Panarion (Adversus Haereses)

8. Τίς δὲ τούτων τῶν ῥημάτων καὶ τῆς τοῦ γόητος τούτου καὶ [τῆς] τῶν σὺν αὐτῷ ἀνέξεται φρενοβλαβείας, Πτολεμαίου δέ φημι καὶ [*](1 vgl. IKor. 8, 6 — 19f vgl. Matth. 13, 8f V M) [*](1 ἀγέννητος am Rande nachgetragen Vcorr 3 πεφυκὼς + >? * 5 πολυσδὴς M 7 hinter προήγαγεν vermuten Stieren u. Harnack eine ücke, Stieren änzt >; aber τούτου muß sich, wie das Vorhergehende, als auch das folgende αὐτὸς schlechthin fordert, auf den δημιουργὸς beziehen. Die διττὴ δύναμις, die er hervorbringt, ist die zwischen Licht u. Finsternis geteilte d. h. die μεσότης; vgl. S. 456, 21 u. 457, 11 8 τοῦτο am Rande nachgetragen Vcorr 9 <ἁπλῆς> *, vgl. Z. 6] μιᾶς Harnack 10 Pet.] τοῦ VM 11 <ἡ> Dind. 14 τούτων Stieren] τούτου V M 17 ἐφθόνησα Pet. (Verschlechterung) 18 τε *] μὲν VM | ἀποχρόντως Μ 20 τὸν] τῶν Μ 24 τῆς] * | φρενοβλαβίας aus φραινοβλαβείας Vcorr φρενοβλαβίας M | δέ *] τε V M)

οὕτε γὰρ τῶν παλαιῶν τραγῳδοποιῶν τις οὔτε οἱ καθεξῆς μιμηλοὶ τὸν τρόπον, οἱ περὶ Φιλιστίωνα λέγω καὶ Διογένη τὸν τὰ ἄπιστα γράψαντα ἥ οἱ ἄλλοι πάντες οἱ τοὺς μύθους ἀναγεγραφότες καὶ ῥαψῳδήσαντες, τοσοῦτον ψεῦδος ἠδυνήθησαν ἐκτυπῶσαι,

ὡς οὑτοι τολμηρῶς φερόμενοι κατὰ τῆς ἑαυτῶν ζωῆς δεινὰ ἑαυτοῖς κατεσκεύασαν καὶ τὸν νοῦν τῶν πειθομένων αὐτοῖς ἀνθρώπων εἰς μωρὰς ζητήσεις περιέβαλον καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους,

αὐτοὶ τὰ ἐν χερσὶ μὴ ἐπιστάμενοι καὶ τὰ ἐπουράνια ἐπαγγελλόμενοι μέτροις τισὶν ὁροθετεῖν καί τινων μαιωτικῶν μητρῶν ὡς ἐπουρανίων, τῶν οὐκ οὐσῶν ὡς ὑπαρχουσῶν ἐπιστήμας αναδεχόμενοι.

ἀκούσας δέ τις παρὰ τούτων. εἰ μὲν τῶν άφρονεστάτων εἴη, τῷ ψεύδει νομίζων τι παρ᾿ αὐτοῖς μετάρσιον ἐγνωκέναι ῥᾳδίως ὑπαχθήσεται »ὅτι πᾶν ὄρνεον κατὰ γένος συνάγεται, καὶ τῷ ὁμοίῳ κολληθήσεται άνήρ«, φησὶν ἡ γραφή)·

εἰ δέ τις περιτύχοι αὐτοῖς τῶν συνετῶν καὶ τὸν εὔλογον λογισμὸν κεκτημένων, καταγελάσει μὲν τῆς τοσαύτης γηρῳ- δίας, ἀπ᾿ αὐτῆς δὲ τῆς ὑποθέσεως τῶν παρ’ αὐτοῖς λεγομένων τὴν ἀνατροπὴν εἴσεται. ἐλέγχονται γὰρ οὑτοι παντάπασι, καθ΄ ἑαυτῶν ὁπλιζόμενοι τὰ ψεύδη τῆς αὐτῶν ματαιοπονίας.

πόθεν γὰρ ὑμῖν, ὦ οὖτοι Πτολεμαῖοί τε καὶ Πτολεμαῖαι, τοῦ Βυθοῦ τὰ μέτρα καὶ αἱ μαιώσεις τῶν τοκετῶν καὶ γεννητικῶν ὑποδέσεων ἡ γνῶσις;

ὡς γὰρ παρόντες καὶ τῶν ἐπουρανίων τὰς φύσεις θεασάμενοι θεασάμενοι καὶ ὡς αὐτοῦ προόντες τοῦ παρ’ ὑμῖν Βυθοῦ καλουμένου, ἐπαγγέλλεσθε τὴν εἴδησιν ἡμῖν ὑποδεικνύναι,

οὐδενὸς πώποτε τῶν προφητῶν τοῦτο εἰρηκότος, οὐκ αὐτοῦ Μωυσέως οὐ τῶν πρὸ αὐτοῦ οὐ τῶν μετ’ αὐτὸν οὐ τῶν εὐαγγελιστῶν οὐ τῶν ἀποστόλων, εἰ μὴ ἄρα τὰ ἐθνόμυθα ποιήματα εἴποις τῶν περὶ Ὀρφέα τε καὶ Ἠσίοδον καὶ Ἱκέσιον καὶ Στησίχορον, παρ᾿ οἶς αἱ τῶν ἀνθρώπων γενεαὶ μετεποιήθησαν εἰς θεῶν ἐπωνυμίας καὶ τὰ ἐν ἀνθρώποις τετελεσμένα ποιητικῶς ἐδραματουργήθη.

κἀκεῖνοι γὰρ [*](8 vgl. I Tim. 1, 4 — 13 Sir. 13, 16 — 27 vgl. oben haer. 31, 2, 4ff; S. 384, ff S V M) [*](1 κυκ|||ώντων, aus κυκλούντων V corr | κατᾶτυόντων, ἄ getilgt V corr 10 zu μαιωτικῶν μητρῶν, vgl. Ζ. 21 | ὡς hineingeflickt V corr 12 νομίζων τι Pet.] νομίζοντι V M 13 lies παρ᾿ αὐτῶν? * 15 τὸν, lies vielleicht τῶν * 20 ὑμῖν ὦ οὖτοι aus οὑτοι ὦ ὑμῖν V corr ὑμῖν οὗτοι ὦ M 23 αὐτοῦ *] αὐτοὶ, οὶ auf Rasur V corr αὐτοὶ M 24 ἡμῖν *] ὑμῖν V M 28 Στησίχρονον V M)

ἀλλὰ οὐκέτι μοι πολλή τις χρεία γενήσεται εἰς τὴν σοῦ, ὠ Πτολεμαῖε, ἀνατροπήν τε καὶ ἔλεγχον καὶ τῶν κατὰ σέ, ἤδη τῶν σῶν προπατόρων τὸν ἔλεγχον ἱκανῶς εἰληφότων. διὰ δὲ τῶν προειρημένων τὴν κατὰ σοῦ ἀσχύνην συστησάμενος διέξειμι τὴν τῶν ἑτέρων πλάνην, θεὸν ἐπικαλούμενος ἐπίκουρον τῆς ἡμῶν μετριότητος, ὅπως τὴν παρ᾿ ἑκάστῳ ἔθνει κακῶς ἐπινενοημένην ὑπόθεσιν φωράσω τε καὶ θριαμβεύσω, ἐπὶ τῇ ἐπαγγελίᾳ τῆς σπουδῆς παρὰ θεοῦ αἰτούμενος τὴν χάριν.