Historia ecclesiastica (fragmenta ap. Photium)

Philostorgius

Philostorgius. Kirchengeschichte. Bidez, Josef, editor. Leipzig: Hinrich, 1913.

1. Ὅτι Δωρόθεος μέν, ὡς ἐρρέθη, τῆς Ἀντιοχείας ἠλάθη· οἱ δὲ ταύτης πρεσβύτεροι Ἀστέριός τε καὶ Κρισπῖνος καὶ τὸ ἄλλο πλήρωμα συνεδριάσαντες, συμπαρόντων αὐτοῖς καί τινων τῶν πέριξ πόλεων ἐπισκόπων, πέμπουσι πρὸς τοὺς ἀμφὶ τὸν Εὐνόμιον, τὴν κοινωνίαν αὐτῶν ἐπιξητοῦτες. οἱ δὲ ἀντεπιστέλλουσι μὴ ἄλλως αὐτοὺς παραδέξασθαι, εἰ μὴ τὴν ἐπ’ Ἀετίῳ καὶ τοῖς αὐτοῦ συγγράμμασι καταχειροτονίαν ἀποψηφίσονται· ε ἔτι δὲ καὶ διακάθαρσιν ε ἀπῄτουν συνεφύροντο γὰρ καί τισιν οὐ καθαροῖς διαιτήμασιν. οἱ δὲ τότε μὲν τὴν πρόκλησιν ε οὐ προσήκαντο· χρόνῳ δ’ ὅστερον καὶ εἰς τὸ ἐπ᾿ ε ἐκκλησίας τόν τε Εὐνόμιον καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ μετεωρολέσχας αὐτοὺς καλοῦντες καὶ πλήρεις ἀπονοίας καὶ σκαιότητος, ἀνθ᾿ ε ὧν αὐτοῖς τοιαῦτα προτείνειν ἔγνωσαν.

2. Ὅτι τὸν ἀρχηγὸν αὐτῶν τῆς ἀσεβείας Ἄρειον ὁ συγραφεὺς διαβάλλει, ὡς πολυμερῆ καὶ πολυσύνθετον λέγοντα τὸν θεὸν τῶν ὅλων· οὐ γὰρ ὅσον ἐστὶ ὁ θεὸς καταλαμβάνεσθαι κηρύσσειν, ἀλλ’ ὅσον ἡ ἐκάστου δύναμις πρὸς κατάληψιν ἔρρωται. καὶ μήτε δὲ οὐσίαν αὐτὸν εἶναι δογματίζειν μήτε ὑπόστασιν μήτε ἄλλο μηδὲν ὡν ὀνομάζεται. καὶ τὴν ἐν Ἀριμήνῳ δὲ σύνοδον καὶ τὴν έν Κωνσταντινουπόλει τὰ αὐτὰ δοξάζειν, ἥτις τὴν τοῦ μονογενοῦς γέννησιν ἀγνωστο-

[*](16 f vgl. Arius bei Athanas. Orat. I c. Arianos 6. De synodis 15. Epist. ad episcop. Aegypti et Libyae 12 u. ob. 11 3 — 19 ff vgl. Athanas. De synodis SO. Socrat. II 41. Sozomen. IV 24. Theodoret H. E. II 21 u. 28)[*](* 2—13 ε Niceph. H. E. XII 8 PG 146, 769 ΑΒ)[*](2 ἐρρήθη Gothofred. | 3 τε > ε ed. | 5 τοὺσ Βs | 6/7 ob | 8 ἀποψηφίσωνται Migne | διακάθαρσιν Μ διὰ κάθαρσιν B | 10 πρόσκλησιν, erstes σ gestrichen, B | 15 f τὸν θεὸν τῶν ὄλων vgl. ob. S. 122, 23 u. Anm. dazu | 16 ob ὅσος? Ι 17 vgl. Arius bei Αthan. Or. Ι [u. Epist. ad episcop.]: ὥσπερ καὶ ἡμεῖς γινώσκομεν κατὰ τὴν ἰδίαν δύναμιν | ε 20 f ἀγνωστοτάτην aus corr. B)
127

τάτην πᾶσιν ἀπέφηνεν, τῶν γινομένων μόνον τὴν γνῶσιν αὐτῆς περι- [*](Phot.) στείλασα. αὕτη δ’ ἦν ἡ καταδικασαμένη καὶ τὸν Ἀέτιον.

3. Ὅτι οἱ ἐξ Ἀρείου τὴν πρὸς τὸν πατέρα τοῦ μονογενοῦς ὁμοιότητα εἰς πολλὰς αἱρέσεις διεσκίσαντο. οἱ μὲν γὰρ κατὰ τὸ προγινώσκειν ἑκάτερον ε ἔξασαν, οἱ δὲ κατὰ τὴν φύσιν, θεόν· ἄλλοι διότι ἐκ μὴ ὄντων ἑκάτερος ε αὐτῶν πέφυκε δημιουργεῖν. ἀλλὰ φησί, κἂν διαφέρειν δοκῇ, εἰς ὲν καταλήγει τὸ δοξάζειν ε τὸν υἱὸν τῷ πατρί. τούτους δέ φησι μετὰ τὸ κατατμηθῆναι ταῖς δόξαις καὶ εἰς πολλὴν ἄλλην ἀσχημοσύνην ἐκδιαιτηθῆναί φησι χρημάτων τε τὰς ἱερωσύνας καὶ διδόντας καὶ λαμβάνοντας, καὶ τὰς ὑπευθύνους καὶ σωματικὰς ἡδονὰς μεταδιώκοντας.

4. Ὅτι, φησίν, οἱ περὶ Εὐνόμιον τοσοῦτον τῶν εἰρημένων αἱρέσεων ἀπεκρίθησαν, ὡς μήτε βάπτισμα αὐτῶν μήτε χειροτονίαν προσίεσθαι. ἐβάπτιζον δὲ οἱ περὶ Εὐνόμιον οὐκ εἰς τρεῖς καταδύσεις, ἀλλ’ εἰς μίαν, εἰς τὸν θάνατον, ὡς ἔφασκον, τοῦ κυρίου βαπτίξοντες, ov ἅπαξ μὲν ἀλλ’ οὐχὶ δὶς ἢ τρὶς ὑπὲρ ἡμῶν ἀνεδδέξατο.

5. Ὄτι, φησίν, ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος Ἀρκάδιον τὸν υἱὸν νέον ὄντα κομιδῇ τὸ τῆς βασιλείας ἀξίωμα παρατίθεται. καὶ μετ᾿ ε οὐ Γρατιανὸς ὁ βασιλεὺς περὶ τὰς ἄνω Γαλατίας τῇ τοῦ τυράννου Μαξίμου συσευῇ ἀναιρεῖται. πολλὰς δὲ καὶ διαβολὰς ὁ συγγραφεὺς κατὰ Γρατειανοῦ ἀναπλάττει, ὡς καὶ τῷ Νέρωνι παρεικάζειν αὐτόν· οὐ γὰρ ἤρκεσεν αὐτῷ, ὡς ἔοικεν, ε τῆς ἐκείνου πίστεως τὸ ὀρθόδοξον.

6. Ὅρι Θεοδόσιος ὁ βασιλεύς, εὑρών τινας τῶν ἐν τῷ κοιτῶνι

[*](2 s. ob. IV 12 — 3—9 ε vgl. Socrat. V 23. ’ VII 17, 9 tf. Haer. Fab. IV 4. Ambros. De fide 1 6 — 13—16 ε vgl. Sozomen. VI 26, 2. Socrat. 24,6, Theodoret Haer. Fab. IV 3. Mansi ΙΙΙ 564 C. Epiphan. Haeres. 76 PG 42, 637 BC — 15 Röm. e 6, 3 — 17—20 ε vgl. Socrat. V 10, 5 u. 11, 2ff. Sozomen. VII 12, 2 u. 13, 1 ff — 20 f vgl. Ammian. Marcellin. XXXI 10, 18 f. Eunap. Fragm. 57. Ps. Aurel. Victor Epit. 47, 4. Zosim. IV 35, 2. Rufin H. E. XI 13 — 23 —S. 128, 10 vgl. Sozomen. VII 17, 1. Socrat. V 20, 4)[*](* 23— e S. 128, 20 Niceph. H. E. XII 29 PG 146, 840 A)[*](1 τ(ῶν) γινομένων μὄ ( wahrscheinlich = μόνον) B τὸν γινομένων μόνην Gothofred. τῷ γειναμένῳ μόνῳ Val., wohl möglich; e vgl.: οὖ ε τὴν Αthan.) οὐδεὶς γινώσκει εἰ μὴ μόνος ὁ γεννήσας αὐτὸν πατήρ Αthan. 1. 1. u. Socrat. II 41, 9; vgl. auch γειναμένου ob. S. 65, 5 u. oft | 5 κατὰ Bidez] τὸ B Ι θεὸσ B, corr. Gothofred. Ι 7 ὁμοιούσιον Val., aber s. Register | 8/9 φησι — φησι vgl. ob. S, 28, 9 ff Ι 18 περιτίθεται Bochart, wohl richtig; s. Register 1 19 π(ερὶ) Μ π(αρὰ) Β | 22 ἤρεσκεν Bochart, besser)
128
[*](Phot.)

