Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Hippolytus

Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.

Ταῦτα μὲν οὖν ὁ Σίμων ἐφευρὼν οὐ μόνον τὰ Μωσέως κακοτεχνήασς κοτεχνήσας εἰς ὅ ἐβούλετο μεθηρμήνευσεν, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν ποιητῶν. καὶ τὸν τὸν δούρειον ἵππον ἀλλληγορεῖ καὶ τὴν Ἑλένην ἅμα τῇ λαμπάδι καὶ ἄλλα πλεῖστα ὅσα μετάγ(ων τά) τε αὑτοῦ καὶ τῆς ἐπινοίας πλαστολογεῖ. εἶπέ τε ταύτην τὸ Πρόβατον τὸ πεπλανημένον.

ἡτις ἀεὶ καταγινομένη ἐν γυναιξὲν ἐτάρασσε Ι τὰς ἐν κόσμῳ κόσμῳ διὰ f. 66r τὸ ἀνυπέρβλητον αὐτῆς κάλλος· ὄθεν καὶ ὁ Τρωϊκὸς πόλεμος δι’ αὐγὴν γεγένηται. ἐν γὰρ τῇ κατ' ἐκεῖνον καιρὸν γενομένῃ Ἑλένῃ ένῴκησεν ὲν αύτῆ] ἡ ἐπίνοια. καὶ οὔτως πασῶν ἐπιδικαδομένων αὐτῆς τῶν ἐξουσιῶν, στάσις καὶ πόλεμος ἐπανέστη έν οἶς ἐφάνη ἔθνεσιν.

οὔτως γοῦν τὸν Στησίχορον διὰ τῶν ἐπῶν λοιδορήσαντα αὐτὴν τὰς οψεις τυφλωθῆναι· αὐθις δὲ μεταμεληθέντος αύτοῦ καὶ γράψαντος [*](8 ff vgl. Iren. 1 23, 2 S. 192ff Η.; Clem. Homil. II 34f; Filastrius C. 29, off 5ff M.; Epipli. XX13 S. ff D. ἀναγκάξεται αὐτὴν διαγράφειν Ὅμηρός ἐπὶ πύργου ἐστηκέναι καὶ διὰ λαμπάδος ὑποφαίνειν Τοῖς ῾Ελλησι τὴν κατά τῶν Φρνγών ἐπιβολὴν. ἐχαρακτήριξε δὲ διὰ τῆς λαμπάδος (λαμηδόνος λαμπηδόνος V) . . . τὸν τοῦ ἄνωθεν φοιτὀς ἔνδειξιν. διὸ καὶ τὸν παρ’ Ὁμήρῳ δούρειον ἵππον μεμηχανημένον .... ἔλεγε πάγαν ό γόης ὅτι ἄγνοιά ἐστι τῶν Μνῶν, Sheneidewin, ött. Nachr. 1852 S. 99 f; Gruppe, Griech. Myth. S. 6S6 5 — 10. S. 146, 6f Luk. 15, 4; Iren. 123, 2: et hanc esse perditam ovem; Tert. De anima 34; Epiph. XXI 3 — 11 Filastrius 29, 7: in figura feminea apparens — 12 — 14 I 23, 2: hanc esse primam mentis eins conceptionem .... faisse autem eam (sc. Ennoian) et in illa Helena, propter quam Troianum contractum est bellum — 17 — S. 146, 4 Iren.: quapropter et Stesichorum per carmina maledicentem eam orbatum oeulis; post deinde paenitentem et scribentem eas quae vocantur palinodias, in quibus hjmnizavit eam. rorsus vidisse. trans- migrantem autem eam de corpore in corpus, ex eo et semper contumeliam susti- nentem in novissimis etiam in fornice prostitisse .... (vorher die angeli angeli ähnt)) [*](2 ἔστιν] ἔτι? We., dann Ζ. 3 keine Interpunction ἀπ’ Miller: ἅν Ρ 3 εὑρίσκεται Hilg. S. 159: εὑρίσκεσθαι Ρ 4 οὕτως ö.: οτρι Ρ ἃ χωριατὰ ö., ἀχώριστα δ΄ oder γὰρ Miller 5 δίο <δ᾿> We. 7 τὰ] τὰς Ρ 9 γ(ων τά) τε We.: μετίει ’ ’ ’ τε Ρ, μεταλλήγων εἰς τά ö. αὐτοῦ Ρ 10 πλαστολουεῖ Roeper: πλει·σrους λέγει Ρ, π[λείστους άνάγει Cruize εἶπέ τε We.: εἶνμ'ε τε Ρ, εἶν(αι δ’ ἴλ)εγε Miller, den Raum überschreitend 13 εκεῖνον καιρὸν (oder ἐκεῖνο καιροῦ) Μιller: ἐκείνου καιροῦ Ρ γενομένου Ρ 14 ἐν > Scott αὐτῆ Ρ: αὔτη Scott, > We. 17 μεταμεληθέντα αὐτὸν καὶ γράφαντα We.)

