Historia ecclesiastica (fragmenta ap. Photium)

Philostorgius

Philostorgius. Kirchengeschichte. Bidez, Josef, editor. Leipzig: Hinrich, 1913.

16. Ὅτι Ἀέτιος, φησί, τοῖς περὶ Βασίλειον τὸν Ἀγκύρας καὶ Εὐστάθιον τὸν Σεβαστείας εἰς τοὺς περὶ τοῦ ὁμοουσίου λόγους καταστάς, καὶ πάντων ἀνθρώπων αὐτοὺς διελέγξας ἀφωνοτάτους, ὡς οὗτος τερατολογεῖ, εἰς μῖσος αὐτοῖς ἄσπονδον κατέστη.

17. Ὅτι Λεόντιος, φησίν, ὃν ὁ ἔμπροσθεν λόγος πρεσβύτερόν τε [*](10–20 vgl. Gregor. Nyss. C. Eunom. I PG 45, 261 Β— 264 Α. Sozomen. III 15 * 10–18 Niceph. H. E. IX 17 PG 146, 292 A 4 — 25– S. 48, 8 ebd. 292 2 περὶ αὐτοῦ αὐτοῦ ed. | 3 πολλοῖς ed. | διελέγξεως Bidez διελέξεωσ B διαλέξεωσ M | 5 βαρυθμήσασ B, corr. Holstein | 15/16 ἀπάγοιτο Μ Nie. ἐπάγοιτο B | 17 δὴ Val. δὲ B | 19 τοὺς > ed. | τοῦ Κωνσταντίου ed. | 21 περὶ M π(αρὰ) oder π(ερὶ)? kaum deutlich B) ὁ δὲ οὐδὲν ἐπαύετο τοὺς μὲν διελέγχων, τοὺς δὲ παντοίως θεραπεύων, Suid. φαύλως δὲ ἀμπισχόμενος καὶ ὡς ἔτυχε ζῶν.

[*](32 ἐλέγχων UE in διελέγχων corr. Ec | τοὺσ δὲ παντοίωσ θεραπεύων TU > ARBE, vgl. ob. S. 45, 17 u. über Aetius' κολακεία, worauf Suidas' hier anzuspielen scheint, s. Gregor. Nyss. 1. 1. 264 B 2, Theodoret H. E. II 27, 9 u. Nicetas Thesaur. V 31 PG 139, 1391 A Ι 33 δὲ > AR)
48
[*](phot.)

καὶ διδάσκαλον Ἀετίου ὑπέδειξεν, ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας καταστάς, εἰς διακονίαν τὸν μαθητὴν προχειρίζεται, καὶ διδάσκειν ἐν ἐκκλησίᾳ τὰ τῆς ἐκκλησίας ἐπιτρέπει δόγματα. ὁ δὲ πρὸς μὲν τὸ τῆς διακονίας ἔργον ὑπεστάλη, διδάσκειν δὲ ἀνεδέξατο· χρόνον δὲ διατρίψας ὅσον ἐνόμιξεν αὐτῷ εἰς τὴν τῶν θείων μαθημάτων ἐξαρκέσειν παραδοσιν, ἐπὶ τὴν Ἀλεξάνδρειαν αὖθις παραγίνεται. ἤδη γὰρ ἐν αὐτῇ ὁ Ἀθανάσιος πολὺς ἦν ὑπὲρ τοῦ ὁμοουσίου ῥέων, καὶ ἐχρῆν τὸν τὸν αντιπνεοντα.

18. Ὅτι φησὶ Φλαβιανὸν καὶ Παυλῖνον, οἳ καὶ μετὰ ταῦτα τὸν Ἀντιοχείας θρόνον εἶχον διανειμάμενοι, τούτους τὸν εἰρημένον Λεόντιον ἅτε δὴ μὴ ὁμοδοξοῦντας καθελεῖν· οὑτοι δὲ ἠσαν Εὐσταθίῳ συνακολουθήσαντες <ἐς> τὴν μεθόριον ἀπαγομένῳ. ὃς τῶν ἱερῶν τῆς Ἀντιοχείας φροντίδων, μᾶλλον δὲ τῆς ὅλης εὐσεβείας, οὐδὲν ἠνέσχετο τοῖς καιροῖς συγκαπηλεύσασθαι.

19. Ὅτι Σεκούνδου καὶ Σέρρα εἰς ἐπισκοπὴν τὸν Ἀέτιον προχειριζομένων, αὐτός, φησίν, οὐκ ἠνέσχετο, μὴ καθαρῶς αὐτοὺς ἱερᾶσθαι διὰ τὴν ἐπιμιξίαν πρὸς τοὺς τὸ ὁμοούσιον θρησκεύοντας ἀποφαινόμενος.

20. Ὅτι φησίν, Εὐνόμιος κατὰ πύστιν τῆς Ἀετίου σοφίας εἰς Ἀντιόχειαν ἐκ Καππαδοκίας ἀφικόμενος, τῷ Σεκούνδῳ συνέμιξεν. ὁ δὲ αὐτὸν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ τότε τῷ Ἀετίῳ διατρίβοντι συνέστησεν· καὶ συνήστην ἄμφω, ὁ μὲν διδάσκων, ὁ δὲ τοῖς ἱεροῖς μαθήμασι συνασκούμενος.

