Panarion (Adversus Haereses)

72. Ἀλλὰ ἀρκέσει μοι ταῦτα πρὸς τὸν ἐθελόσοφον Ὠριγένην, τὸν ματαίως ἑαυτῷ ἐπιθέμενον ὄνομα Ἀδαμαντίου καὶ πρὸς τὴν αὐτοῦ ἀτοπίαν κατὰ τῆς ἀληθείας ἐν πολλοῖς μέρεσι τῆς πίστεως κακῶς ἐπινενοημένον ὀλεθρίαν διδασκαλίαν.

παρελθὼν δὲ καὶ τούτου τὴν αἕρεσιν καθεζῆς τὰς ἄλλας διαοκέψομαι, ἐπιπόθητοι, θεὸν συνήθως ἐπικαλούμενος ἀρωγὸν τῆς ἡμῶν ἰδιωτείας, πρὸς τὸ δυνηθῆναι ἀντισχεῖν πρὸς πᾶσαν κατὰ τῆς ἀληθείας ἐπεγειρομένην φωνὴν μάταιον καὶ ἡττῆσαι κατὰ τὰ ὑπὸ τοῦ ἁγίου Ἠσαΐου ῥηθέντα ὅτι »πᾶσα φωνὴ ἐπαναστήσεται ἐπὶ σέ, πάντας αὐτοὺς ἡττήσεις,

οἱ δὲ ἔνοχοι ἔσονται ἐν αὐτῇ«, ἵν᾿ οὕτως ἐν θεῷ τὸ ἐπάγγελμα περαιωσάμενοι τοῖς βουλομένοις νουνεχῶς ἐντυγχάνειν εἰς γυμνάσιον ἀληθείας καὶ φάρμακον ἰάσεως περὶ ἑκάστου θηρὸς καὶ ἰοβόλου ἑρπετοῦ, τῶν προσώπων τῶν αἱρέσεών φημι, δίκην ἀντιδότου καὶ ταυτησὶ τῆς τῶν Ὠριγενιαστῶν, φρύνου δίκην μεμορφωμένης ἐκ νοτίδος πολλῆς κυκῶντος καὶ φωνῇ

μείζονι ἐπικραυγάζοντος, λαβόμενοι τὴν τοῦ κυρίου ἀνάστασιν προπότιον ὡς εἰπεῖν, ἀποβλύσωμεν τὸ γλισχρῶδες [*](7 f Der Name Ἀδαμάντιος ist wohl Signum. So verstehen ihn offenbar Eusebius h. e. VI 14, 10; II 552, 9 Schwartz Ἀδαμάντιος, καὶ τοῦτο γὰρ ἦν Ὠριγένει ὄνομα Hieronymus vir. ill. 54 Origenes, qui et Adamantius ebenso Epiph. selbst oben c. 1, 1; S. 403, 2 u. Suidas s. v. Ὠριγένης II 1, 1270 Bernhardy. Unsicher bleibt jedoch, wie in andern Fällen, ob Origenes sich selbst das Signum beilegte oder es ihm von andern beigelegt wurde. Zweifelhaften Werts sind darum die Deutungen bei Hieronymus ep. 33, 4, 11; S. 255, 11 Hilberg Adamantium nostrum . . ., qui tanto in sanctarum scripturarum commentariis sudore laboravit, ut iuste adamantis nomen acceperit u. Photius cod. 118 τοῦτον τοίνυν τὸν Ὠριγένην, ὃν καὶ Ἀδαμάντιον ἐπονομάζεσθαί φασιν, ὅτι ἀδαμαντίνοις δεσμοῖς ἐῴκεσαν οὓς ἂν δήσειε λόγους — 14 Jes. 54, 17 ) [*](M U (von Ζ. 6. ἀλλὰ ἀρκέσει an)) [*](6 ἀλλὰ < M | ἑτεροφιλόσοφον M 7 Ἀδαμαντίου*] Ἀδαμάντιον MU 8 vor κατὰ + καὶ U 9 ἐπινενοημένον*] ἐπινενοημένην MU 11 ἀρρωγὸν U | ἰδιωτίας MU 14 φωνὴ + ἦ U 16 γυμνασίαν U 20 κυκῶντος] κωκυτῶ Μ)

συμβέβηκε γὰρ αὐτῷ καὶ τοῦτο μετὰ πάντων τῶν πειθομένων αὐτῷ πάσχειν, δι᾿ ὃ καὶ στενάζω ὑπὲρ αὐτοῦ. ὃτι οἴμοι πῶς ἐβλάβης, πόσους δὲ ἄλλους ἔβλαψας, ὡς ὑπὸ δεινῆς ἐχίδνης δηχθείς, ὑπὸ τῆς κοσμικῆς προπαιδείας φημί, καὶ ἄλλοις δηλητήριον γέγονας.

