πόλιν καὶ τὸν πύργον, ὃν ᾠκοδόμησαν οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων. καὶ εἶπε κύριος ὁ θεός, Ἴδου Ἰδοὺ ἱν καὶ φωνὴ μία πᾶσιν. καὶ τοῦτο ἤρξαντο ποιῆσαι, καὶ νῦν οὐκ ἐκλείψει ἐξ αὐτῶν πάντα ὅσα ἂν ἐπιθῶνται ποιεῖν. δεῦτε καὶ καταβάντες συγχέωμεν ἐκεῖ αὐτῶν γλῶσσαν, ἵνα μὴ ἀκούσωσιν ἕκαστος τὴν [*](D) φωνὴν τοῖ πλησίον αὐτοῦ. καὶ διέσπειρεν αὐτοὺς κύριος ὁ θεὸς ἐκεῖθεν ἐπὶ προσώπου τῆς γῆς, καὶ ἐπαύσαντο οἰκοδομοῦντες τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον. διὰ τοῦτο ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτῆς σύγχυσις, ὅτι ἐκεῖ συνέχεεν κύριος τὰ χείλη πάσης τῆς γῆς, κἀκεῖθεν διέσπειρεν αὐτοὺς κύριος ὁ θεὸς ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς.

Ἐπεὶ οὖν τούτων ἐμνημονεύσαμεν, διὰ τὴν προκειμένην χρονογραφίαν δέον ἐπιμνημονεῦσαι παχυμερῶς τὰ κατ’ αὐτοὺς ἔκ [*](R 56) τε τῶν διδασκαλιῶν Ἐπιφανίου τοῦ Κύπρου καὶ ἐξ ἑτέρων τινῶν. καὶ τίνες ἦσαν καὶ κατὰ ποίους τόπους μερισθέντες οἴκησαν λέγει εἰς τὸν Ἀγκυρωτὸν αὐτοῦ ἐκ τῆς Γενέσεως.

[*](2. καὶ ἡ ἄσφαλτος PV. Correxi ex Genesi. 5. κατέβη] οὐ σωματικὼς συγκατέβη κύριος ὁ θεὸς margo PV. 10 ἇς γλώσσας P. 15. προσώπου τῆς γῆς Ρ. 16. ὀρθογραφίαν P. 19. ᾤκησαν P ex correctione Hoeschelii in m. R. 20. Ἀγκυρωτὸν] CXIV. seq. p. 116. ed. Petav. ibid. Γενέσεως] X.)

cemus lateres, et coquamus eos igni. Et factus est illis later in lapidem, et bitumen fuit illis lutum. Et dixerunt: Venite, aedificemus nobis civitatem et turrim, cujus erit caput usque ad coelum: et faciamus nobis nomen, antequam dispergamur in universa tcrra. Et descendit Dominus Deus, ut videret civitatem, et turrim, quam aedificarunt filii hominum. Et dixit Dominus Deus: Ecce genus unum, et labium unum omnibus: et coeperunt hoc facere, et nunc non deficient ab eis omnia, quaecunque aggressi sunt facere. Venite et descendentes confundamus ibi linguas ipsorum, ut non audiant unusquisque vocem proximi sui. Et dispersit Dominus Deus ipsos super faciem terrae, et cessaverunt aedificantes civitatem et turrim. Propter hoc vocatum est nomen ejus Confusio: quia ibi confudit Dominus labia universae terrae, et inde dispersit eos Dominus Deus super faciem universae tcrrae.

Quia ergo horum a nobis facta est mentio, res postulat, uti propter susceptum operis argumentum, de iisdem ex Epiphanio Cypri Episcopo, et aliquot aliis suramatim agamus. Qui vero ii fuerint, et quas partes a se invicem divisi incoluerint, exponit in Ancorato suo idem Epiphanius ex Genesi.

45

Ἰάφεθ τρίτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε γίνονται παῖδες καὶ παίδων παῖδες [*](p 26) ιδ΄. καὶ τῷ Κὰμ δευτέρῳ υἱῷ τοῦ Νῶε καὶ αὐτῷ γίνονται παῖδες καὶ παίδων παῖδες λα΄. καὶ τᾷ Σὴμ πρώτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε γίνονται παῖδες καὶ παίδων παῖδες κζ΄. καὶ ταῦτα εἰπὼν μνημονεύει Πέμπτη τοίνυν γενεὰ μετὰ τὸν κατακλυσμόν, τουτέστιν ἀπὸ τοῦ Ἀρφαξὰδ ἴως τοῦ Φαλέγ, πληθυνόντων ἄρτι τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τῶν τριῶν υἱῶν τοῦ Νῶε κατὰ διαδοχὴν παίδων, καὶ τούτων παῖδες γεγόνασιν οβ΄ τὸν ἀριθμὸν ἐν κόσμῳ ἀρχηγέται καὶ κεφαλαιωταί. ἐπεκτεινόμενοι δὲ καὶ πρόσω βαίνοντες του Λουβὰρ ὄρους καὶ ὁρίων τῆς Ἀρμενίας, τουτέστιν [*](B) Ἀραρὰτ τῆς χώρας, γίνονται ἐν πεδίῳ Σενναάρ, ἔνθα που ἐπελέξαντο. ἐκεῖσε πρῶτον ἡ κατοίκησις γίνεται μετὰ τὸν κατακλυ- σμὸν τῶν ἀνθρώπων· κἀκεῖ φυτεύσας ἀμπελῶνα Νῶε ὁ προφήτης οἰκήτωρ γίνεται τοῦ τόπου. κεῖται δὲ αὕτη ἡ Σενναὰρ νυνὶ ἐν τῇ Περσῶν χώρα, ἦν δὲ πάλαι Ἀσσυρίων. ἐκεῖσε τοίνυν συνδυάσαντες καὶ συμβούλιον ποιησάμενοι μετ’ ἀλλήλων πύργον καὶ πόλιν οἰκοδομῆσαι, κτίζουσι τὴν πυργοποιίαν καὶ οἰκοδομοῦσι τὴν Βαβυλῶνα. καὶ οὐκ ηὐδόκησεν ὁ θεὸς ἐπὶ τῷ ἔργῳ τῆς αὐτῶν ἀνομίας. διεσκέδασε γὰρ αὐτῶν τὰς γλώσσας καὶ ἀπὸ μιᾶς γλώσσης εἰς οἱ διένειμεν κατὰ τὸν ἀριθμὸν τῶν τότε ἀνδρῶν εὑρεθέντων· ὅθεν καὶ μέροπες αὐτοὶ κέκληνται διὰ τὴν με-

[*](C)[*](1. Ἰάφετ V. 4. ταῦτα] εἶτα P. 8. καὶ τούτων uncis includit P, ad quod nihil notatur ex V. 10. Λουβὰρ ὁρίων] Λουβὰρ καὶ ὀρέων V. 11. Σεναὰρ P. ibid. ἐπεξελέξαντο P. 12. πρῶτον ἡ] πρῶτον P. 14. Σεναὰρ PV. 16. συνευάσαντες V, συνδοιάσαντες Ducangius. 19. γλώσσας Epiphanius, γνώμας PV.)

Japhettertio Noe filio nascuntur filii, et filiorum filii xiv. Et Cham secundo filio Noe nascuntur filii, et filiorum filii xxxi. Et Sem primogenito Noe nascuntur filii, et filiorum filii xxvii. Quibus dictis, sic prosequitur.

Caeterum quinta post diluvium aetate (hoc est ab Arphaxad usque ad Phaleg) cum a tribus Noe filiis propagari genus hominum coepisset, continuata sobolis successione, duo ac septuaginta numero velut principes ac stirpis capita prodierunt. Ii cum longius processissent, et a monte Lubar, Armeniaeque finibus, hoc est regione Ararat, ulteriora peragrassent, in campum Senaar delati sunt, quem locum sibi ipsi delegerunt. Atque hic prinuim homines habitarunt post diluvium, ibique plantato vineto, Noe Propheta isto in loco sedem fixit. Caeterum Senaar hodie in Persarum regione jacet, quam olim Assyrii tenuerant. Igitur cum in eo loco compactum fecissent, habito invicem consilio, de Turri urbeque illic extruenda, turrim et Babylonem extruunt. Sed de insana illa molitione Deo displicuit. Ideoque dissipatis illorum consiliis, ex una lingua septuaginta duas fecit, pro hominum numero, qui illo tempore reperti sunt:

46

μερισμένην φωνήν. καὶ ταῦτα Ἐπιφάνιος περὶ τῆς πυργοποιίας καὶ περὶ τῶν οἱ γλωσσῶν, ὃ καὶ μέχρι νῦν παρὰ τοῖς ἀνθράποις ὡς ἀγνοούμενον ἐπιζητεῖται. δέον δὲ μνημονεῦσαι καὶ ποῦ κα· τοίκησαν ἕκαστος αὐτῶν μετὰ τὴν μερίσιν καὶ τὰ ἐξ αὐτῶν ἔθνη.

Τῷ μέν Ἰάφεθ τρίτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε κατακληροῦται ἀπὸ Μηδίας ἕως Γαδαρινῶν καὶ ἀπὸ Ῥινοκιρούρων τὰ πρὸς βορρᾶν, [*](R 58) οἵτινες ἐπὶ τὸ τῆς Εὐρώπης κλίμα νενευκότες τῷ τὴς Σκυθίας μέρει τοῖς ἑαυτῶν ἔθεσι προσεκρίθησαν.

[*](D)

Υἱοὶ Ἰάφεθ τρίτου υἱοῦ Νῶε φυλαὶ ὁμοῦ ιδ΄.

[*](V 23)
58. Γάμερ, ἐξ οὗ Κελταῖοι.
59. Μαγώγ, ἔξ οὑ Ἀκυρτανοί. τινές ἐκ τοῦ Μαγώγ τοὺς
60. Γόθους λέγουσι καὶ τοὺς Σαρμάτας καὶ τοὺς Σκύθας
61. γεγενῆσθαι.
62. Μαδαί; ἐξ οὗ Βρετανοί.
63. Ἰωϋά, ἐξ οὑ Σπανοὶ οἱ καὶ Τυράννιοι.
64. Ἐλισά, ἐξ οὖ Μαυροῖ.
65. Θοβέλ, ἐξ οὗ Μακουακοί.
66. Μοσόχ, ἐξ οὗ Γετοῦλοι.
67. Θήρας, ἐξ οὗ Ἀφροι.
[*](5. Ἰάφετ V. ibid. κατακληροῦται om. V. 6. Ῥινοκούρων R, Ῥινοκουρούρων P. 7. ἐπὶ τὸ] ἐπὶ P. 8. προσεκρίθησαν m. R, προεκρίθησαν PV. Conf. ad p. 49. B. 9. ὁμοῦ om. V. 15. οἱ om. V. 17. Μακουακοί] Sic et p. 32. B. Verum nomen est Bacuates. Vid. Wesseling. ad Antonin. p. 2.)

unde et Meropes a vocis divisione sunt nvncupati. Atque haec Epiphanius de Turris aedificatione, et lxxii. linguis: quod quidem ad haec usque tempora velut ignoratum ab hominibus quaeritur. Operae vero pretium est modo exponere, ubi horum singuli habitarint post divisionem, quaeque ex iis ortae sint nationes.

Japhet igitur tertio Noe filio obvenit, quidquid a Media usque ad Gadarinos pertinet, et a Rhinocururis quidquid Aquilonem spectat: quam quidem in Europa regionem, quidam versus Scythiae partes progressi sibi in sedem delegerunt.

Filii vero Japhet tertii Noe filii, xiv. fuere, ex quibus totidem ortae tribus.

68. Gamer, ex quo Celtaei.
69. Magog, ex quo Aquitani. Quidam aiunt ex Magog ortos
70. Gotthos, ut et Sarmatas et Scythas.
71. Madai, ex quo Britanni.
72. Joya, ex quo Hispani qui et Tyrannii.
73. Elisa, ex quo Mauri.
74. Thobel, ex quo Macuaci.
75. Mosoch, ex quo Getuli.
76. Theras, ex quo Afri.
47
77. Ἀσχανάθ, ἔξ οὗ Μάζικες.
[*](p 27)
78. Ῥιφάθ, ἐξ οὗ Ταράμαντες ἔξώτεροι.
79. Θόργαρμα, ἐξ οὗ Βοράδες.
80. Ἕρκα, ἐξ οὖ Βελτίονες.
81. Θαρσεῖς, ἐξ οὖ Ταράμαντες ἐσώτεροι.
82. Ῥόδιοι, ἐξ οὗ Ῥωμαῖοι οἱ καὶ Λατῖνοι.

Ἔστιν δὲ καὶ τὰ τῆς Ἑλλάδος ἔθνη πάντα ἐξ αὐτῶν τῶν μετῳκηκότων ὕστερον ἐκεῖσε, οἶον Σαϊτῶν, οἳ κατῴκησαν τὴν παρ’ Ἕλλησιν τιμωμένην πόλιν τὴν καλουμένην Ἀθήνας, ἔτι δὲ καὶ τὰς Θήβας, ὅτι Σιδονίων εἰσὶν ἄποικοι, ἐκ Κάδμου τοῦ B Ἀγήνορος. καὶ οἱ Καρχηδόνιοι δὲ Τυρηννίων εἰσὶν ἄΠοικοι καὶ οἵτινες ἄλλοι εἰς τὴν Ἑλλάδα μετῴκησαν.

Εἰσὶν δὲ τὰ τοῦ Ἰάφεθ ἔθνη ἀπὸ Μηδίας ἕως τοῦ ἑσπερίου κατεσπαρμένα Ὠκεανοῦ βλέποντα τὰ πρὸς βορρᾶν οὕτως· Μῆδοι, Ἕλληνες, Ἀλβανοί, Οὐεννοί, Ἀρμένιοι, Δαυνεῖς, Κορζηνοί, R Ἱππικοί, Παφλαγόνες, Ἴβηρες οἱ καὶ Τυράννιοι, Χάλυβες, Κελταῖοι, Σαυρομάται, Γάλλοι, Ταύριοι, Βάσαντες, Ἰλλυριοί, Οὐακκαῖοι, Λίγυρες, Ἰάπυγες, Γαγηνοί, Λατῖνοι οἱ καὶ Ῥωμαῖοι, Ἀμαζονεῖς, Λιγυστανοί, Δενναγηνοί, Ἀκύτινοι, Μαριανδυνοί, Κυρτιανοί, Μοσσύνοικοι, Κόννιοι, Μαιῶται,

[*](C)[*](1. Ἀρχανάθ P. 2. Ῥυφάθ P. 3 Θοσμαγάρ P. 7. ἐξ αὐτῶν τῶν] τὰ ἐξ αὐτῶν Ρ. 10. ὅτι ἐκ Σ. P. 11. Καλχηδόνιοι RV, Καρχηδόνιοι m.R. 13. Μηδείας PV. 14. τὰ πρὸς] Immo πρὸς. 16. Χάλυκες PV. 18. Οὐακκαοί V. 19. Ἀμαξωνεῖς P. ibid. Ληγηστανοί PV. ibid. Δηνναγηνοί Ρ.)
83. Archanath, ex quo Mazices.
84. Ryphat, ex quo Taramantes exteriores.
85. Thosmagar, ex quo Borades.
86. Herca, ex quo Veltiones.
87. Tharsis, ex quo Taramantes citeriores.
88. Rhodii, ex quo Romani, seu Latini.

Sunt autem et Graeciae nationes omnes ex his conflatae, iis eo postmodum migrautibus: cujusmodi sunt Saitarum, qui celeberrimam apud Graecos urbem Athenas incoluerunt; praeterea Thebas, cum Sidoniorum sint coloni, ex Cadmo Agenoris filio prognati. Sed et Carthaginenses Tyrenniorum sunt coloni, ac caeteri qui in Graeciam commigrarunt.

Gentes vero a Japhet ortae, a Media ad Hesperium usque Oceanum, dispersae, quae Aquilonem spectant, suntistae: Medi, Graeci, Albani, Venni, Armenii, Dauni, Corzeni, Hippici, Paphlagones, Iberi, qui et Tyrannii, Chalyces, Celtaei, Sauromatae, Galli, Taurii, Basantes, Illyrii, Vaccaei, Ligures, Japyges, Gageni, Latini, qui et Romani, Amaxones, Legestani, Dennageni, Acytini, Mariandeni, Cyrtiani,

48

Καλαβροί, Θρᾷκες, Γάλλοι οἱ καὶ Κελτίβηρες, Μακεδόνες, Ἱλλυρικοί, Ἴστροι, Λυσιτάνιοι, Ἐῤῥεοί, Βρεττανοί, Κῶλοι.

Οἱ δὲ ἐπιστάμενοι αὐτῶν γράμματά εἰσιν οὗτοι· Καππάδοκες, Ἴβηρες οἱ καὶ Τυράννιοι, Ταβαρινοί, Λατῖνοι, οἶς χρῶνται οἱ Ῥωμαῖοι, Σαρμάται, Σπανοί, Σκύθες, Ἕλληνες, Βασταρνοί, Μῆδοι, Ἀρμένιοι.

Ἔστιν δὲ κατὰ μῆκος τὰ ὅρια αὐτῶν ἀπὸ Μηδίας ἕως Γαδείρων βλέποντα πρὸς βορρᾶν, εὖρος δὲ ἀπὸ Ποταμίδος ποταμοῦ ἕως Μαστουσίας τῆς καθ’ ἥλιον. αἱ δὲ χῶραι αὐτῶν εἰσι κατὰ τὰς φυλὰς αὐτῶν αὑται· ἡ Λυχνῖτις, Μηδία, Ἀδριακή, ἀφ’ [*](D) ἧς τὸ Ἀδριακὸν πέλαγος, Ἀλβανία, Γαλλία, Ἀμαζονίς, Ἰταλία, Ἀρμένια μικρά τε καὶ μεγάλη, Θουσκηνή, Καππαδοκία, Λυσιτανία, Παφλαγονία, Μεσσαλία, Γαλατία, Κελτίς, Κολχίς, [*](R 62) Σπανογαλλία, Ἰνδική, Ἰβηρία, Ἀχαί·α, Σπανία ἡ μεγάλη, Βοσπορηνή, Μαιῶτις, Δέρρις, Σαρματίς, Ταυριαννίς, Βασταρνίς, Σκυθία, Θρᾴκη, Μακεδονία, Δελματία, Κολχίς, Θετταλίς, Λοκρίς, Βοιωτία, Αἰτωλία, Ἀττική, Ἀχα·ί·α, Πελοπόννησος, Ἀκαρνία, Ἠπειρῶτις, Ἰλλυρίς.

Ἐνταῦθα καταλήγει τὰ ὅρια τοῦ Ἰάφεθ ἕως Βριττανικῶν νή- [*](P 28) σῶν πάντα τὰ πρὸς βορρᾶν βλέποντα. εἰσὶν δέ αὐτοῖς καὶ νῆσοι

[*](1. Κεντίβηρες V. 2. Βερττανοί PV. 5. Βασταρινοί Ρ. 7. κάτα μῆκος om. V. ibid. Γαδηρῶν RV, Γαδηρηνῶν P. 11. Ἀδριακή] Ἀδριάβη R. 11. Ἀδριατικὸν P. 13. Κολχίς] Κολχοί V. 14, Βοσπορινοί PV. 17. Βοιωτία καὶ Βοιωτία P. ibid. Ἀττική] Ἐττική V.)

Mossinoeci, Connii, Maeotae, Calabri, Thraces, Galli, qui et Celtiberi, Macedones, Illyrici, Istri, Lusitani, Errei, Britanni, Coli.

Qui vero suas norunt literas, hi sunt: Cappadoces, Iberi qui et Tyrannii, Tabarini, Latini, quibus utuntur Romani, Sarmatae, Hispani, Scythae, Graeci, Bastarini, Medi, Armenii. Sunt autem horum fines secundum longitudinem, a Media usque ad Gaderenos Aquilonem spectantes: latitudo vero a Potamide fluvio ad Mastusiara quae orientem spectat. Regiones porro illorum secundum tribus sunt istae: Lychnites, Media, Adriace, a qua raare Adriaticum, Albania, Gallia, Amazonis, Italia, Arraenia major et minor, Thuscene, Cappadocia, Lusitania, Paphlagonia, Messalia, Galatia, Celtis, Colchis, Hispanogallia, India, Iberia, Achaia, Hispania magna, Bosporini, Maeotis, Derris, Sarmatia, Taurianna, Bastarnia, Scythia, Thracia, Macedonia, Delmatia, Colchis, Thessalia, Locris, Boeotia, Aetolia, Attica, Achaia, Peloponnesus, Acarnania, Epirus, Illyris.

Hic finis est limitum seu regionum Japhet usque ad Britannicas insulas, quae omnes ad Aquilonem vergunt. Sed et eorum sunt insulae

49

αὗται· Σικελία, Εὔβοια, Ῥόδος, Χίος, Λέσβος, Κύθηρα, Ζάκυνθος, Κεφαληνία, Ἰθάκη, Κόρσυρα καὶ αἱ Κυκλάδες καὶ μέρος τῆς Ἀσίας τὸ καλούμενον Ἰωνία. ποταμὸς δέ ἐστιν αὐτοῖς Τίγρις, ὁ διορίζων Μηδίαν καὶ Βαβυλωνίαν. ταῦτά ἐστιν τὰ ὅρια τοῦ Ἰάφεθ τοῦ τρίτου υἱοῦ τοῦ πῶε.

Χὰμ δὲ τῷ δευτέρῳ υἱῷ τοῦ Νῶε ἀπὸ Ῥινοκορούρων ἕως Γαδαρηνῶν Αἴγυπτος καὶ πάντα τὰ πρὸς νότον ὑπέπεσαν, πάνυ δοκοῦντα καυματινὰ ὑπάρχειν.

Υἱοὶ Χὰμ τοῦ δευτέρου υἱοῦ Νῶε φυλαὶ λα΄.

89. χοῦς, ἐξ οὑ Αἰθίοπες.
90. Μεσραείμ, ἐξ οὗ Αἰγύπτιοι.
Οὗτος Μεσραεὶμ ὁ Αἰγύπτιος μετέπειτα ἐπὶ τὰ ἀνατολικὰ μέρη οἰκήσας οἰκήτωρ γίνεται Βάκτρων, τὴν ἐσωτέραν Πέρσιδος λέγει Ἄσοα τῶν μεγάλων Ἰνδῶν.

Ἐντεῦθεν τὰ κατὰ τὴν γῆν παράνομα διανενέμηται. ἐφευρετὴς γὰρ οὗτος ἐγένετο κακῆς διακονίας, ἀστρολογίας καὶ μαγείας, ὂν καὶ Ζωροάστρην οἱ Ἕλληνες ἐκάλεσαν. τοῦτον ᾐνίξατο Πέτρος εἰπὼν ὅτι μετὰ τὸν κατακλυσμὸν Πόλιν οἱ ἄνθρωποι ἀσεβεῖν ἤρξαντο.

91. Φούδ, ἐξ οὗ Τρωγλοδύται.
[*](R 64)
92. Χαναάν, ἐξ οὗ Ἄφροι καὶ Φοίνικες.
[*](c)[*](1. Κύφηρα PV. 2. Κόρουρα PV. 6. ἀπὸ] ὑπὸ Ρ. ibid. Ῥινοκουρούρων P. 7. Αἴγυπτος Ρ Αἴγυπτον RV. κακῆς] τῆς κακῆς Ρ. 17. μαγίας PV. 18. Πέτρος] Supra p. 23. D.)

istae: Sicilia, Euboea, Rhodus, Chius, Lesbus, Cyphera, Zacynthus, Cephalenia, Ithaca, Corura, et Cyclades. et pars Asiae, dicta Ionia. Eorum est etiam fluvius Tigris, qui Mediam a Babylonia distinguit. Hi sunt fines Japhet, tertii Noe filii.

Cham autem secundo Noe filio, a Rhinocururis ad Gadarenos usque, Aegyptus, et omnia Austrum spectantia, quae aestu fervere omnino putantur, subjecta sunt.

Ex Cham secundo Noe filio prognatae tribus xxxi.

93. Chus, ex quo Aethiopes.
94. Mesraim, ex quo Aegyptii.

Hic est ïm Aegyptius, qui postmodum versus Orientis plagas habitavit, Bactra deinde incoluit, et citeriorem Persidem Asoa majoris Indiae appellavit.

Hinc deinceps terrarum orbem invasit impietas. Hic enim pravae disciplinae repertor fuit, Astrologiae scilicet ac magiae: quem et Graeci Zoroastrem appellarunt, Hunc Petrus designavit, curo ait, Post diluvium homines impie agere coeperunt.

95. Phud, ex quo Troglodytae.
96. Chanaan, ex quo Afri et Phoenioes.

Chronicon Paschale vol. 1.

50

Υἱοὶ Χοὺς τοῦ Αἰθίοπος τοῦ γενομένου ἐκ τοῦ Χάμ, δευτέρου υἱοῦ τοῦ Νῶε.

97. Σαβά, ἐξ Ἰταβηνοί.
98. Εὐειλάτ, ἐξ οὑ Ἰχθυοφάγοι.
99. Σαβαθά, ἐξ οὗ Ἐλλανοί.
100. Ῥέγμα, ἐξ οὗ Αἰγύπτιοι,
101. καὶ Σαβακαθά, ἐξ οὗ Αἰθίοπες Λίβυες.
102. Υἱοὶ Ῥέγμα υἱοῦ χοῦς τοῦ υἱοῦ Κάμ.
103. Σαβά, ἐξ οὗ Μαρμαρίδες.
104. Δαδάν, ἔξ οὗ Κάροι,
[*](D)
105. καὶ Νεβρὼδ ὁ κυνηγὸς καὶ γίγας, Αἰθίοψ, ἔξ οὑ Μυσοί.

Λέγει γὰρ ἡ γραφή, Χοὺς ἐγέννησε τὸν Νεβρὼδ τὸν κυνηγὸν καὶ γίγαντα Αἰθίοπα οὗτός ἐστιν Νεβρὼδ ὁ γίγας καὶ κυνηγὸς ἐναντίον κυρίου.“ τούτῳ τῷ Νεβρὼδ τὴν βασιλείαν Βαβυλῶνος μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἡ θεία γραφὴ ἀνατίθησι. φησὶ γὰρ ἡ γραφή, ἀρχὴ τῆς βασιλείας αὐτοῦ Βαβυλάν.“ λέγει δὲ περὶ τούτου Πέτρος ὁ ἀπόστολος εἰς τὰ Κλημέντια πῶς ἦρξεν εἰς Βαβυλῶνα ἐν Αἰγύπτῳ κληρωθείς· φησὶ γὰρ Πέτρος, „οὑτος ὁ Νεβρὼδ μετοικήσας ἀπὸ Αἰγύπτου εἰς Ἀσσυρίους, καὶ οἰκήσας εἰς Νίνον πόλιν, ἣν ἔκτισεν Ἀσσούρ, καὶ κτίσας τὴν πόλιν, ἥτις [*](P 29) ἦν Βαβυλῶνος, πρὸς τὸ ὄνομα τῆς πόλεως ἐκάλεσεν. αὐτὸν Νίνον τὸν Νεβρὼδ οἱ Ἀσσύριοι προσηγόρευσαν. οὗτος διδάσκει

[*](7. καὶ Σ. V, Σ. P. ἐξ οὖ P, οὗτοι RV. 12. ἡ γραφή] Genes. X. 8. 9. 17. τὰ Κλημέντια] Conf. Recognit. IV. 29. p. 540.)

Filii Chus Aethiopis, ex Cham secundo Noe filio orti, hi sunt:

106. Saba, ex quo Itabeni.
107. Evilat, ex quo Ichthyophagi.
108. Sabatha, ex quo Ellani.
109. Rhegma, ex quo Aegyptii.
110. Sabacatha, ex quo Aethiopes Libyci.

Filii Rhegma, filii Chus, filii Cham:

111. Saba, ex quo Marmarides.
112. Dadan, ex quo Cari, et

Nembrod venator et gigas, Aethiops, ex quo Mysi, ait enim Scriptura: Et Chus genuit Nemrod venatorem et gigantem Aethiopem. Ηἰc est Nembrod gigas et venator eoram Domino. Huic Nembrod regnum Babylonis post diluvium adscribit sacra Scriptura. Ait enim Scriptura: Principium regni ejus Babylon. Narrat porro Petrus Apostolus in Clementinis, ut ille in Babylone regnaverit, cum in Aegypto sortem suam accepisset: ait enim Petrus: Hic Nembrod cum ex Aegypto ad Assyrios demigrasset, urbemque Ninum, quam Assur condiderat, habitasset, aedificata urbe, quae erat Babylonis, ex eo civitati nomen imposuit. Ipsum vero Nembrod Ninum Assyrii appellarunt. Hic Assyrios ignem

51

Ἀσσυρίους σέβειν τὸ πῦρ. ἔνθεν καὶ πρῶτον αὐτὸν βασιλέα μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἐποίησαν οἱ Ἀσσύριοι τοῦτον, ὂν μετωνόμασαν Νίνον.“ ταῦτα Πέτρος περὶ τούτου.

Αἰγυπτίων πατριαὶ σὺν Μεσραεὶμ τῷ πατρὶ αὐτῶν ὀκτώ. λέγει γὰρ οὕτως· καὶ Μεσραεὶμ ἐγέννησε τοὺς Λουδιείμ.“

113. Λουδιείμ, ἔξ οὗ Λυδοί.
114. Αἰνεμετιείμ, ἔξ οὗ Πάμφυλοι.
115. Λαβιείμ, ἐξ οὐ Λίβυες.
[*](R 66)
116. Νεφθαλιείμ, ἔξ οὗ Φρύγες.
117. Πατρωσονιείμ, ἐξ οὗ Κρῆτες.
[*](B)
118. Χασλωνιείμ, ἐξ οὗ Λύκιοι.
119. Φυλιστιείμ, ἐξ οὗ Μαριανδυνοί.
120. Χαφθοριείμ, ἐξ οὗ Κίλικες.

Χαναναίων δέ εἰσι πατριαὶ σὺν Χαναὰν τῷ πατρὶ αὐτῶν ιβ΄. λέγει γάρ, „Χαναὰν ἐγέννησε τὸν Σιδῶνα πρωτότοκον.“

121. Σιδῶνα, ἔξ οὖ Μυσοί.
[*](V 25)
122. Χετταῖον, ἐξ οὗ Δάρδανοι.
123. Ἰεβουσαῖον, ἐξ οὗ Ἰεβουσαῖοι.
124. Ἀμοῤῥαῖον, ἐξ οὗ Γερμανοί.
125. Γεργεσαῖον, ἐξ οὗ Σαρμάται.
126. Εὐαῖον, ἐξ οὗ Παννώνιοι.
[*](5. λέγει] Genes. X. 13. 10. κριταῖς PV, Κρῆτες m. R. 12. Μαριανδινοί PV. 13. Καφθ. Ρ sola. 15. λέγει] Gen. X. 15. 19. Ἀμμορ. V.)

adorare docuit: unde primus ab iis post diluvium Rex creatus, ac mutato nomine Ninus est appellatus.

Aegyptiorum gentes cum Mesraim horum parente sunt octo: sic enim Scriptura: Et Mesraim genuit Ludiim.

127. Ludiim, ex quo Lydi.
128. Aenemetiin, ex quo Pamphyli.
129. Labiim, ex quo Libyes.
130. Nephthaliim, ex quo Phryges.
131. Patrosoniim, ex quo Cretes.
132. Chasloniim, ex quo Lycii.
133. Phylistiiro, ex quo Marianclini.
134. Caphthoriim, ex quo Cilices.

Chananaeorum vero cum Chanaan eorum patre nationes sunt XII. Scriptura enim dicit: Chanaan genuit Sidonem primogenitum.

135. Sidonem, ex quo Mysi.
136. Chettaeum, ex quo Dardani.
137. Jebusaeum, ex quo Jebusaei.
138. Amorrhaeum, ex quo Germani.
139. Gergesaeum, ex quo Sarmatae.
140. Evaeum, ex quo Pannonii.
52
[*](C)
141. Ἀρουκαῖον, ἐξ οὗ Παίονες.
142. Ἀσενναῖον, ἐξ οὗ Δελμάται.
143. Ἀράδιον, ἐξ οὗ Ῥωμαῖοι οἱ καὶ Κιτιαἴοι.
144. Σαμαραἱον, ἐξ οὗ Λίγυρες.
145. Ἀβαθῆ, ἐξ οὗ Ἀμαθούσιοι.

Οὗτοι κατέχουσιν ἄπο AiyvnTov ἴως τοῦ νοτιαίρυ Ὠκεανοῦ. ol δὲ ἐπιστάμενοι αὐτῶν γράμματα Φοίνικες, Αἰγύπτιοι, Πάμ- φυλοι, Φρύγες.

Καὶ τὰ μὲν ὀιρια τόν υἱῶν τοῦ Χάμ εἰσιν ἀπὸ Ῥινοκορούρων τῆς ὁριζούσης Συρίαν καὶ AlyvnTov καὶ AlSioniuv ἕως Γαδείρων [*](D) τὰ πρὸς νότον. τὰ δὲ ὀνόματα τῶν χωρπ0 ν τοῦ Χ̔́ μ ἐστι ταῦτὰ Αἰγ́υπτος σὺν τοῖς περὶ αὐτ̓͂ ἱν πᾶσιν, Αἰθιοπία ἡ βλέπουσα κατὰ Ἰνδούς, καὶ ἑτέραΑἰθιοπία, ὅθεν ἐκπορεύεται ὁ τῶν Αίθιόπων ποταμὸς ὁ καλοίμενος ΝεΔος ὁ καὶ rήων, Θηβα·ι·ς, Λιβύη ἡ παρεκτείνουσα μέχρι Κυρήνης, Μαρμαρὶς καὶ τὰ περὶ αὐτὴν πάντα , Σύρτις ἔχουσα ἔθνη τρία , Λασαμῶν́ας , Μάκας, Ταυταμαίους, Λιβύη ἑτέρα ἡ ἀπὸ Λέπτεως παρεκτείνουσα μέχρις Ἡρακλεωτικῶν στηλῶν κατέναντι Γαδείρων.

[*](R 68)

Ἔχει δὲ καὶ έν τοῖς κατὰ βορρᾶν μέρεσιν τὰς παραθαλασ- [*](P 30) σιιας, Κιλικίαν, Λυγδονίαν, Καρίαν, Βῖθυν ἂν, Παμφυλίαν,

[*](1. Παίωνες PV. 2. Δαλμάται P. 3. Post Κιτιαῖοι ad- dit Λατῖνοι P. 7. Αἰγύπτιοι om. P. 9. καὶ ora. P. ibid. Ῥινοκουρούρων P. 10. Γαδίρων P. 15. Κυ*ήνῃρ Ducangius , Κορκυρίνης RV. 16. Νασσαμῶνας PV. ἰΙἰΙ Ma- κους Ρ. Conf. Schurzfleisch. Notit. Bibl. Vinar. p. ὢ. 1γ. fiiχρι P. 18. Γαδύρω V, Γαδείων R, Γαδείνω P.)
146. Arucaeum, ex quo Paeones.
147. Asennaeum, ex quo Dalmatae.
148. Aradium, ex quo Romani, qui et Citiaei, Latini.
149. Samaraeum , ex quo Ligures.
150. Abathe, ex quo Amathusii.

Hi quidem ab Aegypto usque ad austraiem Oceanum regiones ob- tinent. Qui vero literas suas norunt, sunt Phoenices, Pamphyli, Phryges.

Fines filiorum Cham protenduntur a regione Rhinocururorum , quae Syriam et Aegyptum, et Aethiopiam usque ad Gades versus Austrum disterminat. Nomina vero regionum Cham ea sunt: Aegyptus cum ad- jacentibus nationibus, Aethiopia, quae Indos spectat, et altera Aethio- pia ex qua oritur Aethiopum fluvius Nilus appellatus, qui et Geon, Thebais, Libya quae ad Cyrenem protenditur, Marmaris cum regioni- bus contiguis, Syrtis quae tribus constat populis, Nassamonibus , Macis, et Tautamaeis , Libya altera , quae a Lepti ad Herculis Columnas e re- gione Gadium porrigitur.

Habet vero in partibus ad Septentrionem pertinentibus maritimas regiones, Ciliciam, Lygdoniam, Cariam, Bithyniam, Paraphyliam, Phry-

53

Φρυγίαν, Λυδίαν τὴν ἀρχαίαν, Πισιδίαν, Καμιλίαν, Τρῳάδα, Φρυγίαν, Μυσίαν, Λυκίαν, Αἰολίαν.

Εἰσὶ δὲ αὐτοῖς καὶ νῆσοι ἐπίκοινοι αὗται· Κόρσυρα, Ταυριαννίς, Ἀστυπάλαια, Κῶος, Λαμπαδοῦσα, Γαλάτη, Χίος, Κνίδος, Γαῦδος, Γόρσυνα, λωβὸς, Νίσυρος, Μελίτη, Κρήτη, Τένεδος, Μεγίστη, Κέρκινα, Γαυλορήτη, Ἴμβρος, Κύπρος, Μῆνιξ, Θήρα, Ἴασος, Σαρδανίς, Κάρπαθος, Σάμος.

Αὑται αἱ νῆσοι ἐπίκοινοι μεταξὺ τοῦ Κὰμ καὶ τοῦ Ἰάφεθ. τὰ κατὰ θάλασσαν γίνονται ὁμοῖ νῆσοι γέ. B Ἔχει δὲ τὰ ὅρια τοῦ Κὰμ καὶ ἑτέρας νήσους, Σαρδανίαν, Κρήτην, Κύπρον.

Ἔχει δὲ ποταμὸν Γηὼν τὸν καὶ παχυβάτορα καλούμενον Νεῖλον καὶ χρυσορόαν, κυκλοῦντα πᾶσαν γῆν Αἰγύπτου καὶ Αἰθιοπίας.

ὁρίζει δὲ μεταξὺ τοῦ Χὰμ καὶ τοῦ Ἰάφεθ τὸ στόμα τῆς ἑσπερινῆς θαλάσσης. αὕτη τοῦ Χὰμ ἡ γενεαλογία, δευτέρου υἱοῦ τοῦ Νῶε.

Εἶτα πάλιν Ἐπιφάνιος, Τῷ δὲ Σὴμ πρώτῳ υἱῷ τοῦ Νῶε ὑπέπεσεν ὁ κλῆρος ὁ ἀπὸ Πέρσιδος καὶ Βάκτρων ἕως Ἰνδικῆς. μῆκος τοῦ κλήρου ἕως Ῥινοκορούρων. κεῖται δὲ αὕτη ἡ Ῥινοκορούρων ἀνὰ μέσον Αἰγύπτου καὶ Παλαιστίνης τῆς ἀντικρὺ κειμένης [*](C) τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης.

[*](1. Καμηλίαν V. Τροάδα P. 2. Αἰωλίαν PV. 4. Χίος] Χῶς P. 5. Γαῦσος P. ibid. Γόρσκυα P. 7. Ἴασσος PV. ibid. Καριαθὸς PV. 9. κϛ΄] κέ V: quod conveniret fortasse, si praecedentia mendis minus foedata essent. 15. ttvrrj P. 19. Ῥινοκουρούρων P bis, Ῥινοκούρων R. ibid. Ῥινοκούρουρα R.)

giam, Lydiam veterem, Pisidiam, Camiliam, Troada, Phrygiam, Mysiam, Lyciam, Aeoliam. Sunt et illis communes insulae hae: Corcyra, Taurianna, Astypalaea, Cous, Lampadusa, Galate, Chius, Cnidus, Gausus, Gorscya, Lesbus, Nisyrus, Melita, Creta, Tenedus, Megista, Cercina, Gaulorete, Imbros, Cyprus, Meninx, Thera, Jassus, Sardania, Cariathus, Samus. Hae sunt insulae Cham et Japhet communes. Insulae maritimae simul sunt xxvi. Habet praeterea Regio Cham alias Insulas, Sardiniam, Cretam et Cyprura.