[*](1 ff vgl. Athanas. De Synod. .38. Nicetas Thesaur. V 31. Tbeodoret H. E. II 24, 6. Socrat. II 35, 5 u. 37, 7 — 6 vgl. Gregor. Nyss. C. Eunom. I PG 45 264 A — —14 vgl. Chronic. Pasclial. a. 350 S. 535, 14 ff * —14 Niceph. H. E. IX 16 PG 146, 281 B 4 — 15 f ebd. IX 17 PG 146 292 B 6 — —23 ebd. C2 5 ὅσον Val. ὃσ B ὃν Gothofred. | ἐξαρκέσειν Gothofred. ἐξαρέσκειν B | 7 ὑπὲρ Nie. ὑπὸ B ἐπὶ M | 12 <ἐς> Holstein | ὃς nämlich Λεόντιος; s. Chronic. Paschal. | 15/16 προχειριζομένων Holstein προχειριζομένω Β | 17 πρὸς τοὺς Val.] τῶν πρὸς B, vgl. S. 39, 12 u. 44, 1 — 7 | θρησκεύοντας Val. θρησκευόντων B I 20 συνέμιξεν aus ἀνέμιξεν corr. B | 21 συνέστηκε ed. | 22 συνέστη ed.)

20a. Photii Bibliotheca Cod. 40, ob. S. 2, 24 ff: Ἐξαίρει δὲ ärul. ὁ Φιλοστόργιος) ἐν μὲν λόγοις μάλιστα Ἀέτιον καὶ Εὐνόμιον, μόνους ἀνακαθᾶραι τὰ τῆς εὐσεβείας δόγματα τῷ χρόνῳ συκεχωσμένα τερατευομένος.

49

21. Ὅτι Εὐνομίου φησὶν οὗτος ὁ δυσσεβής, οὐκ αἰσχυνόμενος, Phot. ἐγκώμιον ἀνατάξασθαι.

22. Ὅτι φησὶ τὸν Κώνσταντα διὰ τὴν ὑπὲρ Ἀθανασίου σπουδὴν ὑπὸ τυραννίδι τῇ Μαγνεντίου τὴν ζωὴν καταστρέψασθαι. τελευτήσαντος δὲ αὐτοῦ καὶ τοῦ μὲν Κωνσταντίου κατὰ τὴν Ἔδεσαν τῆς Μεσοποταμίας διατρίβοντος (τοῦτο γὰρ ὁ Περσικὸς ἀπῄτει πόλεμος), ἡ πρεσβυτάτη τούτων ἀδελφὴ Κωνσταντία Ἀναβαλλιανοῦ δὲ ἦν κεχηρωμένη γυνή), δείσασα μὴ φθάσειεν ὁ τυραννήσας Μαγνέντιος τὸ πάντων ἀναρτήσασθαι κράτος, Οὐετερανίωνά τινα, τῶν στρατηγούντων ἴνα, καθίστησι Καίσαρα. εδόκει δὲ δύνασθαι τὴν πρᾶξιν, διότι ζῶν ὀ κοινὸς αὐτῶν πατὴρ διαδήματί τε αὐτὴν ἐταινίωσεν καὶ Αὐγοῦσταν ἐπωνόμασεν. ὁ δὲ Κωνστάντιος ταῦτα μαθὼν παραυτίκα μὲν Οὐετερανίωνι τὸ διάδημα πέμπει, συνεπικυρῶν αὐτῷ καὶ τὸ τῆς βασιλείας ἀξίωμα· ἔπειτα δὲ πρὸς Ἑσπερίους κατὰ Μαγνεντίου στρατευόμενος καὶ συμμῖξαι φιλίως τῷ Οὐετερανίωνι βουληθείς, ἐπείπερ [*](7— S. 50, 6 vgl. Chronic. Paschal. a. 350 S. 539, —540, 3. Theophan. 4445 7 f vgl. Ammian. Marcellin. XIV 1, 2. Anonym. Vales. 6, 35 — — S. 50, 6 vgl. Zonar. XIII 7, 15–28. Zosim. II 44. Sozomen. IV 4. Socrat. II 28, IG * 7–13 Niceph. H. E. IX 28 PG 146, 333 A 20 7 κωνσταντία, ία in ἴνα corr., B; s. Register | ἀναγαλλιανοῦ B, corr. M 11 ζῶν Bochart ζῆνων B | 13 αὐτῷ Gothofred. αὐτ(οῦ) B) 22a — 26a. Artemii Passio 10 [unmittelbar nach στησάμενος ob. S. 30, 28]: Οὐ πολὺς ἐν μέσῳ καιρὸς καὶ ὁ Κώνστας, εἰς κώμους καὶ μέθας ἐναποκλίνας καὶ ἀλλοκότους ἐρώτων διαγωγάς, ῥαθύμως τὴν ὅλην ἀρχὴν διεπέττευε, τὸ τῆς βασιλείας μέγεθος ἐξορχούμενος· ἐπιβουλεύεται τοιγαροῦν καὶ αὐτὸς παρά τινος τῶν στρατηγῶν Μαγνεντίου καὶ μετὰ τῆς βασιλείας προσαπόλλυσι καὶ τὸ ζῆν. τούτου πεσόντος, κρατεῖ τῆς ἀρχῆς ὁ Μαγνέντιος, μεθ’ οὗ τῆς τυραννίδος συνεπελάβοντο Νεποτιανὸς καὶ Βρεττανίων. § 11] ταῦτα μαθῶν ὁ Κωνστάντιος ἐκ τῶν τῆς ἀδελφῆς γραμμάτων, ἀπάρας ἐκ τῆς Ἀνα- [*](23–27 vgl. Zonar. unt. u. XIII 6, 11 — 15. Zosim. II 42. Aurel. Victor 41, 23 f u. Epit. 41, 22 f. Eutrop. X 9, 3 22a — 26a a fehlt in V | 23 nach πολὺς + δὲ S | 24 ἐναποκλίνας — S. 52, 33 fehlt in P | 25 ἐξερχόμενοσ R | 29 συνεπελάβοντο ] συναπελάβον τὸ R βρεταγανίων M) [*]([zu Ζ. 23 — 27] Vgl. Zonar. XIII 5, 15: Εἰτα κἀκεῖνος (näml. ὁ κώνστας,) ἀλλοκότους ἐκκυλισθεὶς ἐρωτας καὶ ἐκδεδιῃτημένην ζωήν, ὑπὸ Μαγνεντίου ἐπεβουλεύθη καὶ ἀθλίως ἀπώλετο. Philostorgius 4)

