De venenatis animalibus eorumque remediis

Philumenus

Philumenus, De venenatis animalibus eorumque remediis, Wellmann, Teubner, 1908

ϲυγχριέϲθω δὲ τὸ ϲωμάτιον ἐλαίῳ, ἐν ῷ κέδροι ϲυγκεκομμέναι [*](7 1) χλωραὶ προεβλήθηϲαν ἢ ἀρκευθίδεϲ ἢ κόνυζα ἢ πευκέδανον ἢ ϲίλφιον ἢ ἐλελίϲφακον ἢ μαλάχη ἀγρία ἢ ἀβρότονον ἢ καρδάμωμον ἢ ἀϲφοθέλου ἢ δαύκου | καρπὸϲ ἢ χαλβάνη, καὶ ὀπῷ πευκεδάνου ἢ μυελῷ ἐλαφείῳ μετ᾿ ὄξουϲ ἀνειμένῳ ἢ ὀξελαίῳ ἢ τοῖϲ ἐκ τούτων ϲυντεθεῖϲι.

πρὸϲ δὲ πάν θηρίον καθολικῶϲ· τὸ ἑκάϲτου ϲτέαρ ϲυναλειφόμενον 2 φυγαδεύει ἀπὸ τῆϲ ὀϲμῆϲ τὸ ϲυγγενέϲ, ὡϲ καὶ κύων ὀϲφρανθεὶϲ τοῦ ἰδίου κρότωνοϲ τεθλαϲμένου φεύγει ταχέωϲ.

πληξάντων θηρίων βοηθήματα· ἐὰν δὲ ἄρα ϲυμβῇ πληγῆναί 3 τινα ὑπό τινοϲ θηρίου, κούφου μένοντοϲ τοῦ ἰοῦ, καταντλήϲειϲ διὰ θερμοῦ ὕδατοϲ ἢ ὀξυκράτου καὶ ἐκμυζήϲειϲ. δεῖ δὲ μὴ ἄϲιτον εἰναι τὸν ἐκμυζῶντα, ἀλλ᾿ εἰληφέναι τροφὴν καὶ διακεκλύϲθαι οἴνῳ· ἔπειτα ἐλαίου βραχὺ ἐν τῷ ϲτόματι κατέχων οὕτωϲ τὴν ἐκμύζηϲιν ποιείτω. δεῖ δὲ προϲέχειν μὴ τὸ ϲτόμα ἢ οἱ ὀδόντεϲ ἢ τὰ παρίϲθμια τοῦ μέλλοντοϲ ἐκμυζᾶν ἔχουϲί τινα βλάβην.

μετὰ τοῦτο δὲ τέφρα μετ᾿ ὄξουϲ 4 καταχριομένη ὀνίνηϲιν, μάλιϲτα δὲ ἡ ἐκ ϲυκίνων ξύλων ἢ δαφνίνων ἢ ἀμπελίνων, εἰ δὲ μή, τὴν παροῦϲαν πρόϲεχε, ϲπουδάζων ὡϲότι μάλιϲτα φλεγμονὴν μὴ ἐγεῖραι. ϲφοδροτέρου δὲ ὄντοϲ τοῦ πλήγματοϲ καὶ καταϲχαϲμῷ χρηϲτέον· βαθυτέραϲ δὲ ἐμβάλλειν τὰϲ ἀμυχὰϲ προϲήκει.

χρῆϲθαι δὲ καὶ ϲικύαιϲ, ὅπωϲ τὴν ὕλην ἐκ βάθουϲ ἀναλαμβάνῃ· 5 καὶ περιϲαρκιϲμὸϲ δὲ καὶ ἐκτομὴ πλουϲιώτερον καταϲχαϲμοῦ βοηθοῦϲιν, περὶ δὲ καύϲεωϲ ὡϲ ἐπὶ τῶν λυϲϲοδήκτων προειρήκαμεν. εἰ δὲ εὐφυῶϲ ἔχει πρὸϲ ἀποκοπὴν τὸ μέροϲ τὸ δεδηγμένον, μάλιϲτα ἐπὶ πάντων θηρίων ἀνενδοιάϲτωϲ τὸν ἀκρωτηριαϲμὸν ποιητέον, ὡϲ ἐπὶ ἀϲπίδοϲ καὶ κεράϲτου καὶ τῶν ὁμοιοτρόπων.