146
τὰς παλινῳδίας ἐν αἷς ὕμνησεν αὐτήν, ἀναβλέθαι· μετενσωματουμένην <δὲ> ὑπὸ τῶν κάτω καὶ τῶν κάτω ἐξουσιῶν, οἵ καὶ τὸν φησίν, ἐποίησαν, ὕστερον ἐπὶ τέγους ἐν Τύρῳ τῆς Φοινίκης πόλει στῆναι, ῇ κοτΜὼν εὑρεν.

ἐπὶ γὰρ τὴν ταύτης πρώτην ζήτησιν ἴφη παραγεγονέναι, ὅπως ῥύσηται αὐτὴν τῶν δεσμῶν· ἥν λυτρωσάμενος ἅμα ἑαυτῷ περιῆγε, φάσκων τοῦτο εἶναι τὸ ἀπολωλὸς πρόβατον, ἑαυτὸν δὲ λἐγων τὴν ὑπὲρ πάντα δύναμιν εἶναι. ὁ δὲ ψυχρὸς ἐρασθεὶς τοῦ γυναίου τούτου, ’Ελένης καλουμένης, ὠνησάμενος εἶχε, καὶ τοὺς μαθητὰς αὶδούμενος τοῦτον τὸν μῦθον μῦθον.

οἱ δὲ αὐθις μιμηταὶ τοῦ πλάνου καὶ Σίμωνος μάγου γνόμενοι τὰ ὅμοια δρῶσιν, ἀλογίστως φάσκοντες δεῖν μίγνυσθαι, λέοντες· πᾶσα πᾶσα γῆ καὶ οὐ διαφέρει ποῦ τις σπείρει, πλὴν ἵνα σπείρῃ, ἀλλὰ καὶ μακαρίσουσιν ἑαυτοὺς ἐπὶ τῇ ξένῃ) μίξει, ταύτην εἶναι λέγοντες τὴν τελείαν ἀγά πην, καὶ τὸ ἅγοις ἁγίων . . λλη . ος ἁγιασθήσεται· οὐ γὰρ μὴ κρατεῖαθαι αὐτοὺς ἔτι τινὶ νομιξομένῳ κακῷ, κακῷ, λελύτρωνται γἀρ. τήν δὲ Ἑλένην λυτρωσάμενος οὕτως τοῖς ἀνθρώπις σωτηρίαν παρέσχε [*](4f. 15S. 147, 6 Iren. 123 3: quapropter et ipsum venisse, uti eam assumeret primam et liberaret eam a vinculis, hominibus autem salutem praestaret per suam agnitionem (vgl. Theod. 11). cum enim male moderarentur angeli mundum, quoniam uuusquisque eorum concupisceret preincipatum, ad emendationem venisse rerum et descendisse eum transfiguratum et assimilatam viitutibus et potestatibus et angelis, ut et in hominibus homo appareret ipse, cum non esset homo, et passum autem in ludaea putatum, cum non esset passus. Über Hippolyts Syntagma s. Lipsius, Zur Quellenkritik des Epiph. S. 75 ff — 5. 6. 8 Iren. 123, 2: hie Helenam quandam, quam ipse a Tyro civitate Phoenices quaestuariam cum redemisset, secum circumducebat — 7 Iren. 123 1: esse autem se sublimissimam virtutem, hoc est eum qui sit super omnia pater; dem. Recogn. II 7; Filastrius 29, 1: dicens se esse virtutem dei quae supra omnes virtutes est, s. Act. 8, 10 — 13f Hell vergleicht Epiph. XXVI 4 S. 43, 8 D. 5 S. 44, 26. 16 S. 57, 30 ff — 14f vgl. Clemens Strom. III III S. 209, 32f St. οἱ ἀπὸ Προδίκου) ξῶσιν βούλονται. βούλοντγαι. βόλονται δὲ φιληδόνως, καρτηθῆναι ὐπ᾿ οὐδενὸ νενομικότες·) [*](1 παλινοδίας Ρ 2 + Roeper 3 τέγους ö. Theodoret 11 (s. Iren.) und Justin Apol. I 26: τε τοὺς Ρ, τοίτοις Harvey Iren. Ι 192 4 ῇ We. (»wo sie fand«) : ἣν Ρ 7 ψυόρὸς Roeper, μιαρὸς Bunsen I 351 (I 10 <τοῦ> καὶ Cruice μάγοι Σίμωνος ~ We. 12 ποῦ τι P 13 Miller, ξ wohl kenntlich, Accent auf 2. Buchst.: κοινῆ ö., ἀδισφόρῳ öglich 14 ἁγίῳ Klost. λλη ος P, vorher können 1—2 Buchst, στ We., κολληθεὶς Klost. ἁγιασθή Ρ, στ nicht eicher kenntlich 15 ἔτι We.: ἐπὶ Ρ)

147
διὰ τῆς ὶδία ἐπιγνώσεως.

