περὶ ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων

Ammonius Grammaticus

Ammonius Grammaticus. Ammonii Qui Dicitur Liber De Adfinium Vocabulorum Differentia. Nickau, Klaus, editor. Leipzig: Teubner, 1966.

οὐδὲν διὰ τοῦ δ καὶ οὐθὲν διὰ τοῦ θ διαφέρει. οὐδὲν μὲν γὰρ τὸ ἐν τῷ καθόλου, ὥς φαμεν ‘οὐδὲν ἐν κόσμῳ κενόν ʼ πᾶσα γὰρ ἡ τοῦ κενοῦ φύσις βαστάζεται. οὐθὲν δέ, ἀναλυθὲν εἰς τὸ ἴδιον ἀντίστοιχον, σημαίνει τὴν τοῦ ἑνὸς ἄρσιν καὶ ἐπιφορὰν ἑτέρας ἀρχῆς ‘οὔθʼ ἓν οὔτε δύο.’ τὸ δέ διὰ τοῦ δ ἀπαρτίζει διὸ καὶ ὁ ποιητής φησιν (σ 130)·

  • ‘οὐδὲν ἀκιδνότερον γαῖα τρέφει ἀνθρώποισ’.
    • [*](106 Va.) | ὁ οὖν ἐναλλάσσων ἁμαρτάνει διὸ καὶ Ζηνόδοτον εὐθύνουσι γράφοντα ‘οὐθὲν ἀκιδνότερον ʼ.

    οὕνεκα καὶ εἵνεκα διαφέρει. οὕνεκα μὲν σημαίνει τὸ ὅτι, εἵνεκα δὲ χάριν. Ὅμηρος διαστέλλει (Α 11)·

  • ‘οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆραʼ,
    • ἀντὶ τοῦ ὅτι, ⌞καὶ⌟ (Τ 325)
  • ‘εἵνεκα ῥιγεδανῆς Ἑλένηςʼ.
    • ἥμαρτεν οὖν ὁ Καλλίμαχος (fr. 1, 3 Pf .) εἰπών
  • ‘εἵνεκεν οὐχ ἓν ἄεισμαʼ,
    • ὅπερ ἄτοπον· ἔδει γὰρ εἰπεῖν οὕνεκα, ἵνα γένηται ‘ὅτι οὐχ ἓν ἄεισμαʼ.

    95

    οὗτος καὶ οὑτοαὶ διαφέρει. τὸ μὲν γὰρ οὑτοσὶ δεικτικὸν μόνον, τὸ δὲ οὗτος δεικτικὸν καὶ ἀναφορικόν. δεικτικὸν μέν (Κ 341. 477)

  • ‘οὗτός τοι, Διόμηδεςʼ,
    • ἀναφορικὸν δέ (Hesiod. opp. 293)
  • ‘οὗτος μὲν πανάριστος, ὃς αὑτῷ πάντα νοήσειʼ.
    • ὁ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦτον καὶ τουτονί.

    [*](107 Va.)

    οὐλὴ καὶ ὠτειλὴ διαφέρει. οὐλὴ μέν ἐστιν ἡ ὑγιασμένη σάρξ ἐκ παλαιοῦ τραύματος, ὠτειλὴ δὲ τὸ πρόσφατον τραῦμα, παρὰ τὸ οὐτᾶσθαι. καὶ Ὅμηρος τὴν διαφορὰν τετήρηκεν, ἐπὶ μὲν τῆς οὐλῆς εἰπών (τ 393 ψ 74)

  • ‘τήν ποτέ μιν σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντιʼ,
    • ἐπὶ δὲ τῆς ὠτειλῆς (cf. Δ 140 cum Ρ 86 Ξ 518)
  • ‘αὐτίκα δʼ ἔρρεεν αἷμα κατ’ οὐταμένης ὠτειλῆςʼ.

    • σὖρος καὶ οὐρὸς διαφέρει. σὖρος μὲν ὁ ἄνεμος, οὐρὸς δὲ ὁ τόπος ἤγουν τὸ νεώριον·

  • ‘οὐρούς τ’ ἐξεκάθηρον ’ (Β 153).

    • ὄφλειν καὶ ὀφείλειν διαφέρει. Ἀπολλωνίδης ὁ Νικαεὺς ἐν ὑπομνήματι τοῦ Περὶ τῆς παραπρεσβείας

    96
    Δημοσθένους (cf. Dem. or. 19, 280sq.) ‘ὄφλει μέν τις ’,φησίν, ‘ἐπὶ καταδίκῃ, ὀφείλει δέ τις ὡς ἡμεῖς ἐκδεχόμεθαʼ.

    ὅλον τοῦ παντὸς διαφέρει. πᾶς τὴν τῶν προσώπων διαφοράν τὸ μὲν γὰρ συνέστηκεν. ὁ οὖν λέγων ‘ὅλος ἄνθρωπος’ ἔνα λέγει. τὸ δὲ ‘πᾶςʼ πλείονας λέγει.

    ὄφλημα καὶ χρέος διαφέρει. ὄφλημα μὲν γὰρ καὶ ὀφείλημα τὸ ἐκ καταδίκης τῷ δημοσίῳ ὀφειλόμενον, χρέος δὲ τὸ ἰδιωτικὸν δάνειον.

    [*](108 Va.)

    ὄχθαι καὶ ὄχθοι διαφέρει. ὄχθαι μὲν γάρ εἰσι ποταμῶν χείλη, ὄχθοι δὲ γῆς ἐπάρματα.

    ὀψὲ καὶ ἑσπέρα διαφέρει. ἑσπέρα μὲν γὰρ ἡ μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου ὥρα, ὅτε ἑσπέρας ἔλθῃ ὥρα δύνοντος τοῦ ἡλίου. ὀψὲ δὲ ἡ μετὰ πολὺ τῆς δύσεως καὶ καθόλου μετὰ πολὺν χρόνον ὡς Ὅμηρος (Η 399 Θ 30 Ι 31.432.696 η 155 υ 321)·

  • ‘ὀψὲ δὲ δὴ μετέειπεʼ,
    • 97
    καὶ
  • ‘ὀψαρότης προαρότῃ ἰσοφαρίζει’ (cf. Hes. opp. 490).
    • ὀψαρότης γὰρ ὁ μετὰ πολὺ τοῦ καθήκοντος χρόνου ἀροτριῶν.