| ἐπιτιθέϲθω δὲ 6 [*](1 SIM. Nic. Th. 80 sq.; Ael. Pr. (fol. 474r).) [*](10 SIM Ael. Pr. (fol. 474v); Aet. XIII 10; Paul. Aeρ. V a.) [*](10 EXC. Ps. D. 19 (74 sq.).) [*](1 ἐγχρίϲματα P: correxi coll. indice 2 κεδρίαι Pr. 6 ἀνιεμένῳ P: cor- rexi 6 —7 ϲυντεθέντων P: correxi 7 ad rem cf. Pr. l. s. παντὸϲ δὲ θηρίου ϲτέαρ ἐπαλειφόμενον τὸ ὁμοειδὲϲ διώκει· ῶϲπερ ὁ τοῦ κυνὸϲ κρότων( κρότοϲ codd.) τεθλαϲμένοϲ τὸν κύνα ὀϲφραινόμενον ἀποδιώκει 8 fort. ὁ κύων 11 τινα addidi ex A καταντλήϲει P: corrxi, nisi praestat 〈χρηϲτέον〉 καταντλήϲει 〈τῇ〉 διὰ διὰ] λεῖα P: correxi 12 ἐκμυζήϲεῖ P: correxi 14 fort. ποιείϲθω 15 — 16 μέλοϲ P: correxi. 17 ἢ pr.] μὴ P: correxi 18 πρόϲεχε vel tale quid addi iubet Diels 19 μὴ delevi coll Aet ϲπουδάζων ὡϲ ὅτι μάλιϲτα φλεγμονὴν τῷ τόπῳ ἐγεῖραι καὶ τὰϲ ὕλαϲ περὶ τὸ δῆγμα προϲκαλέϲαϲθαι; Pr. ϲπεύδων (ϲπεύ- δειν codd.) ὧϲ ὅτι μάλιϲτα φλεγμονὴν ἐγεῖραι. μὴ tuebatur Diels 20 fort καὶ delendum ἐμβάλλειν D: ἐμβαλεῖν P 20 —21 προϲήκει cum insequ. coniungit P 21 δὲ addidi ἀναλαμβάνοι P: correxi 23 περὶ corr. Diels coll. D: πρὸϲ P ὡϲ (ditt.) del. Diels 25 τῶν πανθηρίων P: correxi ἐπὶ addidi ex A. 26 post δὲ haec habet D τέφρα κληματίνη ἢ ϲυκίνη μετὰ κονίαϲ ϲτακτῆϲ πεφυρα- μένη, γάρου δριμέοϲ, ταρίχου· πράϲα κτλ.)

12
[*](7 6) τάριχοϲ λεῖοϲ, πράϲα τε καὶ κρόμμυα καὶ ϲκόροδα, ποτὲ μὲν λειοτριβηθέντα καταπλαϲϲέϲθω, ποτὲ δὲ καέντα προϲβαλλέϲθω τοῖϲ δήγμαϲιν· ἢ ὄρνιθαϲ ἀναϲχίζονταϲ περιπτύϲϲειν τῷ πεπληγότι τόπῳ· πρὸϲ γὰρ τὴν τοῦ ζῴου θερμαϲίαν τὸ πνεῦμα τὸ ἐκ τοῦ δεδηγμένου μέρουϲ ὁρμὴν λαμβάνον ϲυνεξάγει τὸν ἰόν· καὶ πήγανόν τε καὶ καλαμίνθη καταπλαϲϲόμενα ὠφελεῖ, καὶ ϲκόροδα μεθ᾿ ἁλόϲ, καὶ ϲπύραθοι αἰγόϲ.

7 ἄκρωϲ δὲ ποιεῖ πρὸϲ παντὸϲ ἰοβόλου δῆγμα χωρὶϲ ἀϲπίδοϲ ἄϲβεϲτοϲ μετ᾿ ἐλαίου καὶ μέλιτοϲ εἰϲ κηρωτῆϲ πάχοϲ ἐπιτιθεμένη μέχριϲ ἐϲχαρώϲεωϲ, ἢ ἅλαϲ λεάναϲ ἀναλαβὼν πίϲϲῃ ὑγρ κατάπλαϲϲε. ἔγνωμεν δὲ ἐπὶ τῆϲ Αἰγύπτου τοιοῦτόν τι γιγνόμενον· ὁπόταν οἱ Αἰγύπτιοι θερίζωϲιν, χύτραν ἔχουϲιν κατεϲκευαϲμένην πίϲϲηϲ ζεούϲηϲ καὶ ϲφήκωμα προϲηρτημένον τῇ χύτρᾳ.