50
[*](Phot.)ἐκεῖνος παρέσχεν ὑποψίαν ἐπαναστάσεως, χειροῦται μὲν τὸν Οὐετερανίωνα καὶ τῆς βασιλικῆς ἀποδύει στολῆς· μηδὲν δὲ κακὸν ἐπεργασάμενος ἄλλο, ἀλλὰ καὶ τραπέζης αὐτῷ κοινωνήσας, εἰς Προῦσαν τῆς Βιθυνίας ἐκπέμπει, λαμπρὰς καὶ μεγαλοπρεπεῖς ἀφορίσας αὐτῷ τὰς χορηγίας, μηδενὸς ὑστερεῖσθαι, ὧν ἀνθρώπου βίος ὡς ἐν ἰδιώταις εὐδαιμονεῖ, προνοησάμενος.

23. Ὅτι Σαπώρην τὸν βασιλέα Περσῶν ἀναγράφει στρατεῦσαι κατὰ τῆς Νισίβιδος καὶ εἰς πολιορκίαν αὐτῆς καταστῆναι· ἄπρακτον δὲ καὶ παρὰ δόξαν κατῃσχυμμένον ὑποστρέψαι, Ἰακώβου τοῦ τῆς πόλεως ἐπισκόπου τό τε πρακτέον τοῖς πολίταις εἰσηγουμένου καὶ τῇ πρὸς θεὸν παρρησίᾳ κατὰ τὸ ἀνυπέρβλητον τῆς πόλεως ὑπερμαχεσαμενου.

24. Ὅτι αἱ Ἀλπεις, αἱ τε Σούκεις καλούμεναι καὶ αἱ Ἰουλίαι, δίοδοί εἰσι στεναὶ μεγίστων ὀρῶν ἑκατέρωθεν καὶ ὑφ’ ἓν χωρίον ἐγγὺς τοῦ συμπτύσσεσθαι συγκλειομένων. ἐοίκασι δὲ αἱ δίοδοι αὑται τοῖς ἐν Θερμοπύλαις στενοῖς. ἀλλ’ αἱ μὲν ἱουλίαι Ἄλπεις τὰς Γαλλίας καὶ Ἰταλίας διορίζουσι τῶν ἱλλυριῶν· αἱ δὲ Σούκεις μεταξὺ τῆς Δακίας εἰσὶν καὶ τῆς Θρᾴκης, ἃς καὶ καταλαβεῖν ἐπειγόμενος Οὐετερανίων τὴν ὑπόνοιαν τῆς ἐπαναστάσεως παρέσχε Κωνσταντίῳ.

