Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

<Γݲ.>

Μεταξὺ γοῦν τοῦ Ἔβερ καὶ τοῦ Φαλὲκ καὶ τῆς πυργοποιίας καὶ πρώτης πόλεως μετὰ τὸν κατακλυσμὸν κτισθείσης ἐπ’ αὐτῇ τῇ οἰκοδομῇ ἀρχὴ λοιπὸν συμβουλίας ἀθροισμοῦ καὶ τυραννίδος γίνεται. [*](2 vgl. Gen. 11 — 2 —15 vgl. Panarion h. 39, 8 — 4 f vgl. S. 164, 7 u. de mens, ac pond. S. ISO, 53 Lagarde — 7 vgl. lib. Jiib. 10, 26 Littmann — 10 f vgl. Ancoratus c. 113; S. 20 —23 — 13 vgl. Gen. 10, 6 f lib. Jub. 9, Iff Litt- mann — 20 ff Gen. 10, 8 —12; vgl. Theophilus ad Autol. H 31; S. 144 Otto dem. Hom. IX 4 ff; S. 94, 3 ff Lagarde G U M Chron. pasch, (bis Ζ. 7)) [*](1 ἀπὸ Εὐρώπης εἰς Ἀσίαν κεκλικότος? * 2 δὲ < Chron. pasch. 4 ἀνομίας Chron. pasch. | μιᾶς + γλώσσης Chron. pasch. 5 ἀριθμὸν hinter κατὰ τὸν Chron. pasch. 6 εὑρεθέντων Chron. pasch.] εὑρεθέντα GUM |. αὐτοὶ Chron. pasch. 11 εἴ τις] ἥτις G | δἄν G U | προκεχωρηκότων *] προσκεχωρηκότων GUM 13 Μιστρὸμ M 14 Αἰθίοπα V | Ψοῦς] Φοὺθ Gutschmid; aber dieselbe Form Pan. h. 39, 8, 5 | Ἀξωματικὰ U Αὐξωμαιτικὰ M 15 † Θωϋὰν καὶ † Λοὺδ] Δωυδὰν <ὁ> καὶ Ε;, vgl. Hippolyt § 107 (Gutschmids Θαμυδὴν st. Θωϋὰν ist zu künstlich) | Ἐλοὺδ U 18 am Β M 21 vor πρώτης + τῆς U 22 nach γίνεται + Νεβρώθ U)

177
Νεβρὼδ γὰρ βασιλεύει υἱὸς τοῦ Χοὺς τοῦ Αἰθίοπος,

ἐξ οὗ Ἀσοὺρ γεγέννηται. τούτου ἡ βασιλεία ἐν Ὀρὲχ γεγένηται καὶ ἐν Ἀρφὰλ καὶ Χαλαννῃ· κτίζει δὲ καὶ τὴν Θειρὰς καὶ τὴν Θοβὲλ καὶ Λόβον ἐν τῇ Ἀσσυρίων χώρᾳ. τοῦτόν φασι παῖδες Ἑλλήνων εἶναι τὸν Ζωροάστρην, ὃς πρόσω χωρήσας ἐπὶ τὰ ἀνατολικὰ μέρη οἰκιστὴς γίνεται Βάκτρων.

ἐντεῦθεν τὰ κατὰ τὴν γῆν παράνομα διανενέμηται· ἐφευρετὴς γὰρ οὑτος γεγένηται κακῆς διδαχῆς, ἀστρολογίας καὶ μαγείας, ὥς τινές φασι περὶ τούτου τοῦ Ζωροάστρου· πλήν, ὡς ἡ ἀκρίβεια περιέχει, τοῦ Νεβρὼδ τοῦ γίγαντος οὗτος ἦν ὁ χρόνος, πολὺ δὲ ἀλλήλων τῷ χρόνῳ διεστήκασιν ἄμφω, ὅ τε Νεβρὼδ καὶ ὁ Ζωροάστρης.

Φαλὲκ δὲ γεννᾷ τὸν Ῥαγαῦ, Ῥαγαῦ τὸν Σεροὺχ τὸν ἑρμηνευόμενον ἐρεθισμόν, ἀφ’ οὗ ἤρξατο εἰς ἀνθρώπους ἡ εἰδωλολατρεία τε καὶ ὁ Ἑλληνισμός, ὡς ἡ ἐλθοῦσα εἰς ἡμᾶς γνῶσις περιέχει. οὔπω δὲ ἐν ξοάνοις καὶ ἐν τορείαις λίθων ἢ ξύλων ἢ ἀργυροτεύκτων ἢ <ἐκ> χρυσοῦ ἢ ἄλλης τινὸς ὕλης πεποιημέναις, μόνον δὲ διὰ χρωμάτων καὶ εἰκόνων ἠ τοῦ ἀνθρώπου διάνοια ἑαυτῇ ἐφηύρατο τὴν κακίαν καὶ διὰ τοῦ αὐτεξουσίου καὶ λογιότητος καὶ νοῦ ἀντὶ τῆς ἀγαθότητος τὸ παράνομον ἐφηύρατο.