αὐτοῦ τὰ Εὐνομίου στέργοντας, τούτους μὲν τοῦ παλατίου ἐλαύνει, τὸν δὲ Εὐνόμιον ἐκ τῆς Καλχηδόνος τὴν τακίστην τοὺς ἀρπασομένους ἐκπέμπει, καὶ πρὸς τὴν Ἀλμυρίδα φυγάδα ποιεῖν ἐγκελεύεται. τὸ δὲ χωρίον τῆς έν Εὐρώπῃ Μυσίας ἐστὶν ἐν κώρᾳ τοῦ Ἴστρου ε ἀλλ’ ἡ μὲν Ἁλμυρίς, κρυσταλλωθέντος τοῦ Ἴστρου, ὑπὸ τῶν διαβάντων αὐτὸν βαρβάρων ἁλίσκεται· ὁ δὲ Εὐνόμιος Εὐνόμιος εἰς Καισάρειαν τῆς Καππαδοκίας ὑπερορίζεται, ε μισητὸς ὢν ε τοῖς λόγους κατὰ Βασιλείου τοῦ ταύτης ἐπισκόπου συνετάξατο. ἐκεῖθεν δὲ εἰς τοὺς ἑαυτοῦ ε διάγειν ἀγροὺς ἀφείθη· Δακοροηνοὶ δὲ τοῖς τὸ ὄνομα. ἐνταῦθα δὲ αὐτόν φησι καὶ Φιλοστόργιος, εἰκοστὸν ἔτος ἄγων ἐν Κωνσταντινουπόλει παραγεγονώς, θεάσασθαι. ὑπερθειάζει τὸν Εὐνόμιον τήν τε σύνεσιν λέγων αὐτὸν εἶναι καὶ τὴν ἀρετὴν ἀπαράβλητον. ἀλλὰ καὶ τοῦ προσώπου τὸ σχῆμα καὶ τὰ μέρη εἰς τὸ εὐπρεπέστατον τοῖς λόγοις ἐξωραΐξει καὶ τοὺς ἐκ τοῦ στόματος λόγους μαργαρίσιν ἐοικέναι· καίτοι προϊὼν τραυλὴν αὐτοῦ τὴν γλῶτταν καὶ μὴ θέλων συνομολογεῖ, οὐδὲ τὴν τραυλότητα ἐπαισχυνθεὶς εἰς πολλὴν ἀποσεμνύνειν ε γλαφυρότητα. ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀλφούς, οἲ πρόσωπον αὐτοῦ κατεμάστιζόν τε καὶ κατέστιζον, κόσμον ἐμποιεῖν τῷ σώματι διατείνεται. τοὺς δὲ λόγους αὐτοῦ πάντας ἀποθειάζων, διαφέρειν τῶν ἄλλων ἐπὶ μᾶλλον λέγει τὰς ἐπιστολάς.

7. Ὅτι, Πλακιδίας ἀποβιούσης, ὁ βασιλεὺς Θεοδόσιος ὁ ταύτης ἀνὴρ Γάλλαν ἄγεται γυναῖκα, ἀδελφὴν ε μὲν τοῦ νεωτέρου τοῦ βασιλέως θυγατέρα δὲ τοῦ μεγάλου, ἣν αὐτῷ Ἰουστῖνα ἐγείνατο. αὕτη δὲ τὰ Ἀρείου ἔστεργεν. ἐξ αὐτῆς αὐτῆς τῷ Θεοδοσίῳ καὶ ἡ θυγάτηρ Πλακιδία τίκτεται.

8. Ὅτι Θεοδόσιος ε κατὰ Θεσσαλονίκην τῷ Οὐαλεντινιανῷ στρατεύει κατὰ Μαξίμου τοῦ τυράννου. καὶ καὶ ὁ τύραννος,

[*](6 ff vgl. Hieronym. De viris illustr. 120. Gregor. Nazianz. Epist. 202 PG 37, 332 A — 7f s. ob. VIII 12 — 17 f vgl. Rufin H. E. X 26 S. 989, 26 f. Gregor. Nyss. C. Eunom. I PG 45, 281 C 10 — 20 vgl. Photii Bibliotheca Cod. 138 S. 98a 17 — 21 ff vgl. Zosim. IV 43 f. Zonar. XIII 18, 17 f. Socrat. IV 31, 17 f. Paulus Diacon. Hist. Rom. XII 7. Chronic. Pascbal. a. 385 S. 563, 13 — 26— e S. 129, 7 vgl. IV 42— e 46. Sozomen. VII 13 f. Socrat. V 11— e 14. Oros. Histor. VII 35. gyr. 38 ff)[*](2 ἁρπασομένους ἀρπασμένουσ B | 11 ὑπερθειάξων Val. ὑπερθειάζει δὲ> ε Gothofred. | 16 ἀπαισχυνθεὶς ed. | 21 πλακιδίασ B wohl in zu corrigieren | 23 θυγατέρα . . . τοῦ μεγάλου wie bei Zonar. u. Chron. Pasch.)
129

τὴν Γρατιανοῦ κατέχων ἀρχήν. διενοεῖτο προσλαβεῖν καὶ τὴν Οὐαλεν- [*](Phot.) τινιανοῦ. εκπέμπουσι δὲ οἱ κατ’ αὐτοῦ Τιμάσιον καὶ Ῥοχόμηριν καὶ Πρόμοτον καὶ Ἀρβαγάστην τοὺς στρατηγούς. οἱ δὲ παραστάντες αὐτὸν ἐξαπιναίως τοῦ τε θρόνου κατασπῶσι καὶ τῶν τῆς βασιλείας ἐπισήμων ἀποδύουσι καὶ τοῖς βασιλεῦσι κατὰ ἰδιώτην προσάγουσι· κἀνταῦθα μάξιμος τῆς κεφαλῆς ἀποτέμνεται, τυραννήσας πέντε τὰ σύμπαντα ἔπη.

9. Ὅτι μετὰ τὴν κατὰ Μαξίμου νίκην καὶ τὴν ἐπὶ ῾Ρώμην ε ἐξελαύνειν αὐτῆς μέλλοντος τοῦ βασιλέως, ἀστῆρ κατὰ τὸν οὐρανὸν ὤφθη παράδοξος κοὶ ἀήθης· μεγάλων δ’ ἄρα κακῶν ἄγγελος τῇ οἰκουμένῃ γενήσεσθαι ἔμελλεν. ἐξέλαμψεν δὲ πρῶτον κατὰ μέσας νύκτας πλησίον τοῦ Ἑωσφόρου κατ’ αὐτὸν δὴ τὸν καλούμενον ζῳδιακὸν κύκλον, μέγας δὲ καὶ ἐκφεγγὴς ταῖς μαρμαρυγαῖς οὐ πολλῷ τοῦ Ἑωσφόρου λειπόμενος.

