Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

31. Προηπόρηται δὲ ἤδη καὶ ἀπεδείχθη τοὺς δερματίνους χιτῶνας μὴ εἶναι τὰ σώματα. ὅμως δὲ καὶ πάλιν (οὐ γὰρ ἅπαξ ῥητέον) φράζωμεν.

αὐτὸς πρὸ τῆς κατασκευῆς αὐτῶν ὁ πρωτόπλαστος ὁμολογεῖ καὶ ὀστᾶ ἔχειν καὶ σάρκας, ὁπότε δὴ τὴν γυναῖκα προσενεχθεῖσαν αὐτῷ θεασάμενος »τοῦτο νῦν ὀστοῦν« ἐφώνησεν »ἐκ τῶν ὀστῶν μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη. ἕνεκεν τούτου καταλείψε ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα, [*](17 Gen. 2, 23 f) [*](MUS Pa (bis Ζ. 4) 8 — S. 450, 16 (bis τὸ ἐκπεσεῖν) Doctr. vett. Patr. S. 180, 1 f Diekamp (Text nicht abgedruckt; vgl. dafür Gallandi B. P. III 772 = Do)) [*](1 οὕτως < S | ᾖ] ἢ MUS 2 τηρῆσαν] das Bewahrte S | λέγεσθαι M 4 κατερυπώθη M | κατερρυπώθη καὶ < S 5 τοῦ θεοῦ] das Gesetz Gottes S 6 τοῦ σκότους Bonwetsch nach S] οὗτος MU 7 πρὸς ἀδικίαν ἀεὶ φαντάζειν ἔχει U 8 κακὸν] ἐν ἐλαττώσει κεκακωμένον M 8 f τοῦ διαβόλου] < U ungerechten S 9 αὐτὸν < S 9—12 καθάπερ — ἀποθάνῃ] an Stelle des auch durch S bezeugten Textes von U hat M: οὐκ εἴασε μεταλαβεῖν τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ἀλλὰ ἐνέδυσεν αὐτόν τε καὶ τὴν σύζυγον Εὔαν χιτῶνας δερματίνους καὶ ἀπέλυσε τοῦ παραδείσου νέκρωσιν αὐτοῖς ὁρίσας λέγων »γῆ εἶ καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσει«, ὅπως καθαρίσας τῆς ἐλαττώσεως ἐν τῇ ἀναστάσει ὡς ἄριστος κεραμεὺς πάλιν ἀπὸ τοῦ ἰδίου φυράματος ἄνευ ἐλαττώσεως ἀναστήσει 9 καθάπερ — πλάνος] denn er selbst war verführend u. ihn war der Teufel (verführend) S 10 νεκρότητι Bonwetsch] νεκρότητα U 11 γενηθὲν] geborene S 13 προηπόρηται δὲ < S | καὶ < S 14 f φράσομεν Do | φράζωμεν. αὐτὸς < M 15 ὁ u. αὐτῷ vorangestellt U | αὐτῷ < S 17 f καὶ σὰρξ — σαρκός μου < S 18 vor αὕτη + καὶ πάλιν Do | αὐτῆς < S )

450
καὶ προσκολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν«.

οὐ γὰρ δὴ ἀνέξομαι φληναφώντων τινῶν καὶ βιαζομένων ἀπηρυ- θριασμένως τὴν γραφήν, ἴνα αὐτοῖς δὴ σαρκὸς μὴ εἶναι προχωρήσῃ ἡ ἀνάστασις, ἀστᾶ νοητὰ καὶ σάρκας νοητὰς ὑποτιθεμένων καὶ ἄλλοτε ἄλλως ἄνω καὶ κάτω μεταβαλλομένων ἀλληγορίαις·

καὶ ταῦτα οὔτως ὡς γέγρα- πται παραλαμβάνεσθαι καρτύνοντος τοῦ Χριστοῦ τὴς γραήν, ἔνθα πυνθανομένοις τοῖς Φαρισαίοις περὶ χωρισμοῦ γυναικὸς ἀποκρίνεται »οὐκ ἀνέγνωτε ὅτι ἀπ’ ἀρκῆς ὁ κτίσας ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησε καὶ εἶπεν· ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα» καὶ τὰ ἐξῆς.

πῶς γὰρ ἐπὶ ψυχῶν μόνον τό »αὐξάνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν« παραληπτέον: ἢ τό »ἔλαβε χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς ὁ θεὸς καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον«, ὄκυπέως ἐπὶ τοῦ σώματος λελέχθαι φαίνεται· φαίνεται· οὐ γὰρ ἀπὸ τοῦ χοὸς καὶ τῶν βαρυτέρων τὴν οὐσίαν ἐκτήσατο ἡ ψυχή.