γίνεται δὲ τῷ Σεροὺχ παῖς ὁ Ναχώρ, Ναχὼρ δὲ γεννᾷ τὸν Θάρρα. ἐντεῦθεν γέγονεν ἀνδριαντοπλασία ἀπὸ πηλουργίας καὶ κεραμικῆς ἐπιστήμης ἐκ τῆς τοῦ Θάρρα τούτου [*](1 —3 vgl. Gen. 10, 8. 10 (Hippolyt Chronik § 54. 108. 109 Bauer) — 3f aus unbekannter Quelle — 4 ff Nimrod = Zoroaster als Erfinder der Magie dement. Hom. IX 4; S. 94, 4 Lagarde (vgl. auch Recogn. I 30); Epiphanius u. Clemens mit einander verbunden Chron. pasch. 28 B ; S. 49, 15 — 19 Dindorf — 9 Epiphanius folgt für Zoroaster wohl dem Ansatz des Eusebius vgl. praep. ev. Χ 9 21, 805 D Chronik S. 29, 1 Karst Hieronymus Chronik S. 20, 13 Helm — 11 f Gen. 11 , 18.20 — 12 Beginn des Götzendienstes unter Seruch Hb. Jub. 11,4 — 6 Littmann; vgl. auch Suidas s. v. Σερούχ — 15 vgl. Ancoratus c. 102, 7; S. 123, 12 ff u. Panarion anaceph. c. 3, 2; S. 163, 5 — 18 f Gen. 11, 22. 24 — 19 der Götzendienst unter Thara lib. Jub. 11, 16 Littmann; vgl. Ancoratus c. 102, 7; S. 123, 14 ff u. Panarion anaceph. c. 3, 3; S. 163, 9 ff GU M 6 —8 Chron. pasch. 28 B; S. 49, 15 —17 Dindorf) [*](1 Νεβρὼθ U | Ἀσσοὺρ U 3 Χαλλάνη M | Θήρας G M | Λοβὸν M 4 Ἑλλήνων παῖδες G 5 τὰ < G Μ 7 ἐγένετο Chron. pasch. | διαδοχῆς G διακονίας Chron. pasch. 9 vor πολὺ + οὐ G U 10 ἀλλήλων] Ἑλλήνων M 11 Ῥαγὰβ U 12 ἀφ’ οὗ] καὶ U M | ἡ < U | am Rande ΓΜ 13 ὁ < 14 <ἐκ> *; + ἐξ vor ἄλλης (Z. 15) U 15 πεποιημέναις *] πεποιημένων G U M 16 vor ἑαυτῇ + ἐφ’ GU | ἐφηύρετο G ηὕρισκε V 18 ἐφηύρετο G ἠφηύρατο U 20 ἐκ] διὰ U)

178
τέχνης. περιέστη δὲ ὁ αἰὼν εἰς εἰκοστὴν γενεὰν ἕως τούτου, ἐτῶν τρισχιλίων τριακοσίων τριάκοντα δύο.

καὶ οὐδεὶς πώποτε τῶν προτέρων πρὸ πατρὸς υἱὸς ἐτελεύτα, ἀλλὰ πατέρες πρὸ παίδων τελευτῶντες τοὺς υἱοὺς διαδόχους κατελίμπανον καὶ μή τις λεγέτω περὶ τοῦ Ἄβελ· οὐ γὰρ θανάτῳ ἰδίῳ τέθνηκεν)·

ἐξότε δὲ Θάρρα ἀντίζηλον τῷ θεῷ προεστήσατο διὰ τῆς ἰδίας πηλουργίας τεχνησάμενος, τὰ ὅμοια οἷς ἔπραξαν ἀπὸ τῆς δίκης ἀπείληφε καὶ αὐτὸς παραζηλωθεὶς διὰ τοῦ ἰδίου τέκνου.

ὅθεν θαυμάσασα ἡ θεία γραφὴ ἐπεσημήνατο λέγουσα καὶ ἀπέθανεν Ἀρρὰν ἐνώ πιον [*](D287) Θάρρα τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἐν τῇ τῆς τῆς γεννήσεως αὐτοῦ‘.

