περὶ ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων

Ammonius Grammaticus

Ammonius Grammaticus. Ammonii Qui Dicitur Liber De Adfinium Vocabulorum Differentia. Nickau, Klaus, editor. Leipzig: Teubner, 1966.

δαμάλης καὶ δάμαλις διαφέρει. δαμάλης μὲν γὰρ ὁ ἄρρην μόσχος, δάμαλις δὲ ἡ θήλεια. μόσχος δὲ κοινῶς ἐπʼ ἀμφότερα.

33

δαί· σύνδεσμος ἐρωτηματικὸς ἐκτεταμένος (α 225)

  • ‘τίς δαὶ ὅμιλος’
  • καὶ (Κ 408)
  • ‘πῶς δαὶ τῶν ἄλλων Τρώων’.
  • ὁ δὲ συμπλεκτικὸς δέ συνεσταλμένος.

    δεσπότης καὶ κύριος διαφέρει. δεσπότης μὲν γὰρ ὁ τῶν ἀργυρωνήτων {καὶ} κύριος, κύριος δὲ καὶ πατὴρ υἱοῦ καὶ αὐτός τις ἑαυτοῦ.

    δέος καὶ φόβος διαφέρει. δέος μὲν γάρ ἐστι πολυχρόνιος κακοῦ ὑπόνοια, φόβος δὲ παραυτίκα πτόησις. | διόπερ 40 Va Ἡρόδοτος ἐν τῇ τετάρτῃ (4, 115, 2)· ‘ἡμέας ἔχει φόβος τε καὶ δέοςʼ.

    δήμιος καὶ δημόκοινος διαφέρει. δήμιος μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἀναιρῶν τοὺς καταδίκους, δημόκοινος δὲ ὁ βασανίζων.

    ‘Δήμητερ καὶ Δάματερ διαφέρει παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς’, φησὶ Τρύφων (fr. 107 Vels.). ‘Δήμητερ γάρ’, φησίν, ‘ἔατιν ἐπὶ τῆς θεοῦ, Δάματερ δὲ ἐπὶ θαυμασμοῦ’.

    34

    δῆμος καὶ δημὸς διαφέρει. δῆμος μὲν βαρυτόνως τὸ πλῆθος τῆς πόλεως, δημὸς δὲ ὀξυτόνως τὸ λίπος.

    δίσκος καὶ σόλος διαφέρει. δίσκος μὲν γάρ ἐστι λίθος τετρημένος, ὥς φησι Τρύφων (fr. 105 Vels.) ἐν πέμπτῳ Περὶ Ἑλληνισμοῦ, σόλος δὲ τὸ χαλκοῦν ὁλοαφύριον. Ὅμηρος (Ψ 826)

  • ‘σόλον αὐτοχόωνον’,
  • καὶ ἐν ἄλλοις (θ 186)
  • ‘λάβε δίσκον’,
  • [*](41 Va.) εἶτ᾿ ἐπιφέρει (θ 190)
  • ‘βόμβησεν δὲ λίθος’·
  • καὶ Πίνδαρος (Isthm. 1, 25)
  • ‘λιθίνοις ποτ᾿ ἂν δίσκοισι’.
  • δικαστὴς καὶ διαιτητὴς διαφέρει. δικαστὴς μὲν γάρ ἐστιν ὁ κατὰ νόμον αἱρεθεὶς κριτής, διαιτητὴς δὲ ὁ κατὰ σύμφωνον αἱρεθεὶς συμβιβάσεως χάριν. Μένανδρος (fr. 316 Koerte²) ἐν Παιδίῳ

  • ‘εἴ τις δικαστὴς ἢ διαιτητὴς θεῶν’.
  • 35

    διέφθαρται καὶ διέφθορε διαφέρει. διέφθαρται μὲν γὰρ ὑφʼ ἑτέρου, διέφθορε δʼ ἕτερον. Ἀριστοφάνης (II p. M. = fr. 568 K.) Κόραις·

  • ‘διέφθορας τὸν ὅρκον ἡμῶν’.
  • Μένανδρος (fr. 5 Koerte²) Ἀδελφοῖς
  • ‘εἰ δʼ ἔστι⌞ν οὗτος⌟ τὴν κόρην διεφθορώς’.
  • Ὅμηρος (Ο 128) [*](42 Va.)
  • ‘φρένας, ἠλεέ, διέφθορας’,
  • διεφθάρης τὰς σαυτοῦ φρένας.