Ἔπειτα συνδρομὴ πανταχόθεν ἀστέρων ἐπ’ αὐτὸν ἀθροιζομένων ἐγίνετο (εἰκάσαις ε ἂν σμήνῃ μελιττῶν περὶ τὸν ἡγούμενον τὸ θέαμα). κἀντεῦθεν, οἱονεὶ τῆς πρὸς ἀλλήλους συνθλίψεως βιασαμένης, τὸ τῶν ἁπάντων φῶς εἰς μίαν τινὰ συγκραθὲν ἀνέλαμπεν φλόγα· καὶ μαχαίρας ἄντικρυς ἀμφήκους μεγάλης καὶ φοβερᾶς ἀπετέλεσεν τέλεσεν εἶδος πληκτικῶς ἐξαυγαζομέης, τῶν μὲν ἄλλων ἁπάντων ἀστέρων εἰς τοῦτο μεταπεσόντων τῆς θέας, θέας, ἐνὸς καὶ μόνου τοῦ πρώτου θεωρηθέντος ἐν τάξει ῥίζης τινὸς ἢ λαβῆς τῷ παντὶ σχήματι ὑποφαινομένου καὶ οἶον τὸ πᾶν τοῦ δειχθέντος ἀστέρος ἀποτίκτοντος σέλας, ὡς ἂν ἐκ λύχνου τινὸς θρυαλλίδος τῆς φλογὸς πρὸς ὕψος ἐξαιρομένης. τὸ μὲν φανὲν οὕτω παράδοξον παρεῖχεν τὴν θέαν.

Καὶ ἡ κίνησις δὲ πρὸς πάντα παρήλλαττεν ἀστέρος δρόμον· τὴν

[*](8 f vgl. Socrat. V 14, 3. Sozomen. VIl U, 7. Chronic, min. ed. Mommsen I 245. Pacatus Panegyr. 40 ff — 9 ff vgl. Marcellin. Com. Chronic, a. 389 f)[*](* 9—S. e 130, 9 Niceph. H. E. XII 37 PG 146, 876 Β)[*](1 διενοεῖτο vgl. Zosim. IV 42, 1 | 2 3 Ῥυχόμηριν Gothofred. | 3 ἀργαβάστην B, s. Register | 3/4 παραστάντες αὐτὸν] ἐπιστάντες αὐτῷ Val., unrichtig; vgl. Socrat. V 14, 1: ἱ ὑπὸ Μαξίμῳ ταττόμενοι u. Sozomen. VII 14, 6 4 ἐξαπηναίωσ B, corr. M | τοῦ . . . θρόνου vgl. Zosim. lY 46, 2 | 5/6 προσάγουσι vgl. Zosim. ebd. u. Sozomen. VIl 14, 6 | τυραννίσασ B, s. Register ) 15 συνδρομῃ B, corr. Gothofred. | 16 σμήνει Val. Ι περὶ Val. παρὰ B Ι 17 συνθλίψεως Νic συμελίψεως B, ob συνρλίξεως ? | 19/20 ἀπετέλεσαν ed. 20 πληκτικῆς ed. | 21 τοῦτο] ob ταὐτὸ? | 22 ἢ λαβῆς Νic. ἡ λαβὶσ Β, λαβῆς τινος ἢ ῥίξης ~ (in seiner Übersetzung) Val., besser; zu Ζ. 22 ff vgl. unt. S. 146. 2f)
130
[*](Phot.)

γὰρ ἀρχὴν ὅθεν εἴρηται φανῆναι καὶ τῆς κινήσεως ποιησάμενος, συναυίσχετι σχετο μὲν τὰ πρῶτα τῷ Ἑωσφόρῳ καὶ συγκατεδύτο· ἔπειτα δὲ κατ’ ὀλίγον διιστάμενος ἐπὶ τὰς ἄρκτους ἀνῄει ε σχολῇ τε καὶ κινούμενος, καὶ ἐγκαρσίως ὡς ἐπ’ ἀριστερᾶς πρὸς τοὺς θεωμένους εἰπεῖν τὴν πορείαν πορείαν ποιούμενος. τὴν μέντοι γε κοινὴν περίοδον τὴν αὐτὴν εἶχεν τοῖς ἄλλοις καθ’ οὓς ε ἂν γίνοιτο πορευόμενος. τεσσαράκοντα δὲ ἡμέρας τῆς ἰδίας αὐτοῦ πορείας ἐπιτελουμένης, εἰς μέσην τὴν μεγάλην ἄρκτον ἐνέβαλεν, κἀν τῷ μεσαιτάτῳ αὐτῆς τὰ τελευταῖα φανεὶς αὐτοῦ που ἀπέσβη. οὐ ταῦτα δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πολλὰ παράδοξα περὶ τοῦ ξιφοειδοῦς τούτου δίεισιν ἀστέρος.

10. Ὅτι κατὰ Πορφυρίου φησὶ καὶ οὑτος ὁ συγγραφεὺς ὑπὲρ Χριστιανῶν ἀγῶνας καταθέσθαι.

11. Ὅτι καθ’ οὕς χρόνους ὁ μαχαιροφόρος ἀστὴρ ἐφάνη, καὶ σώματα ἀνθρώπων ὤφθη δύο, ἔν μὲν ἐν τῇ Συρίᾳ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν εἰς μἐγεθος ἐκβαῖνον θάτερον θάτερον δὲ ἐν Αἰγύπτῳ εἰς ἄπιστον βραχύτητα καταλῆγον. ὁ μὲν οὖν Σύρος πενταπήχης ἠν τὸ μέγεθος καὶ σπιθαμὴν ἔφερεν προσθήκην, καίτοι τῶν ποδῶν αὐτοῦ πρὸς τὸ ἄλλο τοῦ σώματος μὴ συνομολογούντων τὸ ὕψος, ἀλλ’ εἴσω ε καὶ τὸ βλαισὸν ὑποκαμπτομένων· Ἀντώνιος ἦν τῷ ἀνθρώπῳ τὸ ὄνομα. ὁ δὲ Αἰγύπτιος οὕτω κατεβραχύνετο, ὥστε μηδ’ ἀχαρίστως τοὺς ἐν τοῖς κλουβοῖς πέρδικας ἐκμιμεῖσθαι, καὶ συναθύρειν αὐτῷ πρὸς ἔριν ἐκείνους. τὸ δὲ παραδοξότερον ὅτι καὶ φρόνησις ἐνῆν τῷ ἀνθρώπῳ, οὐδὲν ὑπὸ τῆς βραχύτητος καταβλαπτομένη· καὶ γὰρ καὶ τὸ φθέγμα οὐκ ἄμουσος ἦν, καὶ οἱ λόγοι τοῦ νοῦ παρεῖχον ὁρᾶσθαι τὴν γενναιότητα. ἐκάτερος δὲ τῶν εἰρημένων τοῖς τοῦ συγγραφ·έως χρόνοις ἐνήκμασαν, καὶ οὐ θᾶττον μετῆλθον τὸν βίον. ὁ μὲν γὰρ μέγιστος τὰ εἰκοσιπέντε διεξιὼν ἔτη ἀπεβίω, ὁ δ’ ἐλάχιστος οὐκ ὀλίγῳ καὶ τούτων λειπόμενος.

Πολλὰ δὲ καὶ ἕτερα τέρατα, τὰ μὲν τοῖς εἰρημένοις ὁμόχρονα, τὰ δὲ καὶ προγεγενημένα, ταῖς ἱστορίαις αὐτοῦ καταστρώννυσιν.

[*](29 f vgl. Marcellin. Com. Chronic, a. 389 f. Theophan. 70, 12 u. 68, 17. Testament. Jes. Chr. I 7. Journal of theolog. studies II 407)[*](* 10 u. 13—29 ε Niceph. H. E. XII 37 PG 146, 876)[*](8/9 τὰ τελευταῖα Val. τὰ τελευ B | 10 περὶ Val. παρὰ B Ι διέξεισιν Val. Ι 16 πεντάπηχυς ed. Ι 20 ἀχαρίστως Bochart ἀχαρίστ(ουσ) B 22 nach καὶ † ἡ ed. | 26 ἐνήκμασε ed. | μετῆλθε ed.)
131

12. Ὅτι τῆς τετράδος καὶ παρασκευῆς τὴν νηστείαν ὁ Φιλοστόργιός [*](Phot.) φησι οὐκ ἐν μόνῃ τῇ τῶν κρεῶν ἀποχῇ περιορίζεσθαι, ἀλλὰ καὶ τὸ μηδὲ τροφῆς ὅλως ἅπτεσθαι ε μέχρι τῆς ἑσπέρας λέγει περί περί τινος Εὐδοξίου, συναιρεσιώτου μέν, πρεσβυτέρου δὲ τὴν τάξιν, ἐψιλωμένου ε δὲ τῶν δι’ ὧν ἡ διαδοχὴ τοῦ γένους, τοιάδε·

»Νηστευτικός τε οὖτος ἦν, ὡς καὶ πρα’ ὅλον μὲν τὸν χρόνον >μὴ ε μόνον τὰς κατὰ διάταξιν τὴν μνήμην τοῦ κυριακοῦ >φερουσας ε . . .