ὤστε συν- έστηκεν ἐκ παντὸς ἀληθέστατα πρὸ τῶν δερματένων σεσωματοποιῆσθαι χιτώνων τὸν ἄνθρωπον. ταῦτα γὰρ πρὸ τοῦ ἐκπεσεῖν αὐτὸν ἅπαντα εἴρηται, τὰ δὲ κατὰ τοὺς κιτῶνας μετὰ τὸ ἐκπεσεῖν.

Ὅθεν ἴωμεν πάλιν ἐπισκεψόμενοι τὰ ἐν χερσίν, ἰκανῶς ἀποδείξαντες μὴ εῖναι τοὺς δερματίνους χιτῶνας τὰ σώματα, ἀλλὰ τὴν ἀπὸ τοὺ ἀλόγου τῶν ζῴων ωεκρότητα κατεσκευασμένην· τοῦτο γὰρ λείπεται. ἀμέλει [*](D625) τῶν ὅρων ἔξω τοῦ παραδείσου κατὰ ταύτην ἐξοικίξεται τὴν αἰτίαν. οὐ γὰρ ὅτι μὴ θέλων ὁ θεὸς ἀπὸ τοῦ ξύλου δρέψασθαι τῆς ζωῆς αὐτὸν καὶ φαγεῖν ἐξέβαλεν (ἐδύνατο γὰρ εἰς τὸν αἰῶνα ζῆν, αὖθις φαγὼν ἀπὸ ζωῆς) ἀλλ’ μὴ μὴ ἀθάνατον, ὡς ὑπεθέμεθα, γενηθῇ τὸ κακόν.

ἐπεὶ διὰ τί τὸv Χριστὸν ἀπὸ τῶν οὐρανῶν ἀπέστελλεν εἰς τὴν γῆν, εἰ ὅλως ἤθελε ζωῆς τὸν ἄνθρωπον ἀγευστήσαντα ἀποθανεῖν εἰς τὸ παντελές;

εἰ [*](7 Matth. 19, 4f — 10 Gen. 1, 28 — 11 Gen. 2, 7) [*](M U S Do (bis Ζ. 16)) [*](1 πρὸς τὸν γυναῖκα Do 2 φληναφούντων U 2f ἀπερυθριασμένως V 3 δὴ] δίχα Do Ι μὴ εἶναι προχωρήσῃ] nicht sei S Ι προχώρησις U 4 νοητὰς #x003C; M S Ι ἄλλω τε M 5 ἄνω καὶ κάτω < S Ι ὑποβαλλομένων M Ι vor + und S 6 τὸν γραφήν < S 7f οὐκ ἀνέγνωτε < U + αὐτοὺς Do Ι καὶ εἶπεν < M 8f καὶ εἶπεν — τὰ ἑξῆς < S 9 μητέρα < Do 10 αὐξάνεσθε + u. mehret euch S 12 t) < M U 16 μετὰ τὸ ἐκπεσεῖν] hernach S 17 ἐπισκεψάμενοι M Ι Tcc + jetzt S 18 λόγου U 19 κατεσκευασμένην < S Ι ἀμέλει] u. nun 20 vor + κατὰ und S Ι ἐξοικίφεται] geworden u. ausgetrieben S 21 δρέψασθαι — καὶ < S 22 ἠδύνατο U 22 f ἀπὸ τῆς ζωῆς) vom Baum S; vgl. S. 451 24 ἀπέστειλεν U Ι εἰς τὴν γῆν < S 25 ἤμησεν U Ι ἄγευστον U)

451
δὲ ἐκ μεταμέλου φαίη τοῦτο πεποιηκέναι τὸν θεὸν ὁ ἀντιλέγων, ἀσθενὴς αὐτῷ ὁ λόγος, μεταγινώσκοντα τὸν θεὸν εἰσάγων. ἀλλ’ οὔτε οὔτε τοῦ μέλλοντος ὁ θεὸς οὔτε κακοποιός, ἀλλὰ καὶ ἄκρως ἀγαθὸς καὶ προγινώ σκων τὰ μέλλοντα.

ὥστε οὐκ ἄρα διὰ τὸ μὴ σῴζεσθαι εἰς τὸν αἰῶνα φαγόντα αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς ἐξέβαλεν, ἀλλὰ διὰ τὸ νεκρωθῆναι πρῶτον θανάτῳ τὴν ἀμαρτίαν, ἴν’ οὕτως μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ἐκτακείσης τῆς ἁμαρτίας ἐγερθεὶς ὁ ἄνθρωπος καθαρὸς γεύσηται τῆς ζωῆς.