Strategemata

Ἐπαμινώνδουτῆς γυναικὸς ἠράσθη οιβίδας,φρου- [*](379) ρῶν τὴν Καδμείαν· ἡ δὲ τῷ ἀνδρὶ τὴν πεῖραν ἐμή- νυσεν. παμινῶώνδας προσέταξεν αὐτῇ τὸν Φοιβίδαν * * ὑποκρίνασθαι καὶ νύκτα συνθέσθαι ὡς καὶ τοῖς φίλοις αὐτοῦ γυναῖκας ἄλλας ἄξουσαν. ταῦτα μὲν δὴ συνέθεντο· αἱ δὲ ἡκον καὶ συνέπιον τοῖς περὶ τὸν Φοιβίδαν ἄχρι μέθης. καὶ ῇτήσαντο πρὸς ὀλίγον ἐξελθεῖν ἐπί τινα θυσίαν νυκτερινὴν ὡς αὐτίκα ἀνα- στρέφουσαι. οἱ μὲν ἐπέτρεψαν τοῖς θυρωροῖς προσ- τάξαντες πάλιν αὐτὰς ἐσδέξασθαι αῖ δὲ ἀπῆλθον. [*](Cap. 3. De fontious cf. J. p. 545 550.) [*](4 ἀλλήλοις M; ἀλλήλους F; ἀλλήλων H cf. 8, 21 ||Χλεάρ- χειοι W; Κλεάρχιοι F: cf. Θθιβρώνειοι 2, 19, Εὐμενείων 4, 6, 13, Σελεύκειοι et Ἀντιγόνειοι 4, 9, 1, εμνόνειοι 5, 44, 2, Ἀγαθο- κλείων 6, 41, 1 10 τοῦ om. H 14 ψοιβίδας W coll. 2, 5, 2; φοιβιάδας et 20 φοιβιάδαν F; Φοιβιάδης vulg. (cf. p. 78, 5) 17 Φοιβ. ὑποκρίνασθαι F; φιλεῖν suppl. vulg , προσίεσθαι Rud. Schoell 19 συνέθεντο F] συνέθετο vulg. 23 ἀπῆλθον D; ὑπ- εξῆλθον M; ὑπῆλθον F; ἐπῆλθον vulg.)

Ἐπαμινώνδας Θηβαίων ἡγεῖτο, Ἀακεδαιμονίων [*](e.14,4) Κλεόμβροτος· Ἀεῦκτρα ἔνθα ἡ μάχη· τὸ μὲν ἔργον ἰσόρροπον ἦν. παμινῶώνδας παρὰ Θηβαίων ἦτήσατο ἓν βῆμα χαρίσασθέ μοι, καὶ τὴν νίκην ἕξομενʹ. ἐπεί- σθησαν, ἐνίκησαν. οἱ Ἀάκωνες εἶξαν, καὶ Κλεόμβροτος ὁ βασιλεὺς ἔπεσεν ἐν τῇ μάχῃ.

Ἐπαμινῶώνδας ἔν Ἀεύκτροις προσῆγεν ἥδη τὴν [*](e.5,1) φάλαγγα· Θθεσπιεῖς ἐθελοκακοῦντες εἴποντο. οὐκ ἠγνόησεν παμινῶώνδας, ἀλλὰ ὅπως μὴ ταράττοιτο ἡ τάξις ἐν τῷ καιρῷ τῆς μάχης, ἐκήρυξε Βοιωτῶν ἀπιέναι τοῖς βουλομένοις ἐξέστωʼ. Θθεσπιεῖς μὲν αὐτοῖς ὅπλοις ἀπηλλάσσοντο· παμινῶώνδας δὲ τοῖς μείνασιν ὁπλίταις συντεταμένοις καὶ προθύμοις χρησάμενος εὐκλεῶς ἐνί- κησεν.

Ἐπαμινῶώνδας ὑπερέβαλλεν ἐς Πελοπόννησον.οί πο λέμιοι κατὰ τὸ Ονειον (ἐμβαλόντες) ἐστρατοπεδεύοντο. βροντὴ γίγνεται, καὶ φόβος αἱρεῖ τοὺς στρατιῶώτας. ὁ μὲν μάντις ἐπισχεῖν ἐκέλευεν. παμινῶώνδας δὲ μη- δαμῶςʹ, ἔφη· τοὺς πολεμίους γὰρ ἐν τοιούτῳ χωρίῳ [*](Cap. 3. § 3 Cf. Paus. 9, 13, 8.) [*](Cap. 3. § 4. Cf Plut. apophtbegm. reg. et imp. Epam 9. — Schaefer, Demosth. I 1 p. 78 et91.) [*](5 φοιβίδαν F1]  φοιβιάδαν F2 7 ἔνθα ἧν ἡ μάχη M, at cf. 4, 6, 8 9 χαρίσασθαι F 18 συντεταμένοις Hertlein coll. 4, 2, 22; συντεταγμένοις F 20 ὑπερέβαλλεν Armarius sup. scr. in δ; ὑπερέβαλεν F; ἐνέβαλλεν vulg. πελοπόνησον F et sic saepe 21 (ἐμἴαλόντες) seclusi; ἐμβαλόντος Hertlein.)