[*](1 ff vgl. Socrat. V 22, 36ff u. VII 22, 4. Sozomen. VIT 19, 9 — 1 vgl. Didache 8 1)[*](2 τῇ > e ed. | 6 οὖτοσ Β οὕτως Reading | 7/8 τὰς — φερούσας äml. »dies quartae sextaeque feriae Gothofred. S. 426 f | 8 nach φερούσας der übrige Teil [ca. 3/5 = 25 Zeilen] der Seite f. 257 v leergelassen B, »lacuna biennii integri . . . quo spatio de Eunomii morte (unter anderm) Philostorgium egisse ne- cesse est« e Gothofred.; vgl. Sozomen. VII 17,1)
132
[*](Phot.)

1. . . . ἄρκτων καὶ λεόντων χρήσασθαι, αὐτοῦ τε τοῦ ζῆν καὶ τῆς ἀρχῆς καὶ τῶν ἐπὶ τοῖς θηρίοις ἄθλων, ε εἰκοστὸν ἀπὸ γενέσεως διανύων ἀπεφθάφη. ἡν δὲ καὶ τὸν θυμὸν ἀκράτωρ, ὅ καὶ μάλιστα τοῦ ζῆν αὐτὸν ἐξεδίσκευσεν. διαλεγόμενος γάρ ποτε κατὰ τὸ παλάτιον τῷ Ἀρβαγάστῃ, ἐπείπερ αὐτὸν οἱ λόγοι πρὸς ὀργὴν ἀνέσειον, ξίφος ὤρμησε κατὰ τοῦ στρατηγοῦ σπάσασθαι· κωλυθεὶς δέ (ὁ ε γὰρ δορυφόρος ἐπέσχεν, τὸ ξίφος ἕπεβάλλετο), ε ἐπεβάλλετο), κατὰ τὸ παρὸν λόγοις μὲν ἐπειρᾶτο ὑπονοίας τὸν Ἀρβαγάστην ἀπάγειν. ὁ δὲ διὰ τῶν λόγων τὴν ὑπόνοιαν αὐτοῦ μᾶλλον εὑρεν εἰς ἀκρίβειαν μεθισταμένην γνώσεως. καὶ γὰρ ἐπερωτήσαντι τῆς τοσαύτης ὁρμῆς τὴν αἰτίαν ἑαυτὸν διαχρήσασθαι Οὐαλεντινιανὸς ὐπεκρίνατο, ὑπεκρίνατο, δίότι βασιλεύων οὐδὲν ὦν ἂν βούλοιτο πράττει. ὁ δὲ ε Ἀρβαγάστης, οὐδὲν πλέον τότε ὕστερον ἐν Βιέννῃ τῆς Γαλλίας ἠριστηκότα τὸν βασιλέα καὶ μεσούσης ἡμέρας κατὰ τὰ ἔρημα τῶν βασιλείων † ἐπὶ τὸν ποταμὸν τὸ χεῖλος [*](2 f vgl. Ambros. De obitu Valentiniani 15 — 3 f u. 12—S. e 133, 8 vgl. Histor. VII 85, 10. Job. Antioch. Fragm. 187. Zosim. IV 53 f. Rutin H. E. XI 31. Sozomen. VII 22, 1 f. Socrat. V 25, 5. Epipban. De mensuris et poiider. 20 Ende. Hieronym. Epist. 60, 15. Gregor. Tur. Hist. Franc. II 9 S. 74, 17) [*](* — S. 133, 8 Nicepb. H. E. XII 38 PG 146, 877 C u. 880 A 12) [*](1 <Ἐκ ε τῆς ἐνδεκάτης ἱστορίας> ε Val. | 2 ἀρκτῶν (sic) beginnt f. der Lücke e B, ἄρκτων Migne | 4 ἀπεφθάρη äml. ὁ Οὐαλεντινιανός, s. unt. Ζ. I 5 έηεδλθσξετεν ed. | 6 τοῦ > s ed. | 9 ὑπονοίασ aus ἐπινοίασ corr. B 12 ἀπεκρίνατο Nie. u. Val., nicht ötig | βασιλεύων usw. vgl. Sozomen. VII 22, 2 | 15 ἐπὶ τὸν ποταμὸν τὸ χεῖλοσ, vor ἐπὶ interpungiert, B περὶ τὸ τοῦ ποταμοῦ χεῖλος Nic., vielmehr ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ τὸ χεῖλος st. ἐπὶ τὸ τοῦ ποταμοῦ χεῖλος. Den Text sucht Val. zu retten: »labra in fluvium mergentem, sc. ad bullas in aqua excitandas . . . una cum iis (= <σὺν> ε οἶς) quibuscum modi ludicris vacare consueverat«; e aber <σὺν> ε οἶς unrichtig, vgl. unt. S. 133, 3 f; οἱς ist Neuti-um, u. vgl. χείλους ob. S. 38, 16)

133
οἶς ε ἐματαιοσπούδει καλινδούμενον θεασάμενος. πέμπει τινὰς κατ΄ αὐτοῦ τῶν ὑπασπιστῶν. οἱ δὲ τὸν δείλαιον χειρῶν χειρῶν καὶ γνώμης ἀποπνίγουσιν ἀγριότησιν, οὐδὲ τῶν ὑπηρετουμένων τῷ βασιλεῖ τινος παρόντος. ὁ γὰρ καιρὸς αὐτοὺς ἀριστᾶν μετεπέμπετο. οἱ μέντοι γε τοῦτον ἀποπνίξαντες, ἴνα μὴ τὸ παραυτίκα πρὸς ζήτησίν τινες χωρήσωσι τῶν ἐργασαμένων, τὸ ἡμιτύβιον αὐτοῦ τῷ τραχήκῳ βρόχου τρόπον περιελίξαντς ἀναρτῶσιν, ὡς δι’ αὐτοῦ γε τῇ οἰκείᾳ γνώμῃ ἀπαγξαμένου. 2 Ὅτι Ἁρβαγάστης τὸν Οὐαλεντινιανὸν ἀνελών, ἐπεὶ τὸ γένος αὐτὸν <τῆς> ε βασιλείας ἀπεκώλυσεν (βάρβαρος ε γὰρ ἦν αὐτὸν Εὐγένιόν τινα, μάγιστρον τὴν ἀξίαν, Ἔλληνα δὲ τὸ σέβας. βασιλέα Ῥωμαίων καθίστησι. μαθὼν δὲ ταῦτα Θεοδόσιος θατέρῳ μὲν τῶν παίδων Ὀνωρίῳ τὸν βασίλειον παρατίθησι στέφανον, έν ὅλῳ δὲ τῷ χειμῶνι τὰ πρὸς τὸν πόλεμον αὐτὸς ἐξαρτύεται. ἠρος δὲ ὑποφαίνοντος, ἐκστρατεύει κατὰ τοῦ τυράννου· καὶ ταῖς Ἀλπεσι προσβαλὼν ἐκράτησεν αὐτῶν προδοσίᾳ. συμπλακέντος δὲ τῷ τυράννῳ κατὰ τὸν ποταμόν (ψυχρὸν ε ὅδωρ αὐτῷ τὴν ἐπωνυμίαν ποιοῦνται), μάχης καρτερᾶς γενομένης καὶ πολλῶν ἑκατέρωθεν ἀπολλυμένων. ὅμως ἡ νίκη τὸν τύραννον μυσαχθεῖσα τὴν ἔννομον βασιλείαν συνδιεκόσμει. συλλαμβάνεται τοίνυν ὁ τύραννος καὶ τῆς κεφαλῆς ἀποτέμνεται. ὁ μέντοι Ἀρβαγάστης τῆς σωτηρίας ἀπογνούς, ἐπιπεσὼν ἀναιρεῖ ἐαυτὸν τῷ ξίφει. μετὰ δὲ ταῦτα παραγεγονὼς ὁ βασιλεὺς ἐν Μεδιολάνῳ μεταπέμπεται τὸν ἑαυτοῦ παῖδα Ὀνώριον καὶ τὴν Ἐσπέραν ἐγχειρίζει πᾶσαν. μετὰ δὲ τὴν κατὰ τοῦ τυράννου νίκην τῇ τοῦ ὑδέρου νόσῳ κρατηθεὶς τελευτᾷ τὸν βίον, βασιλεύσας δἐλα καὶ ἓξ ἔτη, ἐν ὄλοις –22 vgl. Joh. Antioch. Fragm. 187. Zosim. IV 53—58. ς Sozomen. VII 22, 4 u. 24, 1 tf. Socrat. V 25. Theodoret H. E. V24. Oros. Histor. VII 35, 11 ff. Rufin H. E. XI 32 f. Claudian. De III cons. Honor. 63 ff — 22—25 2 vgl. Claudian. ebd. 110 Zosim. IV 59. Socrat. V 26. Sozomen. VII 29, 3 ff. Rufin H. E. XI 34 — 24 f vgl. Hydat. Chronic, a. 395 * 9— 11 Niceph. H. E. XII 39 PG 146, Β — 24— c S. 1.34, 4 ebd. XII 3 ob ἀγριότητι? Loofs | 9 ἀργαβάστησ B, s. Register | 10 <τῆς> ε Bidez βασιλέα B, ob βασιλέα x003E;? Loofs | 13 Ὁνωρίῳ ed., u. so immer περιτίθησι Val., wohl richtig: s. Register | 15/16 ταῖς Ἄλπεσι προσβαλὼν u. 18 μάχης καρτερᾶς vgl. Sozomen. VII 24, 3 u. 4 | 16 ἐκράτησεν vgl. Zosim. IV 58, 1 | 20 ff vgl. Joh. Antioch. Fr. 187 gegen Ende: τῆς καεφαλῆς ἀποτέμνει u. τῷ . . . περιπεσὼν ξίφει | 21 τῆς σωτηρίας > ε ed. | 24 τὴν κατὰ Val. τὴν ~ B, vgl. Sozomen. VII 29, 3 | ὑδέρου Νιc. ὑδέρω B, s. Register
134
[*](Phot.) δὴ βασιλεύων εἰς ὑψηλοὺς τοῦ βίου καταλήξας τέρμονας· »ἐπί τε γὰρ νίκαις λαμπραῖς καὶ μοναρχήσας Ῥωμαίων καὶ δυοῖν βασιλέων πατέρα ἐαυτὸν ἐπιδὼν καὶ τούτοις ἀστασίαστον παραπέμψας τὴν βασιλείαν, κἀπὶ τῆς ἑαυτοῦ κλίνης εὐδαιμονέστατα προλείπει τὸν βίον, τοῦ θερμοῦ μοι κατὰ τῶν εἰδώλων ζήλου τοῦτο γέρας ἐξενεγκών.«