25. Ὅτι ἐν ᾧ Κωνστάντιος κατὰ Μαγνεντίου παρεσκευάζετο τοῦ τυράννου, τὸ Περσικὸν ἀκούσας κατὰ τῆς Ἑῴας βαρυτέρᾳ χειρὶ κινεῖσθαι, εἰς ἀνάγκην ἡκε Γάλλον Καίσαρα χειροτονῆσαι καὶ ἐπ’ αὐτοὺς [*](1 s. unt. Ζ. 18f — 7ff vgl. Chronic. Paschal. ebd. S. 536, 18. Theophan. 39, 13 u. 35, 1. Theodoret H. E. II 30 u. Relig. Histor. 1 PG 82, 1304. Hieronym. 25 Chronic, a. Abr. 2354. Zonar. XIII 7, 1–13 Cedren. I 524, 1 — 1315 De hello Gotb. 1 12 S. 62, 11 — 18 f vgl. Julian. Orat. II 76 C — 20–S. 51, 3 Chronic. Paschal. a. 351. Theophan. 40, 15. Zonar. XIII 8, Bf. Zoaim. II 45. Socrat. II 23, 21. Sozomen. IV 4, 4 * —18 Nicepb. H. E. IX 32 PG 146, .353 AB 3 vgl. Theophan. 45, 1: τραπέζης αὐτῷ . . . ἐκοινώνησεν | 4 Βιθυνίας Gothofred. θυνίασ B | 5 ὐστερῆσθαι ed. | 9 κατῃσχυμένον ed. | 13 u. 16 Ἰούλιαι ed. | 15 συμπτύσεσθαι B, corr. Nie. | 17 καὶ Ἰταλίας] Nie. u. Tai. | Ἰλλυριῶν Gothofred. ἰταλιῶν B Nie. u. Yal. | 20 κατὰ Gothofred. καὶ B) [*](Art. P.)τολῆς καὶ πρὸς τὴν Ἑσπέραν γενόμενος, συνάπτει πρὸς ἀμφοτέρους πόλεμον καὶ κατὰ κράτος νικᾷ, τοῦ Βρεττανίωνος πρὸς αὐτὸν ἀποβρετανίωνοσ [*](35 Μ βρεττανίονοσ T, Symeon wie im Text)

51
ἐκπέμψαι. ἀνεψιὸς δὲ ἧν ὁ Γάλλος· καὶ γὰρ ὁ Γάλλου πατὴρ Κωνστάντιος ἀδελφὸς ἦν Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου, ὃς ἐγείνατο Κωνστάντιον καὶ τοὺς αὐτοῦ ἀδελφούς.

26. Ὁ μὲν οὖν Κωνστάντιος ἐγκρατὴς τοῦ τυράννου γίνεται, κἀνταῦθα τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ ἐπὶ μέγιστόν τε προφανέντος καὶ καταπληκτικωτάταις αἴγλαις ὑπεραστράψαντος τὸ τῆς ἡμέρας φῶς. ὤφθη δὲ ἐπὶ τῶν Ἱεροσολύμων περὶ τρίτην ὥραν μάλιστα τῆς ἡμέρας, ἑορτῆς τῆς λεγομένης Πεντηκοστῆς ἐνισταμένης. ὁ δὲ θεό-

[*]( 4—S. 52, 6 vgl. Chronic. Paschal. a. 351. Theophan. 41, 33. Cyrill. Epist. ad Constantium PG 33, 1165 ff. Socrat. II 28, 22. Sozomen. IV 5)[*](* 1—3 Niceph. H. E. IX 32 PG 146, 352 B 10 — 4—S. 52, 6 ebd. 352 C)[*](1 ob ἦν <αὐτῷ> wie unt. Z. 28? Loofs | 7 nach περὶ + τὴν ed.)

κλίναντος· ὅτε καὶ τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον, μέγιστόν τε καὶ δεινῶς [*](Art. P.) ἐκφανὲν ἅπαν ὡς ὑπεραστράπτειν τῷ καταπληκτικῷ τῆς αἴγλης τὸ τῆς ἡμέρας φῶς, ἐπὶ τῶν Ιεροσολύμων ὤφθη περὶ τρίτην ὥραν μάλιστα τῆς ἡμέρας, τῆς ἑορτῆς τῆς λεγομένης Πεντηκοστῆς ἐνεστηκυίας, διῆκον ἀπὸ τοῦ Κρανίου λεγομένου τόπου ἄχρι καὶ τοῦ Ἐλαιῶνος ὄρους, ὅθεν ὑπῆρχεν ὁ σωτὴρ τὴν ἀνάληψιν ποιησάμενος.

Κρατεῖ τοίνυν τῆς βασιλείας ἁπάσης Κωνστάντιος, τῶν τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου υἱῶν μόνος ὑπολειφθείς. [§ 12] ἀτενίσας οὖν πρὸς τὸ τῆς ἀρχῆς μέγεθος καὶ εἰλιγγιάσας, ὡς ἅτε δὴ ἄνθρωπος ὢν καὶ μὴ ἔχων τὸν ἐκ τοῦ γένους αὐτῷ συνασπίςοντα (οὔτε γὰρ αὐτῷ παῖς ἐγεγόνει, οὔτε τις τῶν ἀδελφῶν κατελέλειπτο), καὶ δείσας μή τις αὐτῷ πάλιν ἐπανασταίη τύραννος κατὰ τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἐζανιστάμενος, σκέπτεται τῶν συγγενῶν τινα λαβεῖν σύγκληρον καὶ τῆς βασιλείας ὑπασπιστήν. ὃ δὴ καὶ πεποίηκε Γάλλον τὸν Ἰουλιανοῦ ἀδελφὸν Καίσαρα προστησάμενος. ἀνεψιὸς δὲ πρὸς πατρὸς ὁ Γάλλος ἦν αὐτῷ· Κωνστάντιος γάρ, ὁ Γάλλου καὶ Ἰουλιανοῦ πατήρ, ἀδελφὸς ἦν Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου. τοῦτον οὖν ἐν τῷ Σιρμίῳ προχειρισάμενος, γυναῖκά τε αὐτῷ ζεύγνυσι τὴν ἑαυτοῦ ἀδελφὴν Κωνσταντίαν, πίστεως καὶ βεβαιότητος χάριν, καὶ ἄρχοντας αὐτῷ δίδωσιν