Ἐπαμινώνδας ἐνέβαλεν ἐς τὴν Ἀακωνικὴν καὶ [*](370,69) οἷός τε ἦν διαρπάσαι τὴν Ἀακεδαιμονίων πόλιν· ἀλλὰ μεταγνοὺς οίχ ἁψάμενος τῆς πόλεως ἀνέζευξεν. οἱ συνάρχοντες ἠπείλουν αὐτῷ δίκην· ὁ δὲ δείξας αὐτοῖς τοὺς συμμάχους Ἀρκάδας, εσηνίους, Ἀργείους, καὶ ὅσοι ἄλλοι Πελοποννήσιοι εἰ Ἀακεδαιμονίους ἀνάστα- τους ἐπεποιήκειμενʹ, ἔφη, νῦν ἐχρῆν πᾶσιν ἂν τούτοις μάχεσθαι· ὡς καὶ νῦν συμμαχοῦσιν ἡμῖν Λακεδαιμο- νίους καθαιροῦντες, οὐχὶ Θηβαίους αὔξοντες.

Ἐπαμινώνδας τοὺς eηβαίους ἔπεισε τοῖς ἐπιδη- [*](383—379) μοῦσι Λακεδαιμονίων ἐν τοῖς γυμνασίοις παλαίειν· οἱ δὲ εὐκόλως καταβάλλοντες αὐτοὺς ἐδιδάχθησαν καταφρονεῖν αὐτῶν καὶ ὡς ἀνδρειότεροι τὸν πρὸς αὐτοὺς πόλεμον θαρροῦντες ἐξήνεγκαν.

Ἐπαμινῶώνδας ἀεὶ τὴν δύναμιν ἄμα ἡλίῳ προῆγε δόξαν ἐμποιῶν, ὡς ἐκ τοῦ προφανοῦς διαμάχοιτο· ἐν δὲ Πελοποννήσῳ νυκτὸς ἐπαναστὰς προσέπεσεν ἀπροσ- δοκήτως Ἀακεδαιμονίοις ἔτι καθεύδουσιν.

Ἐπαμινῶώνδας ἡγεῖτο Θηβαίων, Κλεόμβροτος Λακε [*](371) [*](Cap. 3. § 5. Cf. Hertzberg, Agesiiaos p 359, not. 181.) [*](Cap. 3 § 8. Cf. Dodor. 15, 53 sq. — Cf. quae E. Bachof in Iahnii annal. 1879, p. 167 sq. de his disseruit. 5 οἷός τε vulg.; ὥστε F Λακεδαιμονίαν F: cf 2, 3, 10 et 2, 30, 3 8 τοῖς συμμάχοις F 10 πεποιήκειμεν F vulg 11 ὡς] oἵ R 15 καταβάλλοντες H; καταβαλόντες F; καταλαβόντες vulg. 19 προφανοῦς R; διαφανοῦς F διαμάχοιτο D; διαμά- χοιντο F M; ὡς οὐδέποτε κλέψαι βούλοιτο H; διαμαχοῖτο censor lenensis et Hertlein; διαμαχήσοιτο vel διαμαχέσοιτο Κ : cf. ad 2, 1, 28 20 ἀπροσδοκήτοις W ex V inopinantes et dormientes obruit.)

Ἐπαμινώνδας βουλόμενος ἐμβαλεῖν ἐς Ἀακεδαί [*](e.25,2) μονα, ἐπειδὴ τὸ Ὅνειον κατεῖχε φυλακὴ Λακωνικὴ, [*](Cap. 3. § 9. Cf. Χenoph. Helien. 7, 1, 15 —18; Diod. 15, 68; Front. 2, 5,26.) [*](3 ἔπεισεν F]  ἐποίησεν Hertlein (Ianii annal. 1867, p 606) || 4 παρεσκεύασεν H; παρεσκεύαζεν F προσελθοῦσιν F 6 ἀγγέ- λοντα F 10 καὶ del. R 12 προσυγκείμενον ; προσκείμενον F νεῶώ F, 13 ἀποσμήξαν F, παραθῆναι F 15 ἐπαγγείλαντας F2; ἐπαγγείλαντος F, 16 σὺν τοῖς ἡγεμόσιν Κ 17 εῖδον τὰς M: ἰδόντες F; ἰδόντες τὰς vulg ; εἶδον μὲν τὰς Κ ex coni. Cas. 21 αὐτοῖς vel Θηβαίοις R; τοῖς F 23 προσβαλεῖν H.)