Ταῦτα λέγων ὁ δυσσεβὴς περὶ τοῦ εὐσεβεστάτου Θεοδοσίου, οὐκ αἰσχύνεται κωμῳδεῖν αὐτὸν ἐπ’ ἀκρασίᾳ βίου καὶ τρυφῆς ἀμετρίᾳ, δι’ ἣν αὐτὸν ἁλῶναι γράφει καὶ τῷ τοῦ ὑδέρου νοσήματι.

3. Ὅτι Ἀρκαδίῳ μὲν ἐπ’ Ἀνατολῆς Ῥουφῖνος παρεδυνάστευεν, κατὰ δὲ τὴν Δύσιν τῷ Ὀνωρίῳ τὴν αὐτὴν ὁ Στελίχων τάξιν διέσωξεν. ἐκάτερος γὰρ αὐτῶν ἐκατέρῳ τῶν Θεοδοσίου παίδων τὸ τῆς βασιλείας σχῆμα καὶ τὸ νέμειν νέμειν οὐ παραιτούμενος, τὸ κράτος τῆς ἀρχῆς διὰ χειρὸς καὶ γλώσσης εἰχεν, έν ὑπάρχου προσηγορίᾳ βασιλεύων τοῦ βασιλεύοντος. οὐδέτερος δ’ αὐτῶν οἶς ὑπῆρχεν τῶν βασιλέων ἔστεργεν· ὁ μὲν γὰρ Ῥουφῖνος καὶ τὸ τῆς βασιλείας ἄνομα εἰς ἐαυτὸν μεθέλκειν ἐτέχναζεν, ὁ Στελίχων δὲ τῷ ἑαυτοῦ παιδὶ Εὐχερίῳ περιάπτειν περιάπτειν ἠγωνίζετο. ἀλλὰ τὸν μὲν Ῥουφῖνον ὁ ἀπὸ Ῥώμης ἀνακομισθεὶς στρατός, οἵ τῷ Θεοδοσίῳ κατὰ τοῦ τυράννου συνεστρατεύσαντο, ἐν τῷ λεγομένῳ τριβουναλίῳ πρὸς αὐτοῖς τοῖς τοῦ βασιλέως ποσὶ ταῖς μαχαίραις κατεκόψατο τοῦτο τοῦτο μὲν ἔχοντες ἐντολὰς παρὰ Στελίχωνος ἐξεργάσασθαι, τοῦτο δὲ καὶ διότι μυκτηρίζων αὐτοὺς ἐπεφώρατο. καὶ κατ’ ἐκείνην ἀπερράγη τὴν ἡμέραν τῆς ζωῆς καθ’ ἣν οἱ στρατολόγοι μονονουχὶ τὴν ἀλουργίδα αὐτῷ περιεβάλοντο.

Εὐμήκης δέ, φησίν, ὁ Ῥουφῖνος ἦν καὶ ἀνδρώδης· καὶ τὴν σύνεσιν αἵ τε τῶν ὀφθαλμῶν κινήσεις ἐδήλουν καὶ τῶν λόγων ἡ ἑτοιμότης. ὁ δὲ Ἀρκάδιος βραχὺς τῷ μεγέθει καὶ λεπτὸς τὴν ἔξιν καὶ ἀδρανὴς [*](7 vgl. Zosim. IV 27 f 33 u. 50. Eunap. Fragm. 48 f — 9—17 ρ vgl. Zosim. Y Eunap. Fragm. 62 f. Joh. Antioch. Fragm. 188. Oros. Histor. VII 37, 1 u. 38, 1 — 16 f s. unt. S. 141, 8 — 17— e 21 vgl. Zosim. V 4 u. 7. Joh. Antioch. Fragm. Socrat. VI 1, 4 ff. Sozomen. VIII 1, 2 f. Claudian. In Rufin. II 293 ff — 18 f vgl. Chronic. Paschal. a. 395 — 24 vgl. Eunap. Fragm. 63 Anfang — 26f vgl. Cetlren. I 574, 7) [*](9— e S. 135, 21 Niceph. H. E. XIIl 1 PG 146, 921 C 4) [*](2 βασιλέοιν Nie. Ι 4 κλίνησ, ι übergeschrieben u. ν durch Corr., B κλίνης Nie. | 6 περὶ Val. π(αρὰ) B | 7 vgl. Zosim. IV 33, 1: τὴν τῆς τρυφῆς ἀμετρίαν | 9 Ῥουφῖνος Νic. ῥουφίνω B | 11 ἐκάτερος . . . αὐτῶν vgl. Joh. Αntioch. tioch. | 12 τὸ ὄνομα vgl. Eunap. Fr. 62 u. Zosim. V 1, 1 Ι 14 ob <παρὰ> ε βασιλέων? vgl. unt. 8. 135, 17 f, Ι 22 στρατολόγοι B Nie. ἀστρολόγοι Val.; nichts zu ändern; vgl. Claudian. 1. 1. 311 ff | 23 π(αρα)εβάλοντο B, corr. Μ)

135
τὴν ἰσχὺν καὶ τὸ χρῶμα μέλας· ε καὶ τὴν τῆς τῆς ψυχῆς νωθείαν τε [*](Phot.) λόγοι διήγγελλον καὶ τῶν ὀφθαλμῶν ἡ φύσις, ὑπνηλῶς τε καὶ δυσαναφόρως αὐτοὺς δεικνῦσα καθελκομένους. ἅ καὶ τὸν Ῥουγῖνον ἠπάτα, ὡς ἐξ ε αὐτῆς μόνης τῆς ὄφεως ὁ στρατὸς αὐτὸν μὲν χαίρων βασιλέα, ἀποσκευάσεται δὲ τὸν Ἀρκάδιον.