Habet etiam fluvium Geon, Nilum appellatum, coenum volventem, et auriferum, qui universam ambit Aegyptum, et Aethiopiam. Cham vero et Japhet regiones Hesperii maris ostia disterminant. Atque haec est genealogia Cham secundi Noe filii.

Rursum deinde Epiphanius: Sem primo Noe filio sors obtigit a Perside et Bactris usque ad Indiam. Sortis longitudo usque ad Rhinocururos porrigitur. Rhinocururorum vero regio inter Aegyptum et Palaestinam mari Erythraeo obversam sita est.

54

Υἱοὶ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ Νῶε, φυλαὶ κζ΄.

151. Αἰλάμ, ἐξ οὗ οἱ Ἐλαμῖται.
152. Ἀσσούρ, ἐξ οὗ οἱ Ἀσσύριοι.
153. Ἀρφαξάδ, ἔξ οὗ οἱ Χαλδαῖοι.
154. Λούδ, ἐξ οὗ οἱ Μαζῶνες καὶ Μῆδοι καὶ Πέρσαι.
[*](R 70)
155. Ἀράμ, ἐξ οὗ οἱ Ἐκταί,
156. Εὐηλά, ἐξ οὗ Γυμνοσοφισταί.
157. Καϊνάμ, ἐξ οὗ Ἄραβες.
[*](D)
158. Ἰωβάβ, ἐξ οὗ Φοίνικες.
159. Ὥς, ἔξ οὗ Μαδιναῖοι.
160. Οὕλ, ἐξ οὗ οἱ Λυδοί.
161. Γαθέρ, ἐξ οὗ Γασφηνοί.
162. Μοσόχ, ἐξ οὗ Ἀλασσηνοί.
163. Ἀρφαξὰδ ἐγέννησε τὸν Καϊνάν.
164. Καϊνάν, ἔξ οὗ οἱ Σαρμάται.
165. Σάλα, ἐξ οὗ Σαλαθιαῖοι.
166. Ἔβερ, ἔξ οὗ Ἀλβανοί.
167. Φάλεγ, ἐξ οὗ κατάγεται τὸ γένος Ἀβραὰμ
168. προπάτορος.
169. Ἰεκτάν, ἔξ οὗ Αἰθίοπες.
[*](P 31)
170. Ἐλμωδάδ, ἐξ οὗ οἱ Ἰνδοί.
[*](4. Ἀρφασάδ Vet 14. RV. Αἰκταί οἱ Γ. Ρ. 11. οἱ Λυδοί] Λυδοί P. 12. Γαρφηνοί P. 15 οἱ Σ.] 2. P. 18. προπάτορος] προπάτορ Ἀβραάμ margo V. 21. οἱ om. P.)

Filii Sem primogeniti ISoe filii, ex quo ortae tribus xxvii.

171. Aelam, ex quo Elamitae.
172. Assur, ex quo Assyrii.
173. Arphaxad, ex quo Chaldaei.
174. Lud, ex quo Mazones, et Medi, et Persae.
175. Aram, ex quo Ectae.
176. Hevila, ex quo Gymnosophistae.
177. Cainam, ex quo Arabes.
178. Jobab, ex quo Phoenices.
179. Hos, ex quo Madinaei.
180. Hul, ex quo Lydi.
181. Gather, ex quo Garpheni.
182. Mosoch, ex quo Alasseni.
183. Arphaxad Cainan genuit.
184. Cainan, ex quo Sarmatae.
185. Sala, ex quo Salathiaei.
186. Eber, ex quo Albani.
187. Phaleg, ex quo genus Abraham progenitoris ortum est.
188. Jectan, ex quo Aethiopes.
189. Elmodad, ex quo Indi.
55
190. Σαλέφ, ἐξ οὑ Βακτριανοί.
191. Σαρμώθ, ἐξ οὗ Ἄραβες.
192. Ἰαράχ, ἐξ οὗ Κάμπλιοι οἱ καὶ Χαναναῖοι.
193. Ὀδόῤῥα, ἔξ οὗ Ἀῤῥιανοὶ καὶ Φερεζαῖοι.
194. Αἰζήλ, ἐξ οὗ Ὑρκανοὶ οἱ καὶ Εὐαῖοι.
195. Δέκλα, ἐξ οὗ Κεδρούσιοι οἱ καὶ Ἀμοῤῥαῖοι.
196. Ἀβιμεήλ, ἐξ οὗ Σκύθαι οἱ καὶ Γεργσαῖοι.
197. Σαβαῦ, ἐξ οὗ Ἄραβες ἐσώτεροι.
[*]( B)
198. Οὐφείρ, ἐξ· οὑ Ἀρμένιοι.

Οὑτοι πάντες υἱοὶ Σὴμ τοῦ πρωτοτόκου υἱοῦ Νῶε. πάντων δέ τῶν υἱῶν τοῦ Σὴμ ἡ κατοικία ἐστὶν ἀπὸ Βάκτρων ἕως Ρινοκορούρων τῆς ὁριζούσης Συρίαν καὶ Αἴγυπτον καὶ τὴν ἐρυθρὰν θάλασσαν ἀπὸ στόματος τοῦ κατὰ Ἀρσενοΐτην τῆς Ἰνδικῆς.

Ταῦτα δέ εἰσιν τὰ ἔξ αὐτοῦ γενόμενα ἔθνη· ἁ Ἑβραῖοι οἱ καὶ Ἰουδαῖοι, β΄ Πέρσαι, γ΄ Ἀσσύριοι δεύτεροι, δ΄ Αἱλυμαῖοι, ἑ R Χαλδαῖοι, ϛ΄ Ἀραμοσσυνοί, ζ΄ Ἄραβες οἱ δεύτεροι, ἡ Μῆδοι, c θ΄ Ὑρκανοί, ι΄ Μακαρδοί, ία Κοσσαῖοι, ιβ΄ Σκύθαι, ιγ΄ Σαλαθιαῖοι, ιδ΄ Γυμνοσοφισταί, ἴε Παίονες, ιϛ΄ Ἰνδοὶ πρῶτοι, ιζ΄ Πάρθοι, ιη΄ Ἄραβες ἀρχαῖοι, ιθ΄ Καρμήλιοι, κ΄ Βακτριανοί, κα Ἀῤῥιανοί, κβ΄ Ἰνδοὶ δεύτεροι, κγ΄ Γερμανοί, κδ΄ Κεδρούσιοι, κε Γασφηνοί, κέ Ἑρμαῖοι.

[*](9. Οὐφεῖρ V, Ὀφείρ P. 12. Ῥινοκουρούρων Ρ hic et infra. 14. οἱ om. V. 18. Παίωνες Ρ. 20. Κερδούσιοι P. 21. Γαρφηνοί P.)
199. Saleph, ex quo Bactriani.
200. Sarmot, ex quo Arabes.
201. Jarach, ex quo Camplii, qui et Chananaei.
202. Odorra, ex quo Arriani et Pherezaei.
203. Aezel, ex quo Hyrcani, qui et Evaei.
204. Decla, ex quo Cedrusii, qui et Amorrhaei.
205. Abimeel, ex quo Scythae, qui et Gergesaei.
206. Sabau, ex quo Arabes interiores.
207. Ophir, ex quo Armenii.

Hactenus hi omnes filii Sem primogeniti Noe filii. Omnium vero filiorum Sem habitatio a Bactris usque ad Rhinocururorum regionem, quae Aegyptum et Syriam, et mare Erythraeum a faucibus circa Arsenoiten Indiae extantibus disterminat, protenditur.

Hae sunt gentes ex illo ortae. I Hebraei, qui et Judaei, II. Persae, III. Assyrii secundi, IV. Haelymaei, V. Chaldaei, VI. Aramossyni, VII. Arabes secundi, VIII. Medi, IX. Hyrcani, X. Macardi, XI. Cossaei, XII. Scythae, XIII. Salathiaei, XIV. Gymnosophistae, XV. Paeones, XVI. Indi primi, XVII. Parthi, XVIII. Arabes antiqui, XIX. Carmelii, XX. Bactriani, XXI. Arriani, XXII. Indi secundi, XXIII. Germani, XXIV. Cedrusii, ΧΧV. Garpheni, XXVI. Hermaei.

56

Οἱ δὲ ἐπιστάμενοι αὐτῶν γράμματα Ἑβραῖοι οἱ καὶ Ἰουδαῖοι, Πέρσαι, Μῆδοι, Χαλδαῖοι, Ἰνδοί, Ἀσσύριοι. Ἒστι δὲ ἡ κατοικία τῶν υἱῶν Σὴμ παρεκτείνουσα κατὰ μῆκος [*](D) μέν ἀπὸ τῆς Ἰνδικῆς ἔως Ῥινοκορούρων, πλάτος δὲ ἀπὸ Περσίδος καὶ Βάκτρων ἕως τῆς Αἰθιοπίας καὶ τῆς Κιλικίας Τὰ δὲ ὀνόματα τῶν χωρῶν τῶν υἱῶν τοῦ Σήμ, πρωτοτόκου υἱοῦ Νῶε, ἐστὶν ταῦτα· ἁ Πέρσις, β΄ Βακτριανή, γ΄ Ὑρκανία, δ΄ Βαβυλωνία, ἑ Κορδυαία, ϛ΄ Ἀσσυρία, ζ΄ Μεσοποταμία, ἡ Ἰνδική, ἑ Ἐλυμαΐς, ζ΄ Ἀραβία ἡ ἀρχαία] θ΄ Ἀραβία ἡ εὐδαίμων, ι΄ κοίλη Συρία, ίαι Κομμαγηνή, ιβ΄ Φοινίκη Συρία ἡ ἔξω- τερα.

Τὰ δὲ ἔθνη ἃ διέσπειρε κύριος ὁ θεὸς ἐπὶ τῆς γῆς μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἐν ταῖς ἡμέραις Φαλὲγ καὶ Ἰεκτὰν τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ἐν τῇ πυργοποιίᾳ, ὅτε συνεχύθησαν αἱ γλῶσσαι αὐτῶν, [*](P 32) ἐστὶν ταῦτα· αἰ Ἑβραῖοι οἱ καὶ Ἰουδαῖοι, β΄ Ἀσσύριοι, γ΄ Χαλδαῖοι, δ΄ Μῆδοι, ἑ Πέρσαι, ἑ Ἄραβες πρῶτοι καὶ Ἄραβες [*](V 27) δεύτεροι, ζ΄ Μαδιναῖοι, ἡ Μαδιναῖοι δεύτεροι, θ΄ Ταϊανοί, ι [*](R 74) Ἀλαμοσυνοί, ίαι Σαρακηνοί, ιβ΄ Μάγοι, ιγ΄ Κάσπιοι, ιδ΄ Ἀλβανοί, ἴε Ἰνδοὶ πρῶτοι, Ἰνδοὶ δεύτεροι, ἰέ Αἰθίοπες πρῶτοι, Αἰθίοπες δεύτεροι, ιζ΄ Αἰγύπτιοι καὶ Θηβαῖοι, ἴη Λίβυες πρῶτοι, Λίβυες δεύτεροι, ιθ΄ Χετταῖοι, κ΄ Χαναναῖοι, κα Φε-

[*](5. Βάκτρου RV. Correxit Ducangius. 8. Κορδυλία P. 9. Ἰνδική] addit V ἑ Ἐλυμαεῖς, ζ΄ Ἀραβία ἡ ἀρχαία. 10. Φοινίκια Ρ. ibid. ἡ ἐξωτέρα V, ἑτέρα P. 15. οἱ καὶ Ἰουδαῖοι om. P. 16. Ἄραβες alterum om. P. 17. Ταϊνοί V. 21. καὶ Δίβυες P.)

Qui suas vero norunt literas, Hebraei, qui et Judaei, Persae, Me- di, Chaldaei, Indi, Assyrii.

Porro filiorura Sem habitatio secundura Iongitudinem quidem ab India usque ad Rhinocururos: secundum vero latitudinera a Perside et Bactris usque ad Aethiopiam et Ciliciam porrigitur. Regionum autem filiorum Sem primogeniti Noe filii nomina sunt haec: i. Persis, n. Bactriane, iii. Hyrcania, iv. Babylonia, v. Cordylia, vi. Assyria, vn. Mesopotamia, viii. India, ix. Arabia felix, x. Coelesyria, xi. Commagene, xn. Phoenicia, altera Syria. Populi vero quos Dorainus Deus super terram post diluviura dispersit in diebus Phaleg et Jectan fratris ipsius in turris aedificatione, cum confusae sunt eorum linguae, hi sunt, i. Hebraei, n. Assyrii, m. Chaldaei, iv. Medi, v. Persae, νι. Arabes primi et secundi, vn. Madinaei, viii. Madinaei secundi, ix. Taiani, x. Alamosyni, xi. Saraceni, xii. Magi, xiii. Caspii, xiv. Albani, xv. Indi primi, Indi secundi, xvi. Aethiopes primi, Aethiopes secundi, xvn. Aegyptii et Thebani, xvm. Libyes primi, et Libyes secundi, xix. Chettaei, xx. Chananaei, xxi.

57

ρεζαῖοι, κβ΄ Εὐαῖοι, κγ΄ Ἀμοῤῥαῖοι, κδ΄ Γεργεσαῖοι, κε΄ Ἰεβουσαῖοι, κϛ΄ Ἰδουμαῖοι, κζ΄ Σαμαραῖοι, κη Φοίνικες, κθ΄ Σύροι, λ΄ Κίλικες, λα΄ Καππάδοκες, λβ΄ Ἀρμένιοι, λγ΄ Ἴβηρες, λδ΄ Βεβρανοί, λε΄ [*](B) Σκύθες, λϛ΄ Κόλχοι, λζ΄ Σάννιοι, λη΄ Βοσποριανοί, λθ΄ Ἀσιανοί, μ΄ Ἴσαυροι, μὰ Λυκάονες, μβ΄ Πισίδαι, μγ΄ Γαλάται, μδ΄ Παφλαγόνες, με Φρίγες, μϛ΄ Ἕλληνες οἱ χαἰ Ἀχαιοί, μζ΄ Θετταλοί, μή Μακεδόνες, μθ΄ Θρᾷκες, ν΄ Μυσοί, νᾷ Βέσσοι, νβ΄ Δάρδανοι, νγ΄ Σαρμάται, νδ΄ Γερμανοί, νε΄ Παννώνιοι οἱ καὶ Παίονες, νϛ΄ Νώρικοι, νζ΄ Δελμάται, νὴ Ῥωμαῖοι οἱ καὶ Κίτιοι, νθ΄ Λίγυρες, ξ΄ Γάλλοι οἱ καὶ Κελταῖοι, ξα΄ Ἀκυρτανοί, ξβ΄ Βρεττανοί, ξγ΄ Σπανοὶ οἱ καὶ Τυράννιοι, ξδ΄ Μαυροῖ, ξε΄ Μακουακοί, ξϛ΄ Γετοῦλοι, ξζ΄ Ἄφροι, ξη΄ Μάζικες πρῶτοι, Μάζικες [*](C) δεύτεροι, ξθ΄ Ταράμαντες ἐξώτεροι, ο΄ Βοράδες οἱ καὶ Μάκορες, ὄα Κελτίονες οἱ καὶ Σποράδες, οβ΄ Ναυσθοὶ οἱ καὶ Ναβῶται ἕως τῆς Αἰθιοπίας ἐκτείνουσιν.

Ταῦτά ἐστιν τὰ ἔθνη ὃ διέσπειρεν κύριος ὁ θεὶς ἐπὶ προσώπου τῆς γῆς κατὰ τὰς ἰδίας γλώσσας αὐτῶν οβ΄.

Ἀναγκαῖον καὶ τὰς ἀποικίας τῶν ἐθνῶν καὶ τὰς προσηγορίας αὐτῶν δηλῶσαι καὶ τὰ κλίματα ἀγνώστων ἐθνῶν πῶς οἰκοῦσι

[*](D)[*](1. Γεργεσέοι V. ibid. Ἰεβουσσαῖοι V. 2. Σαρμάται Ρ. 4. Σκύθαι P. 5 Λυκὰωνες PV. 6. Παμφλαγῶνες P. ibid. Ἀρχαῖοι V 9. Παίωνες PV. 10. Κίτιοι V, τίοι P. 11. Βριταννοί P. 13. Γαράμαντες P. 14. Μάκαρες V. 17. τὰς V,)

Pherezaei, xxil Evaei, xxm. Amorrhaei, xxiv. Gergesaei, xxv. Jebu- saei, xxvi. Idumaei, xxvii. Sarmatae, xxviii. Phoenices, xxix. Syri, xxx. Cilices, xxxi. Cappadoces, xxxii. Armenii, xxxiii. Iberes, xxxiv. Bebrani, xxxv. Scythae, xxxvi. Colchi, xxxvii. Sannii, xxxviii. Bosporiani, xxxix. Asiani, xl. Isauri, xli. Lycaones, xlii. Pisidae, xliii. Galatae, xliv. Paphlagones, xlv. Phryges, xlvi. Graeci, qui et Achaei, xlvii. Thessali, xlviii. Macedones, il. Thraces, l. Mysi, li. Bessi, lii. Dardani, liii. Sarmatae, liv. Germani, lv. Pannonii, qui et Paeones, lvi. Norici, lvii. Delmatae, lviii. Romani, qui Citiaei, lix. Ligures, lx. Galli, qui et Celtaei, lxi. Aquitani, lxii. Britanni, lxiii. Hispani, qui Tirannii, lxiv. Mauri, lxv. Macuaci, lxvi. Getuli, lxvii. Afri, lxviii. Mazices primi, Mazices secundi, lxix. Garamantes exteriores, lxx. Borades, qui et Macores, lxxi. Celtiones, qui et Sporades, lxxii. Nausthi, qui et Nabotae, et usque ad Aethiopiam porriguntur.

Hae sunt gentes quas dispersit Dominus Deus super faciem terrae, secundum lxxii. proprias eorum linguas. Operae pretium videtur etiam exponere gentium colonias, earumque nomina, ac ignotorum populorum, quomodo habitent, quique plus aliis

58

καὶ τίς πλεῖον τίνος. ἄρξομαι δὲ διαγράφειν ἀπὸ τῆς ἀνατολῆς καὶ μέχρι δύσεως πῶς οἴκοισι κατὰ τάξιν.

Περσῶν καὶ Μηδῶν ἄποικοι γεγόνασι Πάρθοι καὶ τὸ πέριξ ἔθνη τῆς Εἰρήνης ἕως τῆς κοίλης Συρίας.

Ἀράβων ἄποικοι γεγόνασιν Ἄραβες οἱ Εὐδαίμονες· τούτῳ γὰρ τῷ ὀνόματι προσαγορεύεται Ἀραβία Εὐδαίμων.

[*](R 76)

Χαλδαίων ἄποικοι γεγόνασιν οἱ Μεσοποταμῖται.

Μαδιηναίων ἄποικοι γεγόνασιν οἱ Κιναιδοκολπῖται καὶ οἱ Τρωγλοδῦται καὶ οἱ Ἰχθυοφάγοι. P 33 Ἑλλήνων ἔθνη καὶ προσηγορίαι ε΄, ἁ Ἴωνες, β΄ Ἀρκάδες, γ΄ Βοιωτοί, δ΄ Αἰολεῖς, ἑ Λάκωνες. Τούτων δὲ ἄποικοι γεγόνασι ἁ Ποντικοί, β΄ Βιθυνοί, γ΄ Τρῶες, δ΄ Ἀσιανοί, ἑ Κᾶρες, ἑ Λύκιοι, ζ΄ Πάμφυλοι, ἡ Κυρηναῖοι. καὶ νῆσοι δὲ πλεῖσται, ἐξ ὧν αἱ καλούμεναι Κυκλάδες ία, α΄ Ἄνδρος, β΄ Τῆνος, γ΄ Τίω, δ΄ Νάξος, ἑ Κέως, ϛ΄ Κοῦρος, ζ΄ Δῆλος, ἡ Σίφνος, θ΄ Ῥήναια, ι΄ Κύρνος, ἰέ Μαράθων, ὁμοῦ ια΄.

Εἰσὶ δὲ καὶ ἕτεραι νῆσοι μείζονες ιβ΄, αἵτινες καὶ πόλεις B ἔχουσι πλείστας, αἱ καλούμεναι Σποράδες, ἐν αἷς ἀπῳκίσθησαν

[*](1. πλεῖον] Fort. πλησίον. ib. γράφειν P. 4. Εἰρήνης] Κυρήνης m. R. 8. Μαδινέων P. ibid. Κηναιδοκολπεῖται V, Κηνδοκολπῖται P. 11. Αἰωλεῖς PV. 13. Ἀδιανοί P. 16. τίνος PV. ibid. Καίω PV. ibid. Κοῦρος] Σκῦρος ut videtur. 17. Ῥήναια] Νηραία PV. ibid. Μαράθων] Immo Μαραθοῦσσα. 20. πλείστας m. RV, πλεῖσται P.)

terras possideant. Scribere porro aggrediar ab Oriente, usque ad Occidentem, et ut quique habitent, ordine servato. Persarum et Medorum coloni sunt Parthi, et populi qui circa Cyrenem circumjacent usque ad Coelesyriam.

Arabum coloni sunt Arabes Felices: hoc enim nomine Arabia Felix nuncupatur. Chaldaeorum extitere Mesopotamitae.

Madineorum coloni fuere Cendocolpitae, et Troglodytae et Ichthyophagi.

Graecorum populi et nomina v. i. Iones, II. Arcades, m. Boeoti, iv. Aeoli, v. Lacones.

Horum coloni fuere, i. Pontici, n. Bithyni, iii. Troes, iv. Adiani, v. Cares, vi. Lycii, vii. Pamphyli, viii. et Cyrenaei. Sunt et insulae plurimae, ex quibus eae, quae vocantur Cyclades xi. i. Andros, n. Tinos, m. Tio, iv. Naxus, v. Cea, vi. Curors, vii.

Delus, viii. Sephnus, ix. Nerea, x. Cyrnus, xi. Marathon. Sunt et aliae majores insulae xii. quae plures civitates habent, Sporades appellatae, in quibus habitant Graecorum coloni. Sunt autem hae,

59

Ἕλληνες. εἰσὶ δὲ αὗται· ἁ Εὔβοια, β΄ Κρήτη, γ΄ Σικελία, δ’ Κύπρος, ἑ Κῶος, ϛ΄ Σάμος, ζ΄ Ῥόδος, ἡ Χίος, θ΄ Θάσος, ι΄ Λῆμνος, ία λωβὸς, ιβ΄ Σαμοθρᾴκη. Εἰσὶ δὲ ἀπὸ τῶν Βοιωτῶν Εὔβοια, ὡσπερ ἀπὸ τῶν Ἰώνων V Ἰωνίδες πόλεις ἰέ ὀνομασταὶ· εἰσὶ δὲ αὗται ἁ Κλαζομεναί, β΄ Μιτυλήνη, γ΄ Φώκαια, ὁ Πριήνη, ε΄ Ἐρυθραί, ϛ΄ Σάμος, ζ΄ Τέως, ἡ Χίος, θ΄ Κολοφών, ι΄ Ἔφεσος, ία Σμύρνα, ιβ΄ Πέρινθος, ιγ΄ Χαλκηδών, ιδ΄ Βυζάντιον, ἵει Πόντος, ιϛ΄ Ἄμισσος. Ῥωμαίων τῶν καὶ Κιτιαίων ἤτοι Λατίνων κεκλημένων ἔθνη C καὶ ἀποικίαι εἰσὶ τέσσαρες, ἁ Τοῦσκοι, β΄ Ἀβηλλήσιοι, γ΄ Κάλαβροι, δ΄ Λουκανοί, Ἄφρων ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶ πέντε, ἁ Νεβδηνοί, β΄ Κνῆθοι, γ΄ Νουμίδες, δ΄ Νασαμῶνες, ε' Σαιοί.

Ἐἰσὶ δὲ αὐτοῖς καὶ νῆσοι πέντε, α(??)τινες Πόλεις ἔχουσιν. εἰσὶ δὲ αὗται· ἁ Σαρδανία, β΄ Κόρσικα, γ΄ Γῆρβα ἡ νῦν καλουμένη Μήνιγγα, δ΄ Κέρκινα, ἑ Γάλατοι.

Μαύρων ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶν τρεῖς, ἁ Μωσουδαμοί, β΄ Τησπιτανοί, γ΄ Σαρίνσης.

Σπανῶν τῶν καὶ Τυρινίων, καλουμένων δὲ Ταῤῥακονη-

[*](3. Λίμνος PV. 5. Ἰωνήδες V, Ἰωνία P. ib. ἰέ m. RPV, δέκα R. 6. Πριΐνη PV. 9. Κητηαίων PV. 10. Ἀβηλλήσιοι Ἀμηλλήσιοι R, Ἀπηλλήσιοι P. ib. Κώλαβροι RV. 11. Λουκιανοί PV. 12. Ἀφ’ ὧν ρ V, Ἀφ’ ὦν R. 16. Μένηγγα PV. 17. Μωσουλαμοί P. 18. Τησπιτανοί] Τηγζητανοί P. ibid. Σαρίνσης] Σαρίνεοι P. 19. καὶ om. Ρ. ib. Ταρακον. V, Παρακον. R.)

i. Euboea, ii. Creta, m. Sicilia, iv. Cyprus, v. Cous, vi. Samus, vii. Rhodus, vm. Chius, ix. Thasus, x. Lemnus, xi. Lesbus, xii. Sa- mothrace.

Sunt etiam Boeotorum (coloniae) Euboea, quemadmodum et Ionum Ionia. Civitates celebriores xvi. hae sunt: i. Clazomenae, ii. Mitylene, iii. Phocaea, iv. Priene, v. Erythrae, vi. Samus, vii. Teos, viii. Chius, ix. Colophon, x. Ephesus, xi. Smyrna, xn. Perinthus, xiii. Chalcedon, xiv. Byzantium, xv. Pontus, xvi. Amissus. Romanorum vero et Ceteaeorum, seu eorum qui Latini appeliantur, populi et coloniae sunt iv. i. Tusci, ii. Apulienses, iii. Calabri, iv. Lucani.

Afrorum populi et coloniae sunt v. i. Nebdeni, n. Cnethi, m. Numides, iv. Nasamones, v. Saei.

Sunt et iis insulae v. quae urbes habent: eae autem sunt, i. Sardinia, n. Corsica, m. Gerba, quae hodie Meninx appellatur, iv. Cercina, v. Galati.

Maurorum gentes et coloniae m. sunt, i. Mosulami, n. Tigsitani, iii. Sarinei.

Hispanorum Tyriniorum, qui Tarraconnenses appellantur, populi et

60

σίων, ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶν ἑ, ἁ Λυσιτανοί, β΄ Βαιτικοί, γ΄ Αὐτρίγονοι, δ΄ Βάσκονες, ἑ Καλλαϊκοὶ οἱ καλούμενοι Ἄστορες.

Γάλλων δὲ τῶν καὶ Ναρβουσίων καλουμένων ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶν δ΄, ἁ Λουγδουνοί, β΄ Βελικοί, γ΄ Σικανοί, δ΄ Ἐδνοί.

Γερμανῶν ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶν ε΄, ἁ Μαρκόμαλοι, β΄ Βαρδουλοί, γ΄ Κουαδροί, δ΄ Βεριδοί, ε΄ Ἑρμοελοί.

Σαρμάτων ἔθνη καὶ ἀποικίαι εἰσὶ δύο, ἁ Ἁμαξόβιοι, β΄ Γραικοσαρμάται.

[*](P 34)

Δέον γνῶναι καὶ τὰ κλίματα τῶν ἀγνώστων ἐθνῶν καὶ τὰ ὀνομαστὰ ὄρη καὶ τοὺς ἐπισήμους ποταμούς. ἄρξομαι διαγράφειν περὶ τῶν ἐθνῶν ἀπὸ τῆς ἀνατολῆς καὶ μέχρι δύσεως ὅπως οἰκοῦσιν.

Ἀδιαβηνοὶ καὶ Ταϊανοὶ πέραν οἰκοῦσι τῶν Ἀράβων.

Ἀλαμοσσυνοὶ ἐσώτεροί εἰσιν τῶν Ἀράβων.

Σακκηνοὶ πέραν τῶν Ταϊανῶν.

Ἀλβανοὶ πέραν τῶν Κασπιανῶν πυλῶν οἰκοῦσιν.

Μαδιανισταὶ οἱ μείζονες, οἱ πολεμηθέντες ὑπὸ Μωϋσέως, ἐντὸς τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης οἰκοῦσιν.

[*](B)

Ἡ μικρὰ δὲ Μαδιάμ πέραν ἐστὶν τῆς ἐρυθρᾶς θαλά.σης,

[*](2. Βάσκονις V. ib. Καλλιακοὶ RV. ib. Ἄσπορες RV. 3. Γάλλων] τ’ ἄλλων V, ἄλλων P. ib. καὶ Ναρβουσίων Ducangius, Κεναρβουσίων RV. 4. Ἐδνοί] Ἐδουοί Psola. 6. Ἐρμοεολοί V. 8. Γρεκοσ. PV. 9. καὶ τὰ] τὰ P. 10. διαγράφειν] δὲ γράφειν P, δὲ διαγράφει,, m. R. 13. Ἀδαβηνοὶ V. ib. Ταϊνοὶ V. 15. Ταϊανῶν] Ταηινῶν V. 17. Μαδιανιταὶ P sola. 19. Οἱ P.)

coloniae sunt v. i. Lusitani, n. Baetici, m. Autrigoni, iv. Vascones, v. Callaeci, qui vocantur Astures.

Aliorum vero Narbonensium appeliatorum populi et coloniae sunt iv.

i. Lugduni, ii. Velici, m. Sicani, iv. Hedui. Germanorum nationes et coloniae v. sunt, i. Marcomali, II. Varduli, iii. Quadri, iv. Veridi, v. Hermoeli.

Sarmatarum populi et coloniae sunt ii. i. Hamaxobii, ii. Graecosarmatae.

Ignotarum etiam gentium praestat nosse regiones, celebresque montes, et insignes fluvios. De populis porro scribere aggrediar, ducto ab Oriente usque ad Occidentem, prout habitant, initio.

Adiabeni et Tajani ultra Arabes habitant.

Alamossyni citeriores sunt Arabibus.

Sacceni ultra Taianos.

Albani ultra Caspias portas habitant.

Madianitae majores, qui a Moyse devicti sunt, cis mare Erythraeum degunt.

61

πλησίον Αἰγύπτου, ὅπου ἐβασίλευσε Ῥαγουὴλ ὁ πενθερὸς Μωὐ̓- σίως.

πέραν τῶν Καππαδοκῶν εἰς τὰ δε·ξιὰ οἰκοῦσιν Ἀρμένιοι καὶ 7βηρες καὶ Βεῤῥανοὶ καὶ Σκύθες καὶ Κόλχοι καὶ Βοσποριανοί. όοἱ δὲ καλούμενοι Σάλλοι, οἱ καὶ Σανῖται κεκλημένοι, οἱ ἕως τοῦ Πόντου ἐκτείνοντες, ὅπου ἐστὶν ἡ παρεμβολὴ ""AvjuQog καὶ Σεβα- στόπολις καὶ ὁ Tooov λιμὴν καὶ Φάσις ποταμός, ἕως τοῦ Τρα- [*](R 80) πεζοῦντος ἐκτείνει τὰ ἔθνη ταῦτα.

Ὄρη δέ εἰσιν ὀνομαστὰ ιβ , ἁ Λίβανος ἐν Συρίᾳ, βι Καυ- [*](C) 1Οκάσιον ἐν Σκυθίᾳ, γ Ταῦρος ἐν Κιλικίᾳ, δ Ἄτλας ἐν τῇ Λιβύῃ τῇ ἐξωτέρᾳ , ἑ Παρνασὸς ἐν Φωκίδι, γ Κιθαιρὼν ἐν Βοιωτίᾳ, ζ Ἑλικῶν ἐν Τελμισσῷ, ἡ Παρθένιον ὲν τῇ Θρᾴκῃ, θ Νύσ- σος τὸ Σίνα ἐν τῇ IdQaftla , ι Λυκαβηττός ἐν Χίῳ , ία Πίννιον έν Tfj Ἰταλίᾳ, ιβ νΟλιμπος ἐν Μακεδονίᾳ.

Δεδειγμένων τῶν ὀνομαστῶν ὀρέων δέον καὶ τοὺς ἐπισήμους ποταμοὺς ἐξειπεῖν τοὺς ἀποχέοντας εἰς τὴν θάλασσαν. ποτα V μοὶ γάρ εἰσιν ὀνομαστοὶ μ ’ ἁ Ἰνδὸς ὁ καὶ Φεισὼν, β Νεῖλος ὁ καὶ Γήων, γ Τίγρις, δ Εw̓ράτης, ἑ Ἰορδάνης, ἑ Κήφινσος, ζ Τάναἰ·ς, ἡ Ἰσμηνός, θ Ἐρύμανθος, ι Ἅλυς, ία Ἀσωπός, ωιβ Θερμώδων, ιγι Ἐρασῖνος, tS’cPttog, ἴε Δ̓λφειός, ιγ Βορυ- [*](D) σθίνης, ιζ Ταῦρος, ἴη Εὐρώτας, ιθ Μαίανδρος, x Elofiog,

[*](7. Οῖσσου PV. 11. ἔξω ἔρᾳ V, δεῦ ἔρα P. 12. τῇ om. P. 13. τὸ om. P. ἰὸ. ty} om. P. ἰὸ. Λυκαβητὸς V, Λυκαβιτὸς Ρ. 15. δέον om. P, post ποταμοὺς interpolato (δεῖ). 17. Φήσων V, 18. Ἰωρδάνης P. ib. Κίφινσος PV. 19. Τανάης PV. 2. Ἄλφιός PV. ἰ5ἰd. Βορυνθίνης RV. 21. Μέανδρος PV.)

Minor vero Madiam ultra mare Erythraeum jacet, juxta Aegyptum, Rhaguel Moysis socer regnavit.

Ultra Cappadoces ad dextram habitant Armenii, et Iberes, et Ber- rani, et Scythae, et Colchi, et Bosporiani. Qui vero dicuntur Salli, qui et Sanitae vocantur, ad Pontum usque protenduntur , ubi sunt Ca- stra Asparus, et Sebastopolis , et Hoessi portus, Phasisque fluvius: us- que ad Trapezuntem gentes illae porriguntur.

Sunt vero xii. montes celebriores. i. Libanus in Syria, Π. Cauca- sus in Scythia, iii. Taurus in Cilicia, iv. Atlas in Libya secunda, v. Parnassus in Phocide, vi. Cithaeron in Boeotia, vn. Helicon in Tel- misso, vin. Parthenius in Thracia, ix. Nyssus, Sina in Arabia, x. Ly- cabitus in Chio, xi. Appenninus in Italia, xii. Olympus in Macedonia.

Montibus celebrioribus enumeratis, recensendi sunt insignes fluvii qui in mare influunt. Sunt autem celebres fluvii xl. i. Indus, qui et Phison, ii. Nilus, qui et Geon, m. Τ1.π̀s, iv.

Euphrates, v. Jordanis, vi. Cephissus, vn. Tanais, vm. Isminus, ix. Erymanthus, x. Halys, xi. Asopus, xii. Thermodon, xm. Erasinus, xiv. Rius, xv. Alpheus, xvi. Borysthenes, xvn. Taurus, xvin. Eurotas, xix. Meander, xx. Her-

62

κα΄ Ἄξιος, κβ΄ Πυραμὸς, κγ΄ Βοῖος, κδ΄ Ἕβρος, κε Σαγάριος, κέ Ἀχελῶος, κζ΄ Πηνειός, κη΄ Εὔηνος, κθ΄ Σπερχειός, λ΄ Κάϋστρος, λα΄ Σιμόεις, λβ΄ Σκάμανδρος, λγ΄ Στρυμών, λδ΄ Παρθένιος, λέ Ἴστρος, λϛ΄ Βαῖτις, λζ΄ Ῥῆνος, λη΄ Ῥοδανός, λθ΄ Ἠριδανός, μ΄ Θούβηρις ὁ νῦν καλούμενος Τίβερις.

Ἔδοξέ μοι καὶ τὰς ἐπισήμους πόλεις τῶν ἑπτὰ κλιμάτων ἔξειπεῖν.

[*](P 35)

Α΄. Κλίματος πρώτου Λιβύης τῆς ἐν τῇ Αἰγύπτῳ, Νιγρης μητρόπολις Αἰθιοπίας τῆς ἐν τῇ αὐτὴ Αἰγύπτῳ, ἁ Μερόη, β΄ Πτολεμα·ί·ς, γ΄ Ἀραβία, δ΄ Μοῦζα.

Β. Κλίματος δευτέρου Αἰγύπτου Διόσπολις μεγάλη, Συήνη, Ἀμμωνιακή, Ὤασις μεγάλη.

Γ΄. Κλίματος τρίτου Μαυρπανίας Ὀππιδάνεον, Ἀφρική, Καρχηδών, Ἀδράμυστος· Κυρήνης Ἀρσινόη, Πτολεμα·ί·ς, Ταύ- [*](R 82) χεῖρα, Ἀπολλωνία, Κυρήνη· Αἰγύπτου, Παρατόνιον, Ἀλεξάνδρεια μεγάλη, Πηλούσιον, Μέμφις, Πτολεμαῒς Ἑρμείου· Συρίας Ἰουδαίας Καισάρεια, Ἀσκάλων, Τιβεριάς, Νεάπολις, [*](B) Σεβαστή, Σκυθόπολις, Αἰλία · Ἀραβίας Πετραίας Πέτρα, Μήδαβα, Βόστρα · Βαβυλῶνος Τερηδών.

[*](1. Ἔξιος R. ibid. Εὖρος P, Εὔρων V, Εὖρον R. 2. Πίννιος PV. ib. Εὔκνος PV. ib. Σπέρχιος PV. 3. Στύρμων RV. 4. Βέττης PV. 5. Ἰριδανὸς PV. 6. τὰς om. P. 9. αὐτῇ om. V. ib. Μερωί PV. 11. Συήνη] Σωίνη PV. 14. Ἀρσυνόη P. ib. Ταύχειρα] Ταυχηρά V, Ταυχιστά P. V. Wesseling. ad Antonin. p. 67. 17. Ἀρκαλὼν R, Ἀσκάλων m. R. 19. Μείδαβα P. ibid. Τεριδών PV.)

mus, xxi. Axius, xxn. Pyramus, xxiii. Danubius, xxiv. Hebrus, xxv. Sagarius, xxvi. Achelous, xxvii. Pinnius, xxviii. Eucnus, xxix. Sperchius, xxx. Caystrus, xxxi. Simois, xxxii. Scamander, xxxiii. Strymon, xxxiv. Parthenius, xxxv. Ister, xxxvi. Bettis, xxxvii. Rhenus, xxxviii. Rhodanus, xxxix. Eridanus, xl. Thuberis, qui nunc Tiberis appellatur. Operae pretium videtur praeterea inclytas urbes septem climatum recensere.