Ἐπαμινῶώνδας ἐπεχείρησε νυκτὸς καταλαβέσθαι [*](362) [τὴν] Ἀακεδαιμονίων πόλιν ἐρήμην οὖσαν πολιτῶν. Ἀγησίλαος τὴν ἐπίθεσιν παρὰ αὐτομόλων μαθών, συντόνως δραμὼν μετὰ τῆς αὐτοῦ δυνάμεως, φθάσας εἴσω τῆς πόλεως παρελθεῖν ἀνέμενε τοὺς ηβαίουςʼ οἱ δὲ προσπεσόντες ἐξῶώσθησαν μετὰ βίας ὑπὸ τῶν Λακεδαιμονίων. ὡς δὲ ἐν ἰσχυρῷ κινδύνῳ ταραχωδῶς ἐμπεσόντες καὶ διὰ νυκτὸς φεύγειν βιασθέντες ἀπέ- βαλον πολλοὶ τὰς ἀσπίδας, παμινῶώνδας ἰδάών τὸ γεγονὸς οὐ βουλόμενος ἐλεγχθῆναι τοὺς ῥιψάσπιδας ἐκήρυξε μηδεὶς τῶν ὁπλιτῶν αὐτὸς φερέτω τὴν ἀσπίδα, ἀλλὰ διδότω τοῖς ὑπασπισταῖς ἢ τοῖc ἄλλοις ἀκόλου- θοις· αὐτοὶ δὲ μόνα τὰ δόρατα καὶ τὰ ἐγχειρίδια ἔχον- τες τῷ ἡγεμόνι ἕπεσθεʼ οὕτως ἄρα τὸ πλῆθος ἔλαθον οἱ τὰ ὅπλα ἀποβαλόντες καὶ προθυμότερον ὑπήκουον [*](Cap. 3. § 10. Cf. Front. 3, 11, 5.) [*](1 μέλλω ν F, H; μελλον F2 M ; μέλλοι vulg. παριέναι H et Hertiein (coll. παρῆλθεν infra v 7 et 3, 9, 33); παρεῖναι F 2 κατεκοίμισεν H; κατεκοίμησεν F 4 ἕως FH: ἡ ἕως vulg.: cf. 1. 39, 1 1, 40, 5. 1, 41, 1. 1, 43, 2. 2, 1, 10 etc. 7 κατῆλθεν H 9 [ τὴν]  Κ ex emend. Cas.. cf. 2, 3, 5 11 συντόνως Cas. Κ; συντόμως F αὐτοῦ F 12 ἀνέμεινε vulg. 13 ἐκπεσόντες Κ 15 ἀπέβαλον F]  ἀπέβαλλον vulg. 21 ἕπεσθε Koen. p. 198; ἕπεσθαι F διὰ τὸ πλῆθος Patakis.)

Ἐπαμινώνδας Λακεδαιμονίοις παρετάσσετο· τῆς δὲ μάχης καρτερᾶς γενομένης, πολλῶν ἀμφοτέρωθεν πεσόντων, νυκτὸς ἀφελομένης τὸ τέλος τῆς νίκης ἀνε- χώρησαν ἐπὶ τὸ στρατόπεδον ἕκαστοι. Λακεδαιμόνιοι μὲν δὴ κατὰ λόχους καὶ μόρας [καὶ] ἐνωμοτίας καὶ συσσίτια στρατοπεδεύοντες ἔμαθον τὸ πλῆθος τῶν ἀπολωλότων καὶ οὕτως ἀθυμήσαντες ἐς ὕπνον ἐτρά- ποντο. Θηβαίοις δὲ παρήγγειλεν Ἐπαμινώνδας κατα- στρατοπεδεύειν, ὡς ἔτυχον ἕκαστοι, καὶ μὴ ζητεῖν τοὺς λόχους μηδὲ τὰς τάξεις, ἀλλὰ ὡς τάχιστα δειπνοῦντας ἀναπαύεσθαι, ἄνδρα ἀνδρὶ ἐκ τῶν παρόντων ἐπιτη- δείων ἐπαρκέσαντα. συνέβη τοίνυν δειπνήσαντας αὐτοὺς διὰ τάχους ἀναπαύσασθαι· καὶ τὸ μέγιστον ἀγαθὸν, ἀγνοῆσαι τοὺς ἀπολωλότας οὐκ ἐν τοῖς οἰκείοις συσ- σιτίοις, ἀλλὰ σποράδην δεδειπνηκότας. εἰκότως ἄρα τῆς ὑστεραίας Θηβαῖοι μὲν παραταξάμενοι γενναιότεροι ἐκράτησαν, Λακεδαιμόνιοι δὲ διὰ τὸν θάνατον τῶν οἰκείων ἐῴκεσαν προηττημένοις.

Ἐπαμινώνδας Θηβαίων [ἑξακισχιλίους] γεν ἐπὶ τετρακισμυρίους Σπαρτιατῶν καὶ τῶν συμμάχων. τῶν [*](Cap. 3. § 11. Cf. Trieber, Forsch. z.spart. Verf. Gesch. p. 15.) [*](Cap. 3. § 12. Cf Frοnt. 1, 11, 16.) [*](1 τῷ Ἐπαμινώνδᾳ M; τὸν Ἐπαμινώνδαν F; τοῦ Ἐπαμι- ναώνδα vulg.: cf. 1, 16, 1. 5, 1, 3 || 5 ἀφελομένης R; γενομένης πολλῶν ἀμφοτέρωθεν πεσόντων (sic, punctis notantur verba ...... ........... ........ errore repetita) F; verba νυκτὸς γενομένης om. M || [ἣ] τὸ τέλος Hertiein; πρὸ τοῦ τέλους Κ || νίκης] ἀφείλετο add. vulg. || 6 ἕκαστοι F] ἑκάτεροι Hertlein (Iahnii annal. 1867, p 606) || 7 δὴ F] σὖν vulg. || μοίρας F || [καὶ] add. Κ || 13 ἀναπαύσεσθαι F || 15 ἀνα- παύσεσθαι F || 18 γενναιότερον Κ || 19 τὸν οἰκεὶον F || 21 [ ἑξα- κισχιλίους| i. e. c Maasv. ex Diod. 15, 52; om F.)

