Panarion (Adversus Haereses)

27. Καὶ ἵνα δὴ μᾶλλον καὶ ὑμεῖς τὴν διαφορὰν αἴσθησθε, ὡς <ἐν> ὅλῳ καὶ παντὶ τῶν ἄλλων διαρέρων καὶ ἐν δευτέρᾳ τιμῇ τῶν ἀγγέλων ἐγκαταλεχθεὶς ὁ ἄνθρωπος εὐρίσκεται ἀθάνατος ὤν, φέρε κατὰ τὸν ἀληθῆ πάλιν καὶ ὀρθόδοφον καὶ τοῦτο διαλάβωμεν λογισμόν.

τοῖς μέν γὰρ ἀπὸ τῆς εἰσπνοῆς τοῦ κατὰ ἀέρα ἀέρα πνεύματος <τὸ> ἐμψυχῶσθαι καὶ ζῆν, τῷ δὲ ἐξ αὐτ τῆς ἀθανάτου καὶ διαφερουσης οὐσίας. »ἐνεφύσησε γὰρ ὁ θεὸς εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος θρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν«.

καὶ τοῖς μὲν καὶ δουλεύειν καὶἄρχεσθαι προσε- τάγη, τῷ δὲ ἄρχειν δεστπόζειν. καὶ τοῖς μὲν μὲν διάφορα σχήματα φύσεως [*](2 Gen. 1, 20 — 4 Gen. 1, 24 — fi Gen. 1, 24. 20. 14 — ff Gen. 1, 26; 2, 7 — 16 Gen. 2, 7) [*](M U S Pa (bis z. 18 ψυχὴν ζῶσαν)) [*](1 μὲν < U Ι γὰρ < Pa Ι κατακοσμοῦνται Pa 2 ἠβῶντα κοντα < S Ι λέγεται] sagt er S 2 ff ἐρπετὰ — τοῦ οὐρανοῦ] Vögel lt. kriechende Tiere S 4 ψυχὴν ζῶσαν < S 4f καὶ ἐρπετὰ — κατὰ < S 5f ὠσαύτως ἐκείνοις οὐκέτι] nicht so S 6 οὐκέτι hinter ἡ γῆ U Ι M 6f ἠ γῆ—φωστῆρες < Pa 6 ἢ 1] und S Ι ἐξαγαγέτω 2 < S γενηθήτωσαν φωστῆρες < S 6 γε///νηθήτωσαν, ν ausradiert M 7 ἀλλὰ] dern von den Menschen S 8f καὶ ἀρχέτωσαν — τῶν κτηνῶν < Pa 8 oav] er soll herrschen S Ι τῶν Μύων τῆς θαλάσσης καὶ < S | τῆς σης < U 9 καὶ πάντων τῶν κτῆνῶν] u. über) die Tiere der Erde usiv. 11 μᾶλλον δὴ Pa Ι καὶ < 11f ὡς — διαφέρων < S 11 12 ὅλων U Ι τῶν ἄλλων] τῶν ὅλων Pa Ι διαφορεῖ Μ 13 ἐγκαταλειφθεὶς Pa Ι εὐρίσκετυι] ist S Ι ἀθάνατος ὢν] der Mensch S 14 πάλιν κ. ὀρθ. καὶ < S Ι τοῦτον Pa Ι διαλάβω U Ι vor λογισμὸν + τὸν Pa 15 τῆς πνοῆς < S Ι <τὸ> * 15f <τὸ> ἐμψυχῶσθαι . . καὶ ζῆν] das Leben ζῆν] τὸ ζῆν MU Ι καὶ διαφερούσης < ὁ1 <U 18 f προσετάγη] er S 19 φύσεων U <)

τῷ 03 τὸ Θεοειδὲς καὶ θεοείκελον καὶ πάντα πρὸς ἐκείνην ἀπη- κριβωμένον τὴν πρωτότθπον τοῦ πατρὸς καὶ μονογενοῦς εἰκόνα. ἐποίησε γὰρ ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν«·

διὸ καὶ ἐμέλησεν αὐτῷ τῆς τοῦ σφετρου ἀγάλματος διαμονῆς, ἕνα μὴ εὐάλωτον ᾖ πρὸς διαφθοράν, καθάπερ καὶ τῶν ἀνδριάντων τοῖς δησμιουργοῖς.

