Panarion (Adversus Haereses)

26.Ὀ τῶν ὅλων δημιουργὸς θεός, ἐπειδὴ τὸ πᾶν εὐτάκτως συνεστή σατο καθάπερ μεγάλην πόλιν καὶ διεκόσμησε προστάσσων τῷ λόγῳ, ἕκαστόν τε αὐτῷ συμφώνως ἥρμοστο στοιχεῖον καὶ πάντα ζῴων πεπλήρωτο [*](11 vgl. Klagel. Jerem. 3, 34 — 13 Psal. 145, 7) [*](M U S Do (bis Ζ. 6) —S. 443, 18 Sacra Parall. Bruchst. Holl HoU (= Pa)) [*](1 αὐτῶ U Ι καὶ πέδας < S 2 δεσμῶται — φθορᾶς < S Ι φθορίας U 3 λελυμένοι M Ι ἐλεχθέντος Do 4 τὴν σάρκα] der Leib S Ι λέλυται < S Ι ἵνα] εἴναι U Ι δι’ αὐτὴν] διὰ τὴν M 5 ἢν *] ἦν M ἣν εἰ Pa wenn S Ι ἀπολαμβάνομεν U ἀπολάβωμεν S Pa 7 τοῖς δυσχεραί νουσιν < S 8 ἐναργέστερον Pet.] ἐνεργέστερον MU Ι οὗ] U 10 χων M Ι πλειόνων < S Ι ἀποδείξωμεν M U wir haben es gezeigt u. wir es zeigen S 11 μήτε] denn auch S Ι ’Ιηρεμίαν M 12 ἡμᾶς < S | nannte S Ι μηδὲ M 12 f μήτε — πεπεδημένους] aber Jeremias u. David redete davon S 13 καὶ < U Ι προσφέρειν M 14 φαίνονται] dahinfallen S 16 ἔτι τε < S 18 τῶν λόγων] den vorliegenden Worten S, vgl. Ζ. 19 Ι ω Θεόφιλε < S 19f καθάπερ — ὃ βουλόμεθα < S 19 ἵν’ < M τὸ πᾶν Pa 22 καθάπερ μεγάλην πόλιν hinter διεκόσμησε S 23 αὑτῷ Bonwetsch, nach S: in sich Ι ἥρμοστο] εἱρμόσατο Μ ἠρμώσατο U harmonisch irar S 23 f καὶ πάντα — διαφοραὶς < S)

τῆς ἰδίας εἰκόνος ἐμφερὲς εἰς τὸν κόσμον εἰσήγαγεν, ἄγαλμα ὡς ἐν ναῷ καλῷ φαιδρὸν ταῖς ἑαυτοῦ χερσὶ κατασκευάσας.

ἠπέστατο γὰρ ὅτι πάντως ὄπερ ἄν τῇ τεχνήσηται χειρί, ἐξ ἀνάγκης ἔσται ἀθάνατον, ἅτε ἀθανασίας ἔργον ὄν.

ἀθανασᾳ γὰρ ἀθάνατα τὰ ἀθάνατα γέγνεται, καθάπερ καὶ τὰ κακὰ κακίᾳ κακὰ καὶ τὰ ἄδικα ἀδικίᾳ δικα. οὐ γὰρ δικαιοπραγεῖν ἔργον τὸ ἀδικεῖν ἀλλὰ ἀδικίας, οὐδ’ αὖ ἀδικίας ἀντιστρόφως τὸ δικαιοπραγεῖν ἔργον ἀλλὰ δικαιοσύνης, ὥσπερ οὐδὲ ἀφθαρσίας τὸ φθείρεσθαι ποιεῖν ἀλλὰ φθορᾶς, οὐδὲ φθορᾶς τὸ ἀθανατίζειν ἀλλ’ ἀφθαρσίας.

σίας. καὶ συλλήβδην οἶον ἂν ᾖ τὸ ποιοῦν, κατὰ τὸν αὐτὸν οὕτως λόγον τοιοῦτο καὶ τὸ ποιούμενον ἐξ ἀνάγκης ἀπεργάζεσθαι συμβαίνει.