Ἐπαμινῶώνδας πρὸς τῇ γεφύρᾳ τοῦ Σπερχειοῦ, [*](368) Θθεσσαλῶν ἀντικαθημένων, ὁρῶν ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ περὶ τὴν ἕω πολλὴν καὶ βαθεῖαν ὁμίχλην αἰρομένην, παρήγγειλεν ἑκάστῳ λόχῳ, δύο κομίσαι φορτία ξύλων, τὸ μὲν χλωρῶν, τὸ δὲ αὔων· καὶ περὶ μέσην νύκτα τὰ μὲν αὐα κάτωθεν, τὰ δὲ χλωρὰ ἄνωθεν |θέντας ὑφάψαι]. ὁμοῦ νὺξ καὶ ὁμίχλη καὶ καπνός· ὁ μὲν ἀὴρ τοῖς πολεμίοις ἀόρατος ἦν· ὁ δὲ παμινῶώνδας ἐπὶ τὴν γέφυραν διεβίβασε τοὺς στρατιώτας. οἱ δὲ οὖ [*](Cap. 3. § 13. Cf. Diod. 15, 71.5 sqq. — Schaefer, mostl. I, p. 81, not. 1.) [*](2 ἰήσατο F 5 εἰσαγαγν 16 σπερχίου F 20 χλωρῶν et αὔων RΚ ; χλωρὸν et αυον F | 21 τὰ χλωρὰ δε F || ||θέντας ὑφάψαι] soppl. Blume coll. 3, 9, 7. 8, 65; θέντας ἀνάπτειν ex coni. Cas. 22 ὁ μὲν [οὑν| R 23 ἀόρατος F; ὡς ἂν μὴ ὁρᾶται ὁ ἀὴρ H; ἀδιόρατος R ἐπὶ] κατὰ Blume 24 οἱ δὲ σὖν R.)

Ἐπαμινώνδας περὶ Τεγέαν διακινδυνεύων πρὸς [*](e.38) Λακεδαιμονίους βουλόμενος ὑπερδεξίους καταλαβέσθαι τόπους, ἴνα λάθῃ τοὺς πολεμίους, προσέταξε τῷ ἱππάρχῳ μετὰ ἱππέων χιλίων ἑξακοσίων προῖππεῦσαι τῆς φά- λαγγος καὶ πυκνὰς ποιεῖσθαι τὰς ἀναστροφὰς τῇδε κἀκεῖσε. ὡς δὲ πλεῖστον ἐπανέστησε κονιορτὸν ἐπι- σκοτῶν ταῖς τῶν πολεμίων ὄψεσιν, ὁ μὲν ἔλαθε κατα- σχών τὰ ὑπερδέξια· οἱ δὲ Σπαρτιᾶται, λήξαντος τοῦ κονιορτοῦ, τὸ γεγονὸς ἰδόντες ἐνόησαν τὴν αἰτίαν τῆς προϊππασίας.

Ἐπαμινώνδας προτρέπων Θηβαίους πρὸς αὐτοὺς [*](e.14,7) ρμῆσαι Ἀακεδαιμονίους μέγιστον ἔχιν συλλαβὼν ἔδειξεν αὐτοῖς καὶ πάντων ἐναντίον τὴν κεφαλὴν του θηρίου συντρίψας ὁρᾶτεʹ, ἔφη, ὅτι τὸ λοιπὸν σῶμα ἄχρηστον τῆς κεφαλῆς οἰχομένης· οὕτω δὴ (αί τῶν πολεμίων κεφαλαί), ἤν γε τὸ Ἀακωνικὸν τοῦτο συν- τρίψωμεν, τὸ λοιπὸν σῶμα τῶν συμμάχων ἄχρηστον. [*](Cap 3. § 14. Cf. Pront. 2, 2, 12.) [*](1 τὸ om. vulg. | ὁ om. M 4 διακινδυνεύειν F | 6 ἴνα λάθοι H τὸν ἵππαρχον K 7 μετά ἱππέων χιλίων ἑξακοσίων H | μετὰ τῶν ἱ. χιλίους ἑξακοσίους vulg.| παραλαβόντα aut saltem λαβόντα 1C; ἄγοντα Blume θ ἐπισκοτῶν Pierson ad Moer. p. 162 coll. 3, 9, 7. 4, 6, 13; ἐπισκοτοῦντα R; ἀποσκο- ταώσας H; ἐπισκήπτων corr. ex ἐπισκύπτων F ἐπισκήπτοντα 10 τῶν πολεμίων τὴν ὄψιν H 11 λήξαντος M; λήξαντες F; καταλήξαντος vulg. 14 πρὸς Iακεδαιμονίους ὁρμῆσαι l 18 (αἱ τῶν πολεμίων κεφαλαὶ) utpote glosseme del. Rud. Schoell; οὕτω δὴ ἦν τὴν τῶν πολεμίων κεφαλὴν, τὸ Iακωνικὸν τοτο cum Cas. K; οὐτω δὴ ἐὰν τὰς τῶν πολεμίων κεφαλὰς συντρίψωμεν H 19 ἢν γε R; ἦν τε F; ἢν μὲν ; ἦν τε D | 20 ἄχρηστον [ἔσται] vel [οίχεται| K.)