οὐ γὰρ μόνον <τοῦ> τῶν ἀγαλμάτων αὐτοῖς καὶ τῆς εὐπρεπείας πεφρόντισται, ὄπως ὦσι περικαλλῆ μεγαλοπρεπῶς, ἀλλὰ καὶ τῆς εἰς τὸ δυνατὸν σφίσιν ἀθανασίας τῶν δημιουργημάτων πρόνοιαν ποιοῦνται, εἰς τὸ #x003E; μακραίωνα χρόνον διασᾴςεσθαι μὴ λυόμενα, καθάπερ καὶ Φειδίας.

οὖτος γὰρ μετὰ τὸ κατασκευάσαι τὸ Πισαῖον εἴσωλον ἐξ ἐλέ φαντος δὲ τοῦτο ἦν) ἔλαιον ἐκχεῖσθαι προσέταξεν ἀμφὶ τοὺς πόδας ἔμπροσθεν τοῦ ἀγάλματος, ἀθάνατον εἰς δύναμιν φυλάσσων αὐτό.

κα τοίνυν εἰ τῶν χειροκμήτων οὕτως οἱ δημιουργοί, θεὸς ὁ ἀριστοτέχνας, ὃς πάντα δύναται καὶ ἐξ οὐκ ὄντων ποιεῖν, οὐ μᾶλλον τὸ ἄγαλμα τὸ λογικὸν ἑαυτοῦ, τὸν ἄνθρωπον, ἀνώλεθρον καὶ ἀθάνατον εἶναι τὸ παράπαν ἐξ ἁπάσης ἀνάγκης ἐμηχανήσατο, ἀλλ’ εἰασεν οὔτως ἀτιμότατα ἀτιμότατα λυόμενον ὁλέθρῳ ποραδίδοσθαι καὶ Ι φθορᾷ, ὃ διαφερόντως ἠξίωσε ταῖς ἑαυτοῦ D620 ποιῆσαι χερσίν, κατ’ εἰκόνα μορφοποιήσας αὐτὸ αὐτὸ καθ’ ὁμοίωσιν τὴν [*](3 Gen. 1, 27 .) [*](Μ U S) [*](1 ὁπόσας] πρὸς ἃ Μ Ι ἡ στερέμνιος καὶ ὁρατὴ φύσις] die irdische u. feste Natur S Ι τοῦ θεοῦ U 2 τὸ < U Ι vor θεοειδὲς + aus S 2f καὶ — εἰκόνα < S 2 πάντα] πᾶν τὸ Mendelssohn, unrichtig; πάντα ist gebraucht, vgl. S. 431, 18 2f ἀπηκριβωμένην M 3 μονογενοῦς *] μονογενῆ M U | ἐποίησε γὰρ + sagt er S 5 τῆς vor διαμονῆς M Ι εὐάλωτος M 7 τοῖ) * Ι τῶν ἀγαλμάτων — εὐπρεπείας < S 8 ὅπως — μεγαλοπρεπῶς < περικαλλεῖς, ῆ von 1. Hd. U Ι καὶ < S —10 τῆς εἰς — μή λυόμενα] sie eine dauerhafte u. bleibende ScJwpfung bleiben öchten S 9 σφίσιν] ἔφεσιν M Ι ποιοῦνται Mendelssohn] ποιεῖσθαι MU 10 εἰς τὸ <εἰς> *] εἰς τὸν MU εἰς τὸν Mendelssohn Ι μακραίωνα] μακρὸν μακρὸν M 11 γὰρ < S 12 τοὺς πόδας] an beide Füβe S 12f ἔμπροσθεν τοῦ ἀγάλματος < S 13 λάσσειν καὶ < καὶ < S 14 χειροτμήτων M Ι θεὸς] wie vielmehr Gott S θεὸς U 15f τὸ ἄγαλμα — τὸν ἄνθρωπον] den nach seinem Bild geschaffenen Menschen S 16 f εἶναι — ἀνάγκης < S 17 ἐμηχανήσατο] ist imstande machen S [ οὕτως ἀτιμότατα λυόμενον] ihn S Ι ἀτιμώτατα U 18 παραδίδοσθαι *, nach S] παραδοῦναι MU Ι καὶ φθορᾷ < S 19 μορφωποιήσας)