Panarion (Adversus Haereses)

4. Πῶς δὲ εὐθυέλεγκτος ἡ αὐτῶν ἄνοια γίνεται, ἐπίστησον τὸν νοῦν, ὠ θαυμασιώτατε, καὶ εἴσῃ. νεκρὸν μὲν γὰρ εὐθέως βδελύττονται, αὐτοὶ νεκροὶ ὄντες τοῖς ἔργοις. μαρτυροῦσι γὰρ οὐ μία μαρτυρία, ἀλλὰ πολλαὶ τῷ μὴ εἶναι τὸν νεκρὸν ἐβδελυγμένον, ἀλλ’ ὅτι αἰνιγματωδῶς ὁ νόμος ἔλεγεν.

οὐκέτι γὰρ δύο ἢ τρεῖς μαρτυρίαι εἰς τοῦτο ἡμῖν ἐπιμαρτυροῦσιν, ἀλλὰ μυριάδες ἑξήκοντα δύο αἱ ἠριθμημέναι ἐν τῇ ἐρήμῳ * καὶ ἄλλαι τοσαῦται καὶ ἐπέκεινα καὶ ἔτι πολὺ πλείους αἱ τῇ σορῷ τοῦ Ἰωσὴφ ἐπακλουθοῦσαι τῇ διὰ τεσσαράκοντα [*](1 vgl. Gen. 50, 25 Hebr. 11, 22 — 2 vgl. Num. 17, 8 — 5 vgl. Exod. 4, 3 — 7 Deut. 32, 6 — 8 ἀπὸ πάλαι Ancor. c.97,5; S.118, 12 genauer: vor 126Jahren — 14 f zu σὺν ἱματίοις vgl. Hippolyt refut. IX 15, 3; S. 253, 26 Wendland u. Panarion h. 30, 2, 4 — zu der Reinigung nach der Berührung mit Fremden Montgomerv, the S. 319 — 20 Tgl. Hebr. 6. 1 — 23 f vgl. Num. 1, 46 — 24 f vgl. Exod. 13, 19 Jos. 24, 32 GU M) [*](2 δὲ] δὴ M | τοῦ < < M 4 σώματα ἡμῶν GU | καὶ < + δὲ U 5 ἡ τοῦ Μωυσέως ῥάβδος U 6 ἐψυχουμένη G ἐψυχοῦτο U 7 Ῥουβὴμ1 U 8 * <σημαίνων> * 10 ἑαυτῶ G 11 τῇ (vor κρίσει) < 12 ὀλίγα + <ταῦτα> ? * 13 ἔμπλεα] ἔθη παλαιὰ U 14 > * | U 16 ἤτοι] ἢ τοῦ M | θίγειν GUM 18 δὲ < GM | 19 ἴση Μ | < M 21 τῷ] τὸ UM 22 μαρτυρίαι] μάρτυρες? * 23f αἱ ἠριθμημέναι] τὸν ἀριθμὸν U 24 * änze etwa καὶ θάψασαι <καὶ λαὸν ἐπιθυμητὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ> * | ἔτι] ἐπὶ M 25 αἱ] ἐν M | τῇ1] τῶ U | *] ἐπιμαρτυροῦσαι G U M | τῇ 2 <)

ἔλεγε δὲ τὰ ἀληθῆ ὁ νόμος, ὅτι »ἐάν τις ἅψηται τοῦ νεκροῦ, μένει βέβηλος ἕως ἐσπέρας καὶ λούσεται ὕδατι καὶ καθαρισθήσεται«. ἦν δὲ τοῦτο αἰνιττόμενος εἰς τὴν τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ νέκρωσιν κατὰ τὸ ἔνσαρκον αὐτοῦ πάθος.

ἀπὸ γὰρ τοῦ »τοῦ« ἄρθρου τοὔνομα τῆς διακρίσεως ἔστιν σημᾶναι. ὅπου γὰρ τὸ ἄρθρον κεῖται, ἐπὶ ἑνί τινι ὡρισμένῳ καὶ διαφανεστάτῳ ἐστὶν ἡ βεβαίωσις διὰ τὸ ἄρθρον· ἄνευ δὲ τοῦ ἄρθρου ἐπὶ ἑνός του ἀορίστως ἐστὶ ληπτέον·

ὡς οἷον εἰπεῖν ἐὰν εἴπωμεν βασιλεύς, ὄνομα μὲν ἐσημάναμεν, ἀλλ’ οὐ τηλαυγῶς τὸν ὁριζόμενον ἐδείξαμεν· βασιλέα γὰρ λέγομεν καὶ Περσῶν καὶ Μήδων καὶ Ἐλαμιτῶν. ἐὰν δὲ μετὰ προσθήκης τοῦ ἄρθρου εἴπωμεν ὁ βασιλεύς, ἀναμφίβολόν ἐστι τὸ σημαινόμενον· ὁ γὰρ βασιλεὺς ὁ ζητούμενος ἢ ὁ λεγόμενος ἢ ὁ γινωσκόμενος ἢ ὁ τοῦ τινος βασιλεύων διὰ τοῦ ἄρθρου ὑποδείκνυται.

καὶ ἐὰν εἴπωμεν θεὸς ἄνευ τοῦ ἄρθρου, τὸν τυχόντα εἴπαμεν θεὸν τῶν ἐθνῶν ἢ θεὸν τὸν ὄντα. ἐὰν δὲ εἴπωμεν ὁ θεός, δῆλον ὡς ἀπὸ τοῦ »ὁ« ἄρθρου τὸν ὄντα σημαίνομεν, ἀληθῆ τε καὶ γινωσκόμενον, ὡς ὡς καὶ ἄνθρωπος καὶ ὁ ἄνθρωπος.