    διαβόητος καὶ ἐπιβόητος διαφέρει. διαβόητος μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἐπʼ ἀρετῇ ἐγνωσμένος ἐπιβόητος δὲ ὁ μοχθηρὰν ἔχων φήμην. Ἀνακρέων (P. M. G. 354 Page = fr. 23 D.²) ἐν δευτέρῳ

  • ‘καὶ μ᾿ ἐπιβόητον κατὰ γείτονας ποιήσεις’.
  • τοῦτον δʼ ἔνιοι τῶν ποιητῶν ἐπίσφατον καλοῦσιν.

    36

    διαβόητος περιβοήτου διαφέρει. διαβόητος μὲν γάρ ἐστιν ὁ ἐπʼ ἀρετῇ πολυθρύλλητος, περιβόητος δὲ ὁ ἐπὶ κακίᾳ. (FCG IV p. 601 M. = fr. ad. 120 K.)

  • ‘καὶ περιβόητον πᾶσιν ἀνθρώποις ποιεῖ
  • αὑτὸν ἀκρατής· καὶ τοῦτο δὴ τὸ λεγόμενον
  • ῾῾ ἥττων ἑαυτοῦ’’ πορνιδίῳ τρισαθλίῳ
  • ἑαυτὸν οὕτω παραδέδωκεν.ʼ
  • διπλοῦν καὶ διπλάσιον διαφέρει. διπλοῦν μὲν γάρ [*](43 Va.) ἐστι | κατὰ μέγεθος, διπλάσιον δὲ κατὰ ἀριθμόν, ὡς τριπλάσιον καὶ τετραπλάσιον· οἷον διπλάσια χρήματα ἔχειʼ. ἐπὶ δὲ τῶν διπλουμένων τὸ διπτλοῦν, ὥσπερ ἐπὶ τῶν πτυσσομένων ἱματίων ‘διπλοῦν τὸ ἱμάτιονʼ, οὐκέτι ‘διπλάσιον’.

    διχότομος καὶ διχοτόμος διαφέρει. προπαροξυτόνως μὲν γὰρ ὁ εἰς δύο διῃρημένος, παροξυτόνως δὲ ὁ εἰς δύο διαιρῶν. καὶ ἔστι τὸ μὲν παθητικόν, τὸ δὲ ἐνεργητικόν.

    37

    διήγησις καὶ διήγημα διαφέρει. διήγησις μὲν γάρ, καὶ ποίησις, ἐστὶν ἡ ἐν μήκει τὸ τέλειον ἔχουσα· διήγημα δέ, καὶ ποίημα, τὸ βραχύτερον.

    διδάξω καὶ διδάξομαι διαφέρει. ‘διδάξω’ μὲν γὰρ διʼ ἑαυτοῦ, ‘διδάξομαι’ δὲ διʼ ἑτέρου· ὡς ‘οἰκοδομήσω’ μὲν διʼ ἑαυτοῦ, οἰκοδομήσασθαι δὲ διʼ ἑτέρου.

    διφθέρα καὶ μηλωτὴ διαφέρει. διφθέρα μὲν γὰρ αἰγῶν, μηλωτὴ δὲ προβάτων.

    διορθοῦν καὶ ἐπανορθοῦν διαφέρει. διορθοῦν μὲν γὰρ καὶ ἐπὶ δοράτων καὶ ἐπὶ ὀβελίσκων καὶ ἐπὶ λόγων, ἐπανορθοῦν δὲ ἐπὶ μόνων λόγων.

    διαπολιτεύεσθαι καὶ ἀντιπολιτεύεσθαι διαφέρει. [*](44 Va.) διαπολιτεύεσθαι μὲν γὰρ λέγουσι τοὺς ἐκ τῆς αὐτῆς πόλεως, ἀντιπο λιτεύεσθαι δὲ τοὺς ἐξ ἑτέρας διʼ ἑτέρας ἀντιστατοῦντας ἀλλήλοις. Θεόπομπος δὲ (FGHiat 115 F 261) καὶ τούς ἐν μιᾷ πόλει φιλοτιμουμένους πρὸς ἀλλήλους ἀντιπολιτεύεσθαι ἔφη.

    διδάσκαλος καὶ ἐπιστάτης διαφέρει. διδάσκαλος μὲν γάρ ἐστι λόγων, ἐπιστάτης δὲ ἔργων.