ὁ Τε δεὸς ἀθανασία καὶ ζωὴ καὶ ἀφθαρσία, ἔργον δὲ ἄνθρωπος θεοῦ. πᾶν δὲ τὸ ὑπὸ ἀθανασίας ἐργασθὲν ἀθάνατον· ἀθάνατος ἄρα ὁ ἄνθρωπος. διὸ δὴ τὸν μὲν ἄνθρωπον αὐτούργησεν αὐτός, τὰ δὲ λοιπὰ γένη τῶν ζῴων ἀέρι καὶ γῇ καὶ ὔδατι προσέταξε φέρειν.

ἄνθρωπος δὲ ἀληθέστατα λέγεται κατὰ φύσιν οὔτε ψυχὴ χωρἰς σώμακτος οὔτ’ αὖ σῶμα χωρ’ς ψυχῆς, ἀλλὰ τὸ ἐκ συστάσεως ψυχῆς καὶ σώματος εἰς μίαν τὴν τοῦ καλοῦ μορφὴν συντεθέν. ὅθεν ἐντεῦθεν ἀθάνατον δὴ τὸν ἄνθρωπον γεγονέναι φαίνεται, φθαρᾶς τε ἁπάσης καἰ νόσων ἐκτός.

μάθοι δ’ ἄν τις τοῦτο καὶ ἀπὸ τῆς [*](M U S Pa 18–21 Doctr. vett. Patr. S. 146, —9 Diekamp (= Do)) [*](1 τελέως M 2 ζωοτόκοις Pa 2 f ἄστρα μὲν — τὸ ὕδωρ < Pa 3 und S 4 προητοιμάσας Pa Ι ὡς < S Ι οἰκείαν Pa Ι τὸ πᾶν < 5 ἐμφερὲς < S 6 καλῷ] önes (zu ἄγαλμα gezogen) S Ι φαιδρῶ MU I ταῖς ἐαυτοῦ χερσὶ < S 7 πάντως] alles S Ι χειρὶ τεχνήσηται 8 ὄν < MU Ι ἀξανασίας U Pa Ι ἀθάνατα 1 < S Ι τὰ ἀθάνατα< κακὰ < S Ι κακίας U | κακὰ 2 < Ι ἀδικίας U Ι ἄδικα 2 < ἄδικον M Ι ἀλλ’ Pa Ι ἀλλὰ ἀδικίας < S Ι αὖ] ἂν Pa Ι ἀναστρόφως 11 δικαιοπραγεῖν] δίκαιον προσάγειν M 11f τὸ φθείρεσθαι ποιεῖν] die Verweslichkeit S 12 τὸ ἀθανατέζειν οὐ φθορᾶς U Ι ἀθανατίζον M 13 ἦν M 13f κατὰ τὸν αὐτὸν — συμβαίνει] so auch das Gewirkte S 14 τοιοῦτο καὶ τὸ] τοῦτο U 15 vor ἀθανασία + καὶ MU 17 αὐτός] ὁ θεός U Ι ἀίρι + μ. dem Feuer S 19 ar] ἔ Pa Ι χωρὶς 2] ἄνευ Ρα 20 εἰς μίαν — μορφὴν] κυ einem Guten S 22 φθορᾶς τε ἀπάσης < S Ι τε] δὲ Pa ἐκτὸς καὶ Pa Ι νόσων] aller Krankkeit S Ι μάθοιεν Pa)

ἐπὶ δὲ τοῦ ἀνθρώπου ὠσαύτως ἐκείνοις οὐκέτι, ἐξαγαγέτω ἡ γῆ ἢ ἐξαγαγέτω τὰ ὕδατα ἢ φωστῆρες, ἀλλὰ »ποιήσωμεν ἄνθρωπον κκτ’ ἐἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν ἡμετέραν, καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἐχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετει τῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν« καῖ »ἔλαβεν ὁ θεὸς χοῦν ἄπὸ τῆς τῆς καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον«.