καὶ εἰ μὲν ἔλεγεν ὁ νόμος »ἐὰν ἅψησθε νεκροῦ«, κατὰ πάντων ἐξεφέρετο ἡ ψῆφος καὶ ἁπλῶς <ἐπὶ> παντὸς νεκροῦ ἠν ἐπικειμένη ἠ τοῦ ζητήματος ὁπότε δὲ λέγει Πὰν ἅψηταί τις τοῦ νεκροῦ«, ἐπὶ ἕνα τινὰ φέρει τὴν ἀγωγήν, φημὶ δὲ ἐπὶ τὸν κύριον, ὡς ἄνω μοι προδεδήλωται.

ἔλεγε δὲ τοῦτο αἰνιγματωδῶς ἄρα ὁ νόμος διὰ τοὺς μέλλοντας χεῖρας ἐπιβάλλειν ἐπὶ τὸν Χριστὸν καὶ σταυρῷ παραδιδόναι, ὅτι χρείαν εἶχον οὑτοι καθαρισμοῦ, ἕως δύνῃ αὐτοῖς ἡ ἡμέρα καὶ ἀνατείλῃ αὐτοῖς ἄλλο φῶς διὰ τοῦ βαπτίσματος τοῦ ὕδατος, τοῦ »λουτροῦ τῆς παλιγγενεσίας«·

γενεσίας«· ὡς καὶ ἐπιμαρτυρεῖ μοι ἐνταῦθα Πέτρος λέγων τοῖς Ἰσραηλίταις τοῖς ἐν Ἱεροσολύμοις τοῖς λέγουσιν αὐτῷ »τί ποιήσωμεν, [*](2 vgl. Lev. 11, 24f — 26 Tit. 3, 5 — 28 Act. 2, 37 GU M) [*](2 τἀληθῆ U | τοῦ < U 3 μένη G μείνη Μ 4 ἦν] lies wohl ἔλεγε 6 ein τοῦ < G | τοὔνομα τῆς διακρίσεως] τὴν διάκρισιν τοῦ ὀνόματος U | vor ἔστι + <ἔθος> ?* 7 ἄρθρον κεῖται] ἄρθρον πρόσκειται U τοῦ καὶ I vor ἐστὶν + πάντως U 9 ἀόριστος G 10 ἀλλὰ G 12 εἴπομεν Μ 15 εἴπαμεν + ἢ Μ 17 ὁ ἄρθρου] οݲ < ἄρθρου G ἑβδομηκοστοῦ 18 ἄνθρωπος καὶ ὁ ἄνθρωπος] ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ νεανίσκος M 19 ἐφέρετο U 20 <ἐπὶ> * | ἐπικειμένη ἡ *] ἡ ἐπικειμένη G: U M. 21 vor ὁπότε + ἢ Μ 25 αὐτοὶ Μ | ἀνατείλει M 26 τοῦ ὕδατος < M 28 τοῖς beidemal < zweiten Fall <)

οὐ περὶ νεκροῦ τοίνυν λέγει ὁ νόμος· εἰ δὲ καὶ περὶ νεκροῦ, ἀλλὰ περὶ ὁριζομένου λέγει ὁ νόμος. <π[ερὶ γὰρ οὐχ ὁριζομένου> λέγει γὰρ ὅτι »ἐὰν παρέλθῃ νεκρός, κλείσατε τὰς θύρας καὶ τὰς θυρίδας ὑμῶν, ἵνα μὴ μολυνθῇ ὁ οἶκος«, ὡσεὶ ἔλεγεν περὶ ἀκοῆς ἁμαρτίας ὅτι ἐὰν ἀκούσῃς φωνὴν τῆς ἁμαρτίας ἢ εἶδος παραπτώματος, κλεῖσον τὸν ὀφθαλμόν σου ἀπὸ ἐπιθυμίας καὶ στόμα ἀπὸ κακολογίας καὶ οὐς ἀπὸ ἐνηχήσεως πονηρᾶς, ἵνα μὴ νεκρωθῇ ὅλος ὁ οἶκος τουτέστιν ψυχὴ καὶ σῶμα.

διὸ καὶ ὁ προφήτης λέγει »ἀνέβη θάνατος διὰ τῶν θυρίδων‘, καὶ οὐ πάντως περὶ τῶν θυρίδων τούτων λέγει· ἢ γὰρ κλείσαντες τὰς θυρίδας οὐδέποτε ἀποθανεῖν εἴχομεν. θυρίδες δὲ ἡμῖν ὑπάρχουσι τὰ τοῦ σώματος αἰσθητήρια, βλέμμα ἀκοὴ καὶ τὰ ἄλλα δι᾿ ὧν θάνατος εἰς ἡμᾶς εἰσπορεύεται, εἰ δι᾿ αὐτῶν ἁμαρτήσαιμεν.

ἐνεταφίασε γοῦν ὁ Ἰωσὴφ τὸν Ἰσραὴλ καὶ οὐκ ἐβδελύξατο, καὶ μετὰ θάνατον ἐπιπεσὼν ἐπὶ πρόσωπον κατεφίλησε. καὶ οὐ γέγραπται ὅτι ἐλούσατο, ἵνα καθαρισθῇ.

ἐνεταφίασαν οἱ ἄγγελοι, ὡς ἡ εἰς ἡμᾶς ἐλθοῦσα παράδοσις ἔχει, τὸ σῶμα Μωυσέως τοῦ ἁγίου καὶ οὐκ ἐλούσαντο, ἀλλ᾿ οὔτε ἐκοινώθησαν οἱ ἄγγελοι ἀπὸ τοῦ ἁγίου σώματος.