Φασὶ γὰρ οἱ φυσιολόγοι τὸν μυωξὸν ἐμφωλεύειν κοὶ τὰ γεννήματα αὐτοῦ ἐπὶ τὸ αὐτὸ πολλὰ τίκτειν, ἕως πέντε καὶ ἔτι, τὰς δὲ ἐχίδνας τούτους θηρᾶσθαι.

καὶ ἐὰν εὔρῃ ὅλον τὸν φωλεὸν ἡ ἔχιδνα, μὴ δυναμένη τοὺς ὅλους καταφαγεῖν, ὑπὸ ἓν ἐσθίει εἰς κόρον ἕνα ἢ δύο, τῶν δὲ λοιπῶν κατακεντήσασα τοὺς όφθαλμοὺς σιτία φέρει καὶ ἀνατρέφει τυφλὰ γεγονότα, ἕως ὅτε βούλεται ἕκαστον αὐτῶν προφέ- ρειν καὶ τοῦτον ἐσθίειν.

ἐὰν δὲ συμβῇ τινὰς ἀπείρους περιτυχεῖν τοῖς τοιούτοις καὶ λάβωσιν αὐτὰ εἰς ἐδωδήν, δηλητήριον ἑαυτοῖς λαμβάνουσιν > ἀπὸ τοῦ τῆς τῆς ἔχίδνης ἀνατεθραμμένα.

οὓτω καὶ σύ, ὦ Ὠρίγενες, ἀπὸ τῆς προειρημένης ‘Ελληνικῆς παιδείας τυ- φλωθεὶς τὸν νοῦν ἐξήμεσας ἰὸν τοῖς πεισθεῖσί σοι καὶ γέγονας αὐτοῖς εὶς βρῶμα δηλητηρίου, δι᾿ ὦν αὐτὸς ἠδίκησαι ἀδικήσας τοὺς πλείους. [*](D692) [*](Μ U 2 τῶν < M 2f πειθομένων αὐτῷ πάσχειν δι᾿ ὃ *] παθῶν, ὡς ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχω MU 4 όὲ] τε U | ὡς] πῶς? * | ὑπὸ 2] ἀπὸ Μ 6 μυοξὸν 8 εὓροι U 13 δηλητηρίου M | αὐτοῖς U 14 > * 15 Ὠριγένη u. < ὦ U 16 M | vor ἰὸν + τὸν U 18 πλείονας M 18 nach πλείους folgt in U die Untersclirift des Kapitels κατὰ ὠριγένους τοῦ ἀδαμαντίου, hierauf die des Buches: τέλος σὺν θεῶ τοῦ ὅλου πρώτου βιβλίου τῶν παναρείων εἰς τρεῖς βιβλους διαιρούμενον ἐν ὡ περιέχοντααι αἱρέσεις ἐν κεφαλαίοις (Zahl fehlt). — Dagegen ährt Μ hinter πλείονας fort: εἴπαμεν δὲ κατ’ αὐτοῦ τοῦ Ωριγένους ἐν ταῖς ἄνω διαλαλιαῖς ὡς τὸν υὑὸν τοῦ θεοῦ ἐβλασφήμησε, ποιητὸν θεὸν ὁρισάμενος καὶ μὴ δύνασθαι δρᾶν τὸν πατέρα, ὡσαύτως καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα μὴ δύνασθαι δρᾶν τὸν υἱόν, καὶ ὼς τὴν ψυχὴν προυπάρχουσαν παρεξηγήσατο καὶ ἄνω πλημμελήσασαν (dahinter ού χάριν halb ausradiert) εἰς τὸ σῶμα σῶμα καὶ ὃτι ό διάβολος ἀποκατασταθήσεται εἰς τὴν ἰδίαν ἀρχήν. ἐμακαρίσθη τοίνυν Ἰωάννης ό βαπτιστὴς καὶ οἱ λοιποὶ ἅγιοι, κοινωνοὶ κοινωνοὶ αὐτοῦ ἔσονται ἐν τῆ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, καὶ ἀλληγορικῶς εἶναι παράδεισον καὶ τὰ ὕδατα ἐπάνω τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὰ ὑποκάτω τῆς γῆς καὶ οὐκ ἀληθεία. Dann Unterschrift κατὰ ὠριγένους τοῦ καὶ ἀδαμαντίου. Hierauf unter einer Leiste τέλος ἒἴληφεν πανάριον βιβλίον βιβλίον καὶ ἱεροῦ ποιμαῖνος u. ßlich, wieder unter einer Leiste ἐγράφη χειρὶ ἰωάννου πρεσβυτέρου ἐν ἔτει ςݲφݲξݲεݲΔ/ιν ϊ: πάντες δὲ οἱ ἀναγινώσκοντες εὔχεσθε ὑπὲρ ἐμοῦ διὰ τὸν)