I. Primi climatis Libyae in Aegypto, Nigre Metropolis Aethiopiae, quae est in ipsa Aegypto. i. Meroe, n. Ptolemais, m. Arabia, iv. Muza. II. Secundi climatis Aegypti, Diospolis magna, Soine, Ammoniace, Oasis magna.

III. Climatis tertii Mauritaniae, Oppidaneum, Africa, Carthago, Adramystus, Cyrene, Arsynoe, Ptolemais, Tauchista, Appolonia, Cyrine. Aegypti, Paratonion, Alexandria magna, Pelusium, Memphis, Ptolemais Hermii, Syriae Judaeae Caesarea, Ascalon, Tyberias, Neapolis, Sebaste, Scythopolis, Aelia. Arabiae Petraeae, Petra, Midaba, Bostra. Babylonis, Teridon.

63

A, Κλίματος τετάρτου Συρίας κοίλης, Ἀντιόχεια, Ἄι ρκα, cItgdnoktg, Σελεύκεια, Ἀπάμεια , Αἰμ́ισα , Σαμόσατα , Παλ- οποταμίας Νισίβι, Σελεύκεια· Βαβυλῶνος Βαβυλῶνα· Ἀσ- MtoonoTa iiag Nlotpi, 2iiktvy.ua* Bafivkuivog Bafivkwva’ Ao- Sovgiag Νίνος, Ἄρβηλα, Κτησιφῶν· Σουσιανῆς Σοῦσα · Mrj- Siag Ἐκβάτανα , Ἀρσακία. Ξ. Κλίματος πέμπτου πόλεις ἐπίσημοι Ἰταλίας Νεάπολις, cP(6/.trj, Ηοτίολοι · Σικελίας Μεσσήνη · Θρᾴκης Αἶνος, Φι- ῲπον́πολις, Ἀ̣δριανούπολις, Τραἰ·ανούπολις, ’Δβδηρα, Hgo- C xovrjoog , Πείρινθος, Θάσος νῆσος, Σαμοθρᾴκη νῆσος, Χε- ρένωος, ΚοΔα, Σηστός · Μακεδονίας Δυράχιον, Θεσσαλο- νίκη, Ἀμφίπολις , Ἡράκλεια , Ἐδωα , Πέλλα, Φίλιπποι, Κα- σ,ωρεω , Λάρισσα, Ἀπολλωνιάς, Δ̓δριανούπολις · Δαλμα- ῳς Ἐπίδαυρος. Ἑλλάδος Ἀργὸς· Βιθυνίας Νικομήδεια, Ἀπά- ISlAtta, Ἰουλιούπολις, Νίκαια · Ἀσίας μεγάλης Κύζικος, Ἀλε- hί -̓͂δρεια Τρῳάς , Λάμψακος , Πέργαμος, Σμύρνα , Τένεδος, ν λοιι Ἄγκυρα, Σάρδη, Ἱερόπολις, Ἀπάμεια, Κιβύρα, Mi- τνλτ́νη νῆσος, Χίος νῆσος · Γαλατίας Σινώπη , Πομπηιούπο- ktg , Ἀντιόχεια , Πισιδία , Ἄγκυρα , Γέρμια , Ταύνιον , Πισσι- I> ZOvovvTa, Λύστρα · Παμφυλίας Ὕπαιπα · Καππαδοκίας Κώ- 14. Άπαμία PV. ib. Σαμώσατα PV. Ι Νήσιβι PV. Μηδείας PV. 8. Ποτίολοι om. P. , Mεσίνη P. 9. Προι- ὼησὸς P. 10. Πήρινθος V, Πέρινθος P. ἰΙ. Θάσσος PV, Θεσψς R. 11. KvXaPV. ἰ5. Σειστός P, Σιστός V. ib. Δυὀ- 8hιον Ρ sola. 12. Πέλα P. 13. Ἀπωλονίας PV. 17. Κη- (JvQaPV. 18. Γαλατείας PV. 19. Πισσηδία PV. 20. "iVrs- na PV. IV. Quarti climatis, Coele - Syriae , Antiochia, Arca, Hierapolis, Seleucia, Apamia, Aemisa, Samosata, Palmyra, Arabes, Heliopolis, Da- mascus, Zeagma. Arabiae Mesopotamiae, Nesibis, Seleucia. Babylonis, Babylona. Assyriae Ninus , Arbela , Ctesiphon. Susianae , Susa. Me- diae, Ecbatana, Arsacia. V. Quinti climatis urbes insigniores. Italiae, Neapolis, Eoma. Si- ciliae, Messana. Thraciae, Aenus, Philippopolis , Hadrianopolis , Tra- janopolis, Abdera, Proeconesus, Perinthus, Thassus insula, Samothrace insula, Cherronesus, Cyla, Sestus. Macedoniae, Dyrrachium, Thessa- lonice, Amphipolis, Heraclea, Edessa, Pella, Philippi , Cassandria, La- rissa, Apolloniae, Hadrianopolis. Dalmatiae, Epidaurus. Helladis, Ar- gos. Bithyniae, Nicomedia, Apamea, Juliopolis, Nicaea. Asiae majo- ris, Cizycus, Alexandria, Troas, Lampsacus, Pergamus, Smyrna, Te- nedus, Ezali, Ancyra, Sardis, Hierapolis, Apamia, Cebyra, Mitylene insula , Chios insula. Galatiae , Sinope , Pompeiopolis , Antiochia , Pisi- dia, Ancyra, Germia, Taunium, Pessinus, Lystra. Pamphyliae Hype-

64

μανα, Ἀμάσεια, Καισάρεια, Μάζακα, Μηλιτίνη, Εἰκόνιον, Νικόπολις, Νεοκαισάρεια, Σάταλα· Ἀρμενίας μεγάλης Κολχίς.

ϛ΄. Κλίματος ἕκτου Λογδοῦνος, Δαλματίας Σαλῶναι· Καππαδοκίας Τραπεζοῦντα· Ἰταλίας Ῥάβεννα, Ἀκυληία· Μυσίας τῆς κάτω Ὀδησσός, Δορόστολος· Θρᾴκης Ἀπολλωνιάς, Ἀγχία- [*](R 84) λος, Βυζάντιον· Χερσονήσου Ἐλαιοῦς, Καλχηδών, Ἡράκλεια, Ἄμαστρα· Ἀσίας μικρᾶς Τένεδος· Γαλατίας Ἀμισός.

Ζ΄. Κλίματος ἑβδόμου τοῦ διὰ Βορυσθένους * *.

[*](P 36)

Περὶ ἀστρονομίας.

Ἐν τοῖς χρόνοις τῆς πυργοποιίας ἐκ τοῦ γένους του Ἀρφαξὰδ ἀνήρ τις Ἰνδὸς ἀνεφάνη σοφὸς ἀστρονόμος, ὀνόματι Ἀνδουβάριος, ὃς καὶ συνεγράψατο πρῶτος Ἰνδοῖς ἀστρονομίαν.

Ἐγεννήθη δὲ καὶ ἄλλος ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Σήμ, χοῦς ὀνόματι, ὁ Αἰθίοψ, ὅστις ἐγέννησεν τὸν Νεβρὼδ γίγαντα τὸν τὴν Βαβυλωνίαν κτίσαντα, ὃν λέγουσιν οἱ Πέρσαι ἀποθεωθέντα καὶ γενόμενον ἐν τοῖς ἄστροις τοῦ οὐρανοῦ, ὅντινα καλοῦσιν Ὠρίωνα.

οὗτος ὁ Νεβρὼδ πρῶτος κατέδειξε τὸ κυνηγεῖν καὶ χορηγεῖν [*](B) πᾶσι θηρία εἰς βρῶσιν· καὶ ἐπρώτευε Περσῶν.

Ἐκ δὲ τῆς αὐτῆς φυλῆς τοῦ Σὴμ τῆς κρατησάσης Συρίαν

[*](1. Ἀμασία, Κεσσάρεια PV. 2. Κόλχης PV. 4. Ῥάβαινα PV. Ὀἀυσσὸς PV. ib. Δωρόστολος P. 6. Ἐλέους PV. 8. τοῦ om. P. Post Βορυσθένους indicavi lacunam. 10. Ἀρφαχσὰδ V, Ἀρφασὰδ R. 17. καὶ χορηγεῖν om. P.)

pa. Cappadociae Comana, Amasia, Caesarea, Mezaca, Melitene, Iconium, Nicopolis, Neocaesarea, Satala. Armeniae majoris, Colchis.

VI. Sexti climatis, Lugdunum. Dalmatiae, Salonae. Trapezus. Italiae, Ravenna, Aquileia. Mysiae inferioris, Odyssus, Dorostolus. ThracLo, Apollonias, Anchialus, Byzantium. Chersonesi, Eleus, Calchedoi, Heraclea, Amastra. Asiae minoris, Tenedus. Galatiae, Amisus.

VII. Climatis septimi, per Borysthenem.

De Astronomia.

Iis temporibus, quibus Turris condebatur, quidam Indus extitit, ex stirpe Arphaxad, sapientiae laude, et Astronomiae cognitione clarus, nomine Andubarius, qui primus apud Indos de Astronomica discipiina libros conscripsit.

Natus est praeterea alius ex tribu Sem, Chus appellatus, genere Aethiops, ex quo progenitus Nembrod gigas, Babylonis conditor, quem aiunt Persae inter Deos fuisse relatum, ac inter coelestia astra conspici, huncque Orionem nuncupant. Hic Nembrod ferarum ad escam venationem primus docuit, Persisque primus imperavit.

Ex eadem tribu Sera, primogeniti Noe filii, in Syria ac Perside,

65

καὶ τὴν Πέρσιδα καὶ τὰ λοιπὰ μέρη τῆς ἀνατολῆς τοῦ πρώτου υἱοῦ τοῦ Νῶε ἐγεννήθη καὶ ἀνεφάνη ἄνθρωπος γιγαντογενής, ὀνόματι Κρόνος, ἐπικληθεὶς ὑπὸ Δάμνου τοῦ ἰδίου πατρὸς εἰς τὴν ἐπωνυμίαν τοῦ πλάνητος ἀστέρος. ἐγένετο δὲ δυνατὸς οὗτος, ὅστις πρῶτος κατέδειξε τὸ βασιλεύειν ἤτοι ἄρχειν καὶ κρατεῖν τῶν ἄλλων ἀνθρώπων· καὶ ἐβασίλευσεν αὐτὸς πρῶτος τῆς Ἀσσυρίας ἔτη πολλά, καὶ ὑπέταξε πᾶσαν τὴν γῆν Πέρσιδος ἀπὸ τῆς Ἀσσυρίων ἀρξάμενος. ἦν δὲ φόβον ἔχων πρὸς πάντας, ὡς πολέμιος [*](C) καὶ ἀναιρῶν πάντας· ὅστις εἶχε γυναῖκα τὴν Σεμίραμιν τὴν καὶ Ῥέαν καλουμένην παρὰ Ἀσσυρίοις διὰ τὸ καὶ αὐτὴν εἶναι ὑπερήφανον καὶ ἀλαζόνα. ἦν δὲ καὶ αὐτὴ ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Σὴμ τοῦ υἱοῦ Νῶε. ἔσχεν δὲ υἱὸν ὁ Κρόνος ὀνόματι Πῖκον, ὅστις ἀπὸ τῶν γονέων ἐκλήθη Ζεὺς εἰς ὄνομα καὶ αὐτὸς τοῦ πλανήτου ἀστέρος. ἔσχε δὲ καὶ ἄλλον υἱὸν ὁ αὐτὸς Κρόνος ὀνόματι Νίνον· ἔσχε δὲ καὶ θυγατέρα ὀνόματι Ἥραν. ἔλαβεν δὲ γυναῖκα Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς τὴν ἰδίαν αὑτοῦ ἀδελφὴν τὴν Ἥραν, ἣν καὶ Ζυγίην Νέμεσιν ἐκάλουν τινὲς εὐχαριστοῦντες αὐτῇ ὡς ἀγαθῇ καὶ δίκαια πάντα θελούσῃ· ἔξ ἧς ἔσχεν υἱὸν Πῖκος ὁ καὶ Ζεύς, ὃν ὠνόμασε Βῆλον διὰ τὸ ὀξύτατον εἶναι τὸν παῖδα. ὁ δὲ D προπάτωρ Κρόνος ἐάσας τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν Πῖκον ἐν τῇ Ἀσσυρίᾳ καὶ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα Ῥέαν τὴν καὶ Σεμίραμιν μετὰ τοῦ Πίκου

[*](1. μέρη Anonymus ante Malalam p. 17. 14. μέχρι P, μέχρις V. 3. Δόμνου P sola, Οὐρανοῦ Anon. 5. κατεδείξατο β. P. 9. Σεμιραμὴν PV plerumque. 10. τὸ καὶ] καὶ τὸ P. 11. ἀλαζῶνα PV. 15. θυγατέρα] θυγατέραν PV. ib. ἔλαβεν—Ἥραν om. P. 18. Πῖκος m. R, Νίνος PV. ib. ὁ καὶ] καὶ ὁ P. 19. τὸ om. P. 21. καὶ alterum om. P.)

caeterisque regionibus ortum spectantibus regnante, ex gigantum prosapia procreatus vir floruit, Chronus seu Saturnus appellatus, cui id nominis a Domno patre inditum de errantis astri nomenclatura. Hic porro cum esset admodum potens, regnandi ac imperandi, hominesque sibi alios subjiciendi artem primus edocuit: ipseque primus annos multos in Assyria regnavit, tota deinde Perside, initio ab Assyriis facto, imperio suo subjecta, cum ab omnibus ut hostis et tyrannus terrori esset. Huic uxor fuit Semiramis, quam ob illius fastum et arrogantiam Rheam vocant Assyrii: ipsa perinde ex tribu Sem Noe filii oriunda. Saturno vero filius fuit Picus, qui a parentibus Jupiter nuncupatus est, de nomine pariter errantis astri. Habuit et alterum filium Saturnus, cui Ninus nomen fuit, et filiam, Junonem appellatam, quam Nemesin jugalem quidam vocarunt, quod bona esset, et quod justa omnia vellet. Ex ea filiura habuit Picus seu Jupiter, quem Belum nominavit, quod pedum celeritate praestaret. Saturnus vero avus, permissa Jovi seu Pico filio Assyria, et relicta cum filio Pico seu Jove uxore sua Rhea seu Semiramide,

66
[*](R 86)

τοῦ καὶ Δῖός υἱοῦ αὐτοῦ. καὶ λαβὼν πολλὴν βοήθειαν ὄχλου ἀνθρώπων γενναίων ἀπῆλθεν ἐπὶ τὴν δύσιν ἀβασίλευτον οὖσαν, μὴ κρατουμένην ὑπό τινος βασιλεύοντος ’ καὶ ἐκράτησεν τῶν δυ- τικῶν μερῶν, ἀφανὴς ἐκ τῆς Συρίας γενόμενος. καὶ ἔμεινεν κρατῶν καὶ βασιλεύων τῆς δύσεως πάσης ἐπὶ ἔτη πολλά, καὶ ἔσχεν ἐκεῖ γυναῖκα ὀνόματι Φιλύραν, ἐξ ἧς ἔσχεν ἄλλον υἱὸν ὀνό- ματι Ἀφραον, ᾧτινι ἔδωκε τὴν πρὸς Λιβύην γῆν. καὶ ἐκράτει [*](P 37) τῶν ἐκεῖ βασιλεύων ὁ νΑφραος, ὅστις ἔγημε τὴν Ἀστυνόμην ἐκ τῆς Λακερίας νίσου, καὶ ἐγέννησεν θυγατέρα, rjv ἐκάλεσεν Δ̓φροδιτην εἰς ὄνομα καὶ αὐτὴν τοῦ πλάνητος ἀστέρος τῆς νίας Ἀφροδίτης, φιλόσοφον γενομένην, ὅστις ἐγαμήθη Ἀδώνιδι τῷ υἱῷ τοῦ Κινύρου, Ἀθηναίῳ, καὶ αὐτῷ φιλοσόφῳ, καὶ ἔμειναν V 31 ὁμοῦ φιλοσοφοῦντες σωφρόνως ἄχρι θανάτου. ἔσχεν δὲ ἐκ τῆς αὐτῆς Φιλύρας ὁ Κρόνος καὶ ἄλλον υἱὸν τὸν λεγόμενον Χείρωνα, φιλόσοφον καὶ αὐτόν. μετὰ δέ τὸ βασιλεῦσαι τὸν Πῖκον καὶ Δία τῆς Ἀσσυρίας ἔτη τριάκοντα ἐάσας καὶ αὐτὸς τὴν ἑαυτοῦ μητέρα καὶ τὴν Ἤραν τὴν ἑαυτοῦ ἀδελφὴν καὶ γυναῖκα, [*](B) καὶ ποιήσας τὸν ἑαυτοῦ υἱὸνΒῆλονβασιλέα τῆς Ἀσσυρίας, ἀπῆλ- ἀπῆλθεν ἐπὶ τὴν δύσιν πρὸς τὸν ἑαυτοῦ πατέρα τὸν Κρόνον. ὁ δὲ Βῆλος ἐβασίλευσεν τῶνἈσσυρίων ἔτη δύο , καὶ τελευτᾷ, οἱ Πέρσαι ἀπεθέωσαν. ὁ δὲ Κρόνος ἑωρακὼς τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν Πῖκον τὸν καὶ Δία ἐλθόντα πρὸς αὐτὸν ἐν tjj δύσει, παρεχώρη-

[*](4. ἀφανὴς ἐν τῇ Ἀσσυρίᾳ γενόμενος P. 6. Φηαν́ραν P. 8. Λ̓- στυνόμηνm.RΡ, ’ΛστυεμηνR, Λ̓στυώμην v. 11. ὅστις] ἥτις m. H. 13. ἐκ τῆς αὐτῆς] ἐξ αὐτῆς τῆς P. 14. Φιαύρας V, Φηαῴρας P.)

magnisque copiarum ac generosorum viroram comparatis auxiliis, in re- giones Occidentales, quae a nullo tum Rege obtinebantur , profectus has sibi asseruit, in Assyria deinceps non visus: annisque compluribus uni- verso Occidenti imperavit. Uxorem duxit nomine Pheauram, ex qua fi- lium alterum procreavit, Aphraum appellatum, cui terras versus Libyam regendas tradidit: ubi cum is imperaret, Astynomem ex Laceria insula oriundam sibi in conjugem adscivit, ex eaque filiam genuit, quam de errantis caelestis astri Veneris nomine Venerem appellavit, quae Philo- sophiae studia inprimis coluit. Illa autem Adonidi Atheniensi, Cinyrae filio, et ipsi Philosopho, nuptui tradita est, cum uterque in magna vitae modestia usque ad mortem Philosophiae operam una contulisset. Susce- pit^ Saturnus ex Pheaura filium alium Chironem nuncupatum , et ipsum Philosophiae addictum. Picus vero seu Jupiter, cum Assyriorum regnum annis xxx. administrasset , relicta et ille matre sua, et Junone sorore simul et uxore , filioque Belo Assyriae Rege constituto , ipse ad Satur- num parentem in Occidentem concessit. Belus ergo cum Assyriis bien- nio imperasset, obiit, a Persis in Deorum coetum relatus. At Saturnus cum Picum seu Jovem ad se venientem in Occidentem comperisset, re-

67

σεν αὐτῷ τὴν βασιλείαν τῆς δύσεως· ἦν γὰρ γεγηρακὼς καὶ ταλαιπωρήσας ὁ αὐτὸς Κρόνος. καὶ ἐβασίλευσεν τῆς δύσεως, ἤγουν τῆς Ἰταλίας, Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ὅλα ἔτη ξβ΄· τῆς δέ Ἀσσυρίας μετὰ τὸν Βῆλον ἐβασίλευσεν Νίνος ὁ ἄλλος υἱὸς Κρόνου, ὅστις καὶ τὴν ἑαυτοῦ μητέρα. τὴν Σεμίραμιν ἔλαβεν γυναῖκα· ἐξ οὗ Πέρσαις νόμος γαμεῖν τὰς ἑαυτῶν μητέρας καὶ τὰς ἀδελφάς, διὰ τὸ καὶ τὸν Πῖκον λαβεῖν τὴν ἑαυτοῦ ἀδελφὴν τὴν Ἥραν γυναῖκα, [*](C) καθὰ καὶ ὁ σοφώτατος Ὅμηρος ἐκτίθεται, Ἥρην προσεῖπε κασιγνήτην ἄλοχόν τε. καὶ τελευτᾷ ὁ Κρόνος. ὁ δὲ Νίνος ἐπικρατὴς γενόμενος τῆς Ἀσσυρίας κτίζει τὴν Νινευὴ πόλιν Ἀσσυρίοις, καὶ βασιλεύει πρῶτος ἐν αὐτῇ, ἔχων τὴν Σεμίραμιν τὴν καὶ Ῥέαν τὴν ἑαυτοῦ μητέρα καὶ γυναῖκα μεθ’ ἑαυτοῦ.

Ἐξ αὐτοῦ οὖν τοῦ γένους ἐγεννήθη καὶ ὁ Ζωρόαστρος ὁ ἀ- R στρονόμος Περσῶν ὁ περιβόητος, ὅστις μέλλων τελευτᾶν ηὔχετο ὑπὸ πυρὸς ἀναλωθῆναι οὐρανίου, εἰπὼν τοῖς Πέρσαις ὅτι ἐὰν καύσῃ με τὸ πῦρ, ἐκ τῶν καιομένων μου ὀστέων ἐπάρατε καὶ φυλάξατε, καὶ οὐκ ἐκλείψει τὸ βασίλειον ἐκ τῆς ὑμῶν χώρας D ὅσον χρόνον φυλάττετε τὰ ἐμὰ ὀστέα. καὶ εὐξάμενος τὸν Ὠρίωνα ἀπὸ πυρὸς ἀερίου ἀνηλώθη. καὶ ἐποίησαν οἱ Πέρσαι καθὼς εἶπεν αὐτοῖς· καὶ ἔχουσι φυλάττοντες τὸ λείψανον αὐτοῦ τεφρω- θὲν ἕως νῦν.

[*](8. καθὰ] κατὰ PV. ib. Ὅμηρος] Il. π v. 432. σν. 356. ib. Ἥριν V, Ἥραν P. 12. Ῥαίαν PV. 14. Ζοροάστρης P. 15. ὁ om. P. 17. καύσῃ] ἐκκαύσει P, κεκαύσει RV. 18. λείψει P. ib. ἡμῶν χώρας V, χώρας ἡμῶν P.)

gno Occidentis ultro ei cessit, cum senio ac aegritudine laboraret. Picus igitur qui et Jupiter in Occidente seu in Italia regnavit annos totos lxii. Assyriae vero post Belum imperavit Ninus, Saturni alius filius, qui matrem suam Semiramidem in uxorem duxit: unde Persis ex lege indultum, ut matres et sorores ducere in conjuges liceret, cum et Picus sororem Junonem matrimonio sibi pariter copulasset: quemadmodum et doctissimus Homerus ait, Junonem sororem uxoremque sic fando adortus est. Saturno extincto, Assyriae regno potitus Ninus, ac Ninive urbe exaedificata, in ea primus Assyriis imperavit, una cum Semiramide seu Rhea matre, eademque et uxore.

Ex illius igitur gencre natus est Zoroastres, celebris apud Persas Astronomus, qui morti proximus, precatus est, ut coelesti igne consii- meretur, Persas sic allocutus: Cum ignis me combusserit, ex combustis meis ossibus, cineres tollite ct servate: regnum cnim a vestra regione non auferetur, quamdiu servabitis ossa mea. Invocato deinde Orione, aerio igne consumptus est. Persae vero quod ille imperarat executi, illius reliquias in cineres redactas usque hodie servant.

68

Μετὰ δὲ Νίνον ἐβασίλευσεν Ἀσσυρίων Θον?ρ1σς ὀνόματι, ὅντινα μετωνόμασεν ὁ τούτου πατὴρ Ζάμης ὁ τῆς cPiag ἀδελφὸς νΑρεα εἰς ὄνομα τοῦ πλάνητος ἀστέρος. οὗτος ἐγένετο πικρὸς πολεμιοτης , ὅστις ἐπολέμησεν ἰπὶ τὰ ἀρκτῷα μέρη, ἐπελθὼν [*](P 38) καὶ Ι(αυκάσω τινὶ καὶ αὐτῶ δυνατῷ ἀνθρώπῳ γιγαντογενεῖ καὶ πολεμικῷ , κιαταχθέντι ἐκ τῆς φυλῦς τοῦ Ἰάφεθ τοῦ υἱοῦ τοῦ Νῶε, καὶ πολεμήσας τὸν Καύκασον ἐφόνευσε καὶ παρέλαβε τὴν χώραν αὐτοῦ. καὶ ἐλθὼν ἐν tt\ Θρᾴκῃ ἐκεῖ τελευτήσας κεῖται ’ ὧτιυ Ἄρει· ἀνέστησαν πρῶτον στήλην οἱ AoovQtoi καὶ ὡς θεὸν προσεκύνουν αὐτόν, καὶ ἕως τῆς νῦν καλοῦσι περσιστὶ τὸν Βαὰλ θεόν, ὁ ἐστι ΙιεθερΙιηνευόΙιενον Ἄρης , πολίμων θεός. τούτου μνημονεύει ἡ προφητικr̀ γραφὴ τοῦ Δανιὴλ καὶ τῶν τριῶν παί- δῶν ὅτι ἠναγκάζοντο προσκυνεῖν αὐτῷ. καὶ μετὰ τὴν τελευ- τὴν Ἄρεως ἐβασίλευσεν ὁ Λαιμης. καὶ μετὰ Λάμην έβασίλευ- [*](B) σεν Ἀσσυρίων Σαρδανάπαλλος ὁ μέγας, ὅντινα Περσεὺς ὁ Au- νόης ἐφόνευσεν καὶ ἀφείλατο τὴν βασιλείαν ἄπο Agovqiwv , ναὶ βασιλεύσας αὐτῶν εἰς τὸ ἴδιον αὐτοῦ ὄνομα ἐπεκάλεσεν) αὐτοὺς Πέρσας. ἅτινα συνεγράψατο Σεμηρώνιος ὁ Βαβυλώνιος Πίρ- σὴς. ὁ δὲ ἀδελφὸς τοῦ Νίνου Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς βασιλεύων τῆς Ἰταλίας ἐπέμεινεν.

Ἐν δὲ τοῖς αὐτοῖς χρόνοις οὔτε πόλις οὔτε διοίκησις τις ἦν

[*](2. ὁ τῆς] ἐκ τῆς P. ὁ. Καυσάσφ R , καύσας V. ib. τινὶ] ᾦ τινι PV. ἰὁ. δυνατῷ — πολεμικῷ om. P. 9. πρῷ ὂν Ducan- gius cuni Anon. p. 19. 3., πρώτην RV. 12. Δανιὴλ] XII. 15. Σαρδανάπαλός P hicetinfra. 16. ἀφείλετο P. 17. ὄνομα αὐ- τοῦ P.)

Post Ninum in Assyria regnavit Thurras appellatus, cui Zames pa- ter, et Rheae frater, de errantis astri nomine, Martis cognomen indi- dit. Hic acerrimus fuit bellator, qui expeditione versus Aquilonis pla- gas suscepta , Caucasum , et ipsum de tribu vel genere Japhet , filii Noe, ortum, bello aggressus , eo interfecto, regnum illius invasit, progressus- que in Thraciam, ibi extinctus jacet: cui quidem Marti tum primum statuam erexere Assyrii, a quibus exinde pro Deo cultus est, quemque ad haec usque tempora Persica lingua Baal Deum vocant, quod Graece idem valet ac Mars , bellorum Deus. Illius meminit in Prophetiarum li- bro Daniel, cum ait tres pueros illum adorare coactos fuisse. Post Martis excessum , Lames regnavit : post Lamem Assyriis imperavit ma- gnus ille Sardanapalus , quem Perseus Danaes filius interfecit Is abla- to ab Assyriis regno, Assyriorum Rex constitutus, de suo nomine Persas illos appellavit, quemadmodum Semeronius Persa literis consignavit. Nini vero frater Picus, qui et Jupiter, Italiae regnum obtinuit.

Hisce temporibus, nulla erat civitas, nullaque provincia in Occi-

69

ἑν τῇ δύσει, ἀλλ’ ἁπλῶς ᾠκεῖτο πᾶσα ἡ γῆ ἐκείνη ἀπὸ τῶν μετοικησάντων ἐκεῖ ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰάφεθ υἱοῦ Νῶε. Ἔζησεν δὲ Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ἔτη ρκ΄, κρατῶν τὴν δύσιν καὶ [*](V 32) βασιλείων αὐτῆς· καὶ ἔσχεν υἱοὺς πολλοὺς καὶ θυγατέρας ἀπὸ τῶν εὐπρεπῶν γυναικῶν. ἔσχεν δὲ ὁ αὐτὸς Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς [*](C) υἱὸν ὀνόματι Φαῖνον, ὃν καὶ Ἑρμῆν ἐκάλεσεν εἰς ὄνομα τοῦ [*](R 90) πλάνητος ἀστέρος. ὁ αὐτὸς Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ἔσχε μετὰ τὸν Ἑρμῆν καὶ Ἡρακλέα, καὶ μετ’ ἐκεῖνον ἄλλον υἱὸν τὸν Περσέα ἀπὸ εὐπρεποῦς γυναικὸς ὀνόματι Δανάης, θυγατρὸς τοῦ Ἀκρισίου τοῦ καταγομένου ἐκ τῆς Ἀργείων χώρας, περὶ ἧς ἐμυθολόγησεν Εὐριπίδης ὁ σοφώτατος ἐν τῇ συντάξει τοῦ αὐτοῦ δράματος ἐν κιβωτῷ τινι βληθεῖσαν τὴν Δανάην βληθῆναι κατὰ θάλασσαν, ὡς φθαρεῖσαν ὑπὸ Δῖός μεταβληθέντος ὗς χρυσόν. ὁ δὲ σοφώτατος Βρούττιος ὁ ἱστορικὸς καὶ χρονογράφος ἐξέθετο ὡς ὁ αὐτὸς Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς οὖσαν ταύτην ἐν κουβουκλείῳ παρακειμένῳ [*](D) τῇ θαλάσσῃ πολλῷ χρυσίῳ πείσας ἠδυνήθη προτρεψάμενος ἐκβαλεῖν, ἥντινα ἁρπάσας ὡς πάνυ εὐπρεπῆ ἔφθειρεν, καὶ ἐξ αὐτῆς ἔσχεν υἱὸν ὀνόματι Περσέα τὸν προειρημένον· ὅντινα πτερωτὸν γράφουσιν διὰ τὸ ἐκ παιδόθεν περίγοργον εἶναι τὸν παῖδα. ὅθεν καὶ ὁ τούτου πατὴρ Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ἐδίδαξεν αὐτὸν πράττειν καὶ τελεῖν τὴν μαγείαν τοῦ μυσαροῦ σκύφου, διδάξας αὐτὸν πάντα τὰ περὶ αὐτοῦ μυστικὰ καὶ δυσσεβῆ πλανήματα, λέγων

[*](5. ὁ prius om. P. 7. ὁ prius om. Ρ sola, V (?). 12. κληθῆναι R. 14. Βρούτιος P. 15. παρακειμένων R. 19. τὸν] αὐτὸν P.)

dente, sed simpliciter habitabatur terra illa ab iis qui huc transmigrarant ex tribu Japhet filii Noe.

Vixit Picus, qui et Jupiter appellatus, annos cxx. cum Occidenti ac Italiae imperasset, multis utriusque sexus ex praestantibus forma feminis susceptis liberis. Extitit eidem Pico seu Jovi filius Faunus, quem de errantis astri nomine Mercurium nuncupavit. Habuit praeterea idem Picus, seu Jupiter, post Mercuriuin, Herculem: et post illum filium alterum Persea ex elegantis formae femina Danae appellata, Acrisii ex Argivorum regione oriundi sorore, quam doctissiraus finxit Euripides, in ea quara illius nomine inscripsit Tragoedia, in arcam quandam inclusam, in mare deinde dejectam, quod a Jove in aurum transformato fuisset corrupta. At doctissimus Brutius Historicus et Chronographus tradit Danaem, cum in cubiculo, quod mare spectabat, conclusa esset, raulto auro suasisse Picum seu Jovem ut ex eo educeretur, raptamque ut forma praestantissimam corrupisse, ac ex ea procreasse filium Perseum nomine, cujus meminimus: quem quidem alatum vulgo ideo effingunt, quod a puero, acri ac versatili esset ingenio: unde et illius pater Picus, seu Jupiter, magicis execrandi clypei artibus illum instruxit, omniaque illius arcana et impia mysteria ac fallacias edocuit, cum haec illi diceret:

70

αὐτῶ ὅτι Νίκας πάντας τοὺς πολεμίους ἐξ αὐτοῦ καὶ τοὺς [*](P 39) έγθρ́ούς σου καιὶ πάντα ἄνθρωπον ἐνάντιον καὶ πάντας τοὺς βλέ- ποντας ἐν αὐτῷ τῷ προσώπῳ τῆς Γοργόνης τυφλουμένους καὶ μένοντας ὡσεὶ νεκροὺς καὶ κατασφαζομένους ὑπὸ σοῦ. καὶ λ0ι- πὸν ὁ Περσεὺς πεισθεὶς τῷ ἰδίῳ πατρὶ Πίκῳ τῷ καὶ Διὶ εἰς τὸν μετὰ ταῦτα χρόνον μετὰ τελευτὴν τοῦ αὐτοῦ πατρὸς Πίκου τοῦ καὶ Δῖός τελείας ἡλικίας γενόμενος ἐπεθύμησε τῆς τῶν Ἀσσυρίων βασιλείας, διαφθονούμενος τοῖς τέκνοις τοῦ Νίνου τοῦ θείου αὐ- τοῦ τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. καὶ χρηματισθεὶς ἀπῆλθεν ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Λιβύης , καὶ κατὰ τὴν χώραν ὑπήντησεν τῷ σὐ- τῷ Περσεῖ μία παρθένος κόρη τελεία χωρική, ἀγρίας ἔχουσα τὰς [*](B) τρίχας καὶ ὀφθαλμούς. καὶ στήσας ἐπηρώτησεν αὐτὴν λέγων, Τί σου to ὄνομα ; ἡ δὲ εἶπεν μετὰ παῤῥησιιας Μέδουσα. καὶ κρατήσας αὐτῆς τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς ᾦ ἐβάσταζεν λογχο- δρεπανῳ ξίφει ἀπέτεμεν αὐτῆς τὴν κ· εφαλήν. καὶ λαβὼν αὐ- τὸς ὁ Περσεὺς εὐθέως ἐτέλεσε τὴν κάραν μυστικῶς, καθὼς ἐδι- δόχθη ὑπὸ τοῦ ἰδίου πατρὸς Πίκου τοῦ καὶ Δῖός ’ ἥντινα ἐβά- σταζεν εἰς ἰδίαν βοήθειαν πρὸς πάντας ἐχθροὺς καὶ πολεμίους [*](R 92) εἰς τὸ ὑποτάσσειν καὶ ἀναιρεῖν. τὴν δὲ κάραν ἐκάλεσεν Γοργό- νῆν διὰ τὸ ὀξὺ τοῦ βοηθήματος καὶ διὰ τὸ ἐνεργὲς πρὸς τοὺς ἐναντίους. κἀκεῖθεν περάσας ἦλθεν ἐπὶ τὴν Αἰθιοπίαν χώραν, ἥτις ἐβασιλευπο ὑπὸ τοῦ Κηφέως, καὶ εὑρηκὼς ἐκεῖ ἱερὸν Πο-

[*](4. κατασφαξομένους P. 13. Μηδοῦσα PV. 14. λογχοδρεπάνῳ P, λογχωδρεπάνῳ V, λογχῶ δρεπάνῳ R. 19. δὲ om. P. 5. κάρην R. 2Ο. καὶ διὰ] καὶ P. ἰ5. ἐνεργῶς R.)

Omnes hostes tυοε ac inimicos quotquotque ΙἰΙἰ advcrsabuntur , cum isto clypeo superabis : ἰΙa ut quicunque in eo Gorgonis caput respicient , con- festim occaecati , υεΙuΙἰ exanimes , et a te interfecti permaneant. Hisce a parente Pico, seu Jove, dictis confisus Perseus, postmodum eo extincto, cum adolevisset , perfectaeque esset aetatis , regnum Assyriorura affecta- vit, cum a Nini patrui, parentis sui fratris, filiis aegre ferret, illud possideri. Consultoque oraculo, dum versus Libyam proficiscitur , οω currit illi adultae aetatis puelia virgo, rustica, capillis et oculis ferita- tem quandam praeferens: curaque constitisset, hanc ita est affatus: ρuοδ ιἰιἰ nomen est ? Illa vero confidenter respondit, Medusa. Tum ille ar- reptis capitis capiliis, quo accinctus erat falcato gladio, caput illius dis- secuit, quam Perseus acceptam magicis incantationibus initiavit, quem- admodum a parente Pico seu Jove edoctus fuerat ἰ eamque contra hostes omnes ac inimicos auxilio sibi futuram detulit, quo suae eos subjiceret potestati , vel interficeret. Caput vero , propter auxilii celeritatem , et vim contra hostes, Gorgonem appellavit.