Τὴν μέντοι κεφαλὴν Ῥουφίνου τεμόντες τῷ στόματι λίθον ἐνέθεσαν, ἐπὶ καμάκου δ’ ἀναρτήσαντες πανταχοῦ περιέθεον. καὶ τὴν δεξιὰν ὡσαύτως τεμόντες ἐν τοῖς ἐργαστηρίοις τῆς πόλεως περιῆγον »δότε τῶ ἀπλήστῳ« λέγοντες. καὶ πολὺ χρυσίον ἡ αἴτησις ἠρανίσατο· οἶα γὰρ ἐπὶ λαταθυμίῳ θεάματι προθύμως τὸ χρυσίον οἱ ὁρῶντες ἀντεδίοσαν.

Ἀλλ’ ὁ μὲν Ῥουφίνου τῆς βασιλείας ἔρως εἰς τοῦτο περιέκοψεν. καὶ τὸν Στελίχωνα δέ, ὡς οὑτος λέγει, ἐπιβουλὴν κατὰ τοῦ Ὀνωρίου συστησάμενον αὐτόν τε καὶ τοὺς συστασιώτας ὁ τὸ σύνθημα παρὰ τοῦ βασιλέως δεξάμενος στερατὸς ἀποσφάττουσιν.

4. Ὅτι Εὐτρόπιος, φησί, μετὰ Ῥουφῖνον ἐκ δούλων εὐνοῦχος εἰς τὰ βασίλεια παραδὼς καὶ τὴν τοῦ πραιποσίτου τιμὴν ἀναβάς, τοῖς παροῦσιν οὐκ ἠγάπησεν. ἀλλ’ ἐπειδήπερ αὐτὸν ἡ ἐκτομὴ τῆς ἀλουργίδος ἀπεστέρει, πείθει βασιλέα πατρίκιόν τε αὐτὸν καὶ ὥπατον ἀναγράφειν. καὶ ἦν λοιπὸν πατὴρ ὁ εὐνοῦχος βασιλέως, ὁ μηδὲ τὸν τυχόντα παῖδα φῦναι δυνάμενος.

5. Ὅτι, φησίν, Εὐτρόπιος προστάττει Καισαρίῳ τὴν Ῥουφίνου διαδεξαμένῳ ἀρχὴν Εὐνόμιον ἐκ τῶν Δακοροηνῶν ἐπὶ Τύανα μεταστῆσαι, ὑπὸ τῶν ἐκεῖ μοναστῶν τηρησόμενον. βασκαίνων γὰρ αὐτῷ τοῦ κλέους, οὐδὲ τὸν νεκρὸν αὐτοῦ ταφῆς τυχεῖν τῆς μετὰ τοῦ διδασκάλου συνεχώρει, καίτοι πολλὰ πολλῶν δεηθέντων· ἀλλὰ καὶ τὰς βίβλους αὐτοῦ δημοσίοις γράμμασιν ἀφανίζεσθαι διεετάξατο.

[*](1 vgl. Procop. De hello Pers. I 2 S. 13, 21 f. Zosim. V 14, 1. 22, 3. 24, 2 u. unt. S. 136, 4 — —9 vgl. Claudian. In Rufin. II 433 ff. Zosim. V 7, 6. Hieronym. Epist. 60, 16. Marcellin. Com. Chronic, a. 395 — 13 ff s. unt. XII 1 f — 16 vgl. Claudian. In Eutrop. I 44 ff — 17 u. 19 f vgl. Claudian. ebd. 105. 109 u. oft. Zosim. V 9, 2 n. 17, 4. Socrat. VI 5, 3. Sozomen. VITI 7, 1. Joh. Chrysostom. In Eutrop. Anfang. Cod. Theodos. IX 40, 17. Eunap. Fragm. 66 — 20 f vgl. Claudian. In Eutrop. II 68 ff u. praef. 50 — 27 vgl. Cod. Theodos. XVI 5, 34)[*](* 22—27 ε Niceph. H. E. XIII 1 PG 146, 925 C)[*](1 vgl. Cedren. I 574, 8: μέλας τὴν χροιάν | νωθείαν s. unt. .S. 136, 4 u. Anm. zu S. 136, 3 — 5 | 3 δεικνύουσα ed. | 8/9 τῆς πόλεως — ἀπλήστῳ s. ähnliche Ausdrücke bei Zosim. | 12 παρρέκοψεν Βοchart προέκοψεν | 17 παραδὲσ, raus ι corr., B παρεισδὺσ M ed. | καὶ <εἰς> ε τὴν Val. Ι 21 man erwartet φῦσαι)
136
[*](Phot.)

6. Ὅτι, φησίν, Ἀρκάδιος ὁ βασιλεὺς μετὰ θάνατον τοῦ πατρὸς θυγατέρα αύδδωνος ἄγεται γυναῖκα· ὁ δὲ βάρβαρος μὲν ἦν τὸ γένος, στρατηγίᾳ δὲ κατὰ τὴν Ἑσπερίαν διαπρέψας τὸ δὲ γύναιον οὐ κατὰ τὴν τοῦ ἀνδρὸς διέκειτο νωθείαν, ἀλλ’ ἐνῆν αὐτῇ τοῦ βαρβαπικοῦ θράσους οὐκ ὀλίγον. αὔτη δὲ θυγατέρας ἤδη τῷ Ἀρκαδίῳ δύο Πουλχερίαν καὶ Ἀρκαδιαν ἐγείνατο, ὕστερον δὲ καὶ Μαρῖναν καὶ υἱὸν ἐπέτεκε Θεοδόσιον. τότε δ’ οὖν τῶν δύο παίδων μήτηρ οὖσα, παρὰ Εὐτροπίου περιυβρισθεῖσα ὡς καὶ ἀπειλὴν αὐτῇ ἐπενεγκεῖν τῶν Βασιλείων θᾶττον ἀποπέμψασθαι, ὡς εἶχεν ἀγκαλισαμένη τὰ παιδία διὰ χειρὸς ἐκατέρας προσέρχεται τῷ ἀνδρί· καὶ κωκύουσά τε ἅμα καὶ τὰ βρέφη προτεινομένη, δακρύων ἠφίει λιβάδας. καὶ τἆλλα ἐποίει ἐποίει γυνὴ φλεγμαίνουσα γυναικείᾳ τέχνῃ πρὸς τὸ παθητικώτερον ἐφελ- κύσαιτο τὸν ἄνδρα.

Τῷ δὲ Ἀρκαδίῳ οἶκτός τε τῶν παίδων εἰσῂει, ἐκ τῆς πρὸς τὴν μητέρα συμπαθείας βραυκανομένων, καὶ ὀργὴ ἀνήφθη. καὶ δὴ τότε τοῖς τε θμεοῖς καὶ τῇ δι’ αὐτῶν ἐμβριθείᾳ τῶν λόγων ὁ Ἀρκάδιος βασιλεὺς ἡν. ὄθεν αὐτίκα τὸν Εὐτρόπιον τιμῆς τε ἀπάσης περιδύει καὶ τὸν πλοῦτον ἀφαιρεῖται καὶ εἰς Κύπρον τὴν νῆσον φυγαδεύει.

Μετ΄ οὐ πολὺ δέ τινων ἀπενεγκάντων κατ’ αὐτοῦ γραφήν, ὡς ὁπόταν ὕπατος ἐγεγόνει κοσμήμασιν ἀπεχρήσατο, οἶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ἐξῆν μὴ ὅτι γε βασιλεῖ, βασιλεῖ, μετάπεμπτος ἀπὸ Κύπρου γίνεται. καὶ συνεδρίου κατὰ τὸ καλούμενον Παντιχῖον καθεσθέντος (Αὐριλιανος δ’ ὁ ὕπαρχος καὶ ἕτεροι τῶν ἐν ταῖς ἀρχαῖς ἐπιφανῶν ἀρχόντων διεσκόπουν τὰ κατηγορούμενα), αἰτίαις ὁ Εὐτρόπιος ἁλοὺς ἁλοὺς τὴν κεφαλὴν ἀφαιρεῖται.