8 ἐπειδὰν οὖν δηχθῇ τιϲ εἰϲ κνήμην ἢ εἰϲ χεῖρα, ταχέωϲ οἱ παρατυχόντεϲ τὸ ϲφήκωμα βάλλουϲιν εἰϲ τὴν πίϲϲαν ζέουϲαν καὶ περιειλοῦϲιν ἅπαξ ἢ δὶϲ περὶ τὸν πῆχυν ἢ τὴν κνήμην, μικρὸν ἐπάνω τοῦ δήγματοϲ, καὶ ϲφίγγουϲιν δύο παρεϲτῶτεϲ ίϲχυρῶϲ, καὶ ἐντέμνοντεϲ τὸν τόπον διὰ τῆϲ περιθέϲεωϲ τοῦ βρόχου καὶ ἐπικαίοντεϲ.

9 ὅταν δὲ αὐτοῖϲ τοῦτο αὐτάρκωϲ ἔχειν δοκῇ, τὸν βρόχον ἀφαιροῦϲι καὶ καταπλάϲϲουϲι κρομμύοιϲ ἢ καὶ ἄλλῳ τινὶ τῶν εἰρημένων, ὡϲ ἂν τῇ ὑγρῇ πίϲϲῃ μεθ᾿ ἁλῶν λείων θερμοτέρων καταπλαϲϲομένῃ· ϲπουδαίωϲ δὲ βοηθεῖ αὐτὴ καινοποιηθεῖϲα ϲυνεχέϲτερον. ἀρήγει δὲ αὐτοῖϲ καὶ κατάντληϲιϲ δι᾿ ὄξουϲ καὶ θαλάϲϲηϲ καὶ οὔρου, ἐν ῷ καλαμίνθα ἐνήψηται.

10 εἰϲὶ δὲ καὶ ἔμπλαϲτροι δριμύταται, δυνάμεναι τὸν ἰὸν ἐπιϲπᾶϲθαι καὶ διακρατεῖν καὶ διαφορεῖν, ὡϲ ἡ δι᾿ ἁλῶν ἢ διὰ νίτρου καὶ ϲινάπεωϲ καὶ κάχρυοϲ προϲφερομένη. ταῦτα δὲ ἑξῆϲ ῥητέον.

11 ϲέριϲ τοίνυν καὶ ἐρείκη καὶ ἀϲτραγαλώτη πινόμενα μετ᾿ ὄξουϲ πᾶϲιν τοῖϲ θηριοδήκτοιϲ βοηθεῖ, ὡϲαύτωϲ καὶ ἄϲφαλτοϲ καὶ πλατάνου χλωρᾶϲ ϲφαιρία καθεψηθέντα ἐν κράματι, καὶ παλιούρου ἀφέψημα καὶ ῥίζα ἀριϲτολοχίαϲ καὶ ἠρύγγηϲ, καὶ δαφνίδεϲ ἑφθαὶ κατεϲθιόμεναι, καὶ πέπερι δαψιλέϲτερον τρωγὸμενον καὶ πήγανον [*](9 EXC. Ps. D. 19 (76 sq.).) [*](20 SIM. Paul. Aeg. V 2.) [*](1 τε addidi D 5 καλαμίνθην P: correxi, καλαμίνθιν Krumb. 6 ϲιλό- ροδα P: correxi 7 ἀϲπίδου P: correxi, ἀϲπιδείου mavuIlt Krumb. 8 μεταδιου P: correxi εἰϲ add. Diels 11 θερίϲωϲι D: θερίζουϲιν P: correxi, retineri vult Krumb. 13 τὸ ϲφήκωμα D: τριφηκωμα P: correxi, βάλλουϲιν D: βαλοῦϲιν P τὸν] τὴν P 15 περιϲφίγγουϲι vel ϲφίγγουϲι D 16 ἐντέμνοντεϲ D: ἐντεμόν- τεϲ P 16 —17 ἐπικαίοντεϲ P: ἐπιχέοντεϲ (sc. τὴν πίϲϲαν) Diels coll. D 17 δοκεῖ P: correxi 19 θερμοτέραν P: corexi καταπλάϲϲομεν P: correxi 20 καινο- ποιηθεῖϲα D: κενοποιηθεῖϲα P 21 ὄξουϲ θερμοῦ D καὶ οὔρου scripsi coll. D: θερμοῦ P 22 καλαμίνθη D 23 ἐπιϲπᾶϲθαι D: ἐπιϲπάϲαϲθαι P 24 προϲ- φερόμεναι D: προϲφερομένων P: corr. Krumb. 25 quae post δητέον add. D (77, 16 —78, 8), sine dubio e Philumeno pleniore fluxerunt ἀϲτραγαλώτη P et A: ἀϲτράγαλοϲ D 27 πλατάνου D: παϲτάνου P 28 ἠρύγγηϲ D: ήρυγγίαϲ P)