Profectus inde, in Aethiopiam concessit, cui tum Cephaeus impera- bat , ubi repertum Neptuni templum ingressus , in ὢ manentem et a Ce-

71

σειδῶνος εἰσῆλθεν ἐν αὐτῷ, καὶ εἶδεν ἐν τῷ ἱερῷ παραμένουσαν [*](C) κόρην κατὰ τάγμα τοῦ ἰδίου αὐτῆς πατρὸς Κηφέως ἐκδοθεῖσαν καὶ λεγομένην Ἀνδρομέδαν παρθένον. καὶ ταύτην ἀπέσπασεν ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ, καὶ φθείρας αὐτὴν ὡς εὐπρεπῆ ἔλαβεν εἰς γυναῖκα. καὶ καταπλεύσας ἀνεχώρησεν ἐκ τῆς χώρας ἐκείνης, καὶ ἐρχόμενος κατὰ γῆν Ἀσσυρίων κατήντησεν ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Λυκαονίας. καὶ γνόντες οἱ Λυκάονες ἀντιστάντες ἐπολέμησαν αὐ- τῷ· καὶ χρησάμενος τῇ βοηθείᾳ τῆς κάρας τῆς Γοργόνης ἐνίκησεν τοὺς Λυκάονας. καὶ εὑρηκὼς κώμην λεγομένην Ἄμανδραν, ἐποίησεν αὐτὴν πόλιν, καὶ ἔστησεν τὴν ἑαυτοῦ στήλην ἔξω τῶν V πυλῶν βαστάζουσαν τὸ ἀντεικόνισμα τῆς Γοργόνης, καὶ θυσίαν D ποιήσας ἐκάλεσε τὴν τύχην τῆς πόλεως Πέρσιδα εἰς τὸ ἴδιον αὐτοῦ ὄνομα· ἥτις στήλη ἕως τοῦ παρόντος ἐκεῖσε ἵσταται· ἥντινα πόλιν ἐκάλεσεν Εἰκόνιον, διότι πρὸ τῆς νίκης εἰκόνα τὴν τῆς Γοργόνης ἐκεῖ ἔλαβεν. ὑπέταξε δὲ καὶ τὰς ἄλλας χώρας μηδενὸς ἀνθισταμένου. ἐρχόμενος δὲ ἐπὶ τὴν Ἰσαυρίαν καὶ Κιλικίαν, καὶ ἀντιστάσεως γενομένης αὐτῷ πολεμίων, ἐχρηματίσθη ὅτι ἀπὸ Τοῦ ἵππου ἀποβὰς τὸν σὸν ταρσὸν τοῦ ποδὸς εἰς τὴν χθόνα πήξας νίκην λάβοις. καὶ κατελθὼν ἐκ τοῦ ἰδίου ἵππου ἐν τῇ λεγομένη κώμῃ Ἀνδρασῷ ἐκεῖ τὶν ταρσὸν τοῦ ποδὸς ἔπηξεν. καὶ νικήσας τῇ χρήσει τῆς Γοργόνης ἐποίησε τὴν αὐτὴν P κώμην πόλιν, ἥντινα ἐκάλεσε Ταρσὸν ἐκ τοῦ χρησμοῦ τοῦ ἰδίου

[*](1. ἴδεν PV. 3. Ἀνδρομήδαν P V. 6. Λυκαωνίας — Λυκάωνες — Λυκάωνας PV. 11. Γοργόνης V a correctore, Γοργονίας P. 14. διότι ra. R P V, did xi R. ibid. πρώτης νίκης εἰκόνα σὺν τῇ Γοργόνῃ Malalas p. 36.19., πρὸ τῆς νίκης εἰκόνα σὺν τῆς Γοργόνης RV. 18 σὸν om. P. 22. τοῦ ἰδίου] ἰδίου P.)

phaeo parente huic addictam virginem conspexit, nomine Andromedam: quam e templo abstractam, quod eximia esset forma, corruptam primo, in uxorem sibi postea adscivit. Istinc deinde solvens, discessit, profectusque versus Assyrios, in Lycaoniam venit: cujus adventu percepto, hunc bello aggressi sunt Lycaones. Is vero Gorgonis capitis usus ope, horum victor statim extitit, reperto vico Amandra appellato, ex eo civitatem confecit, et suam ipsius statuam, Gorgonis caput deferentem, extra portas erexit, peractisque sacrificiis, urbis Fortunam de suo nomine Persidem nuncupavit: quae quidem statua ad nostra usque tempora perstitit. Urbem vero Iconium appellavit, quod per Gorgonis imaginem ac figuram victoriam ibi esset consecutus. Subjecit sibi postea raultas alias provincias, nemine obsistente. Exinde in Isauriam et Ciliciam profectus, hostibus illius transitum cum copiis impedientibus, hocce oraculum accepit: Ex equo cum desilieris, calcem pedis in terram si defigas potieris victoria. Cumque ex equo descendisset in vico Andraso dicto, pedis calcem ibi defixit: et Gorgonis ope victor factus, ex vico

72

αὐτοῦ ποδός, θυσιάσας κόρηι ἀδαῆ ὀνόματιΠαρθενόπηνεἐς ἀπο καθαρισμὸν τῆς πόλεως. καὶ εὐχαριστŕσας ὥρμησεν ἐκεῖθεν διὰ τοῦ Ἀργαίου ὄρους κάτα Aoovqiqjv , καὶ νικήσας αὐτοὺς καὶ φονεύσας τὸν βασιλέα αὐτῶν Σαρδανάπαλλον τὸν ἐκ τοῦ γέγένους αὐτοῦ καταγόμενον ὑπέταξεν αὐτοὺς καὶ ἐβασίλευσεν ἔτη νγ , καὶ ἐπ’ ὀνόματι αὐτοΤ ἐκάλεσεν αὐτοὺς Πέρσας, ἀφελὼν ἀπὸ Δ̓σσυρι’ων τὴν βασιλείαν καὶ τὸ ὄνομα. καὶ ἐφύτευσεν Bδένδρα καὶ ἐκάλεσεν περσέας. οὐ μόνον δὲ ἐκεῖ, ἀλλὰ καὶ ἐν [*](R 94) τοῖς Αἰγυπτιακο-ις μέρεσιν ἐφύτευσεν τὰς περσέας εἰς μνήμην uvτοῖ. ἐδίδαξε δὲ καὶ τοὺς Πέρσας τὴν τελετὴν τοῦ μυσαροῦ καὶ ἀθεμίτου σκύφου , καὶ ἐκάλεσεν τὴν χώραν Μηδῶν. ὁ δὲ αὐ- τὸς Περσεῖς μετὰ τὸ βασιλεῖσαι τῆς Περσικῆς χώρας ἔτη πολλὰ μαθὼν ὅτι ἐν τῇ Συρίᾳ διάγουσιν ἐκ του Ἄργους Ἰωνἴται, ἦλθεν ἰπὶ τὴν Συρίαν πρὸς αὐτοὶ·ς εἰς τὸ Ἀλπίον ὄρος, ὡς πρὸς ἰδίους συγγενεῖς ’ o7τινες δεξάμενοι αὐτὸν μετὰ πάσης τιμῆς προσεκύνη- σὰν. γνόντες αὐτὸν οἱ αὐτοὶ *AQyeToi Ἰωπολἴται ὅτι καὶ αὐτὸς ἐκ τοῦ γένους τῶν Ἀργείων κατάγεται, χαρέντες ἀνίμνησαν αὐτόν. C χειμῶνος δέ γενομένου, καὶ πληΙιμἰρτ́ͅσαντος πολὺ τοῦ παρακει- μένου ποταμοῦ τῇἸωνιτῶν πόλει τοῦ λεγομένου Δράκοντος, νυνὶ δὲ Ὀρέντου καλουμένου, ᾔτησεν τοὺς Ἰωνίτας εὔξασθαι· καὶ έν3o τῷ εὔχεσθαι αὐτοὺς καὶ μυσταγωγεῖν κατηνέχθη σφαῖρα πυρὸς

[*](3. Ἀργέου PV. 8. δὲ om P. 15. Ti(ir]q m. RV, χαρᾶς P. 20. Ὀρέντου ] Ὅρεν τοῦ V , Ὅρισεν τοῦ P. De forma Ὀρέντης dixi- inus ad Malalam p. 266. 3. 21. ocvtovs καὶ μνσταγωγεὶν om. P. ἰὸἰΙ ν̣ατηνέχθη post οἰρανου ponit Ρ.)

urbem confecit , quam ex edito de suo pede oraculo Tarsum vocavit , ad urbis expiationem sacrificata innupta puella, Parthenope appellata. Gratiis persolutis, inde per Argeum montem contra Assyrios perrexit, iisque debellatis, ac interfecto eorum Rege Sardanapalo, qui ex illius genere ortum ducebat, hos ditioni suae subdidit , quibus imperavit annos lv. et de suo nomine Persas nuncupavit , aboiito Assyriorum et regno et nomine. Sevit et arbores , quas Persicas vocavit , nec ibi solum , sed et easdemPersicas in sui raemoriam plantavit. Docuit praeterea Persas nefandi ac execrandi clypei istius sacra et incantationes , regionemque illam Mediam appellavit. Perseus porro cum multos anncs Persis imperasset, atque accepisset Ionitas ex Argivis oriundos inSyria versari, profectus, ad Silpium montem, venit in Syriam, tanquam. ad cognatos et gentiles suos, a quibus cum ingenti gaudio exceptus est et cultus. Argivi quippe Iopolitae Perseum ex Argivis genus ducere certiores facti , hunc summis ultro laudibus celebrarunt. Tempestate vero ingruente, ac adjaente [onitarum civitati fluvio Dracone, quem nunc Orisen seu Orientem vocant , exundante , monuit lonitas ut preces funderent : quibus deprecanti-

73

κεραυνοῦ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἥτις ἐποίησε παυθῆναι τὸν χειμῶνα καὶ τὰ τοῦ ποταμοῦ ἐπισχεθῆναι ῥεῖθρα. καὶ θαυμάσας ἐπὶ τῷ γεγονότι ὁ Περσεὺς ἐξ ἐκείνου τοῦ πυρὸς ἀνῆψεν εὐθέως πῦρ, καὶ εἶχε φυλαττόμενον μεθ’ ἑαυτοῦ. ὅπερ πῦρ ἐβάστασεν ἀπιὼν ἐπὶ τὰ Περσικὰ μέρη εἰς τὰ βασίλεια, καὶ ἐδίδαξεν αὐτοὺς τιμᾶν ἐκεῖνο τὸ πῦρ, ὅπερ ἔλεγεν αὐτοῖς ἑωρακέναι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατενεχθῆναι· ὅπερ πῦρ καὶ ἴως τοῦ παρόντος ἐν τιμῇ ἔχουσιν οἱ Πέρσαι ὡς θεῖον. ὁ δὲ αὐτὸς Περσεὺς ἔκτισεν τοῖς Ἰωπολίταις [*](D) ἱερόν, ὃ ἐπωνόμασεν Πυρὸς ἀθανάτου. ὁμοίως δὲ καὶ εἰς τὰ Περσικὰ ἔκτισεν ἱερὸν πυρός, καταστήσας ἐκεῖ διακονεῖν αὐτῷ ἄνδρας εὐλαβεῖς, οὕστινας ἐκάλεσεν μάγους. ταῦτα Παυσανίας ὁ σοφώτατος χρονογράφος συνεγράψατο.

Καὶ μετὰ καιρὸν ἐλθὼν ὁ Κηφεὺς βασιλεὺς κατ’ αὐτοῦ ἐκ τῆς Αἰθιοπίας, ὁ πατὴρ τῆς Ἀνδρομέδας, ἐπολέμησεν αὐτῷ· ἦν δὲ ὁ Κηφεὺς ἐκ τοῦ γήρους μὴ βλέπων. καὶ ἀκούσας ὁ Περσεὺς ὅτι πολεμεῖ αὐτῷ, ὀργισθεὶς πάνυ ἐξῆλθεν κατ’ αὐτοῦ [*](V 34) βαστάζων τὴν κάραν, καὶ ὑπέδειξεν αὐτῷ αὐτήν· καὶ ὁ Κηφεὺς [*](P 41) μὴ βλέπων ἐπέβαινεν ἐπ’ αὐτὸν ἔφιππος. ὁ δὲ Περσεῖς ἀγνοῶν ὅτι οὐ συνορᾷ ἐλογίσατο μηκέτι ἐνεργεῖν τὴν κάραν ἧς κατεῖχε Γοργόνης, καὶ στρέψας αὐτὴν ἐφ’ ἑαυτὸν προσέσχεν αὐτῇ, καὶ τυφλωθεὶς ἔμεινεν ὡσεὶ νεκρὸς καὶ ἀνῃρέθη. καὶ ἐβασίλευσεν Πέρσαν ὁ υἱὸς αὐτοῦ τοῦ Πέρσεως καὶ τῆς Ἀνδρομέδας Μέρος,

[*](2. τὰ om. P. 14. Ἀνδρομήδας P. Sic et postea. 15. καὶ om. P. 19. ἐλογίσατο] καἰ ἐλογίσατο P, καὶ λογίσατο R. 20. Γοργόνης] τῆς Γοργόνης P.)

bus, ignis fulminei globulus e coelo delapsus, tempestatera continuo sedavit, fluminisque fluctus exundantes coercuit. Qua re attonitus Perseus, ex illo igne protinus ignem accendit, solliciteque apud se conservavit: quem reversus in Persidem in Palatium detulit, docuitque Persas ignem illum colere, quem aiebat e coelo se vidente delapsum: quem quidem ignem ad haecce usque tempora Persae ut divinum colunt. Idem vero Perseus Iopolitis fanum excitavit, cui Ignis immortalis appellationem indidit. Similiter quoque in Perside templum extruxit Igni sacrum, cui ministrando religicsos quosdam viros praefecit, quos Magos appellavit.

Haec Pausanias doctissimus chronographus literis tradidit. Haud multo post temporis ex Aethiopia profectus Rex Cepheus, Andromedae pater, bellum illi intulit: erat autem ex senio Cepheus oculis captus. Perseus autem cum intellexisset se a Cepheo bello peti, ingenti correptus ira, contra illum profectus caput (Gorgonis) secum tulit, illique obvertit: sed Cepheus luminibus captus equo vectus in illum irruit. Peiseus ignarus Cepheum oculis orbatum, ratus vim nullain amplius inesse Gorgonis capiti, illud in se convertit, quod dum contemplatur, occoecatus, ac veluti exanimis manet, statimque interficitur. Perseo

74
[*](R 96)

προβληθεὶς ἐκ τοῦ ἰδίου αὐτοῦ πάππου τοῦ Κηφέως τοῦ βασιλέως Αἰθιοπίας, ὅστις ἐκέλευσεν, καὶ ἐκαύθη ἡ μυσαρὰ κεφαλὴ τῆς Γοργόνης, καὶ ἀνεχώρησεν ἐπὶ τὴν ἰδίαν αὐτοῦ χώραν · καὶ [*](B) ἔμεινεν λοιπὸν τὸ γένος τοῦ Πέρσεως βασιλεῦον τῆς Βαβυλωνίων χώρας.

Ἐν δὲ τοῖς προειρημένοις χρόνοις τοῦ Πίκου Δῖός ἐπὶ τὰ δυτικὰ μέρη ἀναφαίνεται τις ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰάφεθ ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Ἀργείων ὀνόματι Ἴναχος· ὅστις πρῶτος ἐβασίλευσεν ἐν τῇ χώρᾳ ἐκείνῃ, καὶ κτίζει πόλιν ἐκεῖ εἰς ὄνομα τῆς Σελήνης, ἐτίμα γὰρ αὐτήν, ἢν ἐκάλεσεν Ἰώπολιν· οἱ γὰρ Ἀργεῖοι μυστικῶς τὸ ὄνομα τῆς Σελήνης τὸ ἀπόκρυφον Ἰὼ λέγουσιν ἕως ἄρτι. ἔστησε δὲ καὶ ἐν τῇ Πολεῖ ἱερὸν τῇ Σελήνῃ, ἀναστήσας αὐτῇ στήλην χαλκῆν, ἐν ᾗ ἐπέγραψεν, Ἰὼ μάκαιρα λαμπαδηφόρε. ὁ [*](C) δὲ αὐτὸς Ἴναχος ἠγάγετο γυναῖκα Μελίαν ὀνόματι, ἐξ ἦς ἔσχεν παῖδας τρεῖς, Κάσον καὶ Βῆλον, καὶ θυγατέρα ἥν ἐπωνόμασεν Ἰὼ εἰς ὄνομα τῆς Σελήνης · ἦν δὲ ἡ κόρη εὐπρεπεστάτη πάνυ. τότε ὁ Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ἀγούσας περὶ τοῦ Ἰνάχου ὅτι ἔχει θυγατέρα παρθένον εὐπρεπεστάτην, ὁ βασιλεὺς τῶν δυτικῶν μερῶν πέμψας ἥρπασεν τὴν Ἰώ, θυγατέρα τοῦ Ἰνάχου, καὶ ταύτην φθείρει, καὶ ἔγκυον ποιήσας ἔσχεν ἐξ αὐτῆς θυγατέρα, ἥντινα ἐκάλεσε Λιβύην. ἡ δὲ Ἰὼ ἐπαχθῶς ἔφερεν ἐπὶ τῷ συμβάντι αὐ- τῇ, καὶ μὴ θέλουσα συνεῖναι τῷ Πίκῳ Διί, διαλαθοῦσα αὐτὸν

[*](2. ἐκέλευσεν Malalas p. 39. 8., ἐβασίλευσεν PV. 13. λαμπαδηφόρα R, λαμπαδηφόρος P. 15. Κάσον Malalas p. 28. 10. Ἰάσον V, Ἰάσονα P. ib. θυγατέραν R. 16. ἡ om. P. 22. αὐτῷ P.)

extincto Persarum regnum excepit illius exAndromeda filiusMeros, ab avo Cepheo Aethiopiae Rege proclamatus, et ab eo in Regem constitutus. Cepheo deinde post concrematum Gorgonis nefandum caput, in suum regnum reverso, Persei deinceps genus Babylonicae provinciae imperavit.

Praedictis autem Pici Jovis temporibus, in occiduis plagis, quidam extitit ex tribu Japhet, in Argivorum regione, nomine Inachus, qui in hisce oris primus regnavi, urbemque ibi condidit, quam de Lunae nomine, cui impensius erat addictus, Iopolim appellavit. Argivi quippe mystica quadam ac abstrusa significatione ita Lunae nomen etiamnum efferunt, hancque Io vocitant.

In ea porro urbe fanum Lunae sacrum aedificavit, erecta illius statua aerea, cum hac inscriptione, Ιο beata lucifera. Inachus autem ipse Meliam uxorem duxit, ex qua tres liberos genuit, Jasonem, Belum, et filiam, quam de Lunae nomine Io nuncupavit: puellam caeterum forma pereleganti. Picus vero, seu Jupiter, cum inaudisset esse Inacho filiam virginem admodum formosam, ipse tum Rex Occidentis, per emissarios raptam Inachi filiam, compressit, ex eoque illa gravida facta Io, filiam procreavit, cui Libyae nomen dedit. Verum illatam sibi

75

ναὶ πάντας καὶ τὴν θυγατέρα ἑαυτῆς ἐάσασα καὶ τὸν πατέρα αὐτῆς Ἴναχον, αἰσχυνομένη ἔφυγεν εἰς Αἴγυπτον καταπλεύσασα· [*](D) καὶ εἰσελθοῦσα ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Αἰγύπτου ἡ Ἰὼ ἐκεῖ διῆγεν. καὶ μαθοῦσα μετὰ χρόνον ὅτι Ἑρμῆς βασιλεύει τῆς Αἰγύπτου ὁ υἱὸς Πίκου Δῖός, καὶ φοβηθεῖσα τὸν αὐτὸν Ἑρμῆν, φεύγει ἐκεῖθεν εἰς τὸ Σίλπιον ὄρος, εἰς ὅπερ Σέλευκος ὁ Νικάτωρ ὁ Μακεδὼν ἔκτισεν πόλιν μετὰ χρόνους καὶ ἐκάλεσεν εἰς ὄνομα τοῦ ἰδίου αὐ- τοῦ υἱοῦ Ἀντιόχειαν τὴν μεγάλην. ἀπελθοῦσα δὲ εἰς τὴν Συρίαν ἐκείνη ἡ Ἴα ἐκεῖ ἐτελεύτησεν, ὡς Θεόφιλος ὁ σοφώτατος συνεγράψατο. ἕτεροι δὲ ἐξέθεντο ὅτι ἐν τῇ Αἰγύπτῳ τελευτᾷ Ἰώ.

Ὅ δὲ Ἴναχος ὁ αὐτῆς πατὴρ εἰς ἀναζήτησιν αὐτῆς ἔπεμψεν [*](p 42) τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῆς καὶ τοὺς συγγενεῖς καὶ τὸν Τριπτόλεμον καὶ Ἀργείους μετ’ αὐτῶν· οἵτινες πανταχοῦ ζητήσαντες οὐχ εὗρον αὐτήν. γνόντες δὲ οἱ αὐτοὶ Ἀργεῖοι Ἰωπολῖται ὅτι ἐτελεύτησεν εἰς τὴν Συρίαν ἡ Ἰώ, ἐλθόντες ἔμειναν ἐκεῖ πρὸς μικρόν, κρούοντες ἕκαστον οἶκον καὶ λέγοντες αὐτοῦ, Ψυχὴ ἡ Ἰὼ σωζέσθω. καὶ ἐν ὁράματι χρηματισθέντες εἶδον δάμαλιν λέγουσαν αὐτοῖς ἀνθρωπίνῃ φωνῇ ὅτι ἐνταῦθά εἰμι ἐγὼ ἡ Ἰώ. καὶ διυπνισθέντες ἔμειναν θαυμάζοντες τὴν τοῖ ὁράματος δύναμιν, καὶ λογισάμενοι ὅτι ἐν τῷ ὄρει αὐτῷ κεῖται ἡ Ἰώ, κτίσαντες αὐτῇ ἱερὸν οἴκησαν ἐκεῖ εἰς τὸ Σίλπιον ἔρος, κτίσαντες καὶ πόλιν ἑαυτοῖς,

[*](V 35)[*](6. Σέλευκος ὁ] ὁ Σέλευκος Ρ. 7. ἑαυτοῦ Ρ. 12. Τριπόλεμον V. 13. Ἀργεῖοι αὐτοὶ Ρ. 16 ἴδον PV. 20. ᾤκησαν P. ibid. Σήλπιον PV saepius.)

injuriam Io indigne ferens, Picique Jovis aversata concubitum, clam eo caeterisque omnibus, suaque relicta prole, clam etiara ipso parente Inacho, quem verebatur, gemebunda in Aegyptum fugit: quo cum navigio pervenisset, ibi sedem fixit. Verum cum post aliquod tempus accepisset Mercurium Pici Jovis filium Aegypto imperare, hunc metuens, inde fuga in Sipilum montera evasit, ubi Seleucus Nicator Macedo urbem postea condidit, quam de filii nomine Antiochiam magnam nuncupavit. Profecta deinde eadem Io in Syriam, ibi extincta est, quemadmodum scripsit doctissimus Theophilus. Alii contra tradiderunt eam in Aegypto defunctam.

Inachus autem Ius pater ad eam inquirendam illius fratres et propinquos, necnon et Triptolemura, et cum illis Argivos misit: qui ubique vestigantes illam non repererunt. Posteaquam autem didicere Argivi Iopolitae in Syria mortuara, iiluc profecti, aliquandiu ibi haeserunt, singulas domos pulsantes, dicentesque, Hic salva sit anima Ius. Accepto postmodum per speciem quandam visionis oraculo, visi sunt videre buculam humana voce sibi haec dicentem: Hic ego sum Ιο. E somno excitati ii, super vi somnii mansere attoniti: tum vero sibi in animum induxere, eam jacere in monte Sipilo, conditoque in illius nomen templo,

76
[*](B)

ἥν ἐκάλεσαν Ἰώπολιν· οἵτινες ἐκλήθησαν παρὰ τὼς αὐτοῖς Σύροις Ἰωνῖται ἕως νῦν. οἱ οὖν Σύροι Ἀντιοχεῖς ἐξ ἐκείνου τοῦ χρόνου ἀφ’ οὗ οἱ Ἀργεῖοι ἐλθόντες ἐζήτησαν τὴν Ἰὼ ποιοῦσι τὴν μνήμην, κρούοντες τῷ καιρῷ αὐτῷ κατ’ ἔτος τοὺς Ἑλλήνων οἴκους ἕως ἄρτι. διὰ τοῦτο δὲ οἱ Ἀργεῖοι ἔμειναν αὐτοὶ ἐκεῖ εἰς τὴν Συρίαν, ἐπειδὴ ἐκελεύσθησαν ἀπολυόμενοι ἀπὸ τῆς Ἀργείων χώρας ὑπὸ τοῦ βασιλέως αὐτῶν Ἰνάχου τοῦ πατρὸς τῆς Ἰὼ ὅτι Εἰ μὴ ἀγάγητέ μοι τὴν θυγατέρα μου Ἰώ, μὴ ὑποστρέψητε ἐπὶ τὴν Ἀργείων χώραν. ἔκτισαν οὖν ἐκεῖ οἱ αὐτοὶ Ἰωνῖται ἱερὸν Κρονίωνος εἰς τὸ Σίλπιον ὄρος.

[*](C)

Ἡ δὲ Λιβύη θυγάτηρ τῆς Ἰὼ καὶ τοῦ Πίκου Δῖός ἐγαμήθη τινὶ ὀνόματι Ποσειδῶνι· ἐξ ὧν ἐτέχθη Ἀγήνωρ καὶ Βῆλος καὶ Ἐνυάλιος, παῖδες τρεῖς. ὁ δὲ Ἀγήωνρ καὶ Βῆλος κατέλαβον τὴν Συρίαν καὶ αὐτοὶ εἰς ἀναζήτησιν τῆς Ἰώ, εἰ ἔτι ζῇ, καὶ τῶν ἀδελφῶν αὐτῆς, εἴπερ εἰσίν· ἦσαν γὰρ αὐτῶν συγγενεῖς. καὶ μηδένα εὑρηκότες ὑπέστρεψαν. καὶ ὁ μὲν Βῆλος ἐπὶ τὴν Αἴγυπτον ἀπῆλθεν, κἀκεῖ γαμήσας τὴν Σίδαν ἔσχεν υἱοὺς δύο Αἴγυπτον καὶ Δαναόν. ὁ δὲ Ἀγήνωρ ἐπὶ τὴν Φοινίκην ἐλθὼν ἠγάγετο τὴν Τυρώ· καὶ κτίζει πόλιν, ἥν ἐκάλεσεν Τυρὸν εἰς ὄνομα τῆς αὐτοῦ γαμετῆς. ἐβασίλευσεν οὖν ἐκεῖ, καὶ ἔσχεν υἱὸν ἐκ [*](D) τῆς Τυρὼ τὸν Κάδμον) τὸν Φοίνικα, καὶ τὸν Σύρον καὶ Κίλικα, καὶ θυγατέρα, rjv ἐκάλεσεν Εὐρώπην. καὶ βασιλεύει ὁ

[*](2. τοῦ orn. P. 5. δὲ oin. P. 8. ἀγάγετε PV. Verum habet Malalas p.30. 1. 15. Fort. εἰ περίεισιν. ib. εἶσαν PV. ib. αὐτῷ P. 16. τὴν] τὸν P. 21. Κήλικα PV. 22. ἐκάλεσεν] ἐβασίλευσεν P.)

ibi sedes fixerunt, urbemque aedificarunt, Iopoleos indita appellatione: cujus cives hodieque a Syris Ionitae nuncupantur. Ab eo igitur tempore ex quo Io quaeritantes Argivi advenerant, ad rei testandam memoriam, Syri Antiocheni, stato tempore, quotannis Graecorum aedes pulsant. Atque ex ea causa Argivi in Syria consederunt. Haec enim in mandatis ex Argivorum regione soluturi acceperant ab Inacho: Nisi filiam meam Io ad me reduxeritis, in Argivorum regionem ne revertimini. Condiderunt ergo ibi iidem Ionitae in monte Sipilo fanum Iovi Saturnio.

Nupsit autem Libya, Pici Jovis et Ius filia, cuidara Neptuno appellato, ex quibus tres nati filii, Agenor, Belus, et Enyalius seu Mavors. Agenor et Belus in Syriam pervenere, quo inquirerent an Io viveret, et an illius fratres essent superstites, (cura iis quippe affinitas intercedebat) nemineque ex illis reperto reversi sunt. Ac Belus quidem in Aegyptum se contulit, ibique ducta in uxorem Sida, binos procreavit filiow, Aegyptum et Danaum. Agenor vero profectus in Phoenicen, Tyron accepit inconjugera, uiberaque condidit, quam de uxoris nomine Tyrum nun- cupavit. Istic ergo regnavit, ac filium ex Tyro suscepit, Cadmum, Phoenicem, praeterea Syrum et Cilicem, ac filiam quam Europam appellavit.

77

Ἀγήνωρ τῶν μερῶν ἐκείνων ἔτη ξγ΄. τὴν δέ Εὐρώπην οἱ ποιηταὶ ἐξέθεντο θυγατέρα εἶναι τοῦ Φοίνικος τοῦ υἱοῦ του Ἀγήνορος βασιλέως, μὴ ὁμοφωνήσαντες τοῖς χρονογράφοις.

Ἐπιῤῥίψας δὲ τῇ πόλει Τυρῷ Ταῦρος ὁ τῆς Κρήτης βασι- [*](R 100) λεύς, ναυμαχίᾳ πολεμήσας παρέλαβε τὴν αὐτὴν Τυρὸν πόλιν ἑσπέρας, καὶ πραιδείσας αὐτὴν ἔλαβεν ἐξ αὐτῆς αἰχμαλώτους πολλοὺς· ἐν οἷς ἔλαβεν καὶ τὴν αὐτὴν Εὐρώπην τὴν θυγατέρα [*](P 43) τοῦ βασιλέως Ἀγήνορος. ὁ δὲ Ἀγήνωρ καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ ἐπολέμουν ἐπὶ τὸ λίμιτον. καὶ γνοὺς ὁ Ταῦρος ὁ τῆς Κρήτης Βασιλεύς, ἐξαίφνης ἐπέρριψεν τῇ χώρᾳ διὰ θαλάσσης, ἧστινος ἑσπέρας μνήμην ποιοῦσιν οἱ Τυρίοι ἕως τῆς νυνὶ. λέγοντες Κακὴ ὀψινή.

Ἀπήγαγεν δὲ τὴν Εὐρώπην εἰς τὴν ἰδίαν πατρίδα ὁ Ταῦρος, ἥντινα καὶ γυναῖκα ἔλαβεν οὖσαν παρθένον καὶ εὐπρεπῆ, καὶ έξλακεσε ἐκάλεσε τὰ μέρη ἐκεῖνα εἰς ὄνομα αὐτῆς Εὐρώπεια. ἐξ ἧς υἱὸν τὸν Μίνων, καθὼς Εὐριπίδης ὁ σοφώτατος ποιητὴς συνεγράψατο, ὅς φησι, Ζεὺς μεταβληθεὶς εἰς Ταῦρον τὴν Εὐρώπην ἥρπασεν·

Ἔκτισε δὲ ἐν τῇ αὐτῇ νήσῳ τῆς Κρήτης ὁ αὐτὸς Ταῦρος βασιλεὺς [*](B) πόλιν μεγάλην, ἢν ἐκάλεσεν Γόρτυναν εἰς ὄνομα τῆς αὐτοῦ μητρὸς τῆς ἐκγόνου Πίκου Δῖός. τὴν δὲ τῆς αὐτῆς πόλεως

[*](3. μὴ] καὶ P. 6. πραιδεύσας Malalas ἑ. 30. 21., παιδεύσας PV. 8. οἱ om. V. 9. λίμητον PV. 11. κἀκεῖ ὀψινῇ PV. Conf. Malalas p. 31. 3. 16. Μῆνον PV. 17. ὅς m. R., ὡς PV. 19. τῆς — βασιλεὺς ora. P. 20 ἢν δὲ ἐκάλεσεν P.)

In istis porro regionibus regnavit Agenor an. lxiii. Verum Europam Phoenicis, Agenoris Regis flii natam faciunt Poetae: qua in re cum Chronographis consentiunt.

Taurus deinde Cretae Rex in urbem Tyrum irruptionem fecit, commissoque navali proelio hanc sub vesperum expugnavit, eaque castigata, magnam captivorum copiam abduxit, quos inter extitit Europa Regis Agenoris filia. Agenor vero cum filiis in regni limitibus bellum gerebat: quod ubi Cretae Rex Taurus accepit, repentino incursu per mare regionem invasit: cujus quidem vesperi memoriam Tyrii hodieque celebrant, dicentes, Et ibi sero sapit.

Taurus Europam in patriam abduxit, eamque sibi conjugio sociavit, cum virgo esset et admodum formosa, vocavitque regiones illas de illius nomine Europaeas. Ex hac suscepit Minoen, quemadmodum scripsit doctissimus Poeta Euripides, cum ait, Jupiter in Taurum transformatus Europam rapuit.

Condidit vero in ipsa insula urbem magnam, quam de matris Pici,

78

τύχην ἐκάλεσεν Καλλινίκην εἰς ὄνομα τῆς παρ’ αὐτοῦ σφαγιασθείσης κόρης.

Ὁ δέ Ἀγήνωρ βασιλεὺς ἐλθὼν ἐκ τοῦ πολέμου έν τῇ Τυρῷ, καὶ μαθὼν τὴν γενομένην παρ’ αὐτοῦ ἐξαίφνης ἔφοδόν τε καὶ ἁρπαγήν, εὐθέως ἐξέπεμψεν τὸν Κάδμον διὰ τὴν Εὐρώπην μετὰ χρημάτων πολλῶν καὶ στρατοῦ. μέλλων δὲ τελευτᾶν ὁ αὐτὸς βασιλεὺς Ἀγήνωρ διετάξατο πᾶσαν ἢν ὑπέταξε γῆν μερίσασθαι τοὺς τρεῖς αὐτοῦ υἱούς. καὶ ἔλαβεν ὁ Φοῖνιξ τὴν Τυρὸν καὶ τὴν [*](v 36 C) αὐτῆς ἐνορίαν, καλέσας τὴν ὑπ’ αὐτὸν γενομένην γῆν Φοινίκην. ὁμοίως δὲ καὶ ὁ Σύρος εἰς τὸ ἴδιον ὄνομα τὴν ἐπιλαχοῦσαν αὐτῷ χώραν ἐκάλεσεν Συρίαν. ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ Κίλιξ τὸ ἐπιλαχὸν αὐτῷ κλίμα ἐκάλεσεν Κιλικίαν εἰς τὸ ἴδιον αὐτοῦ ὄνομα.

Ἐν δὲ τοῖς χρόνοις τῆς βασιλείας τοῦ Φοίνικος ἦν Ἡρακλῆς ὁ φιλόσοφος ὁ λεγόμενος Τύριος, ὅστις ἐφεῦρε τὴν κογχύλην. ἐωριζόμενος γὰρ ἐπὶ τὸ παράλιον μέρος τῆς Τυροῦ πόλεως εἶδε ποιμενικὸν κύνα ἐσθίοντα τὴν λεγομένην κογχύλην, ὅπερ ἐστὶ μικρὸν εἶδος θαλάσσιον κογχυλιῶδες, καὶ ποιμένα νομίζοντα αἱ- [*](D R 102) μάσσειν τὸν κύνα λαβόντα ἀπὸ προβάτου πόκον ἐρέας καὶ καταμάσσοντα τὸ καταφερόμενον ἐκ τοῦ στόματος τοῦ κυνὸς καὶ βάπτοντα τὸν πόκον. ὁ δὲ Ἡρακλῆς προσεσχηκὼς μὴ εἶναι αὐτὸ αἷμα, ἀλλὰ βάμματος παραξένου ἀρετήν, ἐθαύμασεν· καὶ γνοὺς ὅτι ἐκ τῆς κογχύλης ἐστὶ τὸ κατιὸν βάμμα τοῦ πόκου,

[*](6. βασιλεὺς ὁ αὐτὸς P. 7. ἐπέταξε R. 9. συνορία. P. ibid. cnmovPV. 11. ἐπιλαχὼν PV. 15. ἴδε PV. 17. κοχλιῶδες P. 22. κατιὸν om. P.)

Jovis neptis, nomine Gortynam nuncupavit. Urbis vero fortunam Callinicen appellavit, de virginis a se hic immolatae nomine. Porro Rex Agenor cum ab expeditione Tyrum venisset, audissetque subitam Tauri irruptionem, abactamque ab eo praedam, statim Cadmum cum multa pecunia militaribusque copiis propter Europam misit.

Tandem Rex Agenor moriturus, statuit, ut universa quam subegerat regio inter tres suos filios divideretur. Ac Phoenix quidem Tyrum et circumjacentes oras in sortem habuit, quam de suo nomine Phoenicen appellavit. Syrus pariter quam sortitus est provinciam a suo nomine Syriam, quemadmodum Cilix suam a suo quoque Ciliciam nuncupavit.

Ea tempestate qua Phoenix regnabat, vixit Hercules Philosophus, Tyrius cognominatus, qui primus purpuram invenit. Cum enim circa maritima Tyri littora spatiaretur, pastorium vidit canem, qui ostreum, quod Conchylion dicitur, parvumque genus est conchae marinae, mandebat, ac pastorem qui sanguinem emittentem canem observarat, arrepto ex ove vellere, quod ab ore canis profluebat extersit, ipso ex eo tincto vellere. Cum id non sanguinem, sed peregrini alicujus liquoris virtutem esse animadvertisset Hercules, obstupuit, statimque acceptam a pastore

79

εἰληφὼς ἐκ τοῦ ποιμένος τὸν πόκον, ὃς μέγα δῶρον τοῦτον προσήγαγε τῷ βασιλεῖ τῆς Τυροῦ Φοίνικι. καὶ ἐκπλαγεὶς καὶ αὐτὸς ἐπὶ τῇ θέᾳ τῆς ξένης χροιᾶς τοῦ βάμματος, θαυμάζων τὴν αὐτοῦ εὕρεσιν, ἐκέλευσεν ἐξ αὐτοῦ τοῦ βάμματος τῆς κογχύλης βαφῆναι ἐρέαν, καὶ γενέσθαι αὐτῷ περιβόλαιον βασιλικὸν, καὶ ἐφόρεσεν αὐτὸς πρῶτος περιβόλαιον ἐκ Πόρφυρας, καὶ πάντες [*](P 44) ἐθαύμασαν τὴν αὐτὴν βασιλικὴν ἐσθῆτα, ὡς ξένην θέαν. καὶ ἐξ ἐκείνου ἐκέλευσεν ὁ βασιλεὺς Φοῖνιξ μηδένα ὑπὸ τὴν αὐτοῦ ὄντα βασιλείαν τολμᾶν φορεῖν τὴν αὐτὴν ἐνάρετον ἐκ γῆς καὶ θαλάσσης οὖσαν φορεσίαν, εἰ μήτι αὐτὸν καὶ τοὺς μετ’ αὐτὸν βασιλεύοντας Φοινίκης, διὰ τὸ γινώσκεσθαι τὸν βασιλέα τῷ στρατῷ καὶ παντὶ τῷ πλήθει ἐκ τῆς θαυμαστῆς καὶ παραξένου φορεσίας· πρώην γὰρ οὐκ ἐγίνωσκον οἱ ἄνθρωποι βάπτειν χρόας ἱματίων, ἀλλὰ τὰς τῶν προβάτων ἐρέας, οἶαι καὶ ἦσαν, ἐποίουν ἱμάτια καὶ ἐφόρουν, καὶ οἱ βασιλεῖς δὲ τὰς αὐτὰς χρόας τῆς τυχούσης ἐρέας ἱμάτια ἐφόρουν, καὶ οὐκ εὐχερῶς ἐγνωρίζοντο tw ὑπηκόῳ πλήθει οἱ βασιλεῖς. λοιπὸν οἱ κατὰ τὸν τόπον βασιλεῖς [*](B) ἤτοι ῥῆγες καὶ τοπάρχαι ἀκηκοότες τοῦτο, οἱ μὲν περιβόλαια, οἱ δὲ φίβλας χρυσᾶς καὶ μαντία ἐπενόησαν ἑαυτοῖς πορφύρεα ἢ ῥούσεα, βάπτοντες αὐτὰ ἀπὸ βοτανῶν, καὶ ἐφόρουν διὰ τὸ γινώσκεσθαι τῷ ἰδίῳ πλήθει, καθὼς Παλαίφατος ὁ σοφώτατος ἐξέθετο.

[*](7. αὐτὴν om. P. Hoc reddendum Malalae p. 32. 16. pro αὐτοῦ. 8. ὑπὸ τὴν αὐτοῦ] τῶν ὑπὸ τοῦ V. 15. καὶ οἱ—ἐφόρουν addidi ex Malala p. 33. 3. 17. οἱ] οὐ P. 18. εἴτοι PV. ibid. τούτῳ PV. 19. χρυσᾶς om. Ρ ib. μαντεῖα PV. ib. πορφυραῖα PV. ib. ῥούσαια V, ῥουσσαῖα P.)

lanam, quam succo iilo Conchylii tinctam noverat, ad Phoenicem Tyri Regem, magni loco muneris, detulit: qui et ipse attonitus novi et insoliti coloris tincturae aspectu, illiusque inventionem demiratus, Conchylii liquore lanas infici praecepit, et ex iis regiam sibi vestem confici, sicque primus purpureum vestimentum gestavit, adeo ut ad regiam vestem, tanquam ad inusitatum hactenus spectaculum universi obstupescerent. Ab eo tempore Rex Phoenix edicto cavit, ne quisquam ex suae ditioni subjectis magnificum hujusmodi e terra marique collatum cultum deferret, praeter ipsum, ac Phoeniciae Reges. Unde hactenus ab exercitu et populo universo ex admirando isto et insolito gestamine Rex dignoscitur. Antea quippe coloribus vestes inficere minime noverant homines, sed ex ovium vellere, qualiacunque erant, has conficiebant, atque deferebant, ita ut aegre principes a subjecta plebe secernerentur. Verum deinceps neque Imperatores vel Reges aut Toparchae huicce legi paruere: quorum alii indumenta, alii fibulatas vestes, et pallia sibi confecere coloris purpurei vel russei, ex herbarum scilicet succis expresso eodem colore, eaque gestarunt, quo a propriis subditis dignoscerentur, ut tradidit doctissimus Palaephatus.

