Panarion (Adversus Haereses)

2. Ἰδοὺ γὰρ ἐξ αὐτῆς τῆς ὑποθέσεως ἐλέγχονται μὴ δυνάμενοι πληροῦν τὰ ὑπ᾿ αὐτῶν ἐν φιλονεικίᾳ ὑπισχνούμενα. εἰ γὰρ δεῖ χαρίσματα δέχεσθαι καὶ δεῖ εἶναι ἐν ἐκκληςίᾳ χαρίσματα, πῶς οὐκέτι μετὰ Μοντανὸν καὶ Πρίσκιλλαν καὶ Μαξίμιλλαν ἔχουσι προφήτας; ἆρα ἤργησεν ἡ χάρις; οὐκ ἀργεῖ δὲ ἡ χάρις ἐν ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ· μὴ γένοιτο.

εἰ δὲ ἕως τινὸς προεφήτευσαν οἱ προφητεύσαντες καὶ * οὐκέτι προφητεύουσιν, ἄρα οὔτε Πρίσκιλλα οὔτε Μαξίμιλλα προεφήτευσαν, * μετὰ τὰς προφητείας τὰς διὰ τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἐν τῇ ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ δοκιμασθείσας.

κατὰ δύο οὖν τρόπους ἐλεγχθήσεται ἡ αὐτῶν ἄνοια· ἢ γὰρ δείξωσιν εἶναι προφήτας μετὰ Μαξίμιλλαν, ἵνα μὴ ἀργήσῃ ἡ παρ᾿ αὐτοῖς λεγομένη χάρις, ἢ οἱ περὶ Μαξίμιλλαν ψευδοπροφῆται εὑρεθήσονται, μετὰ τὸν ὅρον τῶν προφητικῶν χαρισμάτων τολμήσαντες οὐκ ἀπὸ ἁγίου πνεύματος, ἀλλ᾿ ἀπὸ πλάνης δαιμονίων ἐνθουσιασθῆναι καὶ φαντασιάσαι τοὺς ἀκούοντας αὐτῶν.

Καὶ ὅρα πῶς ἐξ αὐτῶν τῶν παρ᾿ αὐτοῖς λεγομένων ὁ ἔλεγχος πρὸς αὐτοὺς ῥηθήσεται. φάσκει γὰρ ἡ λεγομένη παρ᾿ αὐτοῖς Μαξί- [*](2 Ι Joh. 4, 1 — 3 I Joh. 2, 18 ff — 8 f vgl. I Tim. 4, 1 — 11 vgl. den Anonymus bei Eusebius h. e. V 17, 4; S. 470, 21 ff Schwartz τοὺς ἀπὸ Μοντανοῦ καὶ τῶν γυναικῶν τίνες παρ᾿ αὐτοῖς διεδέξαντο, δειξάτωσαν· δεῖν γὰρ εἶναι τὸ προφητικὸν χάρισμα ἐν πάσῃ τῇ ἐκκληςίᾳ μέχρι τῆς τελείας παρουςίας ὁ ἀπόστολος ἀξιοῖ. ἀλλ᾿ οὐκ ἄν ἔχοιεν δεῖξαι τεσσαρεσκαιδέκατον ἤδη που τοῦτο ἔτος ἀπὸ τῆς Μαξιμόλλης τελευτῆς) [*](M U) [*](3 τοῦ < U | καὶ < U 5 ἐξελήλυθον U 7 οὗτοι] ὅτι U 8 τῇ] ἐξ Μ 9 μυθολογίας U 11 ὑπ᾿ αὐτῶν] ἑαυτῶν U 14 δὲ < Μ | ἁγίαις ἐκκλησίας M 15 ἐπροφήτευσαν Μ | * etwa <ἀπὸ τότε> *; gemeint ist: von der apostolischen Zeit an, vgl. Z. 17 f 16 ἄρα] ἀλλὰ U | ἐπροφήτευσαν Μ 17 * <αἱ προφητεύσασαι> * 22 ἀπὸ1 + τοῦ U | δαιμόνων U 23 φαντᾶσαι U 24 ὅρα πῶς *] ὅπως M U 25 παρ᾿ αὐτοῖς λεγομένη U)

ἰδοὺ δὲ ἐκ πανταχόθεν φαίνεται τὸ ἅγιον πνεῦμα καὶ τὰ πνεύματα τῆς πλάνης· ὅσα γὰρ οἱ προφῆται εἰρήκασι καὶ μετὰ συνέσεως παρακολουθοῦντες ἐφθέγγοντο, καὶ ἐτελέσθη τὰ παρ᾿ αὐτῶν εἰρημένα καὶ ἔτι πληροῦται.

αὔτη δὲ εἶπε μετ᾿ αὐτὴν εἶναι συντέλειαν, λειαν, καὶ οὔπω συνετελέσθη, μάλιστα τοσούτων βασιλέων γενομένων καὶ τοσούτου χρόνου ὑπερβεβηκότος.