[*](1 ff vgl. Zosim. V 3 u. IV 33. Chronic. Paschal. a. 395 — 3 ff vgl. Zonar. XIII 20, 8 f. Cedren. I 585, 11. Zosim. V 24, 2 — 5 ff vgl. Cedren. 1 585, 12. Marcellin. Com. Chronic, a. 397 ff. Chronic. Paschal. a. 396 ’. Sozomen. IX 1, 1 — –25 vgl. Sozomen. VlII 7, 3 u. 5. Socrat. VI 5, 4 u. 7 — 8 u. 16 ff vgl. Joh. Chrysostom. lu Eutrop. 4—8 ε vgl. Claudian. In Eutrop. 11 praef. 4 — 16 ff Cod. Theodos. IX 40,17. Vgl, Zosim. V 18, 1. Claudian. In Eutrop. LI praef. 49 ff — 21 ff vgl. Zosim. V 18, 2)[*](*1—25 Niceph. H. E. XIII 4 PG 146, 940 D 8)[*](3 — 5 s. ähnliche ücke bei Zonar. u. Cedren. Ι 6 Arkadia hier fehlerhaft st. Flaccilla; s. Marcell. Com., Chron. Pasch, u. Tillemont, Note 19 sur Ar- cade; die ühgestorbene Flaccilla wird auch Chron. Pasch. 566, 9 — 11 totge- schwiegen Ι 8 vgl. Sozomen. VIII 7,3: ὑβρίσας [u. Joh. Chrys. I. 1. 385 B: τοῦ ὑβρισμένου βασιλέως] | 15 oh βραυκανωμέων? Ι 20 βοσκήμασιν ed. Ι 21 μετά- πεμπτος vgl. Zosim. Ι 22 παντιχχῖον, ιχ am Zeilenende, B παντ [leerer Raum eines Buchstabens] χῖον Μ Παντείχιον Nie. Ι Αὐρηλιανὸς Reading = Nie.)
137

Ἀλλ’ ὁ μὲν φιλοστόργιος ταῦτα περὶ Εὐτροπίου λέγει· λέγει· ἔτεροι [*](Phot.) δὲ ἄλλας αἰτίας καὶ τοῦ παραλυθῆναι τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς ὑπερορίας καὶ δὴ καὶ τοῦ θανάτου ἀνιστορῦσιν.

7. »Ὅτι, φησίν, κατὰ τοὺς ἐπ’ ἐμὲ γεγενημένους χρόνους τοσαύτη φθορὰ γέγονεν ἀνθρώπων, ὅσην οὐδεὶς χρόνος ἐξ αἰῶνος ἔγνω,« καὶ ταύτην ἄρα καὶ τὸν ξιφίαν σημαίνειν ἀστέρα. οὐ γὰρ μόνον τὸ μάχιμον ὥσπερ πάλαι κατὰ τοὺς ἔμπροσθεν πολέμους ἀπανηλώθη, οὐδ ἐν μέρει γῆς τὰ πάθη δυνέστη· ἀλλὰ πάντα μὲν διεφθείρετο γένη πᾶσα δ’ ἀπόλωλεν ἡ Εὐρώπη, καὶ τῆς Ἀσίας οὐκ ὁλίγη μοῖρα συνδιεφθάρη, φθάρη, ἀλλὰ καὶ τῆς Λιβύης ἡ πολλὴ καὶ μάλιστά γε Ῥωμαίοις ὑποτελεῖ. βαρβαρικὴ μὲν γὰρ τὸ τῆς φθορᾶ( πλῆθος εἰργάζετο μάχαιρα. λιμοὶ δὲ καὶ λοιμοὶ καὶ θηρίων ἀγρίων ἀγέλαι συνεπετίθεντο, σεισμοί τε ἐξαίσιοι πόλεις καὶ ἀνασπῶντες ἀνασπῶντες ἐκ βάθρων εἰς τὸ ἀφυκτό- τατον τὸν ὄλεθρον ἐναφίσαν. καὶ χάσματα δὲ γῆς ἐνιαχόθι τοῖς οἰκήτορσιν ὑπορρηγνμέης τάφος ἠν αὐτοσχέδιος, ἐΠικλυσμοί τε τῶν ἐξ ἀέρος ὑδάτων καὶ κατ’ ἀλλους αὐχμοὶ φλογώδεις, πρηστῆρές τε ἔστιν οἶς ἐμβαλλόμενοι ποικίλον τε τὸ δεινὸν ἐποίουν καὶ ἀφόρητον. ναὶ δὴ καὶ χάλαξα μείφων ἢ κατὰ χερμάδα πολλαχοῦ γῆς κατεφέρετο· ἄχρι γὰρ καὶ ὀκτὼ τῶν λεγομένων λιτρῶν ἕλκουσα βάρος ὤφθη κατασκήψασα. χιόνος δὲ πλῆθος καὶ κρυμῶν ὑπερβολαί, ὑπερβολαί, ἄλλη πληγὴ οὐ προανήρπασεν, τούτους καταλαμβάνουσαι τοῦ βίου ἐξήλαυνον, καὶ σαφῶς τὴν θείαν ἀνεκήρυττον ἀγανάκτησιν. οὑ καθ’ ἕκαστον ἐπεξελθεῖν ὑπὲρ πᾶσαν ἀνθρωπίνην ἂν εἴη δύναμιν.

8. Ὅτι τῶν Οὔννων, φησίν, οἱ μὲν τῆς ἐντὸς Ἴστρου ·Σκυθίας

[*](1 — 3 vgl. Zosim. V 17, 5ff. Eunap. Fragm. 75, 6. Claudian. In Eutrop. Ilpraef. 19 — — S. 139, 29 vgl. Testament. Jes. Chr. I 3—10. 4 Journal of theolog. studies 405 tf u. 414 f — 4 f vgl. Matth. 24, 21. Mark. 13, 19 — 6 s. ob. X 9 u. vgl. Luk. 21, 11 — 10 vgl. unt. S. 138, 9 ff — 11—16 2 vgl. Claudian. In II 24 ff — 12 vgl. Matth. 24, 7. Luk. 21, 11. Hieronym. In Ezech. 5, 17 u. 14, 12 ff. Chronic, min. ed. Mommsen II 17 [a. 410]. 70 [a. 409 u. 412] u. 295 — 13f vgl. ebd. 64 ff a. 396. 402 u. 407 f — 15 ff vgl. ebd. 69 f a. 407 f — 18 ff vgl. ebd. 68 a 404. Socrat. VI 19, 5 — 20 vgl. Chronic, min. ebd. 67 a. 401)[*](* 4—23 e Niceph. H. E. XIII 36 PG 146, 1048 Α)[*](1 περὶ Val. παρὰ B Ι 2 vgl. Zosim. V 18, 1: τῆς ἀξίας παραλύσας 4 κατὰ Gothofred. καὶ Β Ι 6 ξιφίαν, ί aus εί corr., B | 10 ὅση Nie. ὅσοι B 12 λιμὸς δὲ καὶ λοιμὸς ed. | 16 πρηστῆρές Nie. πριστῆρεσ B | 18 ναὶ] καὶ ed. | 21 καταλαμβάνουσα B, corr. Val. | 22 οὖ] ὦν <τὸ> 2 oder ἃ Val.)
138
[*](Phot.)

τὴν πολλὴν χειρωσάμενοι καὶ διαφθείραντες πρότερον, ἔπειτα παγέντα τὸν ποταμὸν διαβάντες, ἀθρόως εἰς τὴν Ῥώμην εἰσήλασαν, καὶ κατὰ πᾶσαν ἀναχθέντες τὴν Θρᾴκην, ε ὅλην τὴν Εὐρώπην ἐληΐσαντο· οἱ πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα τὸν Τάναϊν ποταμὸν διαβάντες καὶ τῇ Ἑῲᾳ ἐπεισρυέντες δι’ Ἀρμενίας τῆς μεγάλης εἰς τὴν καλουμένην Μελιτινὴν κατερράγησαν. ἐκ ταύτης δὲ Εὐφρατησίαν τε ἐπέθεσαν καὶ μέχρι τῆς κοίλης Συρίας ἤλασαν καὶ τὴν Κιλικίαν καταδραμόντες φόνον ἀνθρώπων εἰργασαντο ἀνιστόρητον.

Οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ καὶ Μάζικες ε καὶ Αὐξωριανοὶ (μεταξὺ ε καὶ Ἄφρων οὗτοι ε νέμονται) κατὰ μὲν τὸ ἑωθινὸν αὐτῶν κλίμα Λιβύην ἐξηρήμωσαν. καὶ τῆς Αἰγύπτου μοῖραν οὐκ ἐλαχίστην συνδιώλεσαν, Ἀφροις τε ἐμβαλόντες κατὰ δυόμενον ἥλιον τὰ παραπλήσια ἔδρασαν.