Πελοπίδας ἐπολιόρκει πόλεις ἀπεχούσας ἀλλήλων [*](368—364) ἑκατὸν εἴκοσι στάδια. πλησίον ὤν τῆς ἑτέρας συνέ- ταξεν, ἐπειδὰν προσάγῃ τοῖς τείχεσι, τέσσαρας ἱππεῖς ἐστεφανωμένους θέοντας ἥκειν ἀγγέλλοντας τὴν ἑτέ- ραν πόλιν ἑαλωκέναι. ὁ δὲ ἀκούσας ἀνέζευξεν ἐπὶ τὴν δοκοῦσαν ἡττᾶσθαι καὶ πρὸ τῶν τειχῶν ὕλην πολλὴν ἄψας καπνὸν ἥγειρε μέγαν, ἴνα τοῖς ἑτέροις ἐμποιήσῃ φαντασίαν πόλεως καταπεπρησμένης. οἱ δὲ, ῶὡς εἶδον, καταπλαγέντες τὴν μέλλουσαν ἄλωσιν σφᾶς αὐτοὺς τῷ Πελοπίδᾳ παρέδωκαν. ὁ δὲ τὴν παρὰ τούτων δύναμιν προσλαβών ἐπὶ τὴν ἑτέραν πόλιν ἐλθν κἀκείνην παρεστήσατο οὐκέτι θαρροῦσαν ἀντι- τάξασθαι. οὕτως ἄρα τὴν μὲν εἰληφέναι δόξας, τὴν δὲ λαβὼν ἀμφοτέρων ἐκράτησεν.

Πελοπίδας ἐν Θετταλίᾳ ποταμὸν διαβῆναι μὴ δυ- [*](368—264) νάμενος ἐπικειμένων πολεμίων στρατοπεδεύσαχ τοῦ ποταμοῦ πρόσθεν χάρακα περιεβάλετο· πολλὴν ὕλην τεμῶν ἀναπαύσας τοὺς στρατιῶώτας νυκτὶ μέσῃ τὸν [*](Cap. 4. 1. Cf. Frοnt. 3, 8, 2.) [*](Cap. 4. § 2. Cf Pront. 1, 5, 2.) [*](3 ἔφευγεν F 5 πόλεις Car. Sintenis coll. FPront. strat 3, 8, 2 duo oppida simul oppugnaturus; ἀκροπόλεις FH, sed cf. infra v. 9. 12. 15 7 τέσσαρας] quattuor Frontinus; τετρα- κισχιλίους FH: δ΄ P2 8 αγγέλοντας F 10 ἡττῆσθαι Roth; ᾑρῆ- σθαι H 11 ἥψας FH; ἀνάψας M 12 οἱ δὲ ὡς ἥδη γεγενη- μένης καταπλαγέντες τὴν μέλλουσαν ἥλωσιν H || 22 τοὺς] τε τοὺς K.)

Θήβας ἐφύλασσε φρουρὰ Λακωνικὴ, καὶ φρούραρ- χος ἐπὶ τῆς Καδμείας ἐτέτακτο. ἦν Ἀφροδίτης ἑορτή· αί μὲν γυναῖκες ἔπαιζον τῇ θεῷ· οἱ δὲ ἄνδρες ἀμφὶ ταύτας εἶχον. ἔδοξε τῷ φρουράρχῳ τιμῆσαι τὴν θεόν· ἐκάλεσεν ἑταίρας. ἔχων ξιφίδιον κρυπτὸν [Πελοπίδας] εἰσέρχεται καὶ τὸν φρούραρχον ἀνελῶν ἠλευθέρωσε τὰς Θήβας.

Γοργίδας πρῶτος ἐν Θήβαις τὸν ἱερὸν λόχον συν- [*](e.14,8) έταξεν. ὁ λόχος ἦν ἐρασταὶ καὶ ἐρώμενοι τριακόσιοι. φιλοῦντες γὰρ δὴ ἀλλήλους οὐκ ἄν ποτε φύγοιεν, ἀλλʼ ἢ ὑπὲρ ἀλλήλων ἀποθάνοιεν ἢ νικῷεν τοὺς πολεμίους.

Γοργίδας ἱππεῖς ἔχων Θηβαίους παρετάσσετο Φοι- βίδᾳ πελταστὰς ἔχοντι· στενόπορον ἦν τὸ χωρίον. Γοργίδας φεύγειν προσποιούμενος τοὶς πελταστὰς ἐπὶ πόδα ἀνεχωώρει· τῶν δὲ πολεμίων ἐγκειμένων, ὑπήγαγεν αὐτοὺς ἐς τὴν εὐρυχωρίαν. ἔνθα δὴ Γοργίδας κράνος ἐπὶ δόρατος ἀνατείνας σημεῖον ἔδωκεν ἀναστροφῆς. αὡς δὲ ἐν πλατυτέρῳ χωρίῳ τὸ ππικὸν ἀνέστρεψε, τὴν ἐμβολὴν τῶν ΐππων οὐ φέροντες οἱ πελτασταὶ προ- [*](Cap. 4 § 3. cf Plut. Pelop. 11.) [*](Cap 5. § 2. Ct. xenoph. Hellen. 5, 4, 42 sqq. — Curtius, Griecb Gesch. III4, p. 271. J. p. 550 sq.) [*](8 [ΙΠελοπίδας] om. F 11 Γοργίδας Cas. coll. 2, 1, 2; Γοργίας F coustunter 14 φύγοιεν ἄν ἢ F 17 στενόπορον R; στεε σπόριον F; στενοπορία vulg.: cf. 2, 10, 2 23 ἵππων| equitum V unde ἱππέων W.)