κακῶς γὰρ διοικούντων τῶν ἀγγέλων τὸν κόσμον διὰ τὸ φιλαρχεῖν αὐτούς, εἰς ἐπανόρθωσιν ἐληλυθέναι αὑτὸν ὲ́φη μεταμορφούμενον καὶ ἐξομοιούμενον ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις καὶ τοῖς ἀγγέλοις, ὡς καὶ ἄνθρωπον φαίνεσθαι αὐτὸν μὴ ὄντα ἄνθρωπον, καὶ παθεῖν δὲ ἐν τῇ ‘Ιουδαίᾳ [καὶ] δεδοκηκέναι μὴ πεπονθότα, ἀλλὰ θανέντα Ἰουδαίοις μὲν ὡς υἱόν, ἐν δὲ τῇ Σαμαρεᾳ ὡς πατέρα, ἐν τοῖς τοῖς λοιποῖς ἔθνεσιν ὡς πνεῦμα ἄγιον, ὑπομένειν δὲ αὑτὸν καλεῖσθαι οἵῳ ἅν ὀνόματι καλεῖν βούλωνται οἱ ἄνθρωποι.

τοὺς δὲ προφήτας ἀπὸ τῶν κοσμοποιῶν ἀγγέλων έμπνευσθέντας εὶ πηκέναι τὰς προφητείας· διὸ μὴ φροντίζειν αὐτῶν τοὺς εἰς τὸν Σίμωνα καὶ τὴν Ἑλένην πεπιστευκότας ἕως νῦν, πράσσειν τε ὅσα βούλονται ὡς ἐλευΜρους· κατὰ γὰρ τὴν αὐτοῦ χάριν αῴξεσθαι αὐτοὺς φάσκουσι.

μηδένα γὰρ εἴτιον σἴτιον δίκης εἰ πράξει τις κακῶς· οὐ γάρ ἐστι φύσει κακὸν ἀλλὰ θέσει. ἔθεντο γάρ, φησίν. οἱ ἄγγελοι οἱ τὸν κόσμον ποιήσαντες ὅσα ἐβούλοντο, διὰ τῶν τοιούτων λόγων δουλοῦν νομίζοντες τοὺς αὐτῶν ἀκούοντας. φθίσειν δὲ αὐθις λέγουσι τὸν κόσμον ἐπὶ λυτρώσει τῶν ἰδίων ἀνθρώπων.

[*](5—8 Iren. 123, 1: docuit semetipsum esse, qui inter ludaeos quidern filius apparuerit, in Samaria autem quasi pater descenderit, in reliquis vero gen- tibus quasi Spiritus sanctus adventaverit. esse autem se sublimissimam virtutem, hoc est eum qui sit super omnia pater (vgl. Hipp. S. 146, 7), et sustinere vocari se quodcumque eum vocant homines — 9 — 17 Iren. 23,3: prophetas autem a mundi fabricatoribus angelis inspiratos dixiese prophetias, quapropter nee ulterius curarent eos hi qui in eum et in Helenam eins spem habeant, et ut liberos agere quae velint; secundum enim ipsius gratiam salvari bomines, sed non secundum operas iustas. nee enim esse naturaliter operationes iustas, sed ex accidenti, quemadmodum posuerunt qui mundum fecerunt angeli, per huiusmodi praecepta in servitutem deducentes homines. quapropter et solvi mundum et liberari eos qui sunt eius ab imperio eorum qui mundum fecerunt repromisit.)[*](3 αὐτὸν Ρ 5 καὶ2 > Bunsen 1 352 (1 39), s. Iren. ob. zu S. 146, 4 καὶ ~Cruice 8 αὐτὸν Ρ βούλονται Ρ, 0 2 undeutlich 9 ὑπὸ We. 11 <τοῦ> νῦν Cruice, man erwartet ἀπὸ τοῦ νῦν (ulterius Iren.) τε ὁσα ó. (vgl. Iren.): τὰ σά Ρ 13 μηδένα Bunsen a. a. Ο. 1 358 (1 41): μηδὲν Ρ εἰσπράξει Ρ τι κακόν Bunsen 14 ἔστι Ε; Bansen κακός Ρ, verb. Bunsen [Iren.] 16 φθίσειν We.: φύσιν (φ nicht ganz kenntlich) Ρ, vgl. Bunsen I 354 (I 41), λύσιν (dann κόσμου) Gö. (vgl. solvi)
148