Ἀλλ’ ἐΠὶ τούτοις πᾶσι καὶ Τριγίβιλδος, ἀνὴρ Σκύθης μὲν γένος τῶν νῦν ἐπικαλουμένων Γότθων (πλεῖστα ε γὰρ καὶ διάφορα ἐστὶν τῶν Σκυθῶν γένη), οὑτος δὴ δύναμιν βαρβαρικὴν ἔχων καὶ τῆς Φρυγίας έν τῇ Νακωλείᾳ καθεζόμενος καὶ κόμητος ἔχων τιμήν, ἐκ φιλίας εἰς ἔχθραν Ῥωμαίων ἀπορραγείς, ἀπ’ αὐτῆς Νακωλείας ἀρξάμενος, ε πλείστας τε πόλεις τῆς Φρυγίας εἶλεν καὶ πολὺν ἀνθρώπων εἰργάσατο. ε ἐφ᾿ ὃν Γαϊνᾶς ὁ στρατηγὸς ἐκπεμφθεὶς δ’ ἠν καὶ αὐτὸς) προὔδωκε τὴν νίκην, τὰ ἴσα καὶ αὐτὸς Ῥωμαίοις δρᾶσαι διανοούμενος. ἐκεῖθεν ὁ Τριγίβιλδος, ὡς δῆθεν τὸν Γαϊνᾶν διαφυγών, τήν τε Πισιδίαν καὶ τὴν Παμφυλίαν ἐπιὼν κατελυμήνατο· λυμήνατο· εἶτα πολλαῖς καἰ αὐτὸς πρότερον δυσχωρίαις τε καὶ Ἰσαυρικαῖς μάχαις περιθραυσθεὶς τὴν ἰσχὺν ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον διασώζεται· καὶ περαιωθεὶς ἐπὶ τὴν Θρᾴκην ε οὐ μετὰ πολὺ Γαϊνᾶς δὲ μετὰ τὴν προδοσίαν έν τῷ τοῦ στρατηγοῦ σχήματι [*](1 — 8 vgl. Hieronym. Epist. 60, 16 f u. 77, 8 — 1 ff vgl. Claudian. In Rufin. II 26 — 2 f vgl. Sozomen. VlII 25, 1 — 5—8 δ vgl. Claudian. In Rufin. II 28 u. Socrat. VI 1, 7. Sozomen. VIII 1, 2. Corpus Script, ehr. Orient, ed. Chabot, Scriptores Syri. Versio, series III, t. IV S. 106, 20 — 9 ff vgl. Synes. Epist. oft [s. Seeck, ’s REH Hol, 43 ff] — – S. 139,20 vgl. Zosim. V 13—22. ε Sozomen. VIII Socrat. VI 6 —14 ε —24 vgl. Claudian. In Eutrop. ΙΙ 153—473 — 20 f vgl. Fragm. 75 = excerpta de sententiis ed. Boissevain S. 94 ff) [*](* 1—3 ε u. 17—20 ε Niceph. H. E. XIII 5 PG 140, 944 BC — 21—27 φ PG 146, 952 C) [*](2 ῥώμην B, οb Ῥωμαίων wie Gothofred.? s. Register | 3 ob ἀναχυθέντες (P. Thomas)? oder ἐνεχθέντες? | 5 τῆς > ε ed. | 6 ἐπέθεσαν] ob 14 u, 22 Τριγιβίλδος ed. | 16 τῶν > δ ed. | 21 ἦν] οὐν ed.)

139
πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐπανελθών, εἰς μελέτην ἡκεν ταύτην [*](Phot.) παραστήσασθαι. οὐρανία δέ τις ἔνοπλος ἐπιφανεῖσα δύναμις καὶ τοὺς ἐπιβαλεῖν ἐρμηθέντας τῇ πράξει δειματώσασα, τὴν μὲν πόλιν τῆς ἁλώσεως ῥύεται, ἐκείνους δὲ φωραθέντας ταῖς ἀνθρωπίναις δίκαις ἐκδίδωσι. καὶ φόνος αὐτῶν ἐρρύη πολύς· ὁ δὲ Γαϊνᾶς εἰς τοσοῦτον κατέστη δέους, ὡς αὐτίκα νυκτὸς ἐπεχούσης μεθ’ ὅσων ἠδύνατο, τοὺς ἐπὶ τῶν πυλῶν βιασάμενος, ἐξελαύνει τῆς πόλεως. ἐπεὶ δὲ ἡ Θρᾲχκη ἐζηρήμωτο, καὶ οὔτε παρέχειν τι τῶν ἐπιτηδείων ἠν δυνατὴ οὔτε φθορὰν ἄλλην ἐνεγκεῖν, ἐπὶ Χερρόνησον ὁ Γαϊνᾶς στέλλεται, σχεδίαις διανοούμενος ἐπὶ τὴν Ἀσίαν διαπεραιοῦσθαι.

Διαγνωσθείσης δὲ τῷ βασιλεῖ τῆς αὐτοῦ διανοίας, πέμπεται στρατηγὸς κατ’ αὐτοῦ Φραυΐτας, Γότθος μὲν τὸ γένος, Ἔλλην δὲ τὴν δόξαν, πιστὸς δ’ οὖν Ῥωμαίοις καὶ τὰ πολέμια κράτιστος. οὑτος, ἐν ᾦ Γαϊανᾶς προέπεμπεν τὸν ὑπ’ αὐτῷ στρατὸν ταῖς σχεδίαις διαπεραιοῦσθαι, νηίτῃ στόλῳ συμπλέκεται ταύταις, καὶ ἐκ τοῦ ῥᾴστου πάντας τοὺς συμπλέοντας ταῖς σχεδίαις διαφθείρει. ἐξ οὑ Γαϊνᾶς τὰ καθ’ ἐαυτὸν ἀπογνοὺς ε εἰς τὰ τῆς Θρᾴκης ἀνωτέρω φεύγει. τινες τῶν Οὔννων οὐ πολλοῦ διαρρυέντος χρόνου ἐπελθόντες αὐτὸν ἀνιροῦσι, καὶ ἡ κεφαλὴ ταριχευθεῖσα εἰς Καωσταντινούπολιν ἐκομίσθη.

Χωρὶς δὲ τῶν εἰρημένων κακῶν καὶ τὸ Ἰσαύρων γένος παυτοδαποὺς ἐπήνεγκεν ὀλέθρους. πρὸς πρὸς μὲν γὰρ ἥλιον ἀνίσχοντα τήν τε καλικίαν κατέδεραμον καὶ τὴν ὅμορον Συρίαν, οὐ τὴν κοίλην μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄλλην, μέχρι Περσῶν αὐτῶν ἀφικόμενοι. κατὰ δὲ ἰάπυγα ἄνεμον καὶ θρασκίαν Παμφυλίαν τε ἐπῆλθον καὶ Λυκίους διέφθειρον. Κύπρον τε τὴν νῆσον καταστρεψάμενοι, Λυκάονάς τε καὶ Πισίδας ᾐχμαλώτισαν. καὶ Καππαδοκίας τὸ πλεῖστον ἀναστήσαντες, ἄχρι ε καὶ ἐπὶ τὸν Πόντον διεκινδύνευσαν‘ καὶ τῶν ἄλλων τὰ χείριστα τοὺς ἁλισκομένους οὑτοι διέθεντο.

[*](3 ff vgl. Synes. De provid. 116 ff — 7 vgl. Eunap. Fragm. 79 — 12 ff vgl. Euuap. Fragm. 80 ff — 19 f vgl. Chronic, mia. ed. Mommsen II 66 a. 400 f — 21 ff vgl. Zosim. V 25. Eunap. Fragm. 86. Sozomen. YIII 25, 1. Marcellin. Com. Chronic, a. 405. Joh. Chrysostom. Epist. 68 u. 69)[*](* 10f u. 19 f Niceph. H. E. XIII 6 PG 146, 949 D 2 u. 952 BC)[*](3 δειματώσασα vgl. Synes. 116 B 8 Ι 10 διαπεραιοῦσθαι vgl. Socrat. VI 6, 30 Ι 12 τὸ γένος usw. vgl. Zosim. V 20, 1 Ι 14 σχεδίαις vgl. Zosim. V 21, 3 Socrat. VI 6, 82 f u. Sozomen. VIII 4, 19 | 24 ἀφικόμενοι Val. ἀφικόμε B | 27 Πισίδας Gothofred. πισιδίασ B | καππαδόκασ M ed. Ι 29 οὑτοι zweimal am Ende u. Anfang der Zeile B)