Δερκυλίδας ὥμοσε Μειδία τῷ τυράννῳ τῆς Σκή- [*](393) ψεως, ἐφʼ τε προελθόντα καὶ ὁμιλήσαντα ταχὺ πάλιν εἰς τὴν πόλιν ἀφεῖναι. καὶ δὴ ὁ μὲν τύραννος προῆλθε· Δερκυλίδας δὲ προσέταξεν ἀνοῖξαι τὰς πύλας, εἰ δὲ μὴ, φονεύσειν αὐτὸν πείλησεν. ἐπεὶ δὲ φοβηθεὶς ἀνέῳξεν, ἀφίημί σεʹ, ἔφη, νῦν ἐς τὴν πόλιν· τοῦτο γὰρ ὥμοσα· κἀγώ δὲ μετὰ τῆς ἐμῆς δυνάμεως εἰσέρ- χομαι.᾿

Ἀλκέτας ακεδαιμόνιος ἀπὸ στιαίας ὁρμώμενος [*](377) βουλόμενος λαθεῖν, πεπληρωκως ναῦς πολλὰς, καθελ- κύσας τριήρη μίαν καὶ ἐς ταύτην ἀνὰ μέρος ἐμβιβάζων [*](Cap. 6. Cf. Xenopn. Hellen. 3, 1, 10-28.) [*](Cap. 7. Cf. Front. 4, 7, 19. — Xenoph. Hellen. 5, 4, 56.) [*](1 Θθεσπιὰς M; Θεσπίδας F; Θεσπείας vulg. ἀφʼ ὧν * *] | excidit fere [ὁ μὲν ἐδίωκεν] coll. 4, 13 vel [|ὸ μὲν ἐνίμησεν] coll. 5, 22, 1; ἀφʼ ὧν τὸ μὲν ἔφευγον F; ἀφ ὧν ἔφευγον M; ἀφʼ ὧν οἱ μὲν ἔπεσον ῆ τοὺς μὲν ἐφόνευον armarius in marg. cod. δ; [ τοὺς μὲν ἐζώγρησαν, τοὺς δὲ διέφθειραν| W coll. 1, 8. 2, 27, 2. 3, 9, 33. 5, 44, 4. 7, 14, 2 2 ὁ διώκων Hertlein coll. 4, 13 3  Δερκυλίδας H vulg., quod probat Hertle Δερ- κυλλίδας F 4 Μειδίᾳ H; Μηδίρᾳ F 5 ἐφʼ τε H ut solet auctor 1, 45, 2. 2, 1, 8. 2 12. 7, 13. 8, 45; ἐφʼ ᾧ F προελθόντα καὶ ὁαιλήσαντα ταχὺ πάλιν R; προελθόντα ταχὺ F ; προελθόντα τοῦ τείχους Κ ; βραχὺ Patakis; cf. 1, 35, 1. 4, 3, 4; sitatius Polvaeno ἔξω τοῦ τείχους 6 ἀπεῖναι F 9 σε νῦν εφη Η ||10 εἰσέρχομαι. τοῦτο γὰρ ποιῆσαι οὐκ μοσα H 14 κατ- ελκύσας F || 15 ἀνὰ F ut 3, 9, 19. 5, 22. 4; κατὰ M; om. vulg.)

Ἀρξιλαΐδας ὁ Λάκων μετὰ στρατεύματος διαπο- [*](e.35,1) ρεύεσθαι μέλλων ὁδὸν ὕποπτον, ὅ μὴ προῄδει γενό- μενον, ἐλογίζετο δὲ δύνασθαι γενέσθαι, τοῦτο ὡς προεγνωκὼς ἀπήγγειλε τῷ πλήθει καὶ προσέταξε διε- σκευασμένους πρὸς μάχην ὁδοιπορεῖν ὡς τῶν πολεμίων λοχῶώντων. κατὰ τύχην δὲ εὑρεθέντος μεγάλου λόχου, ὡς ἄν οὐ προίδωσι τὴν τῶν πολεμίων παροσκευὴν, αίτὸς φθάσας ἐπέθετο καὶ ῥᾳδίως ἅπαντας διέφθειρε τοὺς ἐνεδρεύσανας τῷ προπαρεσκευάσθαι καταστρα- τηγήσας.