[*](14 ἐκφανὲν RM Symeon ἐκφανὲσ ST | καταπληκτικῶ Μ Symeon πληκτικῶς RS πληκτηκῶ Τ | 14/15 τὸ τῆσ ἡμέρασ Μ Symeon τῆσ ἡμέρασ τὸ RST | 17 λεγομένου Κρανίο ~ S | 18 ἐλεῶνοσ R, τοῦ ὄρους τῶν ἐλαιῶν Chron. Pasch. u. Theophan. Sozom. Cyrill. = Phot. unt. S. 52, 2 | 21 ἰλιγγιάσασ S | ὡς — ἄνθρωπος] δεινῶς ἅτε δὴ μόνος? Μendelssohn; vgl. unt. S. 59, 2 | 23 καταλέλειπτο MS | 27 nach Ἰουλιανοῦ + παραβάτου S | 28 κωνσταντίνοσ R | 29 σερμίω T u. Symeon Cod. B)
52
[*](Phot.)

γραφος τύπος ἐκεῖνος ἀπὸ τοῦ λεγομένου Κρανίου μέχρι καὶ τοῦ τῶν Ἐλαιῶν ὄρους διήκων ὡρᾶτο, ἴριδος μεγάλης στεφάνου τρόπον πανταχόθεν αὐτὸν περιελιττούσης. ἐδήλου δὲ ἄρα ἡ μὲν ἴρις τὴν τοῦ σταυρωθέντος καὶ ἀναληφθέντος εὐμένειαν, ὁ δὲ στέφανος τὴν τοῦ βασιλέως νίκην. τὸ δὲ σελασφόρον ἐκεῖνο καὶ σεβάσμιον θέαμα οὐδὲ τοῖς ἐπὶ τοῦ στρατοπέδου ἀθέατον ἦν, ἀλλ’ ἐπιδήλως ὁρώμενον Μαγνέντιον μὲν καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ ἅτε τῇ τῶν δαιμόνων θεραπείᾳ προσανακειμένους εἰς ἀμήχανον δέος κατέστησεν, Κωνστάντιον δὲ καὶ τοὺς περὶ αὐτὸν εἰς θάρσος ἄμαχον ἀνεκτήσατο. ἡττηθεὶς δὲ τὰ πρῶτα Μαγνέντιος, εἶτα κατὰ μικρὸν ἀναλαβὼν ἑαυτόν, καὶ συμπλακεὶς ἐκ δευτέρου τῷ πολέμῳ καὶ κατὰ τὸ κραταιότατον καταπολεμηθεὶς καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ μικροῦ πάντας ἀποβαλών, πρὸς τὴν Λουγδούνων ἀποδιδράσκει πόλιν. καὶ τὰ μὲν πρῶτα κατ’ εὔνοιαν δῆθεν τὸν οἰκεῖον ἀδελφὸν ἀποσφάττει, πολεμίας προαρπάζων ὕβρεως καὶ χειρός, ἔπειτα καὶ δἴ τις ἄλλος παρῆν τῶν οἰκειοτάτων· τελευταῖον δὲ τὸ ξίφος ὑποστήσας ἑαυτῷ, ἐπηράχθη τε καὶ διελαθεὶς κατὰ τὸ μετάφρενον ἐξέψυξεν, οὐδ’ ὅλα τέσσαρα τυραννήσας ἔτη.

27. Ὅτι φησὶ τοὺς περὶ Βασίλειον καὶ Εὐστάθιον, δι’ ἔχθρας γεγονότας τῷ Ἀετίῳ, διαβολὰς ἀτόπους συρράψαι καὶ τὸν Γάλλον ἐπὶ ταύταις παροφῦναι· ὥστε ἐκεῖνον, ὡς ἐπισκόποις πιστεύσαντα καὶ [*](1 f vgl. Zonar. XIII 8, 12. Athanas. Apol. ad Const. 7 — —17 vgl. Chro- nic. Paschal. a. 354. Theophan. 44, 14. Socrat. II 32, 6 ff Sozomen. IV 7, 3. Zonar. XIII 9, 1 ff. Eutrop. X 12 — 16f vgl. Ps. Aurel. Victor Epit. 42, 6. Zosim. II 53, 3f. Julian. Orat. I 40 B * —17 Niceph. H. E. IX 32 PG 146, 353 BC — — S. 53, 9 ebd. IX 17 PG 146, 292 CD 2/3 vgl. Theophan. [u. Chron. Pasch.] 1. 1.: στέφανος ὡς ἴρις τὸ εἶδος ἔχων 7 μαγνέον B | 13 ob Λουγδούνον wie Nie? | 16 ἐπηρράχθη B, ich corrigiere τε <αὐτοῦ> Nie. | 17 ἔτη Nie. ἔτι Β | 20 ταύταις] ταυτὸ ed.) [*](Art. P.) αὐτὸς καταστήσας οὐ γὰρ ἐκείνῳ γε ἐφεῖτο, Καίσαρί γε ὄντι), Θαλάσσιον μὲν ἀποστείλας ἔπαρχον πραιτωρίων, Μόντιον δὲ ἐπὶ τῶν βασιλικῶν πραγμάτων οὓς κοιαίστωρας αὐτοῖς ὀνομάζειν φίλον, ἅμα καὶ πατρίκιον αὐτὸν ποιησόμενος.