13
καὶ ἄνηθον καὶ ϲκόροδα καὶ κρόμμυα καὶ τάριχοϲ δριμύτατοϲ, καὶ [*](7 11) ὀριγάνου ἀφέψημα πινόμενον ϲὺν οἴνῳ, καὶ μαράθου καὶ γλήχωνοϲ καὶ καλαμίνθηϲ καὶ πράϲου χυλὸϲ ϲὺν μελικράτῳ ῥοφούμενοϲ.

ταῦτα μὲν 12 ἐκ τῶν φυομένων, ἀπὸ ζῴων δὲ ὠφελίμωϲ λαμβάνονταί τινα· ἐγκέφαλοι μὲν ἀλεκτορίδων ἐϲθιόμενοι, πιτύα δὲ λαγωοῦ ϲὺν οἴνῳ πινομένη, καὶ καϲτορίου ⩹ β τὸν αὐτὸν τρόπον. ἔϲτι δὲ καὶ ἡ γαλῆ τῶν διαβοήτων ἡ ϲκελετευομένη· περιφλέγεται δὲ πρῶτον ἐπαναϲχιϲθεῖϲα τῶν ἐντὸϲ ἐκκριθέντων, ϲκελετεύεται δὲ ξηραινομένη ἐν ϲκιᾷ· δίδοται δὲ ἀπ᾿ αὐτῆϲ δίδραχμον ϲὺν οἴνῳ.

ἁρμόζει δὲ τοῖϲ θηριοδήκτοιϲ καὶ κάθαρϲιϲ διὰ κοιλίαϲ καὶ ἱδρωτοποιία οὔρων τε πολλῶν ἔκκριϲιϲ. ϲκευαϲτὰ δὲ ποτήματα παραδέδοται κοινότερον πρὸϲ τὰϲ τῶν πλείϲτων ἰοβόλων πληγὰϲ τοιαῦτα· ὀπίου, ϲμύρνηϲ ἀνὰ ὀβολόν, πεπέρεωϲ ?? α, | ἀριϲτολοχίαϲ ?? β· ταῦτα μέλιτι ἀναλαμβάνειν καὶ διδόναι μέγεθοϲ κυάμου Αἰγυπτίου

μετ᾿ οἴνου· ὁμοίωϲ πηγάνου ἀγρίου ϲπέρματοϲ, κυμίνου Αἰθιοπικοῦ, 14 χαλβάνηϲ, μελανθίου, ἀριϲτολοχίαϲ, ταῦτα πάντα λεανθέντα καὶ φυραθέντα χυλῷ εὐζώμου, ἀναπλάττονται τροχίϲκοι δραχμαῖοι· διδόναι δὲ ἐξ αὐτῶν μετ᾿ οἴνου ἡμικοτύλιον. ἢ γεντιανῆϲ ⩹ β, πεπέρεωϲ καὶ πηγάνου τὸ ἀρκοῦν δίδου λεάναϲ ϲὺν οἴνῳ. ταῦτα μὲν περὶ τῶν κοινῇ βοηθημάτων, τὰ δὲ ἰδίωϲ πρὸϲ ἕκαϲτον τῶν ἰοβόλων ἑξῆϲ ἐροῦμεν.