Ἰσίδας ὁ Λάκων μετὰ τὴν περὶ Λεῦκτρα συμφο- ρὰν Γύθειον, τὸ τῆς Σπάρτης ἐπίνειον, Θηβαίων ἔμφρουρον ποιησάντων, ἑκατὸν ἡλικιῶώτας κοινωνοὺς προσλαβῶών λίπα τε ἐποίησεν αὐτοὺς ἀλείψασθαι καὶ στεφάνους ἐλαίας περιθέσθαι καὶ ξίφος ὑπὸ μάλης [*](Cap. 9. Cf. Hertzberg, Agesilaus p. 358, not. 178.) [*](1 δοκοίη m; δοίη F 2 ἤσκει Roen. (exercebat Frontinus); ἢ καὶ F; ην δὲ Schneider ad Xenoph. Hellen. 5, 4, 56 τριήρων M ; τριηρῶν F; τριῶν vulg., ad quod cf. enoph. ἐπληρώσατο τρεῖς τριήρεις 4 μετὰ τοῦ H 5 γενησόμενον Κ || 7 παρήγγειλε H προσέταξε πάιτας H διεσκευασμένους FH; διασκευασαμένους vulg. 10 προίδωσι F, cf. H συνέβη εὺρεθῆναι λόχον μέγαν, μὴ προοραώμενον τὴν τῶν πολεμίων παρασκευήν, ne praeniderent hostium apparatum, ipse prior im petum fecut; προειδόσι vulg. 12 προπαρεσκευάσθαι R Κ; προ- παρασκευᾶσθαι F 14 Τσδας F, Plut. Ages. 34; σάδας Maasv. Κ; Aelian. v. h. 6, 3 16 Γύθειον Hertlein; Γύθιον F 18 ἔπεισεν Herttein coll. 5, 1, 3.)

Κλεανδρίδας ὁ Λάκων ἐπὶ Τέριναν ἄγων τὴν στρα- [*](post 443) τιὰν ὁδὸν κοίλην λάθρα προσπεσεῖν ἐπεχείρησε τοῖς Τε- ριναίοις· οἱ δὲ προαισθόμενοι διʼ αὐτομόλων σπεύ- σαντες ἐπὶ τὴν ὁδὸν ὑπὲρ κεφαλῆς ἐγένοντο τοῦ Κλεανδρίδου. ὁ δὲ, τῶν στρατιωτῶν ἀθύμως ἐχόν- των, θαρρεῖν αὐτοὺς κελεύσας τὸν κήρυκα διὰ τῆς στρατιᾶς ἦγε προστάξας ἀναβοᾶν· ὅς ἄν Τεριναίων τὸ σύνθημα λέγῃ τὸ προσυγκείμενον, τοῦτον φίλον ἡγεῖσθαι. ἀκούσαντες οἱ Τεριναῖοι τοῦ συντάγματος ὑπόπτως ἔσχον ὡς δὴ σφῶν αὐτῶν ὄντας τινὰς προ- δότας, καὶ ἔδοξεν αὐτοῖς τὴν ταχίστην ἀπαλλαγεῖσι φυλάττειν τὴν πόλιν. οἱ μὲν ἐξαπατηθέντες ἀπέχω- ρουν. Κλεανδρίδας δὲ ἀκινδύνως ἀνεβίβασεν ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ τὴν στρατιὰν, προσέτι καὶ λεηλατήσας τὴν χώραν ἀσφαλῶς ἀπηλλάγη.

Κλεανδρίδας Θουρίων ἡγούμενος μάχῃ ωιχήσας [*](post 443) Λευκανοὺς μετὰ τὴν νίκην ἦγε τοὺς Θουρίους ἐπὶ τὸν [*](Cap. 10. Cf. J. p. 559—561. M.Duncker, Gesιh. d. Altert. 9, p. 272 sqq. et p. 301 sqq.) [*](3 καὶ ὡς γυμνοὺς Hertlein 7 Κλεανδρίδας ὁ Ἀάκων F in titulo, unde ὁ Ἀάκων inserui v. 8 8 ἄγων Hertlein; ἀγαγῶών 10 προαισθόμενοι HP; προσαισθανόμενοι  F διʼ αὐτομόλου H 15 πρυσυγκείμενον Κ ; προκείμενον F 16 κηρύγματος Hertlein; συνθήματος W 21 ὑψηλὰ καὶ τὴν F τὴν στρατιὰν διαβιβάσας H|  προσέτι καὶ F] καὶ προσέτι M V, cf. 5, 2, 2.)

Κλεανδρίδας τοὺς ἀρίστους Τεγεατῶν λακωνίζειν [*](e.8,4) ὑποπτευομένους ἐποίησεν ὑποπτοτέρους τὰ τούτων χωρία μόνον μὴ δῃῶώσας, τὰ δὲ τῶν ἄλλων λυμηνά- μενος. οἱ μὲν οὖν Τεγεᾶται σὺν πολλῇ ὀργῇ τοὺς ἄνδρας ἐς δίκην προδοσίας ὑπήγαγον· οἱ δὲ ἁλῶναι δείσαντες τὴν ψῆφον προλαβόντες προέδωκαν τὴν πόλιν τὴν ψευδῆ ὑποψίαν ἀληθῆ ποιῆσαι φόβῳ βια- σθέντες.

Κλεανδρίδας Λευκανοῖς πολεμῶν ὑπερέχων ἡμιολίῳ [*](e.17,2) πλήθει λογισάμενος ὡς, εἰ φανερὸν τὸ πλῆθος γένοιτο τοῖς πολεμίοις, ἀναχωρήσουσι [μὴ| διακινδυνεύσαντες, τὴν φάλαγγα συνήγαγεν ἐς βάθος. ἐπεὶ δὲ Λευκανοὶ καταφρονήσαντες ὡς ὀλίγων ἐπὶ μῆκος ἐξέτειναν τὰ [*](Cap. 10. ς 4. Cf. Pront. 2, 3, 12.) [*](3 τῶ D; τοῦ F 4 διεσπάσθαι H; διασπᾶσθαι F 5 πλείονα P2 ; πλεῖον F; πλείω vulg 9 τοὺς αὐτοὺς F ἐν del. Hertleιn coll. 1, 32, 1 12 τῶν Γεγεατῶν H 14 μόνων R, Patnkis; μόνα Hertlein λυμαινόμενος H 16 ὑπῆγον H 18 τῷ φόβῳ H 22 [μὴ] inseruit Κ.)