[*](30 γε1 > S | 32 καιαίστορασ S κυέστορασ T, κοιαίστωρα Symeon)[*]([zu Ζ. 10] Vgl. Zonar. XIII 8, 19: Διαδρὰς δέ, ὡς εἴρηται, Μαγνέτιος τούς τε περισωθέντας ἐκ τῶν οἰκείων ἤθροιζε καὶ ἄλλους συνέλεγε καὶ αὖθις ἐπαναλαμβάνειν ἑαυτὸν ἐπειρᾶτο.)
53

πρὸς ὀργὴν ἐκταραχθέντα, κελεῦσαι τὸν Ἀέτιον ἀναζητηθῆναι καὶ [*](Phot.). ἀμφοῖν τοῖν σκελοῖν κατεαγῆναι. Λεοντίου δὲ τοῦ ἐπισκόπου Ἀντιοχείας τἀναντία τούτοις τὸν Καίσαρα διδαζαμένου, ἥ τε καταδικάζουσα ψῆφος ἀνεβλήθη καὶ εἰς θέαν ὁ Γάλλος μετ᾿ οὐ πολὺ τοῦ Ἀετίου κατέστη καὶ φίλος ἐκρίθη. καὶ πολλάκις πρὸς Ἰουλιανὸν ἀπεστάλη, καὶ μάλιστα ἠνίκα διεπυνθάνετο πρὸς τὸν Ἑλληνισμὸν ὁ ἐδελφὸς ἐκεῖνον ἀποκλίνειν· ἐστέλλετο δὲ τῆς ἀσεβείας κατὰ τὸ δυνατὸν αὐτὸν ἀνασώσασθαι. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τῶν θείων μαθημάτων ὀ Γάλλος διδάσκαλον τὸν Ἀέτιον ἐποιεῖτο.

28. Ὅτι Γάλλου κατὰ Περσῶν εἰς τὸ κράτιστον ἀνδραγαθήσαντος εἰς φθόνον οἱ ταῖς διαβολαῖς χαίροντες ἀναφλέγουσι τὸν βασιλέα, καὶ τοῦ Περσικοῦ πολέμου ταῖς τοῦ Καίσαρος ἀριστείαις πεπαυμένου ἀποστέλλει Δομετιανὸν ἔπαρχον τῶν καλουμένων πραιτωρίων ὁ

[*](4 ff vgl. Sozomen. III 15, 8. Galli Epist. ad Julian., Juliani opp. 454 D f . Gregor. Nyss. C. Eunom. I PG 45, 264 A — 6 f s. unt. VII 1a — 11 vgl. Zosim. II 55, 1 f. Hieronym. Chronic, a. Abr. 2370 — 13—S. 55 vgl. Ammian. Marcellin. XIV 7. Chronic. Paschal. a. 355. Socrat. II 34, 1 f. Sozomen. IV 7, 6)

28a. Artemii Passio 12 [unmittelbar nach αὐτὸν ποιησάμενος ob. S. 52, 33]: Ὁ δὲ Γάλλος ὡς τότε παρὰ τοῦ Κωνσταντίου πεμφθεὶς ἐπὶ τῆς Ἑῴας εἴχετο τῶν πραγμάτων· ὃν αὐτίκα μαθόντες οἱ Πέρσαι κατωρρώδησαν νέον τε αὐτὸν καὶ θερμουργὸν εἰς τὰ ἔργα πυθόμενοι, καὶ οὐκέτι ἐποιήσαντο τὴν ἐπὶ τοὺς 'Ρωμαίους ἐζέλασιν. καὶ ὁ μὲν ἐν τῇ Ἀντιοχείᾳ τῆς Συρίας ἦν, Κωνστάντιος δὲ ἐν τῇ Ἑσπέρᾳ καθίστη τὰ πράrματα. καὶ τότε δὴ μάλιστα καθαρῶς ἡσύχασεν ἠ 'Ρωμαίων ἀρχὴ πρὸς ἀμφοτέρων φυλαττομένη. καὶ ταῦτα μὲν τοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον. [§ 13] ὁ δὲ Γάλλος, τὴν τοῦ Καώαρος ἀμφιασάμενος ἀλουργίόα καὶ ἤδη τῶν πρώτων τῆς βασιλείας ἀρζάμενος ἐπιβαίνειν ἀναβαθμῶν, οὐκ ἔμενεν ἐπὶ τῆς αὐτῆς γνώμης καὶ πίστεως ἧς πρὸς