ἕως τούτου ἔμεινε Σκυθική τις διαδοχὴ καὶ ἐπίκλησις. οὔπω δὲ ἦν τις αἵρεσις, οὔπω μηχανή τις ἑτέρα ἢ μόνον » <πρώτη> πορνεία, εἰδώλων«. καὶ ἔνθεν ἐθεοποιήσαντο ἢ κακοδαίμονας τυράννους ἢ γόητας φαντάσαντας τὴν οἰκουμένην, τιμήσαντες τὰ τούτων μνήματα,

καὶ μετέπειτα πολλῷ τῷ χρόνῳ τοὺς περὶ Κρόνον καὶ Δία Ῥέαν τε καὶ Ἡραν καὶ τοῖς ἀμφ᾿ αὐτούς, ἔπειτα δὲ Ἀκινάκην σέβοντες οἵ τε τῶν Σκυθῶν Σαυρομάται Ὄδρυσόν τε τῶν Θρᾳκῶν προπάτορα, ἐξ οὗ τὸ γένος κατάγεται Φρυγῶν· ὅθεν καὶ Θρᾷκες ἀπὸ τοῦ Θήρας ἐπίκλην τοῦ ἐν τῇ πυργοποιίᾳ γεγενημένου καλοῦνται.

περιέστη δὲ [*](1 anders dement. Recogn. I 30 quinta decima generatione ’primo omniwn homines idohim statuoites adoraverunt — 2 die Zahl ist -wohl so entstanden, daß zu den 3202 Jahren, die J. Africanus bis Abraham zählt, die 130 Jahre des Africanus ausgelassenen Kenan hinzugerechnet wurden — 2 f vgl. dement. Recogn. I 31 (doch hier ob incesti crimen) — 9 Gen. 11, 28 — 12 vgl. Weish. Sal. 14, 12 — 13 — S. 179, 5 vgl. anaceph. 3, 2 ff; S. 163, 4 ff — 16 Ἀκινάκης Clemens AI. Protr. 46, 2; I 35, 14 ählin ib. 56, 5; I 49, 15 — 17 Ὄδρυδος u. 18 Φρύγες vgl. Clemens AI. Protr. 13,3; 1 12,9 Stählin — 18 zu Θρᾷκες u. Hippolyt Chronik § 63; S. 52 Bauer; vgl. Panarion h. 39, 8, 3 G U M 1 — 10 Georgius monach. Chron. 93, 3 — 16 de Boor) [*](1 δὲ] μέντοι Georg. | αἰὼν] ἀγὼν U 2 f προτέρων] προγενεστέρων Georg. 3 πρὸ πατρὸς υἱὸς ἐτελεύτα] φαίνεται υἱὸς πρὸ πατρὸς τελευτήσας Georg. 4 τε· λευτῶντες < Georg. | διαδόχους + τῶν πραγμάτων αὐτῶν Georg. | Georg. 5 ἐδίῳ θανάτῳ Georg. | τέθνηκεν + ἀλλὰ βιαίῳ Georg. | ἐξότου, ου aus ε von erster Hand M | δὲ < U 6 ἰδίας] οἰκείας Georg. πλαστουργίας Georg. 7 τεχνησάμενος + εἴδωλα Georg. | ἀπὸ] ἐκ Georg. 8 διὰ] ἀπὸ Georg. | ὅθεν] διὸ καὶ Georg. 10 αὐτοῦ < U 11 Σκυθία M | — ἐπίκλησις] ἡ τῆς διαδοχῆς ἐπίκλησις M | δὲ ἦν < G M 12 <πρώτη> Sal. 14, 12 vgl. S. 187, 16 * u. Klosterm. 13 vor ἔνθεν + μετέπειτα GM nur μετέπειτα U, vgl. Ζ. 1.3 | vor τυράννους + ἢ G 15 vor Δία + τὸν G 19 ἐπίκλην] ἐπικέκληνται, daher καλοῦνται <)

179
πᾶς ὁ χρόνος ἐντεῦθεν λαβούσης τῆς πλάνης ἀρχὴν εἰς τὸν προδηλούμενον καιρόν, * φύρων λοιπὸν τὰς ὁδούς· συγγραφεῖς τε ἔνθεν καὶ ἱστοριογράφοι ἀπὸ τῆς τῶν Αἰγυπτίων ἐρανισάμενοι ἐθνούμθου πλάνης *, ὅθεν δὴ τὰ τῆς φαρμακείας καὶ μαγείας ηὑρέθη.

μετηνέχθη δὲ ταῦτα εἰς Ἕλληνας ἀπὸ τῆς ἡλικίας Κέκροπος. καὶ ἦν μὲν κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν Νίνος ἐν Ἀσσυρίοις καὶ Σεμίραμις, σύγχρονοι ὄντες τῷ Ἀβραάμ, Αἰγυπτίων δὲ ἑκκαιδεκάτη | δυναστεία· οἱ ἐν Σικυῶνι P9 δὲ τότε μόνοι ἐβασιλεύοντο, ἡς βασιλείας ἀρχὴ γέγονεν Εὔρωψ.