80

Περὶ τοῦ σώματος τοῦ Πίκου.

Ἐν ᾧ χρόνῳ Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ἐτελεύτα, ἐκέλευσεν τὸ λείψανον αὐτοῦ ταφὲν τεθῆναι ἐν τῇ Κρήτῃ νήσῳ, καὶ κτίσαντες αὐτῷ ναὸν οἱ αὐτοῦ παῖδες ἔθηκαν αὐτὸν ἐκεῖ ἐν τῇ Κρήτῃ νήσῳ ἐν μνήματι, ὅπερ μνῆμά ἐστιν ἐν τῇ αὐτῇ Κρήτῃ κείμενον ἕως [*](C) τοῦ παρόντος, ἱν ᾧ ἐπιγέγραπται, Ἐνθάδε κεῖται θανὼν Πῖκος ὁ καὶ Ζεύς, ὂν καὶ Δία καλοῦσιν. περὶ οὗ συνεγράψατο Διόδωρος ὁ σοφώτατος χρονογράφος, ὃς καὶ έν τῇ ἐκθέσει τοῦ συγγράμματος αὐτοῦ τοῦ περὶ θεῶν εἶπεν ὅτι Ζεὺς ὁ τοῦ Κρόνου υἱὸς ἐν τῇ Κρήτῃ κεῖται. Περὶ Φαύνου βασιλέως τῆς Ἰταλίας, ὅστις πρῶτος ἐφεῦρε τὸν χρυσόν. [*](D) Μετὰ τὴν τελευτὴν τοῦ αὐτοῦ Πίκου τοῦ καὶ Δῖός ἐβασίλευσεν ὁ αὐτοῦ υἱὸς Φαῦνος ὁ καὶ Ἑρμῆς τῆς Ἰταλίας ἔτη τριάκοντα πέντε, ἰὸς ἦν ἀνὴρ πανοῦργος καὶ μαθηματικός, ὅστις ἐφεῦρεν τὸ μέταλλον τοῦ χρυσίου ἐν τῇ δύσει πρῶτος καὶ τὸ χωνεύειν. γνοὺς δέ ὅτι διαφθονοῦνται αὐτῷ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ οἱ ἀπὸ τῶν γυναικῶν ὧν ἔσχεν Πῖκος ὁ καὶ Ζεὺς ὁ αὐτοῦ πατήρ· ἠβούλοντο γὰρ αὐτὸν φονεῦσαι, ὡς ὄντες πολλοί, πέρι που ἑβδομήκοντα·

[*](3. τεθεῖναι PV. 4. νήσῳ — Κρήτῃ oro. Ρ. 7. Διόδωρος] III. 60. 9. του περὶ] περὶ P. 13 Πίκου τοῦ] τοῦ Πήκον P. 14. υἱὸς αὐτοῦ P.)

De corpore Pici.

Cum moriturus esset Picus, seu Jupiter, corpus suum in Creta insula sepeliri jussit, ubi in illius nomen condito a filiis templo, in eo depositum jacet: ubi ad hoc usque tempus sepulcrum illius visitur, cum hacce inscriptione: Hic jacet mortuus Picus, qui et Jupiter, quem Jovem etiam vocant.

De quo conscripsit Diodorus doctissimus Chronographus, qui in contextu libri sui de Diis, haec ait: Jupiter Saturni filius in Cretajacet.

De Fauno Rege Italiae, qui primus aurum reperit. Extincto eodem Pico, qui et Jupiter dictus est, regnavit in Italia filius ejus Faunus, qui et Mercurius appellatus, annos xxxv. Erat ille vir callidus et Mathematicus, qui primus in Occidente auri metallum, ejusque conflandi rationem, adinvenit. Is cum intelligeret se magna apud fratres suos, quos Picus, seu Jupiter, pater suus ex variis uxoribus susceperat, invidia flagrare, ejusque occidendi consilium iniisse, ut qui essent haud pauci praeterpropter lxx. (Jupiter quippe cum multis feminis habita consuetudine, multos procrearat liberos) convasato ingenti

81

μετὰ γὰρ πολλῶν συμμιγνύμενος γυναικῶν ἐτεκνοποίησεν ὁ Ζεύς· πολὺ χρύσιον ἐγκολπωσάμενος εἰς ὑπερβολὴν ἀνεχώρησεν, καὶ ἀπέρχεται εἰς τὴν Αἴγυπτον πρὸς τὴν φυλὴν τοῦ Κὰμ υἱοῦ Νῶε, [*](P 45) οἵτινες ἐδέξαντο αὐτὸν ἐν τιμῇ. καὶ διέτριβεν ἐκεῖ ὑπερηφανῶν πάντας, καὶ φορῶν στολὴν χρυσῆν ἐφιλοσόφει παρὰ τοῖς Αἰγυπτίοις, λέγων αὐτοῖς μαντείας μελλόντων· ἦν γὰρ φύσει σφόδρα λογικός· καὶ προσεκύνουν αὐτὸν λέγοντες θεὸν Ἑρμῆν, ὡς λέγοντα τὰ μέλλοντα καὶ διακονοῦντα αὐτοῖς ἐκ τοῦ θεοῦ τῶν μελλόντων τὴν ἀπόκρισιν καὶ παρέχοντα αὐτοῖς χρήματα, ὅντινα καὶ πλουτοδότην ἐκάλουν, ὡς τὸν χρυσὸν θεὸν νομίζοντες. ὅτε οὖν ὁ αὐτὸς Ἑρμῆς εἰς τὴν Αἴγυπτον ἦλθεν, ἐβασίλευσεν τῶν [*](B) Αἰγυπτίων τότε ἐκ τοῦ γένους τοῦ Κὰμ ὁ Μεστραΐμ· οὗτινος τελευτήσαντος ἐποίησαν οἱ Αἰγύπτιοι τὸν Ἑρμῆν βασιλέα· καὶ ἐβασίλευσε τῶν Αἰγυπτίων ἔτη λθ΄ ἐν ὑπερηφανίᾳ. καὶ μετ’ αὐτὸν ἐβασίλευσε τῶν Αἰγυπτίων ὁ Ἥφαιστος ἡμέρας αχπ΄, ὡς γενέσθαι ἔτη δ΄, μῆνας ἑπτὰ τρίτον. οὐκ ᾔδεισαν γὰρ τότε ἐνιαυτοὺς μετρεῖν οἱ Αἰγύπτιοι, ἀλλὰ τὴν περίοδον τῆς ἡμέρας ἐνιαυτοὺς ἔλεγον. τὸν δὲ αὐτὸν Ἥφαιστον θεὸν ἐκάλουν· ἦν γὰρ πολεμιστὴς καὶ μυστικός. ὅστις ἐξελθὼν εἰς πόλεμον συνέπεσεν σὺν τῷ ἵππῳ αὐτοῦ, καὶ πληγεὶς ἔμενε χωλεύων. ὁ δὲ αὐτὸς

[*](5. τὴν χρυσῆν στολὴν P. 10. ὀνομάζοντες P. 11. ὁ om. P. ibid. καὶ ἐβασίλευσεν P. 12. Μεστρέμ PV. 16. ἑπτὰ τρίτον] ζ΄, ἡμέρας γ΄ P cum R: sed Raderus mutatam ab se scripturam fatetur in margine: „ita legendus hic locus. annum definit ut nos diebus 365. pro mense dies 31 hic “ Quae sane computatio obtinet p. seq. v. 14. Sed hic menses intelligendi triginta dierum 71/3. Dictum autem hoc ut εἰκοσιεννέα τέταρτον ἡμερῶν schol. Platon. p. 454. B. 19. ἐλθὼν P.)

admodum auri pondere, in Aegyptum ad tribum Cham filii Noe se contulit, a qua perhonorifice exceptus est. Ille cum ibi degeret, pro nihilo caeteris habitis, aurea indutus veste, philosophabatur apud Aegyptios, quibus ventura praedicebat: a natura enim acri admodum valebat ingenio: unde ab iis adorabatur, cum illum esse dicerent Deum Mercurium, ut qui futura praediceret, ipsisque rerum venturarum a Deo accepta responsa subministraret, opesque praeberet: quem ideo Divitiarum largitorem vocitabant, cum aurum Deum appellarent. Cum porro idem Mercurius in Aegyptum venit, apud Aegyptios regnabat Mestrem, ex genere Cham: quo fatis functo, Mercurium Regem renuntiarunt Aegyptii, quibus ille annos xxxix. magnifice imperavit. Post hunc regnavit apud Aegyptios Vulcanus dies mdclxxx. qui annos iv. conficiunt, menses vii. et dies m. Neque enim tura annos metiri norant Aegyptii, sed dierum cursus annos dicebant. Vulcanum porro Deum vocabant: erat enim vir bellicosus, quique arcana quaevis intelligeret, qui dumin praelio pugnat, cum equo lapsus, accepto vulnere, exinde claudicavit. Idem

82
[*](C)

υHφαιστος νόμον ἔθηκεν τὰς Αἰγυπτίας γυναῖκας μονανδρεῖν καὶ σωφρόνως διάγειν, τὰς δὲ ἐπὶμοιχείᾳ εὑρισκομένας τ μωρεἴσθαι ’ καὶ ηὐχαρίστησαν αὐτῷ ot AtyvnTiot, διότι πρῶ̣τον νόμον σωφροσύνης τοῦτον ἐδέξαντο.

[*](r 106)

Περὶσιδηιρου, τίς πρῶτοςἐφεῦρεν.

Ὁ δὲ αὐτὸς Ἥφαιστος ἀπὸ μυστικ· ῆς τινος εὐχῆς τὴν ὀξυλάβην ἐδέξατο ἐκ τοῦ ἀέρος εἰς τὸ κατασκευάζειν ἐκ σιδήρου ὅπλα. ὅθεν καὶ ἐπικρατὴς σιδήρου ηὑρέθη εἰς τοὺς πολέμους. ἀπεθέωσαν ovv αὐτὸν ὡς σωφροσύνην νομοθετήσαντα καὶ τροφὴν [*](D) ἀνθρώποις διὰ κατασκευῆς ὅπλων εὑρηκότα καὶ ἐν τοῖς noli(totg δύναμιν καὶ σωτηρίαν ποιήσαντα ’ πρὸ γὰρ αὐτοῦ ῥοπάλοις καὶ λίθοις ἐπολέμουν. μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν Ἡφαίστου ἐβασίλευσεν Αἰγυπτίων ὁ υἱὸς αὐτοῦ ὀνόματι Ἥλιος ἡμέρας δυοζ , ὡς εἶναι ἔτη ιβ , μῆνας γ , ἡμέρας 6’. οὐ γὰρ ᾔδεισαν οἱ Αἰγυιπτιο τότε ἢ ὸ́λλοι τινὲς ἀριθμὸν ἐν τῷ ψηφίζειν, ἀλλὰ τὰς περιόδους τῶν ἡμερῶν εἰς ἔτη ἐψήφιζον. οἱ γὰρ τῶν ιβ μηνῶν ἀριθμοὶ [*](P 46) μετὰ ταῦτα ἐπενοήθησαν, ἐξότε ἐνομίσθη ὑποτελεῖς εἶναι τοὺς ἀνθρώπους τοῖς βασιλεῦσιν. ὁ δέ αὐτὸς Ἥλιος βασιλεὺς ὁ υἱὸς Ἡφαίστου ἦν φιλόσοφος δυνατός, ὅστις ἐδιδάχθη παρά τινος ὡς

[*](2. μοιχείαν P. 12. τὴν om. P sola. 15. ἄλλον τΙνὰ P. 17. ἐνομίσθη P, ὀνομάσθη RV. 19. τοῦ Ἡφαίστου P.)

vero Vulcanus lege sanxit, uti Aegyptiae feminae uno contentae viro caste vitam agerent: quae vero deprehenderentur in stupro, punirentur. Unde Vulcano gratias egere Aegyptii, quod tum primum continentiae legem accepissent.

De ferre , et quis primus ἰἰἰMd invenerit.

Idem porro Vulcanus edita quadam mystica ac secreta precatione, forcipem ex aere accepit, quo ex ferro arma posset conflare: unde et ferri ad belli usus repertor habitus est. Hunc ergo in Deos retulere, tum propter latam de continentia legem, tum etiam quod armorum fabri- ca, victus parandi rationis, in bellis autein roboris salutisque hominibus auctor extiterit: ante illum quippe clavis et saxis pugnabant. Extincto Vulcano , Aegyptiorum regnum excepit Sol , illius filius , illudque rexit dies v. mcdlxxvii. qui annos conficiunt xn. menses m. dies iv. Alius enim omnis numerandi modus tunc temporis ab Aegyptiis ignorabatur, cum singulas dierum periodos pro tot annis putarent. Duodecim enim mensium numeri tum primum deinde inventi, ex quo decretum est ho- mines Regibus fieri vectigales. Enimvero Rex Sol, Vulcani filius, insignis admodum extitit Philosophus, qui cum ex aliquo esse quandam feminam comperisset, ex iis quae opum copia ac dignitate apud Aegy-

83

γυνή τις Αἰγυπτία τῶν ἐν εὐπορίᾳ καὶ ἀξίᾳ οὐσῶν παρ’ αὐτοῖς [*](V 38) ἐρῶσά τινος ἐμοιχεύετο ὑπ’ αὐτοῦ. καὶ ἀκούσας ὁ Ἥλιος ἐζήτησεν αὐτὴν πιάσαι διὰ τὴν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Ἡφαίστου νομοθεσίαν, ἵνα μὴ λυθῇ. καὶ λαβὼν στρατιώτας ἐκ τοῦ ἰδίου στρατοῦ, μαθὼν τὸν καιρὸν τῆς μοιχείας αὐτῆς ὅτι γίνεσθαι ἔμελλεν νυκτός, ἐπιρρίψας αὐτῇ, τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς μὴ ὄντος αὐτόθι, εὗρεν αὐτὴν μετ’ ἄλλου καθεύδουσαν τοῦ ἐρωμένου παρ’ αὐτῆς. [*](B) ἥντινα εὐθέως καταγαγὼν ἐπόμπευσεν ἐν πάσῃ τῇ χώρᾳ τῆς Αἰγύπτου, τιμωρησάμενος αὐτήν. καὶ γέγονε σωφροσύνη μεγάλη ἐν τῇ τῆς τῆς Αἰγύπτου. κἀκεῖνον δὲ τὸν μοιχὸν ἀνεῖλεν, καὶ ηὐχαριστήθη· περὶ οὗ ἱστορεῖ ποιητικῶς Ὅμηρος ποιητὴς ὡς ὁ Ἥλιος, φησίν, ἤλεγξεν τὴν Ἀφροδίτην συμμιγνυμένην νυκτὸς Ἄρει. Ἀφροδίτην δὲ ἐκάλεσεν τὴν ἐπιθυμίαν τῆς πορνείας ἀπὸ τοῦ Ἡλίου βασιλέως σοφώτατος συνεγράψατο. ἀληθές, ὡς προγέγραπται, Παλαίφατος ὁ σοφώτατος συνεγράψατο.

Μετὰ δὲ τὴν τελευτὴν ‘Hλίου τοῦ βασιλέως υἱοὶ Ἡφαίστου ἐβασίλευσεν Αἰγυπτίων Σῶσις · καὶ μετὰ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ [*](C) ἐβασίλευσεν Ὄσιρις· καὶ μετὰ Ὄσιριν ἐβασίλευσεν Ὧρος· γαῖ μετὰ Ὧρον ἐβασίλευσεν Θοῦλις, ὅστις παρέλαβεν μετὰ δυνάμεως [*](R 108) τινος πᾶσαν τὴν γῆν ἕως τοῦ Ὠκεανοῦ· καὶ ἐν τῷ ὑποστρέφειν ἦλθεν ἐπὶ τὴν Ἀφρικὴν χώραν εἰς τὸ μαντεῖον ἐν ὑπερηφανίᾳ, καὶ θυσιάσας ἐπυνθάνετο λέγων, Φράσον μοι, πυρισθενές, ἀψευδές, μάκαρ, ὁ τὸν αἰθέριον μετεγκλίνων δρόμον, τίς πρὸ τῆς

[*](1. καὶ] ἐν καὶ P sola. ibid. ἐξίᾳ R. 2. ὁ om. P. 17. Σῶσις Σώσεις PV. 19. μετὰ τὸν Ὅρον P. 23. μετεκκλίνων V.)

ptios praestabant, quae viri cujusdam amore capta, pravam cum eo consuetudinem exerceret, curain omnem adhibuit, ut eam perquireret, caperetque, quo Vulcani parentis leges impune minime violarentur. Lectis igitur ex castris aliquot militibus, ac observato quo per noctem adulterium committere solebat tempore, dum vir abesset, in aedes irrupit, illamque cum amasio jacentem offendit: qua confestim abrepta, ac per universam Aegyptum traducta, graviter in illam animadvertit, ex quo rite observata est deinceps apud Aegyptios castimonia, adultero insuper morte mulctato, unde a subditis gratiam iniit. Id poetico more narrat Homerus Poeta, dum ait, Venerem cum Marte noctu cubantem a Sole fuisse deprehensam. Venerem autem appellavit moechandi libidinem, quam Sol Rex prodiderit. Hujus porro historiae, quemadmodum supra relata est, veritatem descripsit doctissimus Palaephatus.

Post Solis Regis, Vulcani filii, excessum, regnavit apud Aegyptios Sosis, cui successit Osiris: Osiridi Orus: Oro Thulis, qui cum aliquot copiis terram oranem usque ad Oceanum occupavit: et dum reverteretur, in regiones Africae cum pompa venit, consulturus oraculum; peractoque sacrificio, ita illud sciscitatus est: Dic mihi, ignipotens, veridice, beate.

84

ἐμῆς βασιλείας ἠδυνήθη ὑποτάξαι πάντα ἢ τίς μετ’ ἐμέ; καὶ ἐδόθη αὐτῷ χρησμὸς οὗτος. [*](D)

208. πρῶτα θεὸς, μετέπειτα λόγος καὶ πνεῦμα σὺν αὐτοῖς.
209. ταῦτα δὲ σύμφυτα πάντα καὶ ἔντομον εἰς ἓν ἰόντα,
210. οὗ κράτος αἰώνιον· ὀρθοῖς ποσὶ βάδιζε, θνητέ,
211. ἄδηλον διανύων βίον.
καὶ εὐθέως ἐξελθὼν ἐκ τοῦ μαντείου συσκευασθεὶς ὑπὸ τῶν ἰδίων ἐσφάγη ἐν τῇ Ἀφρικῇ χώρᾳ. ταῦτα δὲ τὰ ἀρχαῖα καὶ παλαιὰ βασίλεια τῶν Αἰγυπτίων Μανέθων συνεγράψατο. καὶ ἐν τοῖς συγγράμμασιν αὐτοῦ ἐμφέρεται ἄλλως λέγεσθαι τὰς ἐπωνυμίας τῶν πέντε πλανητῶν ἀστέρων. τὸν γὰρ λεγόμενον Κρόνον [*](p 47) ἀστέρα ἐκάλουν τὸν Λάμποντα, τὸν δὲ Δῖός τὸν Φαέθοντα, τὸν δὲ Ἄρεως τὸν Πυρώδη, τὸν δὲ Ἀφροδίτης τὸν Κάλλιστον, τὸν δὲ Ἑρμοῦ τὸν Στίλβοντα.

Ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα χρόνοις ἐβασίλευσεν τῶν Αἰγυπτίων πρῶτος ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Κὰμ Σέσωστρις, ὅστις ὁπλισάμενος ἐπολέμησεν Ἀσσυρίοις καὶ ὑπέταξεν αὐτοὺς καὶ τοὺς Χαλδαίους καὶ Πέρσας ἕως Βαβυλῶνος. ὁμοίως δὲ ὑπέταξε καὶ τὴν Ἀσίαν πᾶσαν καὶ τὴν Εὐρώπην καὶ τὴν Σκυθίαν καὶ τὴν Μυσίαν· καὶ ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτὸν ἰπὶ τὴν Αἴγυπτον ἐκ τῆς χώρας τῆς Σκυθίας ἐπελέξατο ἀνδρῶν νεανίσκων πολεμιστῶν χιλιάδας δεκαπέντε, οὕσ-

[*](4. ἔντομον non intellectum omiserunt qui haec repetierunt Malalas, Cedrenus, Suidas. 5. αἰώνων P. ἀέναον Lobeckius Aglaoph. p. 459. ibid. θνητέ, βάδιζε P. 6. διανοιῶν P. 8. τὰ om. P. 5. Μενεθὼ P. 13. πυῤῥώδη V. 15. τοῖς] τούτοις P. 18. δὲ om. P. 21. ὑπελέξατο P.)

qui coeli cursum moderaris, quis antequam regnarem potuit sibi subjicere omnia: aut quis poterit post me? Datumque est illi ejusmodi oraculum:

Ipse Deus primum, dein, juncto flaminet Verbum:

Haec tamen existunt simul omnia, et omnia in unum

Distinctim veniunt: cujus sine fine potestas:

Τυ certo incertum vitae pede dirige callem.

Egressusque confestim ex oraculo, insidiis a suis appetitus, interfectus est in Africa. Has autem veteres et antiquas Aegyptiorum Reguin historias Menetho conscripsit. Sed et in illius commentariis aliter eflferri proditur quinque planetarum astrorum nomina. Astrum enim Saturnum appellatum Lampontem: Iovem Phaethontem, Martem Pyrodem; Venerem Callistum: Mercurium denique Stilbontem vocabant.

His posthaec temporibus primus apud Aegyptios regnavit ex tribu Cham Sesostris, qui instructis copiis bellum intulit Assyriis, eosque subegit, ut et Chaldaeos et Persas usque ad Babylonem. Subegit pariter universam Asiam, Europam, Scythiam, et Mysiam: cumque in Aegyptum reverteretur ex Scythiae regionibus, delegit juvenum bellatorum quindecim miilia, quos in Persidem traduxit, ibique habitare jussit, concessa

85

τινας μετανάστας ποιήσας ἐκέλευσεν αὐτοὺς οἰκεῖν ἐν τῇ Πέρσιδι, [*](B) δοὺς αὐτοῖς χώραν ἐκεῖ ἣν ἐπελέξαντο. καὶ ἔμειναν ἐν Πέρσιδι οἱ αὐτοὶ Σκύθαι ἐξ ἐκείνου ἕως τῆς νῦν, οἵτινες ἐκλήθησαν παρὰ τῶν Περσῶν Παρθυαῖοι, ὅ ἐστιν Περσικῇ γλώσσῃ Σκύθες, οἱ καὶ τὴν φορεσίαν καὶ τὴν λαλιὰν καὶ τοὺς νόμους Σκυθῶν ἔχουσιν ἕως τῆς νῖν, καὶ εἰσὶν μαχιμώτατοι ἐν τοῖς πολέμοις, καθὼς [*](V 39) Ἡρόδοτος ὁ σοφώτατος ταῦτα συνεγράψατο.

Ἐν τοῖς χρόνοις τῆς βασιλείας Σεσώστριος ἦν Ἑρμῆς ὁ τρισμέγιστος Αἰγύπτιος, ἀνὴρ φοβερὸς ἐν σοφίᾳ· ὅστις ἔφρασεν τρεῖς μεγίστας δυνάμεις εἶναι τὸ τοῦ ἀρρήτου καὶ δημιουργοῦ θεοῦ ὄνομα, μίαν δὲ θεότητα εἶπεν εἶναι. διὸ καὶ ἐκλήθη ἀπὸ τῶν [*](R 110 C) Αἰγυπτίων τρισμέγιστος Ἑρμῆς. ἐμφέρεται γὰρ ἐν διαφόροις αὐτοῦ λόγοις πρὸς Ἀσκληπιὸν εἰρηκὼς περὶ θεοῦ φύσεως ταῦτα· εἰ μὴ πρόνοιά τις ἦν τοῦ πάντων κυρίου ὥστε μοι τὸν λόγον τοῦτον ἀποκαλύψαι, οἶδέ ὑμᾶς τοιοῦτος ἔρως κατεῖχεν, ἵνα περὶ τούτου ζητήσητε· οὐ γὰρ ἐφικτόν ἐστιν εἰς ἀμυήτους τοιαῦτα μυστήρια παρέχεσθαι, ἀλλὰ τῷ νοΐ ἀκούσατε. ἓν μόνον ἦν φῶς νοερὸν πρὸ φωτὸς νοεροῦ, καὶ ἦν ἀεὶ νοῦς νοὸς φωτεινός, καὶ οὐδὲν ἕτερον ἦν ἢ ἡ τούτου ἑνότης, ἀεὶ ἐν ἑαυτῷ ὢν ἀεὶ τῷ ἑαυτοῦ νοΐ καὶ φωτὶ καὶ πνεύματι ἅπαντα περιέχει. ἐκτὸς τούτου

[*](D)[*](1. μετανασθάσαι P sola. 4. Παρθίδιοι PV, Παρθηνοὶ m. R. ib. ᾗ Περσικῇ P. 8. Σεσώστρι ὃς V, Σέσωστρις P, Σέσωστρις ὃς R. 11. δὲ om. P. 14. ἦν του Malalas p. 26. 15. , ἦ τῶν PV. ibid.k μοι] με Cyrillus c. Iulianum I. p. ed. Spanh. 35. C. ib. τοιοῦτον P. 16. ζητήσεται P. 18. καὶ νοὸς φωτεινὸς] νοῦ αἴτιος P sola. Correxi ex Cyrillo. 19. ἢ om. V, ἡ R. ib. ἑαυτῷ] αὐτῷ P sola.)

ibid. τῳ ἑαυτοῦ] ἐν τῶν αὐτῷ P sola. 20. πάντα P sola. illis quam delegissent regione. Ex eoque tempore Scythae illi in Perside manserunt, qui a Persis Parthidii nuncupati sunt, quod Persica lingua Scythas sonat, qui et habitum et idioma ac leges Scytharum usque nunc servant, maximeque virtute bellica praestant, quemadmodum haec tradit doctissimus Herodotus.

Dum regnaret Sesostris, extitit Hermes Trismegistus Aegyptius, vir sapientia suspiciendus, qui tres maximas esse Potentias asserebat, nomen inenarrabilis et opificis Dei unam Deitatem esse dixit. Propterea appellatus est ab Aegyptiis Trismegistus Mercurius. Reperitur enim in variis ejus libris ad Aesculapium haec de Deo dixisse: Nisi providentia quaedam sit omnium Domini, quae mihi hunc sermonem aperuisset, haud vos hujusmodi cupido incessisset, ut de eo quaestionem institueretis, neque enim fas est profanis haec arcana committere: verum mente haec duntaxat attendite. Erat Ιυκ intelligens ante lucem intelligentem, eratque semper mens quae menti causa esset, neque quidquam erat aliud quam hujus mentis unitas. Ea mens cum semper in seipsa sit, semper sua ipsius mente, luce, atque spiritu universa continet. Extra eam mentem

86

οὐ θεός, οὐκ ἄγγελος, οὐ δαίμων, οὐκ οὐσία τις ἄλλη. πάντων κύριος καὶ πατὴρ καὶ θεός, καὶ πάντα ἐν αὐτῷ καὶ ὑπ’ αὐτόν ἐστιν. ὁ γὰρ λόγος αὐτοῦ προελθὼν παντέλειος ὢν καὶ γόνιμος καὶ δημιουργός, ἐν γονίμῳ φύσει πεσὼν ἐν γονίμῳ ὕδατι ἔγκυον τὸ ὕδωρ ἐποίησεν. καὶ ταῦτα εἰρηκὼς ηὔξατο λέγων, Οὐρανὸν ὁρκίζω σε, θεοῦ μεγάλου σοφὸν ἔργον· ἵλεως ἕσο ὁρκίζω σε φωνὴν πατρός, ἤν ἐφθέγξατο πρώτην, ἡνίκα κόσμον ἅπαντα ἐστηρίξατο βουλῇ· φωνὴν πατρός, ἣν ἐφθέγξατο πρώτην τὸν μονογενῆ λόγον αὐτοῦ.

[*](P 48)

Ταῦτα καὶ ἐν τοῖς κατὰ Ἰουλιανοῦ βασιλέως ὑπὸ τοῦ ὁσιωτάτου Κυρίλλου συνταχθεῖσιν ἐμφέρεται πρὸς ἀπόδειξιν σαφεστέραν ὅτι καὶ ὁ τρισμέγιστος Ἑρμῆς ἀγνοᾶν τὸ μέλλον ὁμοούσιον ὡμολόγησεν.

Ὁ δὲ Σέσωστρις βασιλεὺς μετὰ τὴν νίκην καταλαβὼν τὴν Αἴγυπτον τελευτᾷ, καὶ ἐβασίλευσεν μετ’ αὐτὸν τῆς τῶν Αἰγυπτίων χώρας Φαραὼ ὁ καὶ Ναχώρ καλούμενος, καὶ ἐκ τοῦ αὐτοῦ γένους ἐβασίλευσαν Αἰγυπτίων οἱ λοιποί.

212. Ῥαγαῦ ρλβ΄, ὁμοῦ
213. ἐπέζησεν σζ΄, ὁμοῦ τλθ΄.
214. B Σερούχ ρλ΄, ὁμοῦ γρπγ΄.
[*](1. οὐ prius om. P sola. 2. ὁ κύριος Psola. ibid. πάντα ὑπ᾿ αὐτοῦ καὶ ἐν αὐτῷ P sola. 5. ἐπέδειξεν P sola. 8. πρωτίστην P. Caeterum post αὐτοῦ addendum φησί ex Cyrillo. 10. τοῦ β. P sola. 11. συναχθεῖσιν P.)

neque Deus est, neque Angelus, neque daemon, neque alia natura; omnium enim Dominus Deus et pater est, sub ipso et in ipso omnia sunt. Sermo enim ipsius qui perfectus omnibus modis est, et foecundus ac opifex ab ipsa progressus mente, inque aquam, cujus cst foecunda natura, incidens, foetam aquam reddidit.

Haec fatus Hermes, sic precatus est: Adjuro te, Coelum, Dei magni sapiens opus, propitiare. Adjuro te vocem Patris, quam tum primam effatus est, quando mundum universum consilio firmavit, vocem Patris, quam primam protulit, unigenitum Verbum suum.

Haec etiam in iis quae a sanctissimo Cyrillo adversus Julianum Imperatorem collecta sunt, referuntur, ut evidenter ostenderet Mercurium Trismegistum futurarum rerum inscium, unam Trinitatis essentiam confessum esse.

Sesostris vero Rex parta victoria, reversus in Aegyptum moritur: et post illum regnavit in Aegypti regione Pharao, qui et Nachor dictus est, ex ejusque stirpe caeteri apud Aegyptios regnarunt.

215. Rhagau, 132. Colliguntur anni 3053.
216. Supervixit 207. coll. an. 339.
217. Seruch, 130. coll. an. 3183.
87
218. ἐπέζησεν σλ’, ὁμοῦ τ΄.
219. Νάχωρ οθ΄, ὁμοῦ γσξβ΄. R
220. ἐπέζησεν ρκθ΄. ὁμοῦ ση΄.
221. Θάρα ο΄, ὁμοῦ γτλβ΄.
222. ἐπέζησεν σέ, ὁμοῦ σοε΄.

Ἑλληνισμὸς ἀπὸ τῶν χρόνων Σερούχ ἐναρξάμενος [ διά τοι] τῆς εἰδωλολατρείας, καὶ ὡς ἐστοίχουν τὸ τηνικαῦτα ἕκαστος κατά τινα δεισιδαιμονίαν ἐπὶ τὸ μᾶλλον πολιτικώτερον ἐπὶ ἔθη καὶ ἐπὶ θεσμοὺς εἰδώλων τάττεσθαι τὰ τῶν ἀνθρώπων γένη. οἶς τότε στοιχήσαντες ἐποίουν διὰ χρωμάτων διαγράφοντες τὴν ἀρχὴν καὶ ἀπεικάζοντες τοὺς πάλαι παρ’ αὐτοῖς τετιμημένους ἢ τυράννους [*](C) ἢ ἡγεμόνας ἤ τινάς τι δράσαντας ἐν βίῳ μνήμης δοκοῦν ἄξιον διὰ ἀλκῆς τε ἢ σώματος εὐρωστίας. ἔπειτα δέ ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Θάρα πατρὸς Ἀβραὰμ καὶ δι’ ἀγαλμάτων τὴν πλάνην τῆς εἰδωλολατρείας κτισάμενοι, τοὺς ἑαυτῶν προπάτορας δι’ ἀπεικονισμάτων τετιμηκότες καὶ τοὺς πρὸ αὐτῶν προτετελευτηκότας [*](V 40) τὰς τεχνασάμενοι ἐκ κεραμικῆς ἐπιστήμης τὸ πρῶτον, ἔπειτα ἑκάστης τέχνης μιμησαμένης, οἰκοδόμοι μὲν λίθον λίθῳ ξέσαντες, ἀργυροκόποι τε καὶ χρυσοχόοι διὰ τῆς ἰδίας ὕλης τεχνασάμενοι ἐπετέλεσαν, χαλκοπλάσται δὲ καὶ ἐπιξῦσται τέχναις χρησάμενοι ἐποικιλλεύσαντο καὶ τέκτονες καὶ οἱ καθεξῆς.

[*](D)[*](6. τοῦ Σεροὺχ P. ibid. διά τοι om. V. 7. ἐστοιχοῦντο τηνικαῦτα PV. Correxi ex Epiphanio loco mox indicando. 8. πολιτικώτερον ἐπὶ τὸ μᾶλλον V. 16. ἀπεικονισμῶν P. 17. τεχνισάμενοι P. 21. ἐπεποικηλεύσαντο V.)
223. Supervixit 230. coll. an. 300.
224. Nachor, 79. coll. an. 3262.
225. Supervixit 129. coll. an. 208.
226. Thara, 70. coll. an. 3332.
227. Supervixit 205. coll. an. 275.

Graecismus tempestate Seruch coepit per idololatriam, cum sua quisque superstitione quadam ductus, genus humanum ad politicani potissimum vivendi rationem, et usum seu consuetudines, cultumque idolorum informaret: quos tum secuti, magistratus et tyrannos, aut duces, aut si quid aevo memoriave dignum factitasse viderentur quod vel pugnam, vel corporis robur commendaret, pictura effigiabant. Postea vero temporibus Thara, qui Abraham habuit filium, etiam per statuas et simulacra errorem idololatriae propagarunt, dum majores suos per effigies coluerunt, fatoque functos primuin per figlinam expresserunt, mox caeteri artifices secuti primos, architecti quidem lapidem caedebant, argentarii et auri caelatores pro sua quisque materia simulacra fabricati sunt, aerarii, et scalptores etiam pro suo ingenio artificii opus variabant: postremo fabri et alii deinceps opifices.

88

Αἰγύπτιοι μὲν οὖν καὶ Βαβυλώνιοι καὶ Φρύγες καὶ Φοίνικες ταυτησὶ τῆς θρησκείας πρῶτοι εἰσηγηταὶ γεγονότες ἀγαλματοποιίας τε καὶ μυστηρίων τελετάς, ἀφ᾿ ὧν τὰ πλεῖστα εἰςἙλληνας μετηνέχθησαν ἀπὸ τῆς Κέκροπος ἡλικίας, καὶ μετέπειτα καθεξῆς ὕστερον πολλοὶ τοὺς περὶ Κρόνον καὶ ῾Ρέαν Δία τε καὶ Ἀπόλλωνα καὶ τοὺς ἐφεξῆς δυνάστας γενομένους θεοὺς ἀναγορεύσαντες.

Ἕλληνες κέκληνται ἀπὸ Ἕλληνος τινος ἀνδρὸς τῶν ἐν τῇ Ἑλλάδι κατῳκηκότων· ὡς δὲ ἕτεροί φασιν, ἀπὸ τῆς ἐλαίας τῆς ἐν Ἀθήναις βλαστησάσης.

[*](P 49)

Ἴωνες δὲ τούτων ἀρχηγοὶ γεγένηνται, ὡς ὁ ἀκριβὴς ἔχει λόγος, ἀπὸ τοῦ Ἰωὐάν, ἑνὸς ἀνδρὸς τῶν τὸν πύργον οἰκοδομησάντων, [*](R 114) ὅτε αἱ γλῶσσαι διεμερίσθησαν τῶν ἀνθρώπων· δι᾿ἣν αἰτίαν καὶ μέροπες πάντες κέκληνται διὰ τὴν μεμερισμένην φωνήν.

[*](1. οἱ Βαβυλώνιοι V. 3. μάλισταPV,τὰπλεῖστα Epiphanius. 6. δικαστὰς Ρ. 12. Ιωνὰν PV. 14. In ima pagina ascribit V quod in textu ponit P Σχόλιον *). Σκυθισμὸς ἀπὸ τῶν ἡμερῶν τοῦ NcoS μετὰ τὸν κατακλυσμὸν ἄχρι τῆς τοῦ πύργου οἰκοδομῆς ναὶ Βαβυλῶνος, καὶ μετὰ τὸν χρόνον τῆς τοῦ πύργου οἰκοδομῆς ἐπ᾿ ὀλίγοις ἔτεσιν τουτέστιν ἕως ῾Ραγαῦ. οἵτινες ἐπὶ τὸ τῆς Εὐρώπης νενευκότες τῷ τῆς Σκυθίας μέρει καὶ τοῖς ἑαυτῶν ἔθεσιν Β προσεκρίθησαν **) ἕωςτῆς***) τοῦ ῾Ραγαύ ἡλικίας καὶ ἐπέκεινα, ἐξ οὖπερ οἱ Θρᾷκες γεγόνασιν. ὕστερον δὲ ὁ ὲλληνισμὸς εἰς αἱρέσεις κατέστη κατωτέρω τῶν χρόνων, φημὶ Πυθαγορικῶν καὶ Στωικῶν καὶ Πλατω- **) προσεκρίθησαν Epiphanius Resp. ad Epist. Acacii ed. Petav. fol. 5. verso C, προεκρίθησαν PV. *** ) τῆς om. P.)

Aegyptii porro et Babylonii, Phrygesque, et Phoenices primi auctores hujus cultus extitere, primique simuiacrorum et mysteriorum hujusmodi initiatores; a quibus, Cecropis aetate in Graeciam immigrarunt. Posteris dein saeculis complures Saturnum, Rheam, Jovem, Apollinem, caeterosque principes, Deos renuntiarunt.

Graeci nomen tulerunt ab Hellene viro quodam, ex iis qui olim Hellada incoluerunt: ut alii vero prodidere, ab ἐλαία, seu olea, quae Athenis nata est. Jones autein horum Duces, quemadmodum constans habet fama, orti sunt ab Jonan quodam ex iis, qui turrim aedificarunt , quando hominum linguae sunt divisae: unde omnes a divisa lingua Meropes sunt cognominati.