[*](20—22 vgl. Zosim. III 1, 1 S. 111, 14 f 19 Ὁ δὲ — 22 ἐποιήσαντο τὴν fehlt in P | 19/20 ἐπὶ τῆς Ἑῴας περμηθεὶς ~ S | 22 καὶ1 ΜVT Symeon > RS | ἐξέλευσιν V | 27 ἀλουργίδα so HSS | 28 βαθμῶν T Symeon [zu 28 u. 28a] Vgl. Zonar. XIII 9, 9—15: Τὰ μὲν οὖν ἑσπέρια εἰρήνην ἦγον ἐντεῦθεν· τὰ δὲ τῆς ἑῴας ἐταράττερο μοίρας. ὁ Γάλλος γὰρ τῷ εὐτυχήματι ἐπαρ- Phot.Κωνστάντιος, ἐντειλάμενος αὐτῷ κατὰ τὸ ἀφανὲς τὰς τοῦ Γάλλου περικόπτειν ἀπὸ τῆς Ἀντιοχείας ἐξόδους, τὴν ἐπ᾿ ἀνδρείᾳ καὶ τῇ τῶν κοινῶν ἐπιμελείᾳ δόξαν αὐτοῦ κατασμικρύνειν ταύτῃ διανοούμενος. ὁ δὲ Δομετιανός, οὐδὲν τῶν προσταχθέντων μετριώτερον ἀλλὰ καὶ θρασύτερον καὶ φρονῶν καὶ πράττων, οὐδέ, παραγενόμενος εἰς Ἀντιόχειαν ἔνθα διέτριβεν ὁ Γάλλος, οὐδ’ εἰς ὄψιν αὐτοῦ ἐλθεῖν κατεδέξατο. ἐξ ἡς αἰτίας καὶ ἑτέρων συνεπιρρυέντων θανάτῳ τὸν ὑβριστὴν μετελθεῖν ἐβουλεύετο· καὶ τὸν Μόντιον κοινωνὸν γενέσθαι τῆς κρίσεως παρελάμβανεν, ὁ δὲ θράσους ἀμετρίᾳ χρησάμενος· »οὐδὲ λογιστήν«, ἀντεῖπεν, »ἔξεστί σοι προχειρίσασθαι, καὶ πῶς ἂν πραιτωρίων ἔπαρχον ἀνελεῖν δύναιο;« ἐφ᾿ οἷς ἡ Γάλλου γυνὴ Κωνσταντία, * 7–9 Niceph. H. E. IX 32 PG 146, 353 D 8 u. 11 1/2 τὰσ — ἐξόδου sie B, corr. Bochart; vgl. Ammian. Marcell. XIV 7, 9 Art. P. τὸν Κωνστάντιον ἐποιήσατο, ἀλλὰ βαρύς τις ἠν καὶ ἀκάθεκτος καὶ τὴν ὀργὴν ἀπαραίτητος· φρονήματος γὰρ ἀκαίρου καὶ βουλῆς ἀνωμάλου δραξάμενος ὑπερέβη τοὺς ὅρους καὶ τὰς συνθήκας ἐφαύλισεν, ἃς πρὸς τὸν Κωνστάντιον ἐποιήσατο, βασιλκώτερον τῶν πραγμάτων ἁπτόμενος καὶ μετὰ πολλοῦ τοῦ θράσους καὶ τῆς ἀλαζονείας διαταττόμενος. τοὺς γὰρ ἄρχοντας οὓς σὺς αὐτῷ αὐτῷ ἐπεπόμφει Κωνστάντιος, τῶν βασιλικῶν τε καὶ πολιτικῶν πραγμάτων ὄντας διαιτητάς, τόν τε πραιτωρίων ἔπαρχον Δομετιανὸν (ὁ γὰρ Θαλάσσιος)[*](14 ἦν > S | 17 vgl. ebd. § 41 PG 96, 1289 AB: καὶ . . . Κωνστάντιος . . τὸν ἐμὸν ἀδελφὸν Γάλλον πεφόνευκε, καὶ ταῦτα ὅρκοις πρὸς αὐτὸν φρικωδεστάτοις χρησάμενος χρησάμενον PRT); s. auch unt. S. 57, 8f u. 58, 3 | 21 τόν τε R τόν τε τῶν PMT Symeon τῶν τε τῶν SV | πραιτορίων S | ἔπαρχον P ὕπαρχον RSMV Symeon ὑπάρχων Τ, vgl. ebd. § 40 PG 96, 1288 D 10: ἔπαρχον γὰρ πραιτωρίων | δοματιανὸν S)[*](Zonar.)