ἔτη γάρ εἰσιν ἔκτοτε πλείω ἐλάσσω διακόσια † ἐνενήκοντα ἕως τοῦ ἡμετέρου χρόνου, δωδεκάτου ἔτους Οὐαλεντινιανοῦ καὶ Οὐάλεντος καὶ <ὀγδόου> Γρατιανοῦ βασιλείας, καὶ οὔπω ἡ συντέλεια κατὰ τὴν αὐχήσασαν ἑαυτοὴν προφήτιδα, μὴ γνοῦσαν μηδὲ τὴν ἡμέραν τῆς αὑτῆς τελευτῆς.

καὶ ἰδεῖν ἔστι πῶς πάντες οἱ ἀπὸ τῆς ἀληθείας ἑαυτοὺς ἀπαλλοτριώσαντες, ὅτι οὐκ ἑν εὐσταθείᾳ τινὶ λόγου μεμενήκασιν, ἀλλ᾿ ὡς νήπιοι ὑπὸ τοῦ ἀεὶ πλανῶντος ὄφεως παραπεπλεγμένοι εἰς ἀπώλειαν ἑαυτοὺς ἐκδεδώκασι καὶ εἰς τὸ γενέσθαι κατάβρωμα τοῦ λύκου ἔξω τῆς μάνδρας εὑρεθέντες παρελκυσθῆναί <τε> καὶ οὕτως ἀπολέσθαι, μὴ μάνδρας τοῦντες τὴν ἀρχήν, ἀλλὰ καταλείψαντες τὴν ἀλήθειαν, ἐν ναυαγίῳ ἐαυτοὺς καὶ ἐν κλύδωνι τῆς πάσης πλάνης παραδεδώκασιν.

εἰ γὰρ λέγει Μαξίμιλλα ὅτι προφήτης οὐκέτι ἔσται, ἄρα ἀναιρεῖ τὸ εἶναι παρ᾿ αὐτοῖς τὸ χάρισμα καὶ εἰς ἔτι δεῦρο φέρεσθαι. εἰ δὲ ἔως αὐτῆς [*](1 vgl. Eusebius h. e. V 16, 18; S. 466, 29 Schwartz τῶν προρρήσεων αὐτῆς μέμνηται (sc. der Anonymus), δι᾿ ὧν πολέμους ἔσεσθαι καὶ ἀκατασταςίας προεμαντεύσατο — 8 gemeint ist das Jahr 376 — 16 f vgl. Kol. 2, 19 — 18 ff vgl. den Anonymus bei Eusebius h. e. V 17, 4; S. 470, 19 ff Schwartz εἰ γὰρ μετὰ Κοδρᾶτον καὶ τὴν ἐν Φιλαδελφίᾳ Ἀμμίαν, ὥς φασιν, αἱ περὶ Μοντανὸν διεδέξαντο γυναῖκες τὸ προφητικὸν χάρισμα, τοὺς ἀπὸ Μοντανοῦ καὶ τῶν γυναικῶν τίνες παρ᾿ αὐτοῖς διεδέξαντο, δειξάτωσαν· δεῖν γὰρ εἶιναι τὸ προφητικὸν χάρισμα ἐν πάσῃ τῇ ἐκκλησίᾳ μέχρι τῆς τελείας παρουσίας ὁ ἀπόστολος ἀξιοῖ) [*](M U) [*](1 προφήτης1 Μ | προφῆτις2 U, vgl. Z. 19 2 ἐκ πανταχόθεν] πάντοθεν U | τὸ ἅγιον πνεῦμα καὶ < U 4 καὶ < Μ | ἐτελέσθησαν U 5 πληροῦνται Μ 7 ἐστιν Μ 8 πλείω + ἢ U | διακόσια † ἐνενήκοντα] διακόσια εἴκοσι Pet. διακόσια ἐννεακαίδεκα Scaliger Zahn: gegen beides mit Recht Harnack Lit. Gesch. II 1, 372 f; aber statt des von ihm vorgeschlagenen ρݲςݲ liegt wohl näher σݲςݲ (Verwechslung von ςݲ u. ςݲ wegen des so sich ergebenden Jahres 170 vgl. zu haer. 51, 33, 5; S. 307, 12) 9 <ὀγδόου> *, vgl. zu I 153, 1 ff 10 αὐχήσασαν *] ἠχήσασαν MU 11 μήτε U 12 ἀλλοτριώσαντες U 13 ὅτι < U 14 παραπεπλεγμένοι] παραπεποιημένοι U 15 ἔξω *] ἐκ MU 16 αἱρεθέντες U | <τε>* 20 αὑτῆς] τινὸς? Jül., vgl. S. 221, 15)