*) Scholium.

A diebus Noe post diluvium usque ad Turris et Babylonis aedificationem Scythismus perstitit, annisque aliquot post tempus aedificationis turris, hoc est usque ad Rhagau. Qui porro versus Europae fines vergunt, in Scythiae partibus degunt, suis ipsi moribus vivere elegerunt usque ad tempora Rhagau, ut et qui ulterius habitant, donec Thracum regio occurrat.

Graecismus postniodum, seu gentilismus posteris temporibus confla-

89
228. Ἀβραὰμ oε΄, ὁμοῦ γυζ΄.

Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ὢν τὸ γένος τὴν πρώτην ἡλικίαν παρὰ Χαλδαίοις ποιεῖται.

α΄, β΄, γ΄, δ΄, ε΄, ζ΄, ζ΄,η΄, θ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄, ὄις, ιζ΄, ἴη, ιθ΄, κ΄, κα, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε, κέ, κζ΄, κη, κθ΄, λ΄, λα΄, λβ΄, λγ΄, λδ΄, λε΄, λς΄, λζ΄, λη΄, λθ΄, μ΄, μα΄, μβ΄, μγ΄, μδ΄, με, μέ, μζ΄, μὴ, μθ΄, ν΄, νᾷ, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄, νς΄, νς΄, νὴ, νθ΄.

Νάχωρ προπάτωρ Ἀβραὰμ τελευτᾷ ζήσας ἔτη ση΄.

[*](D)

ξ΄, ξα΄, ξβ΄, ξγ΄, ξδ΄, ξε΄, ξς΄, ξς΄, ξη΄, ξθ΄, ο΄, οα΄, οβ΄, ογ΄.

νικῶν καὶ Ἐπικουρείων καὶ τῶν λοιπῶν. θεοσεβείας δὲ χαρακτὴρ αὐτοῖς ὑπῆρξεν ἅμα καὶ ὁ κατὰ φύσιν νόμος πολιτευόμενος ἀπὸ τούτων τῶν ἐθνῶν ἀφορίζων ἑαυτὸν*) ἀπὸ τῆς τοῦ κόσμου καταβολῆς καὶ μέχρι τοῦ δεῦρο. τῶν ἐθνῶν μέσος τυγχάνων βαρβαρισμὸς ναὶ σκυθισμὸς καὶ ἑλληνισμὸς ἴως οὖ συνήφθη ἡ τοῦ Ἀβραὰμ θεοσέβεια [*](C) καὶ ὁ κατὰ φύσιν νόμος καὶ ἰουδαϊσμὸς**) μετέπειτα. 2. ὤν om. P sola: habent V et R, in m. notans: abest in C. 9. σή] σό R. 10. ξ΄ — ογ΄ ante Περὶ Μελχισεδέκ ponunt PV, ante Νάχωρ R. 11. Post ογ΄ addit P sola οδ΄, οε΄, ὁμοῦ γυζ΄.

[*](*) τούτων τῶν ἐθνῶν — ἑαυτὸν] τούτων — ἑαυτοὺς V. **) καὶ om. P. ἰουδαϊσμὸς ex Epiphanio addidit Raderus, om. V.)
229. Abraham, 75. coll. an. 3407.

Abraham gente Chaldaeus, primam aetatera apud Chaldaeos terit.

I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV. XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. ΧΧΧ. XXXI. XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV. XXXVI. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV. XLVI. XLVII. XLVIII. XLIX. L. LI. LII. LIII. LIV. LV. LVI. LVII. LVIII. LIX.

Nachor avus Abraham moritur, cum vixisset CCVIII.

LX. LXI. LXII. LXIII. LXIV. LXV. LXVI. LXVII. LXVIII. LXIX. LXX. LXXI. LXXII. LXXIII. LXXIV. LXXV. Colliguntur anni III. MCDVII.

tus est, in sectas divisus, Pythagoreorum scilicet, Stoicorum, Platonicorum, Epicureorum, et aliorum. Cuitus porro divini character una cum lege naturae ab hisce nationibus observabatur, cum ille se a inundi conditione servasset incolumem in hanc usque diem. Gentilitatis medium tenuere Barbarismus, Scythismus, et Helleenismus, donec cultus divinus ab Abraham institutus, ac postmodum Judaïsmus una cum lege naturae coaluit.

90
[*](R 116 v 41)

Πέρι ελχισεδέκ. οδ΄.

Διηγήσατό τις γέρων περὶ τοῦ Μελχισεδὲκ διαβεβαιούμενος [*](P 50) καὶ λέγων ὅτι Ἄνθρωπός ἐστιν ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Χάμ. εὑρεθεὶς δὲ ἐν τῇ φυλῇ αὐτοῦ ἅγιον γέννημα εὐηρέστησεν τῷ θεῷ, καὶ μετέθηκεν αὐτὸν ὁ θεὸς ἐκ τῆς ἰδίας αὐτοῦ γῆς εἰς τὸ πέραν τοῦ Ἰορδάνου, καθ΄ ὃν τρόπον μετέθηκε τὸν Ἀβραὰμ ἐκ τῆς χώρας τῶν Χαλδαίων. ὢν δὲ ἅγιος ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος καὶ δίκαιος, ἐγένετο ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ἄρτον καὶ οἶνον καὶ λιτὰς ἁγίας προσφέρων τῷ θεῷ τῷ ὑψίστῳ. ἐδεήθη δὲ περὶ τῆς φυλῆς αὐτοῦ τοῦ λέγων, Κύριε, μετέθηκάς με ἐκ τῆς φυλῆς μου καὶ ἠλέησάς με ἐλέησον καὶ αὐτούς. εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ κύριος, Ἐγὼ αὐτοὺς σώσω, ὅταν ἐξ Αἰγύπτου καλέσω τὸν υἱόν μου. ταύτην τὴν ἐπαγγελίαν ἔδωκεν ὁ θεὸς τῷ Μελχισεδέκ. ἐμνημόνευσεν οὖν ὁ γέρων ἐκεῖνος, [*](Β) λέγων ὅτι κατὰ τοὺς καιροὺς τούτους συνέβη τὸν Λὼτ αἰχμαλωτισθῆναι ἐκ γῆς Σοδόμων ἐκ τῶν περὶ τῶν Γοθωλλογομώρ, καὶ ἐπιδιῶξαι τὸν Ἀβραὰμ ὀπίσω αὐτῶν, καὶ ἥττησεν αὐτοὺς καὶ ἀπέστρεψεν ἀπ’ αὐτῶν πᾶσαν τὴν αἰχμαλωσίαν καὶ τὸν Λὼτ τὸν υἱὸν τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ Ἀράν.

Ἔλεγεν οὖν ἐν ἑαυτῷ Ἀβραάμ, Κύριε, εἰ ἐν τῷ χρόνῳ τῶν ἡμερῶν μου ἀποστελεῖς τὸν ἄγγελόν σου ἐπὶ τῆς γῆς, ἆρα βλέπω τὴν ἡμέραν ἐκείνην; εἶπεν δέ αὐτῷ ὁ θεός, Οὐχί, ἀλλὰ δεικνύω σοι τὸν τύπον τῆς ἡμέρας ἐκείνης· κάτελθε καὶ πέρασον τὸν Ἰορδάνην ποταμόν, καὶ ὄψει τὸν τύπον τῆς ἡμέρας ἐκείνης.

[*](1. νδ΄ ( οδ' R) τοῦ Ἀβραάμ margo P. 2. οδ΄ om. P. 5. μετέθηκεν post Χαλδαίων ponit P. 9. τοῦ alterum om. P. 10 τῷ alterum om. P. 23. τύπον m. R, τόπον PV.)

De Melchisedec.

Senex quidam haec de Melchisedec narrabat, affirmabatque, hisce verbis: Vir est ex tribu Cham, qui sanctus in sua tribu inventus foetus, placuit Deo; illumque transtulit Deus ex terra sua trans Jordanem, quemadmodum Abraham ex regione Chaldaeorum transtulit. Cum autem vir ille sanctus esset ac justus, factus est Pontifex Dei altissimi, panem et vinum, sanctasque orationes offerens Deo altissimo. Precatus est pro sua tribu, dicens: Domine, transtulisti me ex tribu mea, et misertus es mei, miserere etiam eorum. Dixit vero illi Dominus: Ego illos salvabo, cum ex Aegypto vocavero filium meum. Hanc promissionem dedit Deus Melchisedec. Memorabat praeterea senex ille, dicens: Contigit hisce temporibus ut Lot ex Sodomorum terra captivus abduceretur ab iis qui ex Gothologomor tribu erant: quos insecutus Abraham delevit, universis captivis, ipsoque Lot filio fratris sui Aram ex eorum manibus ereptis.

Dixit porro Abraham intra se: Domine, si tempore dierum meorum miseris Angelum tuum in terram, fac ut videam hunc diem. Dixit illi

91

Ἐπέρασεν δέ Ἀβραὰμ τὸν Ἰορδάνην ποταμὸν μετὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ· καὶ ἐξῆλθεν Μελχισεδὲκ εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ ὑΠὸ [*](C) τοῦ ἁγίου πνεύματος φερόμενος, ἔχων ἐν χερσὶν αὐτοῦ ἄρτον εὐχαριστίας καὶ ποτήριον εὐλογίας. οὐκ εἶδεν δὲ Ἀβραὰμ τὸν Μελχισεδέκ εἰ μὴ πρῶτον διέβη τὸν Ἰορδάνην, τουτέστιν σημεῖον τοῦ βαπτίσματος. ἰδὼν δέ Ἀβραὰμ τὸν Μελχισεδὲκ ἐρχόμενον εἰς ἀπάντησιν αὐτῷ ἔχοντα τὸν ἄρτον τῆς εὐχαριστίας καὶ τὸ ποτήριον τῆς εὐλογίας, πεσὼν Ἀβραὰμ ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησεν, ὅτι εἶδεν τὴν ἡμέραν κυρίου, καὶ ἐχάρη. ἀπαντήσας δέ αὐτῷ Μελχισεδὲκ ὁ βασιλεὺς Ἱερουσαλήμ, ἱερεὺς ὢν τοῦ [*](R 118) θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ηὐλόγησε τὸν Ἀβραὰμ καὶ εἶπεν, Εὐλογητὸς Ἀβραὰμ τῷ θεῷ τῷ ὑψίστῳ, ὃς ἔκτισε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, καὶ εὐλογητὸς ὁ θεὸς ὁ ὕψιστος, ὃς παρέδωκε τοὺς ἐχθρούς σου [*](D) ὑποχειρίους σου. καὶ ἔδωκεν αὐτῷ Ἀβραὰμ δεκάτην ἀπὸ πάντων. Ἐστὶν οὖν ὁ Μελχισεδὲκ ἄνθρωπος ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Κάμ, μετατεθεὶς ἐκ τῆς φυλῆς αὐτοῦ ἐκ τῆς χώρας τῶν Χαναναίων εἰς τὸ πέραν τοῦ Ἰορδάνου εἰς Σαλὴμ πόλιν, οὗ καὶ τὴν κώμην ἐθεασαμην.

Ἐγένετο δὲ ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου κατὰ τὴν γραφὴν ἀπάτωρ, ἀμήτωρ, ἀγενεαλόγητος. μετετέθη δὲ εἰς Σαλὴμ κώμην, ἥτις ἑρμηνεύεται εἰρήνη. περὶ οὗ μέμνηται ὁ ἀπόστολος Παῦλος Ἑβραίοις ἐΠιστέλλων, „ὤμοσεν κύριος, καὶ οὐ μεταμελη-

[*](P 51)[*](7. αὐτοῦ P sola. ib. τὸν om. P. 8. τῆς om. P. 10. Ἰλήμ R, Σαλήμ P. 11. τοῦ om. P. 17. ἐθεασώμην V. 22. Ἑβραίοις ἐπιστέλλων] VII.)

Deus: Minime, sed ostendo tibi figuram diei istius: descende, et transi Jordanem fluvium, et videbis figuram diei illius.

Trajecit ergo Abraham Jordanem fluvium cum suis, et egressus est Melchisedec in occursum illius, a Spiritu sancto adductus, habens in manibus suis panem gratiarum actionis, et calicem benedictionis. Non vidit Abraham Melchisedec nisi postquam transivit Jordanem, id est symbolum baptismatis. Videns vero Abraham Melchisedec venientem in occursum sui, habentem panem gratiarum actionis, et calicem benedictionis, Abraham in faciem humi procumbens, adoravit, quoniam vidit diem Domini, et lactatus est. Huic autem occurrens Melchisedec Rex Salem, Pontifex Dei altissimi, benedixit Abraham, et dixit: Bcnedictus Abraham Deo altissimo, qui condidit coelum et terram: benedictus Deus altissimus qui tradidit inimicos tuos in manus tuas, ac tibi subdidit. Et dedit illi Abraham decimam ex oranibus.

Est ergo Melchisedec homo ex tribu Cham, translatus ex sua tribu; ex regione Chananaeorum, in terram ultra Jordanem, in urbem Salem, cujus etiam vicum spectavimus.

Fuit et sacerdos Dei altissimi, juxta Scripturara, sine matre, sine patre, sine genealogia. Translatus est in Salem vicum, qu interpretatus Pacem sonat. Cujus meminit Apostolus Paulus ad Hebraeos scribens:

92

θήσεται· σὺ εἶς ἱερεὺς [ εἰς τὸν αἰῶνα] κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.“ περὶ οὗ πολὺς ἡμῖν ὁ λόγος καὶ ἀληθῆ ἐλέχθη ὑπὸ τοῦ γέροντος.

Οὗτός ἐστιν ὁ Μελχισεδὲκ ὁ πηλίκος ὁ ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ [*](ν 42) ὑψίστου, ὁ τοὺς κατὰ νόμον Μωϋσέως ἱερεῖς ἀποδεκατῶν. οὗτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς εἰρήνης καὶ τῆς δικαιοσύνης ἅμα καὶ ἱερεὺς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ὁ ἀφωμοιωμένος τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, ὁ τὴν ἱερωσύνην μήτε ἐκ διαδοχῆς ἑτέρων ἱερέων παραλαβὼν [*](B) μήτε ἑτέροις ἱερεῦσι παραπέμψας. οὗτός ἐστιν ὁ μὴ· κατὰ νόμον Μωϋσέως τὰς λατρείας ἐπιτελῶν, ἀλλ’ ἑτέροις κρείττοσι συμβόλοις ἱερουργῶν. οὗτός ἐστιν ὁ τὸν πατριάρχην Ἀβραὰμ εὐλογήσας, ὁ ἀπάτωρ καὶ ἀμήτωρ καὶ μὴ γενεαλογούμενος ἐξ αἰτῶν, ὁ μόνος ἱερεὺς καὶ βασιλεὺς ὁ ἀφωμοιωμένος τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ καὶ αὐτὸς ἀξιωθεὶς τοσούτων ἀγαθῶν μηνυτής.

οε΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει του Ἀβραὰμ Θάρα ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἀπέθανεν ζήσας ἔτη σμε΄. ἐν τᾷ αὐτῷ χρόνῳ εἶπε κύριος πρὸς Ἀβραάμ, Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καὶ ἐκ τῆς συγγενείας σου καὶ ἐκ τοῦ οἰκοῦ [*](C) τοῦ πατρός σου, καὶ δεῦρο εἰς τὴν γῆν ἥν ἄν σοι δείξω, καὶ

[*](1. εἶς om. P. ibid. εἰς τὸν αἰῶνα om. V. 8. τοῦ alterum om, P. ib. ὁ om. P. 17. Ἀβρὰμ V. 18. σμέ] ρμέ V. ibid. εἶπε] Genes. XII. 1.)

Αnniam. c. Juravit Dominus, et non poenitebit eum, tu es Sacerdos in acternum secundum ordinem Melchisedec: de quo multa a nobis hactenus dicta, veraque sunt quae a sene illo sunt enarrata.

Inscriptio.

Hic est magnus ille Melchisedec, Sacerdos Dei altissimi, qui a Sacerdotibus secundum legem Moysis, decimas accepit. Hic est Rex pacis et justitiae, simul et Pontifex Dei altissimi, similis factus filio Dei, qui Sacerdotium nequc ex aliorum Sacerdotum successione accepit, neque ad alios Sacerdotes transmisit. Hic est qui non secundum legem Moysis sacrificia peregit, sed aliis melioribus symbolis sacrificavit. Hic est qui Patriarcham Abraham benedixit, sine patre, sine matre, et sine genealogia: solus Pontifex et Rex, similis factus filio Dei, et ipse dignatus esse tantorum bonorum nuntius.

lxxv.

Hoc anno Abraham, Thara illius pater mortuus est, cum vixisset annos ccxlv. Eodem anno, dixit Dominus ad Abraham: Egredcre de terra tua, et de cognatione tua, et de domo patris tui, et veni in terram,

93

ποιήσω σε εἰς ἔθνος μέγα καὶ εὐλογήσω σε καὶ μεγαλυνῶ τὸ ὄνο μά σου, καὶ ἔσῃ εὐλογημένος, καὶ εὐλογήσω τοὺς εὐλογοῦντάς [*](R 120) σε καὶ τοὺς καταρωμένους σε καταράσομαι, καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν σοὶ πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς. καὶ ἐπορεύθη Ἀβραὰμ 5καθάπερ ἐλάλησεν αὐτῷ κύριος, καὶ ᾤχετο μετ’ αὐτοῦ Λώτ. Ἀβραὰμ δέ ἦν ἐτῶν πέντε καὶ ἑβδομήκοντα, ὅτε θείου χρησμοῦ καταξιοῦται καὶ τῆς πρὸς αὐτὸν γενομένης ἐπαγγελίας. καὶ ἐξῆλἐξῆλθέν ἐκ Χαρρὰν εἰς γῆνΧαναάν· διέτριψεν δέ Ἀβραὰμ εἰς γῆνΧαναὰν ἕτερα ἔτη κέ.

Τούτῳ τῷ ἑβδομηκοστῷ πέμπτῳ ἔτει τοῦ Ἀβραὰμ περὶ ἡλίου δυσμὰς ἔκστασις ἐπέπεσεν ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φόβος σκοτεινὸς μέγας ἐπιπίπτει αὐτῷ, καὶ ἐρρέθη πρὸς Ἀβραάμ, Γινώσκων [*](D) γνώσῃ ὅτι πάροικον ἔσται τὸ σπέρμα σου ἐν γῇ οὐκ ἰδίᾳ· καὶ δουλώσουσιν αὐτοὺς καὶ κακώσουσιν αὐτοὺς τετρακόσια καὶ τριάκοντα ἔτη· τὸ δὲ ἔθνος ᾧ δουλεύσωσι κρινῶ ἐγώ. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελεύσονται ὧδε μετὰ ἀποσκευῆς πολλῆς, σὺ δέ ἀπελεύσῃ σῃ πρὸς τοὺς πατέρας σου, τραφεὶς μετ᾿ εἰρήνης ἐν γήρει καλῷ· τετάρτῃ δέ γενεᾷ ἀποστραφήσονται ὧδε. Καὶ Μωϋσἥς δέ ἐν Ἐξόδῳ συνᾴδει λέγων, „ἡ δὲ κατοίκησις εὐλογημένος margo V, εὐλογητός V. 4. Ἀβρὸμ P. 6. Ἀβρὰμ PV. ibid. ἑβδομήκοντα πέντε P. 7. γενομένης om. P. κάραν P, Χαρὰν R. ἰΙἰd. διέτριψεν — Χαναὰν om. P. ἔτει ante ἑβδομηκοστῷ ponit P. ibid. περὶ ἡλίου] Genes XV. 14. καὶ τριάκοντα] τριάκοντα R, utrumque om. Ρ. ibid. τὸ δὲ] κ̣αὶ τὸ P. 16. σκευἢς,R. 17. ταφεὶς P. 18. Post ὧδε addit P sola διπριψεν δὲ Ἀβρααμ εἰς Χαναὰν ἕτερα ἔτη κέ: tum ponit illa p. seq. v. 3.Ἀβραὰμ — 11.ἀκυροῖ. 19. Ἐξόδῳ] XII. quam tibi monstrabo: et faciam te in gentem magnam, e* benedicam te, et magnificabo nomen tuum, et eris benedictus. Et benedicam benedicentes te, et maledicentes te maledicam, et benedicentur in te omnes ΙrἰΙυs terrae. Et abiit Abraham sicut locutus est ei Dominus, et ivit cum eo Lot. Abraham autem erat annorum LXXV. quando coeleste accepit oraculum, divinamque hanc repromissionem. Et egressus est ex Charan, venitque in Chanaan, ubi xxv. annos alios (traduxit). Hoc anno LXXV. Abraham, cum sol occumberet, sopor irruit super illum, et horror magnus et tenebrosus invasit eum: dictumque est ad Abraham, scito praenoscens quod peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua, et subjicient eos servituti, et affligent quadringentis annis. Verumtamen gentem cui servituri sunt ego judicabo, et post haec egredientur cum mαπα substantia. Tu autem ibis ad patres Ιυοs in pace, sepultus in senectute bona: quarta autem generatione revertentur huc. Moyses vero in Exodo his convenit, dum ait: Habitatio autcm fi-

94

τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ἢν κατῴκησαν ἐν Αἰγύπτῳ κα ἐν γῇ Χαναὰν αὐτοὶ καὶ οἱ πατέρες αὐτῶν ἔτη υλ΄.“

230. Ἀβραὰμ ἕτερα ἔτη κε΄, ὁμοῦ γυλβ΄.
231. ἐπέζησεν οε΄, ὁμοῦ ροε΄.

ος΄.

[*](Ρ 52)

Πρῶτον ἔτος τῆς τοῦ θεοῦ πρὸς τὸν Ἀβραὰμ ἐπαγγελίας.. ἀπὸ ος΄ ἔτους καὶ αὐτοῦ Ἀβραὰμ ἐπὶ Μωϋσέα, ἤγουν πα ἰτὸς τῆς ἐκείνου ἡλικίας καὶ τὴν ἐξ Αἰγύπτου πορείαν τοῦ Ἑβραίων ἔθνους, ἔτη τυγχάνει υλ΄. ὧν μέμνηται Παῦλος Γαλάταις ἐπιστέλλων, „διαθήκην προκεκηρυγμένην ὑπὸ τοῦ θεοῦ εἰς Χαστὸν ὁ μετὰ ἔτη υλ΄ γεγονὼς νόμος οὐκ ἀκυροῖ.

[*](B)

οζ΄, οη΄, οθ΄, π΄, πα, πβ΄, πγ΄, πδ΄, πεῖ. Τούτῳ αὐτοῦ τῷ ἔτει Ἀβραάμ, λιμοῦ μεγίστου γενομένου ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Χαναναίων, κάτεισιν εἰς Αἴγυπτον.

Δέκατον ἔτος τῆς ἀπὸ τοῦ θεοῦ πρὸς τὸν Ἀβραὰμ ἐπαγγελίας.

[*](R 122)

πς΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει του Ἀβραὰμ ἔτεκεν αὐτῷ Ἀγὰρ ἡ παιδίσκη τὸν Ἰσμαήλ, ἀφ’ οὗ τὸ τῶν Ἰσμαηλιτῶν γένος. οἱ δ’ αὐτοί εἰσιν Ἀγαρηνοὶ οἱ καὶ Σαρακηνοὶ καλούμενοι.

[*](V 43)

πζ΄, πη΄, πθ΄, ABBREV, α΄, β΄, γ΄, δ΄, ε΄, κ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας, ς΄, ABBREVζ΄, ABBREVη΄, ABBREVθ΄.

[*](5. ος΄ om. P. 7. Ἀβρὰμ V. 9. Γαλάταις ἐπιστέλλων] III. 17. 13. τῷ om.R. 20. εἰσὶν] εἶεν V, m. R. 21. κ΄ — ἐπαγγελίας om. P.)

Anniam. c. liorum Israel qui manserunt in Aegypto et in terra Chanaam, ipsi et eorum, anni quadringenti et triginta.

232. Abraham an. 25. Colliguntur anni 3432.
233. Supervixit 75. coll. an. 175.

Primus hic annus Repromissionis Dei factae Abraham, ab anno lxxvi. ad annum aetatis ipsius lxxxi. et usque ad profectionem Hebraeorum ex Aegypto, sunt anni cdxxx. quorum meminit Paulus ad Galatas scribens: Testamentum autem praedicatum a Deo de Christo, lex quae post cdxxx. annos facta est, non irritum facit ad evacuandam promissionem. LXXVII. LXXVIII. LXXIX. LXXX. LXXXI. LXXXII. LXXXIII. LXXXIV. LXXXV. Hoc anno Abraham, cum apud Chananaeos ingens fames grassaretur, descendit in Aegyptum.

Decimus annus Repromissionis a Deo factae Abraham.

[*](3418.)

LXXXVI.

Hoc anno Abraham, peperit ex Agar ancilla Ismael, a quo Ismaelitarum gens est orta. Ii vero sunt Agareni, qui et Saraceni appellantur.

LXXXVII. LXXXVIII. LXXXIX. XC XCI. XCII. XCIII. XCIV. XCV. XCVI. XCVII. XCVIII. XCIX.

95

Τούτῳ τῷ ἔτει Ἀβραὰμ ὤφθη αὐτῷ ὁ θεὸς λόγος πρὸς τῇ [*](C) δρυῒ τῇ Μαμβρῆ, καὶ δύο ἄγγελοι σὺν αὐτῷ οἱ καὶ ὑποδεχθέντες ἐν τῇ σκηνῆε. καὶ εἶπεν αὐτῷ, Ἐγώ εἰμι ὁ θεός σου᾿ εὐαρέστει ἐνώπιόν μου καὶ γίνου ἄμεμπτος, καὶ θήσομαι τὴν διαθήκην μου ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ἀνὰ μέσον σοῦ καὶ πληθυνῶ σε σφόδρα. καὶ ἔπεσεν Ἀβραὰμ ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ. καὶ ἐλάλησεν αὐτῷ ὁ θεὸς λέγων, Ἐγὼ ἰδοὺ ἡ διαθήκη μου μετὰ σοῦ. καὶ ἔσῃ πατὴρ πλήθους ἐθνῶν, καὶ οὐ κληθήσεται ἔτι τὸ ὄνομά σου Ἀβράμ, ἀλλ’ ἔσται τὸ ὄνομά σου Ἀβρααμ, ὅτι πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθεικά σε, καὶ αὐξανᾶ σε σφόδρα, καὶ θήσω τὴν διαθήκην μου ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου μετὰ σὲ εἰς τὰς γενεὰς αὐτῶν. καὶ μεθ’ ἕτερα, γαῖ εἶπεν ὁ [*](D) θεὸς πρὸς Ἀβρααμ, Σάρα ἡ γυνή σου, οὐ κληθήσεται τὸ ὄνομα αὐτῆς Σάρα, ἀλλὰ Σάρρα ἔσται τὸ ὄνομα αὐτῆς. καὶ εὐλογήσου αὐτήν, καὶ δώσω σοι ἐξ αὐτῆς τέκνον, καὶ ἔσται σοι εἰς ἔθνη καὶ βασιλεῖς ἐθνῶν ἐξ αὐτοῦ ἐξελεύσονται. καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον καὶ ἐγέλασεν ἐν τῇ διανοίᾳ αὐτοῦ λέγων, Εἰ τῷ ἑκατονταετεῖ γεννήσεται υἱός, καὶ εἰ ἡ Σάρρα ἐνενήκοντα ἐτῶν οὖσα τεξετέξεται,. εἶπε δὲ Ἀβραὰμ πρὸς θεόν, Ἰσμαὴλ οὗτος ζήτω ἐναντίον σου. εἶπε δὲ ὁ θεὸς τῳ ApQadfn, Ἴδου Σάρρα ἡ γυνή σου τέξε-

[*](1. Genes. XII. 1. 4. θήσω Ρ. 10. τέθηκά Ρ. 11. ἐμοῦ] μου P. θήσω σε εἰς ἔθνη· καὶ βασιλεῖς ἐκ σοῦ ἐξελεύσονται. καὶ στήσω τὴν διαθήκην μου ἀνὰ μέσον σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπ. Genesis. 16. καὶ ἔπεσεν Ἀβραὰμ ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ καὶ ἐγέλασεν καὶ εἶπεν ἐν τῆ διανοίᾳ λέγων P. 18. υἱὸς et ἡ om. V. ibid. ἐννενήκοντα P. ib. οὖσα om. Ρ. 19. ἐνώἴιόν P. 20. τῷ] πρὸς P.)

Hoc Abraham anno, Deus Verbum illi apparuit ad quercum in valle Mambre, et Angeli duo cum illo, qui in tabernaculum ab eo recepti sunt. Et dixit illi: Εἔο sum Deus tuus: complace coram me, et esto irreprehensibilis, et ponam foedus meum inter me et inter te, et multiplicabo te valde. Et cecidit Abraham pronus in faciem, et locutus est ei Deus, dicens: Et ecce foedus meum tecum, et eris pater mυΙΙἰtuἄἰuἰε gentium; et non vocabitur ultra nomen tuum Abram, sed eἀΙ nomcn tuum Abraham, quia patrem multarum gentium constitui te, et faciam te crescere vehementissime. Et statuam pactum meum inter me, et inter semen tuum post te in generationes suas. Et post alia :

Et dixit Deus Abraham : Sara υΣοr tua, non υοcαὁἰtυr nomen ejus ultra Sara, sed Sarra πἰt nomen ejus. Benedicam autem ei, et dabo tibi ex ea filium, et benedicam ei, εΙ eἀΙ in gentes, et Βeἔeε gentium ex illo erunt. Et cecidit Abraham in faciem suam, et risit, et ait in mente, dicens: An centenario nascetur filius ? et an Sarra nonaginta annorum pariet? Dixit autem Abraham ad Deum: Ismael hic vivat coram te: Dixit autem Deus ad Abraham: Ecce Sarra uxor tua pariet tibi fi-

96
[*](Ρ 53)

τᾶι υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰσαάκ, καὶ στήσω τὴν διαθήκην μου πρὸς αὐτὸν εἰς διαθήκην αἰώνιον, εἶναι αὐτῷ θεὸς καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ μετ’ αὐτόν. περὶ δέ Ἰσμαὴλ ἰδοὺ ἐπήκουσα σου· ἰδοὺ ηὐλόγησα αὐτὸν καὶ αὐξάνω αὐτὸν καὶ πληθυνῶ αὐτὸν σφόδρα· δώδεκα ἔθνη γεννήσει, καὶ δώσω αὐτὸν εἰς ἔθνος μέγα. τὴν δὲ διαθήκην μου στήσω πρὸς Ἰσαάκ, ὃν τέξεταί σοι Σάῤῥα εἰς τὸν καιρὸν τοῦτον ἐν τῷ ἐνιαυτῷ τῷ ἑτέρῳ.

[*](R 124)

Ὅτι (??)θ' ἐτῶν Ἀβραὰμ περιετμήθη καὶ ἐτῶν ιδ΄.

Τούτῳ τῷ (??)θ' ἔτει τῆς αὐτοὶ ἡλικίας Ἀβραὰμ περιετμήθη [*](B) τὴν σάρκα τῆς ἀκροβυστίας αὐτοῦ καὶ Ἰσμαὴλ ὢν ἐτῶν ιδ΄ καὶ πάντες οἱ οἰκογενεῖς αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἀργυρώνητοι καὶ πᾶν ἄρσεν τῶν ἀνδρῶν τῶν ἐν τῷ οἴκῳ Ἀβραάμ. μετὰ ταῦτα ὤφθη αὐτῷ ὁ θεὸς πρὸς τῇ δρυὶ· τῇ Μαμβρῆ, καθημένου αὐτοῦ ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ μεσημβρίας. ἀναβλέψας δὲ τοῖς ὀφθαλμοῖς εἶδεν, καὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄγγελοι εἱστήκεισαν ἐπάνω αὐτοῦ, καὶ ἰδὼν προσέδραμεν εἰς συνάντησιν αὐτοῖς ἀπὸ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ, καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ εἶπεν, Κύριε, εἰ ἄρα ηὗρον χάριν ἐναντίον σου, μὴ παρέλθῃς τὸν παῖδά σου. ληφθήτω δὴ ὕδωρ καὶ νιψάτωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν, καὶ καταψύξατε ὑπὸ τὸ δένδρον, καὶ λήψομαι ἄρσοι υἱὸν Ρ. ibid. θήσω P. 3. τῷ om. P. ἰδοὺ] εἶδε V, h. e. ἴδε. ib. εὐλογήσω P. 10. τούτῳ] ἐν τούτῳ ] P. ib. αὐτοῦ οm. P. 16. ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ P. ib. ἐπάνω om. R. 19. εὗρον Ρ. lium, et vocabis nomen ejus Isaac, et ponam pactum meum ad eum in foedus sempiternum et semini ejus post eum. De Ismael autem ecce exaudivi te: ecce benedicam ei, et augebo eum, et multiplicabo eum valde. Duodecim gentes generabit, et dabo illum in gentem magnam. At pactum meum statuam ad haac. quem pariet tibi Sarra in tempore hoc, in anno altero.

Abraham aetatis anno XCIX. circumcisus est cum filio Ismael quatuordecenni.

Hoc anno xcix. aetatis Abraham circumcisus est carnem praeputii sui, et Ismael quatuordecennis, et omnes viri domus ejus, et emptitii. Post haec apparuit ei Deus ad quercum Mambre, sedente ipso in ostio tabernaculi sui in meridie. Suspiciens autem oculis suis, vidit; et ecce tres Angeli steterunt super eum, et videns cucurrit in occursum eis, de ostio tabernaculi sui: et adoravit super terra, et dixit: Domine, εἰ utique inveni gratiam coram te, ne transeas servum tuum. Accipiatur aqua, et lavent pedes vestros, et refrigerate sub arbore. Et accipiam panem,

97

τὸν, καὶ φάγεσθε· καὶ μετὰ τοῦτο παρελεύσεσθε εἰς τὴν ὁδὸν ὑμῶν οὗ εἵνεκεν ἐξεκλίνατε πρὸς τὸν παῖδα ὑμῶν. καὶ εἶπαν, [*](c) οὕτω ποίησον καθὰ εἴρηκας. καὶ ἔσπευσεν Ἀβραὰμ ἐπὶ τὴν σκηνὴν πρὸς Σάῤῥαν, καὶ εἶπεν αὐτῇ, Σπεῦσον καὶ φύρασον τρία μέτρα σεμιδάλεως, καὶ ποίησον ἐγκρυφίας. καὶ εἰς τὰς βόας ἔδραμεν Ἀβραάμ, καὶ ἔλαβε μοσχάριον ἁπαλὸν καὶ καλόν, καὶ ἔδωκε τῷ παιδὶ καὶ ἐτάχυνε τοῦ ποιῆσαι αὐτό. ἔλαβε δέ βούτυρον καὶ γάλα καὶ τὸ μοσχάριον [ ὃ ἐποίησε], καὶ παρέθηκεν αὐτοῖς, καὶ ἔφαγον. αὐτὸς δὲ παρειστήκει αὐτοῖς ὑπὸ τὸ δένδρον. [*](V 44) εἶπε δὲ πρὸς αὐτόν, Ποῦ Σάῤῥα ἡ γυνή σου; ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Ἴδου ἐν τῇ σκηνῇ. εἶπε δέ, Ἐπαναστρέφων ἥξω πρὸς σὲ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦτον εἰς ὥρας, καὶ τέξεται υἱὸν Σάῤῥα ἡ γυνή [*](D) σου. Σάῤῥα δὲ ἤκουσε πρὸς τῇ θύρᾳ τῆς σκηνῆς οὖσα ὄπισθεν αὐτοῦ. Ἀβραὰμ δὲ καὶ Σάῤῥα πρεσβύτεροι προβεβηκότες ‘μερῶν. ἐξέλιπεν δὲ Σάῤῥᾳ γίνεσθαι τὰ γυναικεῖα. ἐγέλασε δὲ Σάῤῥα ἐν ἑαυτῇ λέγουσα, Οὔπω μέν μοι γέγονεν ἕως τοῦ νῦν· ὁ δέ κύριός μου πρεσβύτερος. καὶ εἶπε κύριος πρὸς Ἀβραάμ, Τί ὅτι ἐγέλασεν Σάῤῥα ἐν ἑαυτῇ λέγουσα, Ἀρά γε ἀληθῶς τέξομαι; ἐγὼ δὲ γεγήρακα. μὴ ἀδυνατεῖ παρὰ τῷ θεῷ ῥῆμα; εἰς τὸν καιρὸν τοῦτον ἐπιστρέψω πρὸς σὲ εἰς ὥρας, καὶ ἔσται τῇ

[*](2. ἕκεκα P. 3. κατὰ PV. ibid. ὁ Ἀβραὰμ P. 8. ὃ ἐποίησε om. V. 9. παριστήκει V, παρεστήκει P. 12. τέξεται] ἵξει P. 13. τὴν θύραν P. 14. πρεσβύτεροι om. P. 15. ἦσαν ἡμερῶν P. ibid. ἐξέλειπεν V. 17. Ἀβραὰμ λέγων Ρ. 19. ἀδυνατῇ P. ibid. παρὰ ( κυρίῳ) τῷ P. 20. εἰς ὥρας ἀναστρέψω πρός σε P.)

et comeditis: et post hoc transibitis in viam vestram; cujus caussa declinastis ad servum vestrum. Et dixit: Sic fac, sicut dixisti. Et festinavit Abraham ad Tabernaculum ad Sarram, et dixit ei: Accelera, et commisce tres mensuras similae, et fac subcineritios. Et ad boves cucurrit Abraham, et tulit vitulum tenerum, et bonum; et dedit puero, et festinavit facere illum. Accepit autem butyrum et lac, et vitulum quem fecit, et apposuit eis, et comederunt, ipse autem astabat eis sub arbore. Dixit autem ad eum: Ubi Sarra uxor tua ? Ille autem respondens dixit: Ecce in Tabernaculo. Dixit autem: Revertens veniam ad te secundum tempus hoc in horas; et habebit filium Sarra uxor tua. Sarra autem audivit ad ostium tabernaculi existens post eum. Abraham autem et Sarra provecti erant diebus. Desierant autem Sarra fieri muliebria. Risit autem Sarra in seipsa, dicens: Nondum quidem mihi fuit usque nunc: at dominus meus senex. Ait autem Dominus ad Abraham, dicens: Quare risit Sarra in seipsa dicens: Num vere pariam? ego consenui. Numquid impossibile erit apud Dominum verbum ? in tempus hoc in horas revertar ad te: et

98

Σάῤῥᾳ υἱός. ἠρνήσατο δὲ Σάῤῥα, λέγουσα ὅτι Οὐκ ἐγελασα· ἐφοβήθη γὰρ. καὶ εἶπεν, Οὐχί, ἀλλ’ ἐγέλασας.

[*](P 54 R 126)

Καὶ μετὰ τὸ Σόδομα καὶ Γόμοῤῥα καταστραφῆναι κύριος ἐπεσκέψατο τὴν Σάῤῥαν, καθὰ εἶπεν· καὶ ἐποίησε κύριος τῇ Σάῤῥᾳ καθὰ ἐλάλησεν. καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκε Σάῤῥα τῷ Ἀβραὰμ υἱὸν εἰς τὸ γῆρας εἰς τὸν καιρὸν καθὰ ἐλάλησεν αὐτᾷ κύριος.

