Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Hippolytus

Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.

Ἰκανὸν οὖν λογίζομαι ἐξειπεῖν τὰ ὑπ’ αὐτῶν τερατολογούμενα. διὸ τοῖς ἐπιτόμοις χρησάμενος ὦν αὐτοὶ λέγουσιν, ἐπὶ τὰ ἕτερα τραπήσομαι. λέγουσι δὲ ταῦτα· κράτος ἔδωκεν ὁ δημιουργήσας τῇ ταὐτοῦ καὶ ὁμοίου περιφορᾷ· μίαν γὰρ αὐτὴν ἄσχιστον εἴασε, τὴν δὲ ἐντὸς σχίσας ἑξαχῆ ἐπτὰ κύκλους ἀνίσους κατὰ τὴν τοῦ διπλασίου <καὶ τριπλασίου> διάστασιν ἐκάστην, οὐσῶν ἐκατέρων τριῶν, κατὰ τὰ ἐναντία μὲν ἀλλήλοις προσέταξεν ἰέναι τοὺς κύκλους. τάχει δὲ τρεῖς μὲν ὁμοίως, τοὺς δὲ τέσσαρας ἀλλήλοις τε καὶ τοῖς τρισὶν ἀνομοίως, ἐν λόγῳ δὲ φερομένους.« κράτος μὲν δεδόσθαι τῇ

ταὐτοῦ φορᾷ φησιν, οὐ μόνον ἐπειδὴ περιέχει τὴν θατέρου φοράν, τουτέστι τοὺς πλανωμενους, ἀλλ’ ὅτι καὶ τοσοῦτον ἔχει κράτος, τουτέστι τοσαύτην δύναμιν, ὥστε καὶ τοὺς ἐπὶ τἀναντία, τοὺς πλανωμένους ἀπὸ δύσεως ἐπ’ ἀνατολὴν φερομένους αὐτοὺς τῇ

οἰκείᾳ ἰσχύϊ ὁμοίως καὶ ἀπὸ ἀνατολῆς ἐπὶ δύσιν ἑαυτῷ συμπεριάγειν. μίαν δὲ καὶ ἄσχιστον εἰᾶσθαί φησι ταύτην <τὴν> φοράν, πρῶτον μὲν πάντων τῶν ἀπλανῶν ἰσόχρονοι αἱ περιφοραὶ καὶ οὐ διῃρημέναι κατὰ πλείους καὶ ἐλάττους χρόνους, ἔπειτα ὅτι μίαν πάντες ἔχουσιν ἐπιφάνειαν τὴν τῆς ἐξωτάτω φορᾶς, οἱ δὲ πλανώμενοι καὶ εἰς [*](14-8. 45, 5 Quelle ein Timaios-Commentar (Poseidonios) — —20 Plato, Timaios 36 BC) [*](1 ücke ö. (nach ἐλπίδα Miller), s. Sext. § 105 καὶ ταῦτα οὐχ ἅπαξ, ἀλλ᾿ πολλάκις ἤτοι <τῆς> τοῦ κόσμου φθορᾶς, εἰρήκασιν ὥς τινες, μεσολαβούσης αὐτὴν πάντως γε τῆς κατὰ μέρος μεταβολῆς ἐξαφανιζούσης τὸ συνεχὲς τῆς ἱστορικῆς παραδόσεως οἶμαι παραλείπει παρ’ ἐλπίδα F παρέλιπε Diels) ’o. 2 #x003E; πλειόνων richtig Miller <ἣ> ἔδει Mutschmann 4 προκρίμεθα Ρ 13 ὧν Miller: ὡς 16 ἐξαχῆ Plato, vgl. S. 41, 2: ἐξαυτῆς Ρ 17 καὶ τριπλασίου Plato, vgl. S. 41, 7: > Ρ 19 ὁμοίως Plato: ὁμοίους Ρ 19f ἀνομοίοις Plato: ἀνομοίους 20 φερομένους Plato: φερομένων Ρ 23 τοῖς ἐπὶ Ρ τοὺς πλανωμένους We 25 συμπεριάγειν Gö.: συμπεριάγει Ρ 26 εἰ ἐᾶσθαι Ρ + τὴν Gö. 28 ἔχωσιν P)

41
χρόνους πλείονας καὶ διαφόρους τῶν κινήσεων καὶ εἰς ἀποστάσεις ἀπὸ γῆς ἀνίσους διῄρηνται·

τὴν δὲ θατέρου φησὶν ἐξαχῆ εἰς ἑπτὰ κύκλους ἐσχίσθαι, εἰκότως· ὁπόσαι γὰρ ἂν ὠσιν ἑκάστου αἱ τομαί, μονάδι πλείω τῶν τομῶν γίνεται τὰ τμήματα. οἷον ἐὰν μιᾷ τομῇ διαιρεθῇ, δύο ἔσται τμήματα, ἂν δυσί, τρία τμήματα· οὕτω δὴ κἂν ἐξαχῆ τι τμηθῇ, ἑπτά ἔσται τὰ τμήματα.