θείς, ἐπεὶ ἐν Ἀντιοχείᾳ ἐγένετο, βαρὺς τοῖς ὑπ᾿ αὐτὸν προσεφέρετο, κακουμένοις πολυειδῶς πρὸς αὐτοῦ, ἔχοντος καὶ τὴν ὁμόζυγα πρὸς τοῦτο αὐτὸν ἐρεθίζουσαν. δείσας οὖν ὁ Κωνστάντιος μὴ κινηθεῖεν εἰς ἀποστασίαν οἱ ὑπ᾿ ἐκείνου κακούμενοι καὶ ἐμφυλίου πολέμου δεήσῃ αὐτῷ, Δομετιανόν (so ECD), ἄνδρα ἐπιφανῆ τε καὶ γηραιόν, ἔπαρχον πραιτωρίων προχειρισάμενος εἰς Ἀντιόχειαν ἔστειλεν, ἐντειλάμενος τῷ ἀνδρὶ ἐν ἀπορρήτοις εὐφυῶς πως τὸν Γάλλον ὑπελθεῖν καὶ πεῖσαι ἀφίξεσθαι πρὸς αὐτόν. ὁ δέ, εἰς Ἀντιόχειαν παραγεγονώς, καὶ πάνυ ἀδεξίως τὸ πρᾶγμα μετεχειρίσατο, ἀναφανδὸν ἐπιτάξας τῷ Καίσαρι πορεύεσθαι πρὸς τὸν αὐτοκράτορα καὶ ἀπειλήσας, εἰ μὴ πείθοιτο, τὰς σιτήσεις τῶν ὑπ᾿ αὐτὸν ἐπισχεῖν. τούτοις εἰς θυμὸν ἐκεῖνος παροξυνθείς, καὶ ἄλλως εὐκίνητος ὢν πρὸς ὀργήν, συνέσχε τὸν ἔπαρχον καὶ φρουροὺς αὐτῷ στρατιώτας ἐπέστησε. Μοντίου δὲ τοῦ κοιαίστωρος αἰτιωμένου τὴν πρᾶξιν καὶ εἰς σαφῆ τυραννίδα ταύτην ἀνάγεσθαι λέγοντος, ἔτι

55

περιαλγὴς γενομένη εἰ οὕτως ὁ Γάλλος Καῖσάρ τε ὢν κοὶ Αὐγούστοις [*](Phot.) ἀνὴρ καὶ γὰρ αὕτη πατρόθεν ἠν δεδεγμένη τὸ ἀξίωμα) προπηλακίζοιτο, αὐτὴ δι᾿ ἑαυτῆς ἐπισπασαμένη τὸν Μόντιον τοῖς δορυφόροις ἐκδίδωσιν· ὥστε τὴν ταχίστην ἀραμένους πρὸς τὸν Δομετιανὸν ἀποκομίσαι, κἀκεῖνον κατασπάσαντας τοῦ θρόνου, ἄμφω, σοίνους τῶν ποδῶν ἐξαψαμένους, κακοὺς κακῶς ἀπολέσαι. καὶ τοῦτο θᾶττον ἐπράχθη, συνεπιψηφίζοντος καὶ τοῦ Γάλλου.

[*](1 γενωμένη B, corr. Μ | 5 κατασπάσαντας τοῦ θρόνου vgl. Ammian. Marcell. XIV 7, 16: praecipitem per sccdas | σχοίνοις ed.; vgl. unt. S. 79, 13)

θνήκει) καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ κοιαίστωρος Μόντιον, διὰ τὸ μὴ πειθαρχεῖν [*](Art. p.) αὐτοὺς καὶ ὑπουργεῖν ταῖς παραλόγοις αὐτοῦ καὶ ἀκαθέκτοις ὁρμαῖς, σχοίνους τοῖς στρατιώταις τῶν ποδῶν αὐτῶν ἐξάψασθαι παρακελευσάμενος, ἐπὶ τῆς αγορᾶς συρῆναι προσέταξεν καὶ ἀμφοτέρους ἀπέκτεινεν, ἄνδρας ἐν ἀξιώμασι διαπρέψαντας καὶ παντὸς κέρδους καὶ λήμματος εὑρεθέντας ὑψηλοτέρους· οὓς ὁ τῆς πόλεως περιστείλας ἐπίσκοπος ἔθαψεν, αἰδεσθεὶς τὸ τῆς ἀρετῆς αὐτῶν ἀνυπέρβλητον.

[*](10 κοιαίστοροσ PS κοιέστοροσ Τ, ob κοιαιστωρίου? | 14 διαπρέψαντοσ Μ 15 περιστείασ M | 16 ὑπέρβλητον P; in Betreff der divergierenden Berichte des Photius u. des Hagiographen, s. Prolegomena)

χαλεπήνας ὁ Καῖσαρ, ἀλλὰ καὶ πρὸς τῆς γυναικὸς ἐξαφθεὶς εἰς ὀργὴν ὡς καταφρονούμενος, Zonar. καὶ αὐτὸν ὑπὸ δεσμοῖς ἐποιήσατο τὸν πολυίστωρ καὶ τοῖς στρατιώταις καὶ ἄμφω παρέδωκεν. οἱ δὲ ἄμφω τὼ ἄνδρε συνδήσαντες ἔσυραν διὰ τῆς ἀγορᾶς καὶ ᾐκίσαντο καὶ τέλος ἐνέβαλον εἰς τὸν ποταμὸν καὶ διέφθειραν.