Ὅτι ρ΄ ἐτῶν ὑπῆρχεν Ἀβραὰμ ὅτε ἐτέχθη Ἰσαάκ.

Τούτῳ τῷ ἑκατοστῷ ἔτει του Ἀβραὰμ γίνεται αὐτῷ παῖς γνήσιος Ἰσαάκ, ᾧ ἐπέζησεν ἔτη οέ.

[*](B)

Πρώτῳ προφητῶν ἔντι τῷ Ἀβραὰμ ὁ τοῦ θεοῦ λόγος φανεὶς ἐν ἀνθρώπου σχήματι τὴν τῶν ἐθνῶν κλῆσιν θεσπίζει, ἢν καθ’ ἡμᾶς ὁ τοῦ Χριστοῦ λόγος εἰς πέρας ἤγαγεν διὰ τῆς εἰς πάντα τὰ

234. ἔθνη εὐαγγελικῆς διδασκαλίας.
235. Ἰσαὰκ ξ΄, ὁμοῦ γυABBREVβ΄.
236. ἐπέζησεν ρκ΄, ὁμοῦ ρπ΄.

Ἐκάλεσεν Ἀβραὰμ τὸ ὄνομα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ τοῦ γενομένου αὐτῷ, ἰὸν ἔτεκεν αὐτῷ Σάῤῥα, Ἰσαάκ. περιέτεμεν δέ Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαὰκ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὀγδόῃ, καθὰ ἐνετείλατο αὐτῷ ὁ θεός.

λ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας. α΄,β΄, γ΄, δ΄, ε΄, ς΄, ζ΄, η΄, θ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄.

[*](2. εἶπεν αὐτῇ Ρ. 9. Post οε΄ Ponit P Τὸ κ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας. 16. Ἀβραὰμ om. P. 18. ὁ θεὸς] κύριος P. 20. α΄ — ε΄ om. P, add. m. RV.)[*](Anni am.c.)

erit Sarrae filius. Negavit autem Sarra dicens: Nonrisi: timuit enim. Et ait illi, Non, risisti.

Eversis autem Sodoma et Gomorrha, visitavit Dominus Sarram, sicut dixit: Et fecit Dominus Sarrae, sicut loquutus est, et concipiens peperit Abrahamo Sarra filium in senectute in tempus, sicut loquutus est ei Dominus.

Abraham erat annorum c. cum natus est Isaac.

Hoc anno c. Abraham, nascitur illi filius germanus Isaac, cui supervixit annos lxxv.

Abraham, primo inter Prophetas, Dei Verbum humana specie apparens, gentium vocationem promulgat, quam Christi Verbum nostris temporibus adimplevit, Evangelica doctrina per omnes nationes dicate.

[*](3492.)
237. Isaac, 60. coll. an. 3492.
238. Supervixit, 120. coll. an. 180.

Vocavit nomen filii sui, quem peperit illi Sarra, Isaac. Circumcidit autem Abraham Isaac die viii. sicut praecepit ei Dominus.

Annus xxx. Repromissionis.

VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV.

99
239. μ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](C)
240. ιζ΄, ιζ΄, ιη΄, ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε΄.
241. ν΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας,
242. κς΄, κζ΄, κη΄, κθ΄, λ΄, λα΄, λβ΄, λγ΄, λδ΄, λε΄.
243. ξ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.

Τούτῳ τῷ τριακοστῷ πέμπτῳ ἔτει τοῦ Ἰσαὰκ καὶ ρλε΄ τοῦ Ἀβραὰμ ἐπείρασε τὸν Ἀβραὰμ ὁ θεός, καὶ εἶπεν αὐτῷ, Ἀβραὰμ Ἀβραάμ. ὁ δέ εἶπεν, Ἴδου ἐγώ. καὶ εἶπεν, Λάβε τὸν υἱόν σου τὸν ἀγαπητόν, ὂν ἠγάπησας, τὸν Ἰσαάκ, καὶ πορεύθητι εἰς τὴν γῆν τὴν ὑψηλήν, καὶ ἀνάγαγε αὐτὸν ἐκεῖ εἰς ὁλοκάρπωσιν [*](D) ἐφ’ ἳν τῶν ὀρέων ὧν ἐάν σοι εἴπω. ἀναστὰς δέ Ἀβραὰμ τὸ [*](R 128) πρωὶ ἐπέσαξεν τὴν ὄνον αὐτοῦ, παρέλαβε δὲ μεθ’ ἑαυτοῦ δύο παῖδας καὶ Ἰσαὰκ τὸν υἱὸν αὐτοῦ. καὶ σχίσας ξύλα εἰς ὁλοκάρπωσιν ἀναστὰς ἐπορεύθη· καὶ ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον ὂν εἶπεν αὐτῷ ὁ θεὸς τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ. καὶ ἀναβλέψας Ἀβραὰμ τοῖς ὀφθαλμοῖς εἶδεν τὸν τόπον ἀπὸ μακρόθεν. καὶ εἶπεν Ἀβραὰμ τοῖς παισὶν αὐτοῦ, Καθίσατε αὐτοῦ μετὰ τῆς ὄνου· ἐγὼ δὲ καὶ τὸ παιδάριον πορευσόμεθα ἕως ὧδε, καὶ προσκυνήσαντες ἀναστρέψομεν πρὸς ὑμᾶς. ἔλαβε δέ Ἀβραὰμ τὰ ξύλα τῆς ὁλοκαρ- [*](Ρ 55 V 45) πώσεως καὶ ἐπέθηκεν Ἰσαὰκ τῷ υἱῷ αἰτοῦ. ἔλαβεν δέ μετὰ χεῖ-

[*](1. ἰτὸς] μετὰ P hic et 3.5. 5. ἐπαγγελίας ἔτος P. 6. τῷ — ἔτει] τῷ ἔτει τῷ τριακοστῷ ε΄ P. 8. ὁ δὲ] καὶ P. 10. ἀνένεγκε P. 11. ἐάν] ἄν P. 14. ἦλθον εἰς τὸν P. 16. ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ εἶδε P. 17. καθήσατε P V. Hic margo PV: ταῦτα εἶπεν λογισάμενος ὅτι καὶ ἐκ νεκρῶν ἐγείρειν δύναται ὁ θεός· οὐ γὰρ ἐψεύσατο. 18. διελευσόμεθα P. ib. ἴως om. P sola. 20. ἔλαβε δὲ καὶ τὸ xl. Repromissionis.)

XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV. L. Repromissionis.

XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. XXX. XXXI. XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV. Annus lx. Repromissionis.

Hoc anno quinto et tricesimo Isaac, et centesimo tricesimo quinto Abraham, tentavit Deus Abraham, et dixit ei: Abraham, Abraham. Et dixit: Accipe filium tuum dilectum, quem dilexisti Isaac, et vade in teram excelsam, et offer eum ibi in holocaustum super unum montium, quos dixero tibi.

Surgens autem Abraham mane, stravit asinum suum. Assumpsit autem securn duos pueros, et Isaac filium suum, et scindens ligna in holocaustum; surgens abiit, et venerunt in locum, quem dixit ei Deus, die tertia. Et respiciens Abraham oculis suis, vidit locum a longe.

Et dixit Abraham pueris suis: Sedete hic cum asino: ego autem et puer transibimus usque huc, et postquam adoraverimus, revertemur ad vos.

Accepit autem Abraham ligna holocausti, et imposuit Isaac filio suo.

100

ρας τὸ πῦρ καὶ τὴν μάχαιραν, καὶ ἐπορεύθησαν οἱ δύο ἅμα. εἶπε δὲ Ἰσαὰκ πρὸς Ἀβραὰμ τὸν πατέρα αὐτοῦ, Πάτερ; ὁ δὲ εἶπεν, Τί ἔστι τέκνον; εἶπε δέ, Ἰδοὺ τὸ πῦρ καὶ τὰ ξύλα· ποῦ ἐστι τὸ πρόβατον τὸ εἰς τὴν ὁλοκάρπωσιν; εἶπε δέ Ἀβραάμ, ὁ θεὸς ὀψπαι ἑαυτῷ πρόβατον εἰς ὁλοκάρπωσιν, τέκνον. θέντες δὲ ἀμφότεροι ἅμα ἦλθον ἰπὶ τὸν τόπον ὃν εἶπεν αὐτῷ ὁ θεός. καὶ ᾠκοδόμησεν ἔκει Ἀβραὰμ θυσιαστήριον, καὶ ἐπέθηκεν τὸ ζύλα, καὶ συμποδίσας Ἰσαὰκ τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐπέθηκεν [*](B) αὐτὸν ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον ἐπάνω τῶν ξυιλων. καὶ ἐξέτεινεν Ἀβραὰμ τὴν χεῖρα αὐτοῦ λαβεῖν τὴν μάχαιραν σφάξαι τὸν υἱὸν [*](1 C) αὐτοῦ. καὶ ἐκάλεσεν αὐτὸν ἄγγελος κυρίου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ εἶπεν αὐτῷ, Ἀβραὰμ Ἀβραάμ. ὁ δὲ εἶπεν, Ἴδου ἐγώ. καὶ εἶπεν, Μὴ ἐπιβάλῃς τὴν χεῖρά σου ἐπὶ τὸ παιδάριον μηδέ ποιήσῃς αὐτῷ μηδέν. νῦν γὰρ ἔγνων ὅτι φοβῇ τὸν θεὸν σὺ καὶ οὐκ ἐφείσω τοῦ υἱοῦ σου τοῦ ἀγαπητοῦ δι᾿ ἐμέ. καὶ ἀνέβλεψεν Ἀβραὰμ τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ καὶ εἶδεν. καὶ ἰδοὺ κριὸς εἶς κατεχόμενος ἐν φυτῷ Σαβὲκ τῶν κεράτων᾿ καὶ ἐπορεύθη Ἀβραάμ, καὶ ἔλαβε τὸν κριόν, καὶ ἀνήνεγκεν αὐτὸν εἰς ὁλοκάρπωσιν ἀντὶ Ἰσαὰκ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ. καὶ ἐκάλεσεν Ἀβραὰμ τὸ ὄνομα τοῦ τόπου [*](C) ἐκείνου Κύριος εἶδεν, ἵνα εἴπωσιν σήμερον ἐν τῷ ὄρει πῦρ μετὰ χεῖρας P. 3. In margine ponit P: διὰ τί οὐκ εἷπεν, μάχαιρα; πόθεν π-ρόβατον ἐξῄτει, καὶ οὐ μόσχον ἢ ἄλλο τι τῶν καθαρῶν; ἰ5. εἷπε δὲ] λέγων V. 4. τὴν om. P. ἰ5. εἷπεὁλοκάρπωσιν, τέκνον om. V. Supplevit Raderus ex Gen. XXII. [*](8. 7.) ἐκεῖ om. Ρ. 8.̀ συμποδήσαςPV. 13. ἐπιβάλλεις V. 14. νῦν γὰρ ἔγνων] ἀντὶ του νυν ἔδειξας m. RV. ibid. σὺ τὸν θεὸν P. 16. ἴδεν PV. 17. ἐκ τῶν κ. P.

Accepit autem et ignem in manibus et gladium: et abierunt duo simul. Ait autem Isaac ad Abraham patrem suum, Pater: ille autem dixit: Quid est, fili? Dixit autem, Ecce ignis et ligna? ubi est ovis in holocaustum? Dixit autem Abraham: Deus providebit sibi ovem in holocaustum, fili.Pergentes autem uterque pariter, venerunt in locum, quem dixit ei Deus, et aedificavit Abraham altare, et imposuit ligna, et cum colligasset Isaac filium suum, imposuit eum in altare super ligna.

Et extendit Abraham manum suam ad accipiendum gladium, ut jugularet filium suum. Et vocavit eum Angelus Domini de coelo , et dixit ei: Abraham, Abraham. Ille autem dixit: Ecce eἔο. Et dixit, Ne injicias jicias manum tuam super puerum, neque facias ei quicquam. Nunc enim cognovi, quod times tu Deum: et non pepercisti filio tuo dilecto propter me. Et aspiciens Abraham oculis suis, vidit: et ecce aries unus detentus in planta Sabec ex cornibus: et abiit Abraham, et accepit arietem, et obtulit eum in holocaustum, pro filio suo Isaac.

Et vocavit Abraham nomen loci illius, Dominus υἰdἰΙ. Ut dicant hodie, In monte, Dominus visus est. Et vocavit Angelus Domini Abra-

101

ὤφθη. καὶ ἐκάλεσεν ὸ́γγελος κυρίου τὸν Ἀβραὰμ ἐκ τοῦ δευτέδευτέρου ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, λέγων, Κατ’ ἐμαυτοῦ ὤμοσα, λέγει κύριος, οὗ εἵνεκεν ἐποίησας τὸ ῥῆμα τοῦτο καὶ οὐκ ἐφείσω τοῦ υἱοῦ [*](R 130) σου τοῦ ἀγαπητοῦ δι’ ἐμέ. ἢ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ τὸ σπέρμα σου ὡς τοῖς ἀστέρας τοῦ ρανοῦ καὶ ὡς τὴν ἄμμον τr̀ν παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης. καὶ κληρονομήσει τὸ σπέρμα σου τὰς πόλεις τῶν ὑπεναντίων, καὶ ἐνευλοἴηθήσονται ἐν τῷ σπέρματί σου πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς ἀνθ’ ὧν ὑπήκουσας τῆς ἐμῆς φωνῆς. ὑπέστρεψεν δὲ Ἀβραὰμ πρὸς τοὺς παῖδας αὐτοῦ, καὶ ἀναστάντες ἐπορεύθησαν ἅμα ἐπὶ τὸ φρέαρ τοῦ ὅρκου, καὶ κατῴκησεν Ἀβραὰμ ἐπὶ τὸ φρέαρ τοῦ ὅρκου.

Οὗτος ὁ μέγας πατριάρχης Ἀβραὰμ ὁ πρῶτος ἀνθρώπων

[*](1. ἐκ τοῦ δευτέρου] δεύτερον Ρ. 3. ἕνεκεν Ρ. 8. εὐλογηθήσονται P. 9. Eieci quod post φωνῆς inferebatur Σχόλιον*). ὅτι D τὰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ αεριγινπαι τῶν παρὰ θεοἀόχοις λόγων καὶ (hoc om. P) ὑποχείρια ποιεῖ ἐκεῖνα ἑαυτοῖς, κληρονομεῖ τὸ σπέρμα τοῦ Ἀβραὰμ τὰς πόλεις τῶν ὑπεναντίων: de quo Ducangius notat codicem Holstenii omittere scholium ὅτι — τοῦ ὅρκου: quasi ὑπέστρεψεν — τοῦ ὅρκου, quae sunt Genesis verba, ad scholium illud pertineant. Ex V ita notatum: Σχόλιον] in margine. 12. Ante οὗτος ponit vocem Σχόλιον P, acsi quae sequuntur scholion sint: quod nunc demum ex margine V prodit ita ibi scriptum: . . . ἔρι ὃ ἐπλανᾶτο φρέαρ ἡ Ἅγαρ, ἐκεῖ κατῴκησεν Ἀβραάμ, ὃ καλεῖται ἑβραϊστὶ Βηρσαβεέ. ἔστι || . . τὰ πρώτα καὶ ἐντιμότατα ὅρια τοῦ λαοῦ· διὸ καὶ ἡ φυλὴ Ἰούδα ὡς βασιλικὴ ἀκληρωτὶ λαμβάνει τὸν τόπον μετὰ || . . . τῆς ἰδίας μερίδος, καὶ πολλαχοῦ τῶν γραφῶν λέγεται ἀποδἀν (scr. ἀπὸ Δὰν) ἴως Βηρσαβεέ· ὅπερ ἴσον δύναται τῳ ἀπὸ τῶν ὁρίων || . . . Ἰουδαίας ἴως τῶν πρώτων καὶ κυριωτάτων· καὶ γὰρ εὑρίσκπαι ἐν τῷ Ἰσραὴλ ὁ μὲν ἵβδομΡς καὶ ἐπὶ πᾶσι || κληρούμενος τὴν ἑαυτοῦ γῆν· ὁ δὲ Ἰούδας οὑ ἐστιν ἡ Βηρσαβεέ, πρὸ πάντων ἀκληρωτὶ λαμβάνων πέραν τοῦ || (Ἰορ )δάνου τὴν ἐπιβάλλουσαν αὐτῷ μερίδα.)

ham secundo de coelo dicens: Per memetipsum juravi, dicit Dominus: propterea quod fecisti verbum hoc, et non pepercisti filio tuo dilecto propter me: profecto benedicens benedicam te, et multiplicans multiplicabo semen tuum, sicut stellas coeli, et sicut arenam juxta labium maris. Et haereditabit semen tuum civitates adversariorum. Et benedicentur in semine tuo omnes gentes terrae: quia obedisti υοcἰ meae.

Reversus est autem Abraham ad pueros suos, et surgentes abierunt simul ad Puteum juramenti, et habitavit Abraham super Puteum jura- menti.

Hic est magnus ille Patriarcha Abraham, qui cum primus hominum

*)Scholium.

Propterea quod liberi Abraham longe caeteris praestant, qui verbwn a Deo acceperunt, ideo illos sibimet subditos facit, mittitque semen Abraham in haereditatem civitatum adversariorum.

102
[*](P 56)

καταλείψας πατρίδα καὶ γένος καὶ ἔθνος, καὶ πιστεύσας τῷ θεῷ καὶ δικαιωθείς, διὰ τοῦτο καὶ τὰς ἐπαγγελίας ἔλαβεν τοῦ θεοῦ, ἃς πρὸς αὐτὸν ἐποιήσατο ὁ θεός, ὁ ἐκ νενεκρωμένου σώματος καὶ νενεκρωμένης μήτρας μυριάδας συστησάμενος, ὁ τὸν εὐλογημένον καρπὸν ὡς ἀπὸ ῥίζης φὺς τῷ κόσμῳ, δι’ οὗ κόσμος εὐλογεῖται καὶ ἀνακτίζεται, ὁ δι’ ἔργων καὶ δι’ ἐπαγγελιῶν μηνύων τῷ κόσμῳ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν, δι’ ἐπαγγελιῶν μίν, ὡς τὸ ἐνευλογηθήσονται ἐν σοὶ καὶ ἐν τῷ σπέρματί σου πάντα τὰ [*](V 46) ἔθνη“, καθάπερ καὶ ὁ ἀπόστολος βοᾷ, τῷ δἐ Ἀβραὰμ ἐῤῥέθη- [*](B) σὰν αἱ ἐπαγγελίαι καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ, ὅς ἐστιν Χριστός“ · δι’ ἔργων δέ, ὅτε τὸν μονογενῆ υἱὸν εἰς θυσίαν προσήνεγκεν. οὕτω γὰρ λέγει ὁ κύριος, „Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἠγαλλιάσατο ἰδεῖν τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη.“ ὁ δὲ ἀπόστολος Παῦλος βοᾷ, „πίστει προσήνεγκεν Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαὰκ πειραζόμενος, καὶ τὸν μονογενῆ προσέφερεν ὁ τὰς ἐπαγγελίας ἀναδε- [*](R 132) ξάμενος, τρὸς ὃν ἐλαλήθη ὅτι έν Ἰσαὰκ κληθήσεταί σοι σπέρμα, λογισάμενος ὅτι καὶ ἐκ νεκρῶν ἐγεῖραι δυνατὸς ὁ θεός· ὅθεν αὐτὸν καὶ ἐν παραβολῇ ἐκομίσατο. πάλιν γὰρ καὶ έν τῇ πρὸς Ῥω- [*](C) μαίους βοᾷ, „καθὼς γέγραπται, πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθεικά 06, κατέναντι οἷ ἐπίστευσεν θεοῦ τοῦ ζωογονοῦντος τοὺς νεκροὺς καὶ καλοῦντος τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα, ὃς παρ’ ἐλπίδα ἐπ

[*](2. ἔλαβεν addidit Raderus. 8. τὸ] Gen. XXII. 18. 9. ὁ ἀπόστολος] Gal. III. 16. 10. αἱ om. P. 12. λέγει] Ioan. VIII. 56. 13. ἴδεν PV. 14. Παῦλος] Hebr. XI. 17. 17. ἐκ νεκρῶν ἐγεῖραι] ἐκ ἐγεῖραι R, ἐξεγεῖραι P. 18. ἐν τῇ πρὸς Ῥωμαίους IV. 17. 20. ζωογονοῦντος] ζωοποιοῦντος P ex emendatione Raderi.)

patriam, proximos, et gentem suam reliquisset, credidissetque Deo, capropter promissiones quas iliis fecit Deus accepit. Qui ex moribundo corpore, et moribunda vulva, multa hominum millia confecit. Qui fructum benedictum velut a radice mundo edidit, per quem mundus benedicitur et instauratur. Qui per opera, et per promissa, annuntiat mundo ex mortuis resurrectionem, ac per promissa quidem, ut hisce verbis: Benedicentur in te, et in semine tuo, omnes gentes. Quemadmodum etiam clamat Apostolus: Abraham autem dictae sunt promissionces, et mini ejus qui est Christus. Per opera vero, quando unigenitum filium in sacrificium obtulit. Sic enim ait Dominus: Abraham pater noster exultauit ut videret diem meum, et vidit, et ganisus est. Paulus vero Apostolus clamat: Fide obtulit Abraham Isaac cum tentaretur; et unigenitum offerebat, in quo susceperat repromissiones, ad quem dictum est: Quia in Isaac vocabitur tibi semen: arbitrans quia et a mortuis suscitare potens est Deus: unde eum et in parabolam accepit. Rursum enim ad Romanos clamat Paulus: Sicut scriptum est, Patrem multarum gentium posui te ante Deum, cui credidisti, qui vivificat mortuos, et vocat ea quae non

103

ἐλπίδι ἐπίστευσεν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸν πατέρα πολλῶν ἐθνῶν κατὰ τὸ εἰρημένον, οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα σου, καὶ μὴ ἀσθενήσας τῇ πίστει οὐ κατενόησε τὸ ἑαυτοῦ σῶμα ἤδη νενεκρωμένον, ἑκατονταετής που ὑπάρχων, καὶ τὴν νέκρωσιν τῆς μήτρας Σαιῥας. εἰς δὲ τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ θεοῦ οὐ διεκρίθη τῇ ἀπιστίᾳ, ἀλλ’ ἐνεδυναμώθη τῇ πίστει, δοὺς δόξαν τῷ θεῷ καὶ πληροφορηθεὶς ὅτι ὃ ἐπήγγελται δυνατός ἐστιν καὶ ποιῆσαι· διὸ καὶ [*](D) ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην. οὐκ ἐγράφη δὲ δι’ αὐτὸν μόνον ὅτι ἐλογίσθη αὐτῷ, ἀλλὰ καὶ δι’ ἡμᾶς, οἷς μέλει λογίζεσθαι ToXg πιστεύουσιν ἐπὶ τὸν ἐγείραντα Ἰησοῦν τὸν κύριον ἡμῶν ἐκ νεκρῶν, ὃς παρεδόθη διὰ τὰ παραπτώματα ἡμῶν καὶ ἠγέρθη διὰ τὴν δικαιοσύνην ἡμῶν.ίι τὸ δέ πορευθῆναι τρεῖς r̔μέρας ἕως οὗ φθάσει τὸν τόπον ὂν ἔδειξεν αὐτῷ ὁ θεός, ἵνα ἀνενέγκῃ τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς θυσίαν ἐφ’ οεν τῶν ὀρέων, καθὼς γέγραπται, καὶ τὸ ἀντὶ τοῦ γνησίου καὶ φυσικοῦ υἱοῦ δπξαι αὐτῷ κριόν, ἵνα προσενίγκῃ, πάντα σύμβολα ἦσαν καὶ τύποι τοῦ κατὰ Χριστὸν μυστηρίου τοῦ πάθους καὶ τῆς ἀναστάσεως ’ πᾶσα γὰρ ἡ γραφὴ [*](P 57) πρὸς τοῦτον τὸν σκοπὸν ὁρᾷ.

λζ΄.

Τούτῳ τῷ τριακοστῷ ἕκτῳ ἔτει τοῦ Ἰσαὰκ Σαιῤῥα ἡ γυνὴ Ἀβραὰμ ἀπέθανεν ζήσασα ἔτη ρκζ΄.

[*](1. αὐτὸν τὸν πατέρα P. 2. σου om. P. 3. τῇ om. P.)

sunt , tanquam ea quae sunt : ρυἰ contra spem in spem credidit , ut fieret pater multarum gentium, secundum ρυοd dictum est ei: Sic erit semen tuum (*sicut stellae coeli et arena maris) et ὃn infirmatus est in fidc, [*](*) In MS.) ὣ consideravit ὃrΡυs suum emortuum , cum jam fere centum esset anno- [*](desiderantur, a librario forte omissa.) rum, et emortuam vulvam Sarrae. Ιπ repromissione etiam Dei non haesἰΙαυἰτ diffidentia , sed confortatus est fide , dans ἔΙοrἰαm Deo , plenissime sciens , quia quaecunque promisit , potens est et facere. Ideo et reputatum est πΙἰ αd;u8ΙἰΙἰσm. Non est autem scriptum tantum propter ipsum , ρuἰα reputatum est ἰΙΙἰ ad justitiam, sed et propter ὃ3 ρυἰδυs reputabitur credentibus in eum, ρuἰ suscitavit ΙΕsΠΜ Dominum nostrum a mortuis, ρuἰ traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter justificationem nostram. Quod autem profectus sit tres dies donec veniret ad locum, quem monstravit illi Deus, ut offerret filium suum in sacrificium, super unum montium, sicut scriptum est. Et quod pro filio proprio et naturali ostenderet illi Deum arietem, quem offerret; haec omnia sunt symbola et figurae mysterii Christi passionis et resurrectionis: tota enim scriptura ad hunc scopum respicit.

XXXVI.

Anno hoc tricesimo sexto Isaac, Sarra uxor Abraham decessit: cum vixisset annos CXXVII.

104
244. λζ΄,λη΄,λθ΄,μ΄.

Τούτω τῷ ἔτει τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰσαὰκ Δ̓αβε γυναῖκα τὴν Λβέκκαν, ἔντος Ἀβραὰμ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἐτῶν ρμ΄.

245. μα΄, μβ΄, μγ΄,μδ΄, μέ.
246. ό ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](R 13B)
247. μς΄, μζ΄, μη΄, μθ΄, ν΄, να΄, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄.
248. π΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
249. νς΄ νζ΄,νη΄,νθ΄,ζ΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει γίνονται τῷ Ἰσαὰκ δύο παῖδες δίδυμοι ἐκ τῆς ῾Ρεβέκκας, πρῶτος Ἠσαῦ ὁ καὶ Ἐδωμ, ἀφ᾿ οὗ τὸ Ἰδουμαίων ἔθνος, δεύτερος Ἰακὼβ ὁ μετονομασθεὶς Ἰσραήλ, ἀφ’ οὗ Ἰσραηλῖται οἱ καὶ Ἰουδαῖοι. [*](V 48) Ἰσαὰκ προεφήτευσε περὶ Ἰακὼβ, λέγων, Δουλευσάτωσάν σοι ἔθνη καὶ προσκυνήσουσιν σοι ἄρχοντες. καὶ γίνου κύριος τοῦ ἀδελφοῦ σου.

[*](C)

Οὗτος Ἰσαὰκ ὁ συγκληρονόμος τῶν ἐπαγγελιῶν καὶ τῶν εὐλογιῶν τοῦ θεοῦ τῶν γενομένων πρὸς Ἀβραὰμ τὸν αἰτοῦ πατέρα, τύπος ἐγένετο τῆς σφαγῆς τοῦ δεσπότου Χριστοῦ, τριημέρως βαδίσας ἐπὶ τὸ θανεῖν καὶ μετὰ ταῦτα ζῶν ὑποστρέψας, ὁ ἐν τοῖς ἰδίοις ὤμοις τὰ ξύλα τῆς ἑαυτοῦ θυσίας βαστάξας, ὡσπερ καὶ ὁ δεσπότης Χριστὸς τὸν ἑαυτοῦ σταυρὸν ἐπὶ τοὺς ὤμους ἐβάσταξεν, ὅτι προαιρέσει θανὼν καὶ ὑπὸ τοῦ θεοῦ ζωωθείς,

[*](13. λέγων] Genes. XXVII. 29. 14. προσκυνησάτωσαν P. 20. βαστάσας — ἐβάστασεν P, βαστάξας(m. βαστάσας) — ἐβάσταζεν R. 21. ὁ om. P.)
250. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL.

Anniam. c. Hoc anno aetatis Isaac uxorem duxit Rebeccam , cum pater ejus Abraham esset annorum cxi.

251. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV.
252. LXX. annus Repromissionis.
[*](3478.)
253. XLVI. XLVII. XLVIII. XLIX. L. LT. LII. LIII. LIV. LV.
254. lxxx. annus Repromissionis.
255. LVI. LVII. LVIII. LIX. LX.

Hoc anno nati sunt Isaac duo filii gemini ex Rebecca : primus Esau, qui et Edora, a quo Idumaeorum gens : alter Jacob, cognomento Israel, a quo Israelitae et Judaei promanarunt. Isaac prophetavit de Jacob, dicens: Serviant Ιἰ5ι gentes, et adorent te Principes, et fias Dοmἰπυ8 fratris tui.

Hic est Isaac cohaeres pollicitationum et benedictionum, quas Deus fecit ad Abraham patrem suum: qui typus fuit et figura caedis Doraini Christi, qui per tres dies exivit ad mortem, et post haec vivus rediit. Qui propriis humeris ligna sui ipsiusmet sacrificii portavit, quemadmodum etiam Dominus Christus crucem humeris suis gestavit, quia ultro-

105

οὗπερ ἀντάλλαγμα πρόβατον ἐσφάγη. καὶ ἤκουσεν ὁ πατὴρ παρὰ θεοῦ ὅτι οὐκ ἐφείσω τοῦ υἱοῦ σου τοῦ ἀγαπητοῦ· οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ λέλεκται, ὅς γε τοῦ ἰδίου υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, ἀλλ’ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν. [*](D) καὶ ἡ σὰρξ μόνη ἐστὶν ἡ δοθεῖσα ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς, ἐπειδὴ ἀδύνατον τὴν θεότητα θανεῖν. τῆς σαρκὸς διδομένης τὸν ἴδιον υἱὸν δεδόσθαι λέγει ἡ γραφή, ἀντάλλαγμα καὶ ἀντίδειξιν οὖσαν τοῦ υἱοῦ κατὰ τὸν τύπον τοῦ μακαρίου Ἰσαάκ. οὕτω γὰρ εἶπεν ὁ κύριος ὅτι Ἀβραὰμ ἠγαλλιάσατο ἰδεῖν τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη. οὗτός ἐστιν Ἰσαὰκ ὁ ἀκουσίως παραδοὺς τὴν ἐπηγγελμένην αὐτῷ καὶ τῷ πατρὶ αὐτοῦ εὐλογίαν ὑπὸ τοῦ θεοῦ τῷ Ἰακώβ, φάσκων, Δουλευσάτωσάν σοι ἔθνη καὶ προσκυνησάτωσάν σοι ἄρχοντες. καὶ γίνου κύριος τοῦ ἀδελφοῦ σου· καὶ προσκυνήσουσίν σοι οἱ υἱοὶ τοῦ πατρός σου. ὁ καταρώμενός σε ἐπικατάρατος· ὁ δὲ εὐλογῶν σε εὐλο- [*](P 58) γημένος. ταῦτα δὲ πάντα ἐπὶ τοῦ Ἰακὼβ οὐχ ὁρῶμεν γενόμενα, ἀλλὰ καὶ μᾶλλον αὐτὸς ἑπτάκις πεσὼν ἐπὶ τὴν γῆν προσεκύνησεν τῷ Ἠσαῦ. καὶ τριάκοντα βασιλεῖς ἐβασίλευσαν ἐκ τοῦ Ἠσαῦ, πρὶν ἢ βασιλεῦσαι βασιλέα ἐν Ἰσραήλ, ὥστε αἱ εὐλογίαι ἐπὶ τὸν προσδοκώμενον ἐξ αὐτῶν δεσπότην Χριστὸν παραπέμπουσιν, [*](R 136) πρὸς ὂν πᾶς ὁ σκοπὸς τῆς θείας γραφῆς ἀφορᾶ.

[*](2. τοῦ alterum om.P. 3. Χριστοῦ τοῦ om. Psola. ibid. λέλεκται] Rom. VIIL 32. 10. ἴδεν PV. v. Ioan. VIII. 56. 12. φάσκων] Genes. 1. c. 14. οἱ om. P. 16. δὲ om. P.)

nee mortem est passus, et a Deo in vitam revocatus: cujns vice ovis occisa est. Et audivit a Deo pater ejus: Quia non pepercisti filio tuo dilecto. Sic etiam de Christo filio Dei dictum est: Qui proprio filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Ac caro quidem sola est quae data sit pro mundi vita, quandoquidem fieri non potest ut Divinitas moriatur. Carne ergo oblata, proprium filium esse datum scriptura ait, ut esset permutata illa hostia, et exemplar filii, secundum beati Isaac figuram: sic enim dixit Dominus: Abraham exultavit ut videret diem meum; vidit et gavisus est. Hic est Isaac qui invitus promissam a Deo sibi et patri suo benedictionem, Jacob tradidit, dicens: Serviant tibi gentes, et adorent te principes, et fias Dominus fratris tui, et adorent te fitii patris tui. Qui maledixerit tibi, sit ipse maledictus, et qui benedixerit tibi, sit et ipse benedictus. Haec oninia in Jacob non videmus esse peracta: quin potius ipse septies procidens in terram, adoravit Esau. Et xxx. Reges regnarunt ex Esau, antequam quisquam ex Israel regnaret, ita ut istae benedictiones ad expectatum ex illis Dominum Christum transmittantur, ad quem omnis sacrae Scripturae scopus col- lineat.

106
256. Ἰακὼβ πγ΄, ὁμοῦ γφοέ
257. ά.

Ἐξ Ἑβραίων Ἰακὼβ μέχρι τῆς τοῦ παιδὸς Ἰωσὴφ ἀρχῆς τῆς [*](B) ἐν Αἰγύπτῳ ἔζησεν ἔτη ρλζ΄, καὶ μετὰ ταῦτα ἕτερα ἔτη ιζ΄, ὁμοῦ ρνδ΄.

258. β΄, γ΄, δ΄, ε΄.
259. ABBREV ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
260. ς΄, ζ΄, η΄, θ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄.
261. ρ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
262. ις΄, ιζ΄, ιη΄, ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε΄.
263. ρί ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
264. C κς΄, κζ΄, κη΄, κθ΄, λ΄, λα΄, λβ΄, λγ΄, λδ΄, λέ.
265. ρκ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
266. λς΄, λζ΄, λη΄, λθ΄, μ΄.
267. ρ΄ ἔτος τοῦ Ἰσαάκ.
268. μαὶ, μβ΄, μγ΄, μδ΄, με΄.
269. V 48 ρλ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
270. μς΄, μζ΄, μη΄, μθ΄, ν΄, να΄, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄.
271. ρμ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
272. νς΄, νζ΄, νη΄, νθ΄, ξ΄.
[*](D)
273. ρκ΄ ἔτος Ἰσαάκ.
274. ξα΄, ξβ΄, ξγ΄.
[*](7. ABBREV post ἐπαγγελίας ponit P. 21. τοῦ Ἰσαάκ P.)[*]( Anni a m. c. 3403)

Jacob, 83. Colliguntur anni 3575.

Ex Hebraeis Jacob usque ad Joseph filii principatum in Aegypto, vixit annos cxxxvii. et postea alios annos xvn. colliguntur anni cliv.

275. ii. iii. iv. v. annus Repromissionis xc.
276. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV.
277. c. annus Repromissionis.
278. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV.
279. cx. annus Repromissionis.
280. XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. XXX. XXXI. XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV.
281. cxx. annus Repromissionis.
282. XXXVI. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL.
283. c. annus Isaac.
284. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV.
285. cxxx. annus Repromissionis.
286. XLVI. XLVII. XLVIII. XLIX. L. LI. LII. πα. LIV. LV.
287. cxl. annus Repromissionis.
288. LVI. LVII. LVIII. LIX. LX.
289. cxx. annus Isaac.
290. LXI. LXII. LXIII.
107

Τούτῳ τῷ ἔτει τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰακὼβ κάτεισιν εἰς τὴν ΜεσοΠοταμίαν πρὸς λαβὰν τὸν ἀδελφὸν τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ δουλεύει παρ’ αὐτῷ ἔτη κ΄, χάριν Λείας καὶ Ῥαχήλ. καὶ γίνονται αὐτῷ παῖδες ἐκεῖσε τέσσαρις, Ῥουβὴν, Συμεών, Λευὶ καὶ Ἰούδας.

291. ρν΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
292. ξς΄, ξζ΄, ξη΄, ξθ΄, ο΄, οα΄, οβ΄, ογ΄, οδ΄, οε΄.
[*](Ρ 59)
293. ρξ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](R 138)
294. ος΄, οζ΄, οη΄, οθ΄, π΄.
295. Ἰακὼβ ὀγδοηκοστῷ ἔτει τῆς αὐτοῦ ἡλικίας γεννᾷ τὸν Ῥουβήν.
296. πα .
297. Τούτῳ τῷ ἔτει Ἰακὼβ γεννᾷ τὸν Συμεών.
298. πβ΄, πγ΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει γεννᾷ Ἰακὼβ τὸν Λευί.

Οὐ κληθήσεται ἔτι τὸ ὄνομά σου Ἰακώβ, ἀλλ’ Ἰσραὴλ ἔσται τὸ ὄνομά σου, ὅτι ἐνίσχυσας μετὰ θεοῦ καὶ μετὰ ἀνθρώπων B δυνατῶς.

[*](3. Λίας PV. 4. τέσσαρες Ρ. ibid. Ῥουβήμ, Σιμεὼν Ρ. ib. Λεύει PV hic et post. 13. γεννᾷ Ἰακὼβ P. ib. Σιμεών Ρ. 16. ἔτι om. Ρ. V. Genes. ΧΧΧΙΙ. 28. 18. δυνατῶς] δυνατὸς ἔσῃ Genesis.)

Hoc aetatis suae anno Jacob descendit in Mesopotamiam ad LabanAnniam. c. fratrem matris suae, et apud eum serviit annos xx. propter Liam et Rachel: natique sunt illi ibi filii iv. Ruben, Simon, Levi, et Judas.

299. LXIV. LXV.
300. cl. annus Repromissionis.
301. LXVI. LXVII. LXVIII. LXIX. LXX. LXXI. LXXII. LXXIII. LXXIV. LXXV.
302. clx. annus Repromissionis.
303. LXXVI. LXXVII. LXXVIII. LXXIX. LXXX. 3568.
304. Jacob anno aetatis suae lxxx. procreat Ruben.
305. LXXXL
306. Hoc anno Jacob procreat Simeon.
307. LXXXII. LXXXIII.
308. Hoc anno Jacob genuit Levi.

Νon vocabitur nomen tuum Jacob, sed Israel erit nomen tuum, quoniam praevaluisti cum Deo, et cum hominibus potens.