τὰς δὲ ἀποστάσεις αὐτῶν κατά διπλάσια καὶ τριπλάσια ἐναλλὰξ τετάχθαι φησίν, οὐσῶν ἐκατέρων τριῶν, ὅπερ καὶ ἐπὶ τῆς συστάσεως τῆς ψυχῆς ἐπὶ τῶν ἑπτὰ ἀριθμῶν ἔδειξε·

τρεῖς μὲν γάρ εἰσιν ἐπ’ αὐτοῖς διπλάσιοι ἀπὸ μονάδος ݲ ݲ ݲ τρεῖς δὲ #x003E; * * μ καὶ ݲ σταδίων, περίμετρος δὲ γῆς σταδίων μ #x003E; καὶ · καὶ ἀπόστημα δὲ ἀπὸ τῆς ἐπιφανείας τῆς γῆς ἐπὶ τὸν σεληνιακὸν κύκλον ὁ μὲν Σάμιος Ἀρίσταρχος ἀναγράφει σταδίων μ ὁ δὲ Ἀπολλώνιος μυρι ݲ ὁ δὲ Ἀρχιμήδης μυρι φνδ καὶ μονάδας δρλ.

ἀπὸ δὲ τοῦ σεληνιακοῦ ἐπὶ τὸν τοῦ ἡλίου κύκλον σταδίων μυρι ݲ καί μονα βξε. ἀπὸ τοῦδε ἐπὶ τὸν τῆς Ἀφροδίτης κύκλον σταδίων μυρι εκζ καὶ μονάδας βξε. ἀπὸ τοῦδε ἐπὶ τὸν τοῦ Ἑρμοῦ κύκλον σταδίων μυρι ݲ μονα ζρξε. ἀπὸ τούτου δὲ ἐπὶ τὸν τοῦ πυρόεντος κύκλον σταδίων μυρι, δφνδ, μονα δρνδ. ἀπὸ τούτου δὲ ἐπὶ τὸν τοῦ Διὸς κύκλον σταδίων μυρι βκζ, μονα εξε. ἀπὸ τούτου δὲ ἐπὶ τὸν τοῦ Κρόνου κύκλον σταδίων μυρι δλζ, μονα ݲ ἀπὸ τούτου δὲ ἐπὶ τὸν ζῳδιακὸν καὶ τὴν ἐσχάτην περιφέρειαν σταδίων μυρι βη, μονα ݲ.

[*](8 Timaios 30 BC vgl. Macrobius In Somnium 112, 15 Chalcidius In Tim. 95 S. 166, 15 ff Wrobel — 9f vgl. Macrobius a. a. 0. 2, 2, 16. 17 — 11 Über die Zahlenangaben 250000 und 252000 s. Berger, Geschichte der wiss. Erdkunde der Griechen 2 S. 409 ff; Ders., Geogr. Fragmente des Eratosthenes S. 101 ff; A. Boericke, Quaestiones Cleomedeae, Diss. Lpz. 1895 S. 48 — 13 13ff die dem Archimedes zugeschriebenen Zahlen ächtig, sonst nicht bezeugt, sicher vielfach corrupt, s. P. Tannery, Recherches sur ’hist. de ’astronomie antique, Paris 1893 S. 333)[*](3 ἂν] ἐὰν Ρ 4 μονάδι πλείω Roeper: μονάδες λέγω Ρ 7 κατὰ Roeper: καὶ τὰ Ρ 9 ἐπ᾿ Ρ: ἐν ö. 10 ݲ Miller: θ Ρ + τριπλάσιοι — κζ Miller, dann etwa διάμετρος γῆς 11 μ ݲ Roeper (Hultsch, Abh. Ges. Gott. Ν. F. I 5 S. 8. 393, 41): μ T? 13 das mittlere η nicht ganz sicher, mit dem über stehenden ε wie zu ξ verschmolzen Ἀπολώνιος Ρ 15 ἐκς] S. 43, 18 εκζ 16 εκζ] S. 43, 20 βκζ τοῦ δὲ Ρ 17 ζ ößer als sonst geschrieben 18 δφνδ] S. 43, 23 ݲ ݲ S. 43, 23 ݲ 22 ݲ ݲ Gö.)
42