108

Οὗτος Ἰακώβ, καὶ αὐτὸς συγκληρονόμος τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ θεοῦ, ἐκδεχόμενος καὶ αὐτὸς τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ θεός, τουτέστιν τῆς ἐπουρανίου Ἱερουσαλήμ, ἔνθα πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν Χριστός· εἰς ἢν κατάστασιν ἀφορᾷ πᾶσα ἡ τῶν Χριστιανῶν θρησκεία, ἢν πρῶτος πάντων ἐνεκαίνισεν ἡμῖν ὁ δεσπότης Χριστὸς ὁδὸν πρόσφατον καὶ ζῶσαν· ἥν καὶ προλέγει ὁ μέγας Ἰακὼβ παραπέμπων τῷ ἰδίῳ υἱῷ Ἰούδᾳ, εὐλογῶν αὐτόν, ἐξ οὗ καὶ ὁ τῶν ἐπαγγελιῶν ἀνεφαίνετο κύριος Ἰησοῦς Χριστός, φάσκων οὕ [*](C) τὼς· Ἰούδα, σέ αἰνέσαισαν οἱ ἀδελφοί σου, αἱ χεῖρές σου ἐπὶ νώτου τῶν ἐχθρῶν σου. προσκυνησάτωσάν σοι οἱ υἱοὶ τοῦ πατρός σου. σκύμνος λέοντος Ἰούδα. ἐκ βλαστοῦ, υἱέ μου, ἀνέβης. ἀναπεσὼν ἐκοιμήθης, ὡς λέων καὶ ὡς σκύμνος. τίς ἐγερεῖ αὐτόν; οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν. δεσμεύων πρὸς ἄμπελον τὸν πῶλον αὐτοῦ καὶ τῇ ἕλικι τὸν πῶλον τῆς ὄνου αὐτοῦ. πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐν αἵματι σταφυλῆς τὴν περιβολὴν αὐτοῦ. χαροποιοὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἀπὸ οἴνου καὶ λευκοὶ οἱ ὀδόντες αὐτοῦ ἢ γώλα. [*](D) Καίτοι τοῦτον οὐ προσεκύνησαν οἱ υἱοὶ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἀλλὰ τοὐναντίον αὐτὸς προσεκύνησεν τῷ Ἰωσὴφ καὶ μετὰ θάνατον τοῦ Πατρός. εὔδηλον οὖν ὅτι πᾶσα ἡ προφητεία αὕτη εἰς τὸν ἐξ αὐτοῦ τεχθέντα δεσπότην Χριστὸν κατὰ σάρκα ἔσχεν

[*](8. αὐτῷ Ρ. 9. φάσκων] Genes. IL. 8. 14. καὶ] οὐδὲ P.)

Hic Jacob et ipse cohaeres promissionum Dei, expectans et ipse civitatem fundamenta habentem, cujus conditor et architectus Deus, hoc est illius coelestis Hierusalem, in quam praecursor pro nobis intravit Christus. Ad quam constitutionem universa Christianorum respicit Religio, cui quidem novae ac viventi viae primus oranium initium dedit Dominus Christus: quam et praedicit magnus Jacob, dum hanc commendat filio suo Juda, et ipsi benedictionem impertitur, ex quo promissus Dominus Jesus Christus apparuit, ita fatus: Juda, te laudabunt fratres tui: Manus tuae super dorsum inimicorum tuorum: adorabunt te filii patris tui. Catulus leonis Juda. Ex germine, fili mi, ascendisti. Recumbens dormivisti ut leo, et sicut catulus leonis: quis suscitabit eum? Non deficiet princeps ex Juda, neque dux ex femoribus ejus, donec veniant reposita ei, et ipse expectatio gentium. Ligans ad vineam pullum suum, et pampino pullum asinae suae. Lavabit in vino stolam suam, et in sanguine uvae pallium suum. Pulchri oculi ejus prae vino: et albi dentes ejus quam lac.

Atqui hunc non adoraverunt filii patris sui, immo ipse adoravit Joseph, atque adeo post mortem patris. Hinc igitur patet omnino quod omnis haec prophetia in Domino Christo ex eo secundum carnem nato

109

τὸ πέρας, τό τε δυνατὸν καὶ βασιλικὸν αὐτοῦ παριστῶσα καὶ τὸ πάθος καὶ τὴν ἐκ τοῦ πάθους μακαρίαν ἀνάστασιν.

309. Λευὶ μζ΄, ὁμοῦ γχκβ΄.
[*](ν 49)
310. α΄, β΄.
311. ρο΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
312. γ΄.
[*](R 140)

Τούτῳ τῷ τρίτῳ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ πς΄ ἔτει τῆς αὐτοῦ ἡλικίας [*](P 60) Ἰακὼβ γεννᾷ τὸν Ἰούδαν, ἐξ οὗ Ἰουδαῖοι.

δ΄. Τετάρτῳ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ πζ΄ τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰακὼβ γεννᾷ τὸν Ἰσσαχάρ, ὁ ἐστι μισθὸς.

ε΄. Πέμπτῳ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ πη τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰακὼβ γεννᾷ τὸν Ζαβουλών.

η΄. Ὀγδόῳ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ α΄ ἔτει τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰακὼβ τίκτει τὴν Δίνα ἐκ τῆς Λείας.

θ΄. Ἐνάτῳ ἔτει του Λευὶ καὶ β΄ τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰακὼβ γεννᾷ τὸν Ἰωσὴφ ἐκ τῆς Ῥαχήλ.

ι΄, ια΄, ιβ΄, B ρπ΄ ἔτος ἐπαγγελίας.

[*](8. οἱ Ἰουδαῖοι P. 15. Αἴας PV. 16. ἐννάτω PV. 18. ἁ ἔτος Ἰωσὴφ m. P.)

impleta est: illius potentiam ac regiam dignitatem repraesentans, pas-Anniam.c. sionem etiam, et ex passione beatam resurrectionem.

313. Levi, 47. Colliguntur anni 3622.
314. i. ii.
315. clxx. annus Repromissionis.
316. iii. 3578.

Hoc anno III. Levi, et lxxxvi. aetatis suae anno, Jacob Judam, ex quo Judaei dicti.

iv. anno Levi, et lxxxvii. aetatis suae anno Jacob procreat Isachar, quod mercedem sonat.

v. anno Levi, et lxxxviii. aetatis suae, Jacob procreat Zabulon.

VI. VII.

viii. anno Levi, et aetatis suae xci. anno procreat Jacob Dina ex Lia.

ix. anno Levi, et aetatis suae xcu. Jacob procreat Joseph ex Rachel.

317. x. XI. XII.
318. clxxx. annus Repromissionis.
110
319. ιγ΄, ιδ΄, ιε΄, ις΄.

Τούτῳ τῷ ἑκκαιδεκάτῳ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ (??)θ' τῆς ἡλικίας Ἰακὼβ ἄνεισιν ἀπὸ τῆς Μεσοποταμίας.

οζ΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ ρ΄ τοῦ Ἰακὼβ ἦν ἔτος Ἱσαὰκ ρξ΄. ιη΄. Τούτῳ τῷ ἴη ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ ῥα τῆς αὐτοῦ ἡλικίας Ἰα- [*](C) κὼβ προεφήτευσεν, καὶ εἶπεν, Ἰούδα, σὲ αἰνέσαισαν οἱ ἀδελφοί σου. αἱ χεῖρές σου ἐπὶ νώτου τῶν ἐχθρῶν σου. προσκυνήσουσίν σε οἱ υἱοὶ τοῦ πατρός σου. σκύμνος λέοντος Ἰούδα, καὶ τὰ λοιπὰ τῆς προφητείας, ὡς πρόκειται.

320. ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄.
321. ρABBREV ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.

κγ΄. Τούτῳ τῷ κγ΄ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ ρς΄ τοῦ Ἰακὼβ τὰ περὶ τὴν Δίναν ἐτελεῖτο καὶ Βενιαμὶν ἐτέχθη.

322. κδ΄, κε΄.

Τῷ εἰκοστῷ πέμπτῳ ἔτει τοῖ Λευὶ καὶ ῥῆ τοῦ Ἰακὼβ Ἰω- [*](D) σὴφ πιπράσκεται ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν ἔτος ἄγων ιζ΄.

Εἶτα οἱ κατ’ αὐτὸν ι΄ πειρασμοί.

[*](R 142)

κέ. Πρῶτον ἐζήλωσαν αὐτὸν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ.

[*](2. ἑκκαιδεκάτῳ ἔτει] κ καὶ δεκάτῳ ἔτη V, ἔτει ἕκτῳ καὶ δεκάτῳ P.)
323. XIII. XIV. XV. XVI.
[*](Anni a m. c.)

Hoc anno xvi. Levi, et xcix. aetatis suae, Jacob ascendit ex Mesopotamia.

324. xvii.

Hoc anno Levi, et c. Jacob, annum agebat Isaac clx. xviii.

Hoc anno xviii. et ci. aetatis suae Jacob, prophetavit, et dixit: Juda, te laudabunt fratres tui. Manus tuae super tergum inimicorum tuorum. Adorabunt te filii patris tui. Catulus leonis Juda. Et caetera quae in prophetia supra posita habentur.

325. xix. xx. XXI. XXII.
326. cxc. annus Repromissionis.

xxiii. Hoc anno xxiii. Levi, et cvi. Jacob, quae Dinam spectant peracta sunt: et Benjamin natus est.

327. xxiv. xxv.

Hoc anno xxv. Levi, et cviii. Jacob, Joseph venditur a fratribus, cum annum ageret xvii.

[*](3601.)

Sequuntur deinde x. tentationes Joseph.

xxvi. tum primum inviderunt ei fratres ejus.

111
328. κζ΄. Εἶτα κατηγόρησαν αὐτοῦ.
329. κη΄. Εἶτα ἐλογίσαντο αὐτὸν ἀποκτεῖναι. εἶτα ἐνέβαλον αὐτὸν
330. εἰς τὸν λάκκον.
331. κθ΄. Εἶτα πιπράσκεται τοῖς Ἰσμαηλιταις. εἶτα ἐπράθη ἐν
332. Αἰγύπτῳ ὑπὸ τῶν Ἰσμαηλιτῶν τῷ Πετεφρῇ.
333. λ΄. Εἶτα ἤρξατο ὒ κυρία αὐτοῦ ἀπατᾶν αὐτὸν καὶ γυμνοῦσθαι
[*](Ρ 61)
334. ἔμπροσθεν αὐτοῦ καὶ παρακαλεῖν αὐτόν.
335. λα΄. Εἶτα μόνον αὐτὸν εὑροῖσα, καὶ ἀποκλείσασα πάσας τὰς
336. θύρας, ἐπανέστη αὐτῷ γυμνὴ καὶ ἐβιάζετο αὐτόν.
337. λβ΄. Εἶτα ἀπορήσασα αὐτοῦ κατηγόρησεν αὐτοῦ πρὸς τὸν
338. κύριον αὐτοῦ. εἶτα ἐβλήθη ἐν τῇ εἱρκτῇ.
339. σ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας. [*](V 50)
340. λγ΄, λδ΄, λε΄, λς΄, λζ΄, λη΄.

Τούτῳ τῷ λη΄ ἔτει τοῦ Λευὶ Ἰωσὴφ γενόμενος ἐτῶν λ΄ λύει τοῖς εὐνούχοις Φαραὼ ἐν τῇ εἱρκτῇ τῷ καιρῷ τοῦ δεκάτου πειρασμοῦ [*](B) τοὺς Ὀνείρους.

Ἕως ὧδε τοῦ Ἰακώβ εἰσιν ἔτη ρκα΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει τοῖ Λευὶ καὶ ρκβ΄ ἔτει τοῦ Ἰακὼβ γε-

[*](3. τὸν om. P. 5. Πεοτεφρῇ P. 14. ἔτει λη΄ P.)

xxvii. dein illum accusarunt.

xxviii. tum cogitarunt quomodo eum interficerent. Deinde illum in lacum demiserunt.

xxix. postea venditus est Ismaelitis. Deinde venditus est Peotefre in Aegypto ab Ismaelitis.

xxx. deinde illius Domina coepit eum circumvenire, et coram illo corpus nudare, illumque provocare (ad stuprum).

xxxi. postea solum illum inveniens, et foribus omnibus occlusis, nudam se illi praebuit, vimque inferre est conata.

xxxii. cum vero ab eo desperaret quidquam consequi, iilum ad Dominum illius detulit. Postea in carcerem detrusus est.

341. cc. annus Repromissionis.
342. XXXIII. XXXIV. XXXV. XXXVI. XXXVII. XXXVIII.

Hoc anno xxxviii. Levi, Joseph cum annum ageret xxxviii. solvit Pharaonis Eunuchis, qui in carcere detinebantur, somnia, tempore decimae tentationis.

343. Huc usque anni Jacob sunt
344. cxxi.

xxxix. Hoc anno Levi, et cxxn. anno Jacob, Joseph cum annum

112

όμενος Ἰωσὴφ ἐτῶν λᾶι παρέστη τῷ Φαραὼ ἐν Αἰγύπτῳ, καὶ ἔκρινεν αὐτῷ τοὺς ὀνείρους αὐτοῦ. καὶ ἐκ τούτου τοῦ χρόνου γέγονεν αὐτὸς Ἰωσὴφ ἡγεμὼν τῆς Αἰγύπτου.

Ἰωσὴφ Αἰγυπτίων ἡγεῖται ἔτη π΄.

Πρῶτον ἔτος ἡγεμονίας Ἰωσήφ, καὶ πρῶτον τῆς εὐθηνίας, ἐν ᾧ τριακοστὸν πρῶτον ἔτος ἦγε τῆς ἡλικίας Ἰωσήφ.

[*](C)
345. μ΄, μα΄, μβ΄.
346. σι΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
347. μγ΄ μδ΄, με, μέ.

Τούτῳ τῷ μς΄ ἔτει τοῦ Λευὶ πρῶτον ἔτος τοῦ λιμοῦ τοῦ ἐν Αἰγύπτῳ. οἱ παῖδες Ἰακὼβ εἰς Αἴγυπτον κάτεισιν ἀποσταλέντες ὑπ’ αὐτοῦ διὰ τὸν λιμόν.

Τούτῳ τῷ μζ΄ ἔτει τοῦ Λευὶ καὶ δευτέρῳ τοῦ λιμοῦ καὶ ἐνάτῳ τῆς ἡγεμονίας Ἰωσὴφ κάτεισιν Ἰακὼβ εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἔστη ἐναντίον Φαραώ. εἶπε δὲ Φαραὼ τῷ Ἰακώβ, Πόσα ἔτη [*](D) ἡμερῶν τῆς ζωῆς σου; καὶ εἶπεν Ἰακὼβ τῷ Φαραώ, Ἡμέραι τῶν ἐτῶν τῆς ζωῆς μου, ἃς παροικῶ, ρλ΄ ἔτη. μικραὶ καὶ πονηραὶ γεγόνασιν αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν τῆς ζωῆς μου.

348. Καὰθ ξ΄, ὁμοῦ γχπβ΄.

8. σι΄ post ἐπαγγsλίας ponit P. 10. μέ om. P. 11. ὑποσταλέντες Ρ. 14. ἔτει μζ΄ P. 15. ἐννάτω PV. 16. εἷπε δὲ] Genes. XLVII. 9. 20. Καάδ P.

[*](Anniam. c.)

xxxi. attigisset, sistitur Pharaoni in Aegypto, illiusque somnia eidem interpretatur. Et ab illo tempore factus est idem Joseph Princeps Ae- Joseph Aegyptiis praeest annos lxxx. Primus annus procurationis Joseph, primusque prosperae fortunae, quo ipse agebat aetatis annum xxxi.

349. XL. XLI. XLII.
350. Annus Repromissionis ccx.
351. XLIII. XLIV. XLV. XLVI.

Hoc anno Levi primus annus fuit, quo coepit fames in Aegypto. Filii Jacob in Aegyptum veniunt, a patre missi propter famem.

[*](3622.)
352. xlvii.

Hoc anno xlvii. Levi, qui fuit secundus annus famis, et nonus principatus Joseph, descendit Jacob in Aegyptum, et stetit coram Pharaone: qui ad Jacob dixit: Quot sunt anni dierum vitae tuae. Et dixit Jacob: Dies annorum vitae meae quibus peregrinor cxxx. anni, pauci et mali fuerunt dies annorum vitae meae. Caad, 60. Colliguntur anni 3682.

113
353. α΄, β΄, γ΄, δ΄, ε΄.
354. σκ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
355. ς΄, ζ΄, η΄, θ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄,
356. σλ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
357. ιζ΄, ιζ΄.

Τούτῳ τῷ ἔτει ἑκατοστὸν τεσσαρακοστὸν ἕβδομον ἔτος ἄγων Ἰακὼβ προφητεύει περὶ τοῦ κυρίου καὶ περὶ τῆς τῶν ἐθνῶν κλήσεως P διὰ Χριστοῦ, εἰπών, Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα οὐδὲ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ ἕως οὗ ἔλθῃ ᾧ ἀπόκειται. καὶ αὐτὸς ἔσται προσδοκία ἐθνῶν. δεσμεύων πρὸς ἄμπελον τὸν πῶλον αὐτοῦ καὶ τῇ ἕλικι τὸν πῶλον τοῦ ὄνου αὐτοῦ, πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐν αἵματι σταφυλῆς τὴν περιβολὴν αὐτοῦ. χαροποιοὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ καὶ λευκοὶ οἱ ὀδόντες ἢ γάλα.

358. ιη΄, ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε΄.
359. σμ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
360. κς΄, κζ΄, κη΄, κθ΄, λ΄, λα΄, λβ΄ λγ΄, λδ΄, λε΄. B
361. σν΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
362. λς΄, λζ΄, λη΄, λθ΄, μ’, μά, μβ΄, μγ΄, μδ΄, με΄.
363. σέ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](8. εἰπὼν] Genes. IL. 10. 11. καὶ τῇ — αὐτοῦ om. P. 13 χαροποιοὶ — αὐτοῦ om. P. 20. σξ΄ post ἐπαγγελίας ponit P. i. ii. iii. iv. v.)
364. ccxx. annus Repromissionis.
365. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV.
366. ccxxx. annus Repromissionis.
367. XVI. XVII.

Hoc anno, cum Jacob ageret annum cxlvii. de Domino prophetat, deque gentium per Christum vocatione, in haec verba: Non deficiet Princeps ex Juda, neque dux a femoribus ejus, donec veniat, συί repositum est: et ipse erit expectatio gentium. Ligans ad vineam pullum suum. Lauabit in vino stolam suam, et in sanguine uvae pallium suum: et albi dentes, quam lac.

368. XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV.
369. ccxl. annus Repromissionis.
370. XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. XXX. XXXI. XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV.
371. ccl. annus Repromissionis.
372. XXXVI. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV.
373. cclx. annus Repromissionis.
374. Chronicon Paschale vol. Ι. 8
114
375. μς΄, μζ΄, μη΄, μθ΄, ν΄.
376. V 51 π΄ ἔτος Ἰωσήφ.
377. νᾷ, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄.
378. σοι ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](C)
379. νς΄, νζ΄, νη΄, νθ΄, ξ΄.
[*](R 146)
380. Ἀμβρὰμ οε΄, ὁμοῦ ὁμοῦ γψνγ΄.
381. α΄, β΄, γ΄, δ΄, ε΄.
382. σπ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
383. ς΄, ζ΄, η΄, θ΄, ι΄, ια΄, ιβ΄.

Τούτω τῷ ἔτει πα ἔτος ἄγων τῆς ἡγεμονίας Ἰωσὴφ καὶ ῥία τῆς αὐτοῦ ἡλικίας τελευτᾷ τὸν βίον.

Μετὰ θάνατον Ἰωσὴφ δουλεύουσιν Ἑβραῖοι τοῖς Αἰγυπτίοις ἕτερα ἔτη ρμδ΄. τὰ δὲ πάντα τῆς ἐν Αἰγύπτῳ διατριβῆς τῶν Ἰουδαίων ἔτη τυγχάνει σιὲ, ἀριθμούμενα ἀπὸ τῆς καθόδου Ἰακὼβ καὶ τῶν τούτου παίδων εἰς Αἴγυπτον.

384. ιγ΄, ιδ΄, ιε΄.
[*](D)
385. σABBREV ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
386. ις΄, ιζ΄, ιη΄, ιθ΄, κ΄, κα΄, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε΄.
387. ἔτος τ΄ τῆς ἐπαγγελίας.
388. κς΄, κζ΄, κη΄, κθ΄, λ΄.
[*](8. σὼ P. 17. σὴ post ἐπαγγελίας ponit P. 19. τ΄ ἔτος P.)
389. XLVI. XLVII. XLVIII. XLIX. L.
390. lxxx. annus Joseph.
391. LI. LII. LIII. LIV. LV.
392. cclxx. annus Repromissionis.
393. LVI. LVII. LVIII. LIX. LX.
394. Ambram, 75. Colliguntur anni 3753.
395. I. II. III. IV. V.
396. cclxxx. annus Repromissionis.
397. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII.

Hoc anno moritur Joseph, anno sui Principatus lxxxi. aetatis vero cxi.

Post mortem Joseph, Hebraei serviunt Aegyptiis aiios annos cxliv. Universum vero tempus quo Judaei in Aegypto mansere, annorum fuit ccxv. a profectione Jacob et illius liberorum in Aegyptum.

398. XIII. XIV. XV.
399. Annus Repromissionis ccxc.
400. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV.
401. ccc. annus Repromissionis.
402. XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. XXX.
115

Τοῦ Ἀμβρὰν Λευὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἀπέθανεν ζήσας ἔτη ρλζ΄.

403. λα΄, λβ΄, λγ΄, λδ΄, λε΄.
404. τί ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
405. λς΄, λζ΄, λη΄, λθ΄, μ΄, μα΄, μβ΄,μγ΄, μδ΄, με΄. P
406. τκ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
407. μζ΄, μζ΄, μη΄, μθ΄, ν΄, να΄, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄.
408. τλ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
409. νς΄, νζ΄, νη΄, νθ΄, ξ΄, ξα΄, ξβ΄, ξγ΄, ξδ΄, ξε΄.
410. τμ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
411. ξς΄, ξζ΄, ξη΄, ξθ΄, ο΄, οα΄, οβ΄.

Τούτῳ τῷ οβ΄ ἔτει τῆς ἑαυτοῦ ἡλικίας Ἀμβρὰν γεννᾷ τὸν B Ἀαρὼν ἐκ τῆς Ἰωχαβέθ.

412. ογ΄, οδ΄, οε΄.

Τούτῳ αὐτοῦ τῷ ἔτει γεννᾷ Ἀμβρὰν τὸν Μωϋσῆν ἐκ τῆς αὐτῆς Ἰωχαβέθ, θυγατρὸς ἀδελφοῦ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. τν΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.

413. Μωϋσῆς π΄, ὁμοῦ γωλζ΄.
[*](R 148)
414. α΄. Πρῶτον ἔτος ἀνατρεφομένου Μωϋσῆ ἐν Αἰγύπτῳ.
415. Τούτῳ τῷ ἔτει Φαραὼ βασιλεὺς Αἰγύπτου ἐκέλευσεν τὰ ἄῤ-
[*](1. αὐτοῦ om. P. 10. Post οβ΄ P sola inferebat ογ΄, οδ΄, οε΄. 12. Ἰωχεβέθ R. 18. ἐν τῇ P.)

Levi pater Ambram moritur cum vixisset annos cxxxvii. Anni a m. c.

416. XXXI. XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV.
417. cccx. annus Repromissionis.
418. [XXXVI. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV.
419. cccxx. annus Repromissionis.
420. XLVI. XLVII. XLVIII. XLIX. L. LI. LII. LIII. LIV. LV.
421. cccxxx. annus Repromissionis.
422. LVI. LVII. LVIII. LIX. LX. LXI. LXII. LXIII. LXIV. LXV.
423. cccxl. annus Repromissionis.
424. LXVI. LXVII. LXVIII. LXIX. LXX. LXXI. LXXII.

Hoc anno lxxii. aetatis suae Ambram procreat Aaron ex Iochabeth. LXXIII. LXXIV. LXXV.

Hoc ipsius anno Ambran ex eadem Iochabeth, filia fratris patris sui, generat Moysen.

425. cccl. annus Repromissionis.
426. Moyses, 80. Colliguntur anni 3337.
[*]( 3758.)
427. i. Primus annus Moysis in Aegypto educati.

Hoc anno Pharao Rex Aegypti masculos Hebraeorum filios jussit in

116
[*](C)

ῥενα τῶν Ἑβραίων βρέφη εἰς τὸν ποταμὸν ῥίπτεσθαι. καὶ πολλῶν βασιλέων ἡγουμένων Παλμανωθὴς ἐβασίλευσεν τῶν περὶ Ἡλιούπολιν τόπων. οὕτος δὲ μετὰ τῶν ἄλλων βασιλέων φαύλως τοῖς Ἑβραίοις προσεφέρετο. καὶ γεγόνει τούτῳ τῷ Παλμαωνθῇ θυγάτηρ ὀνόματι Μεῤῥί, ἢν ἐξέδοτο Χενεβρὼν βασιλεύοντι τῶν ὑπὲρ Μέμφιν τόπων. αὕτη δὲ ἡ Μεῤῥὶ στεῖρα οὖσα τὸν Μωϋσῆν ῥιφέντα εἰς τὸν ποταμὸν ἀνελομένη ἀνεθρέψατο εἰς υἱόν.

[*](V 52)

Δευτέρῳ ἔτει Μωϋσῆ οζ΄ ἔτος τῆς ἑαυτοῦ ἡλικίας ἄγων Ἀμβρὰμ γεννᾷ ἐκ τῆς Ἰωχαβὲθ Μαριὰμ τὴν προφῆτιν.

[*](D)
428. γ΄, δ΄, ε΄, ς΄, ζ΄, η΄, θ΄, ι΄.
429. τέ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
430. ια΄, ιβ΄, ιγ΄, ιδ΄, ιε΄, ις΄, ιζ΄, ιη΄, ιθ΄, κ΄.
431. τό ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
432. κα΄, κβ΄, κγ΄, κδ΄, κε΄, κς΄, κζ΄, κη΄, κθ΄, λ΄.
433. τπ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
434. λα΄.

Τούτῳ αὐτοῦ τῷ ἔτει Μωϋσῆς κτίζει τὴν Ἑρμούπολιν, καὶ Αἰθίοψιν ἐπολέμησεν ἰπὶ ἔτη ι΄.

[*](3. φαῦλος P. 4 Παλμανωθεῖ R. 10. Ἀμβρὰν P. 19. αὐτοῦ post ἔτει ponit Ρ.)

fluvium abjici. Multis vero Regibus tum regnantibus, Palmanothes locis versus Heliopolim sitis imperabat. Is una cum caeteris regibus Hebraeis infestus extitit. Huicque Palmanothi filia fuit, nomine Merrhi, quam Chenebron, qui in locis supra Memphin regnabat, dedit in uxorem. Ipsa vero Merrhi cum esset sterilis, Moysem, qui in fluvium projectus fuerat, ex eo sublatum, filii loco educavit.

ΙΙ.

Secundo anno Moysis, lxxvii. aetatis annum agens Ambran, ex Ιοcabeth cabeth Mariam Prophetissam procreat.

435. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X.
436. ccclx. annus Repromissionis.
437. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX.
438. ccclxxx. annus Repromissionis.
439. XXI. XXII. XXIII. XXIV. XXV. XXVI. XXVII. XXVIII. xxix. XXX.
440. ccclxxx. annus Repromissionis.
441. XXXI.

Hoc ipsius anno Moyses Hermopolim condit, et cum Aethiopibus bellum decennio gessit.

117

Τοῦ δὲ Χενεφρὼν βασιλέως τῶν ὑπὲρ Μέμφιν τόπων διὰ [*](P 64) φθόνον ἐπιβουλεύοντος τῷ Μωϋσεῖ, καὶ τῆς Μεῤῥίνης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ τῆς ἀνελομένης τὸν Μωϋσῆς ἐκ τοῦ ποταμοῦ εἰς υἱὸν ἑαυτῆς τελευτησάσης καὶ ταφείσης εἰς τοὺς ὑπὲρ Αἴγυπτον τόπους, ἔκτισε πόλιν Ἑρμούπολιν Μωϋσῆς, ἥντινα Μεῤῥὶν κληθῆναι παρεσκεύασεν.

Εἰτα γνοὺς Μωϋσῆς τὴν τοῦ Χενεφρὼν ἐπιβουλὴν φονεύει Χανεθώθην τὸν μέλλοντα ἀναιρεῖν τὸν Αἰγύπτιον, καὶ οὕτω φεύγει εἰς Ἀραβίαν πρὸς Ῥαγουὴλ τὸν τῶν τόπων ἄρχοντα, καὶ ἔλαβε Σεπφώραν τὴν θυγατέρα Ῥαγουὴλ πρὸς γάμον. ταῦτα ἱστορεῖ Ἀρτάβανος. Εὐπόλεμος δέ φησι Μωϋσῆς πρῶτον σοφὸν [*](B) γενέσθαι καὶ γράμματα παραδοῦναι τοῖς Ἰουδαίοις πρῶτον, [*](R 150) Φοίνικας δὲ παρὰ Ἰουδαίων παραλαβεῖν, Ἕλληνας δὲ παρὰ Φοινίκων, νόμους δὲ πρῶτον Μωϋσέα γράψαι τοῖς Ἰουδαίοις.

Ἐκ του Ἀβραὰμ καὶ Χεττούρας γεννᾶται Ἰεζάν, ἐκ τοῦ Ἰεζὰν γεννᾶται Δαδάν, ἐκ τοῦ μαδὰν γεννᾶται Ῥαγουηλ, ἐκ Ῥαγουὴλ γεννᾶται Ἰοθὼρ καὶ Ἰακώβ, ἐκ τοῦ Ἰοθὼρ γεννᾶται Σεπφώρα, ἢν ἔγημε Μωϋσῆς. ἀπὸ οἶν Ἀβραὰμ Μωϋσῆς. ἕβδομος, ἡ δὲ Σεπφώρα ἕκτη γενεαλογεῖται.

442. λβ΄, λγ΄, λδ΄, λε΄, λς΄, λζ΄, λη΄, λθ΄, μ΄
[*](C)
443. τABBREV ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](1. 7. Χενεβρὼν P. 2. Μωϋσῇ PV. 8. Χανεθόθην P. 9. τῶν om. P. 14. νόμους τε V. 15. Χετούρας P. ibid. Ἰέξαν bis V, Ἰεζᾶν P. 17. Ἰωθὼρ PV bis. ibid. Ἰωκὰβ V.)

Chenebron porro Regionum ultra Memphin Rege Moysi ex invidia [*](Anni a m. c.) insidias struente: ac Merrhina iilius uxore, quae Moysem e fluvio edu- xerat atque in filium adoptaverat, extincta, et in locis trans Aegyptum sepulta, Moyses urbem Hermopolim condidit, quam Merrhin appellari decrevit.

Dein cum Moyses a Chenebron parari sibi insidias accepisset, Ca- nethothen Aegyptium, a quo occidendus erat, interficit, sicque in Arabiam fugit ad Rhaguel, qui in his locis regnabat: ubi Sepphoram Rhaguel filiam sibi matrimonio copulavit. Haec narrat Artabanus. Eupolemus vero ait Moysem sapientia praecelluisse, literasque Judaeis primum tradidisse, a Judaeis deinde Phoenices, a Phoenicibus accepisse Graecos, leges denique Judaeis primum Moysem scripsisse.

Ex Abraham et Chetura nascitur Jezan, ex Jezan nascitur Dadan, ex Dadan nascitur Rhaguel, Jothor et Jacob: ex Jothor nascitur Sepphora, quam duxit Moyses. Igitur ab Abraham septiraus est Moyses, sexta vero Sepphora in generis deductione.

XXXII. XXXIII. XXXIV. XXXV. XXXVI. XXXVII. XXXVIII. XXXIX. XL. 3789.

444. cccxc. annus Repromissionis.
118

Τούτῳ τῷ ἔτει Μωϋσῆς τὰς ἐν Αἰγύπτῳ καταλιπὼν διατριβὰς κατὰ τὴν ἔρημον ἐφιλοσόφει.

445. μαὶ, μβ΄, μγ΄, μδ΄, με΄, μς΄, μζ΄, μη΄, μθ΄, ν΄.
446. ὒ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
447. να΄, νβ΄, νγ΄, νδ΄, νε΄, νς΄, νζ΄, νη΄, νθ΄, ξ΄.
448. υι΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](D)

Τούτῳ τῷ ξβ΄ ἔτει Μωϋσέως Ἀμβρὰν ὁ πατὴρ αὐτοῦ τελευτᾷ ζήσας ἔτη ροζ΄.

449. ξγ΄, ξδ΄, ξε΄, ξς΄, ξζ΄, ξη΄, ξθ΄, ο΄.
450. υκ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
451. οα΄, οβ΄, ογ΄, οδ΄, οε΄, ος΄, οζ΄.
[*](V 54)

Μωϋσῆς θεοφανείας ἐπὶ τοῦ Σιναίου ὄρους ἠξιοῦτο.

452. οη΄, οθ΄, π΄.
453. υλ΄ ἔτος τῆς ἐπαγγελίας.
[*](p 65)

Ἰουδαϊσμὸς ἀπὸ τῶν χρόνων του Ἀβραάμ, τὸν χαρακτῆρα τοῦ Ἀβραὰμ διὰ περιτομῆς εἰληφώς, καὶ ἐν τῷ Μωϋσῇ ἑβδόμῳ ἄπο Ἀβραὰμ διὰ τοῦ δοθέντος νόμου ἀπὸ τοῦ θεοῦ πλατυνθείς, ἀπὸ δὲ Ἰούδα τοῦ τετάρτου υἱοῦ τοῦ Ἰακὼβ τοῦ ἐπικληθέντος Ἰσραὴλ διὰ Δαβὶδ τοῦ βασιλέως πρώτου ἀπὸ τῆς αὐτοῦ τοῦ

[*](1. καταλείπων V. 2. κατὰ om. V, ex m. R addidit P. 8. ξβ΄ om. P. 14. ὄη — π΄ ante Μωϋσῆς ponit P sola. 15. ολ΄ P. 16. τὸν χαρακτῆρα τοῦ τοῦ ἔθνους διὰ περιτομῆς εἰληφότος p. 53. 18.)

Hoc anno Moyses, relictis Aegypti habitationibus, in eremo philosophiae vacavit.

454. XLI. XLII. XLIII. XLIV. XLV. XLVI. XLVII. XLVII. XXIX. L.
455. cccc. annus Repromissionis.
456. LI. LII. LIII. LIV. LV. LVI. LVII. LVIII. LIX. LX.
457. ccccx. annus Repromissionis.
458. LXI. LXII.

Hoc anno Moysis, Ambran illius pater moritur, cum vixisset an- nos clxxvii.

459. lxiii. lxiv. lxv. lxvi. lxvii. lxviii. lxix. lxx.
460. ccccxx. annus Repromissionis.
461. LXXI. LXXII. LXXIII. LXXIV. LXXV. LXXVI. LXXVII. LXXVIII. LXXIX.
462. LXXX.
463. Moyses Dei aspectu dignatur in monte Sinai.
464. ccccxxx. annus Repromissionis.

Judaismus a temporibus Abraham, signo Abraham per circumcisionem accepto, et in Moyse septimo ab Abraham, data a Deo lege, dilatatus: a Juda vero quarto filio Jacob, qui et Israel cognominatus est,

119

Ἰούδα φυλῆς τὸ τέλειον τοῦ ἰουδαϊσμοῦ ὀνόματος κεκληρωμένος, [*](R 152) καθὰ σαφῶς περὶ τούτων τῶν αἱρέσεων ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπιστέλλων ἔλεγεν, „ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὐ βάρβαρος, οὐ Σκύθης, οὐχ Ἕλλην, οὐκ Ἰουδαῖος, ἀλλὰ καινὴ κτίσις.“

465. Μωϋσῆς ἐν τῇ ἐρήμῳ μ΄, ὁμοῦ γωοζ΄.
466. πα. [*](B)

Μετὰ δὲ τὰς ἡμέρας τὰς πολλὰς ἐκείνας ἐτελεύτησεν ὁ βα- σιλεὺς Αἰγύπτου· καὶ κατεστέναξαν υἱοὶ Ἰσραὴλ ἀπὸ τῶν ἔργων καὶ ἀνεβόησαν, καὶ ἀνέβη ἡ βοὴ αὐτῶν πρὸς τὸν θεόν, καὶ εἰσήκουσεν ὁ θεὸς τὸν στεναγμὸν αὐτῶν, καὶ ἐμνήσθη ὁ θεὸς τῆς διαθήκης αὐτοῦ τῆς πρὸς Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακώβ, καὶ ἐφεῖδεν ὁ θεὸς τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ, καὶ ἐγνώσθη αὐτοῖς.

Καὶ Μωϋσῆς ἦν ποιμαίνων τὰ πρόβατα Ἰοδὼρ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ τοῦ ἱερέως Μαδιάμ, καὶ ἦγεν τὰ πρόβατα ὑπὸ τὴν ἔρημον, καὶ ἦλθεν εἰς τὸ ὄρος Χωρήβ. ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος κυρίου ἐν φλογὶ πυρὸς ἐκ τοῦ βάτου· καὶ ὁρᾷ ὅτι ὁ βάτος καίεται Πυρὶ, C ὁ δὲ βάτος οὐ κατεκαίετο. εἶπε δὲ Μωϋσῆς, Παρελθὼν ὄψομαι τὸ ὅραμα τὸ μέγα τοῦτο ὅτι οὐ καίεται ὁ βάτος. ὡς δέ εἶδεν κύριος ὅτι προσάγει ἰδεῖν, ἐκάλεσεν αὐτὸν κύριος ἐκ τοῦ βάτου λέγων, Μωϋσῆ Μωϋσῆ. ὁ δὲ εἶπεν, Τί ἔστιν; καὶ εἶπεν, Μὴ ἐγγίσῃς

[*](3. ἐπιστέλλων] Gal. VI. 15. 8. οἱ υἱοὶ P. 9. θεόν] ἀπότων ἔργων de coniectura addunt PR ex Exod. II. 23. 10. ἤκουσεν Ρ. 12. ἐφεῖδεν] ἐπίδω P. 13. πενθεροῦ P. 14. Μαδίαν P. ib. ἤγαγεν P. ib. ὑπὸ τὴν] εἰς Ρ. 15. αὐτῷ θὼ. Ρ. 17. οὐκ ἐκαίετο Ρ. 18. τοῦτο τί ὅτι οὐ κατακαίεται ἡ βάτος P. 19. προάγει P. ib. αὐτὸν ἐκ τῇς βάτου καὶ εἷπεν Μ. P. 20. καὶ] ὁ δὲ Ρ.)

pe David primum Regem ex tribu Juda nominis Judaismi perfectionem, Αnni a m. c. adeptus est: quemadmodum de his sectis loquitur in Epistolis Apostolus Paulus: Nam in Christo Jesu neque Barbarus, neque Scytha, neque Graecus, nec Judaeus, sed nova creatura.

Moyses in deserto, xl. Colliguntur anni iii. mccclxxvii.

[*](3438.)

LXXXI.

Post autem dies illos multos, mortuus est Rex Aegypti, et ingemuerunt filii Israel propter opera, et clamaverunt: ascenditque clamor eorum ad Deum ab operibus. Et audivit Deus gemitum eorum, et recordatus est Deus foederis sui, quod pepigerat ad Abraham, et Isaac et Jacob. Et respexit Deus filios Israel, et ab iis cognitus est.

Et Moyses pascebat oves Jethro soceri sui, Sacerdotis Madian: et duxit oves in desertum: et venit ad montem Dei Oreb. Apparuit autem ei Angelus Dei in flamma ignis ex rubo, et