Κλεανδρίδας Θουρίοις ἐλάττοσιν οὖσι παραγγέλλων [*](post 443) μὴ συμβάλλειν πλήθει πολεμίων ἔφη ὅπου μὴ ἐξαρκεῖ ἡ λεοντῆ, τότε χρὴ καὶ τῆς ἀλωπεκῆς προσράπτεινʹ.

Φαρακίδας, Καρχηδονίων ἐφορμούντων Συρακού- [*](397) σαις, περιπεσὼν κατὰ τὸν πλοῦν Καρχηδονίαις τριήρεσι καὶ ἀπὸ τούτων ἐννέα λαβῶν, ὅπως ἡσυχάσειαν οἱ ἔΚαρχηδόνιοι καταπλέοντος, ἐς τὰς αίχμαλῶώτους τριή- ρεις τὰς ἐννέα ἀνεβίβασε τοὺς ἰδίους ἐρέτας καὶ στρα- τιῶώτας· Καρχηδόνιοι γνωρίζοντες τὰ οἰκεῖα σκάφη προσπλέοντας αὐτοὺς τῷ λιμένι τῶν Συρακουσίων οὐκ ἐκῶώλυσαν.

Δηιφόντης τοῖς ωριεῦσι συνέταξεν ἐκκαλεῖσθαι τοὺς Ἀργείους ἐς μάχην. αὐτὸς δὲ τῶν νεῶν ἐπιβὰς ὑπὸ λόφῳ τινὶ περιωρμίσατο, ἔνθα οὐκ ἦν κάτοπτος. σκοπὸς ἤγγειλε Δωριεῖς μὲν περιελαύνουσι λείαν, Ἀργεῖοι δὲ ἐκβοηθοῦσι τὸ στρατόπεδον καταλιπόντεςʹ. Δηιφόντης καὶ οἱ σύμμαχοι τῶν νεῶν ἐκδραμόντες ἔρημον αἱροῦσι τὸ στρατόπεδον. Ἀργεῖοι πατέρων καὶ παίδων καὶ γυναικῶν ἑαλωκότων ἐφʼ ᾧ τε σῶσαι τούτους τήν τε χῶώραν καὶ τὰς πόλεις παρέδωκαν Δωριεῦσιν.

Εὐρυπῶν βασιλεὺς Λακεδαιμονίων ὁρῶν τὸν πρὸς [*](e.8,6) Ἀρκάδας πόλεμον μηκυνόμενον στάσιν αὐτοῖς ἐμποιῆ- σαι μηχανώμενος κήρυκα ἔπεμψεν ἀγγέλλοντα Λακε- δαιμόνιοι παύσονται πολεμοῦντες, ἐὰν τοὺς ἐναγεῖς ἐξελάσητεʹ. τούτους δὲ εἶναι τοὺς Ἄγιν ἀνῃρηκότας. οἱ δὴ τοῦ φόνου τὴν αἰτίαν ἔχοντες, προσδοκῶντες ὑπὸ τοῦ δήμου διωχθήσεσθαι διὰ τὴν τῆς εἰρήνης ἐπιθυμίαν, σὺν ἐγχειριδίοις ἐλθόντες ἀπέσφαξαν ὅσους ἡδύναντο· πολλοὺς δὲ καὶ [δούλους] συμμάχους προσ- εποιήσαντο τὴν ἐλευθερίαν ὑπισχνούμενοι. οἱ δὲ τῆς εἰρήνης ἐπιθυμοῦντες συνετάχθησαν, ὥστε δίχα δίαι- [*](1 et 2 διηφόντης F 4 ὑπὸ R Κ; ἐπὶ F: cf. 4, 7, 6. 4. 7, 7 || προσωρμίσατο 7 δηιφόντης in διηφόντης corr. F2 8 αἴρουσι F 12 Εύρυπῶν in Addendis; εὐρυτίων FH 15 ἀγγέλοντα F 16 παύσονται H; παύονται F 17 Ἄγιν ἀνῃρηκότας C.Η Fr.Hermann, Staatsalterth. § 22, 1; αἴγιναν ᾑρηκότας F; erravit Od. Müller in Aeginet. p. 50 sq. 21 [δούλους] hoc loco inseruit Hertlein, post πολλοὺς Blume coll. Meursio de regno Laced. cap. 15: cf. 1, 43, 1 23 συνετάχθησαν κατʼ αὐτῶν ὤστε H.)

Οἱ Ἐψοροι μηνυθέντος ἐπιβουλεύειν Κινάδωνα [*](399) συλλαβεῖν αὐτὸν ἐν τῇ πόλει συμφέρειν οὐχ ἡγούμε- νοι τῶν ἰππέων τινὰς κρύφα προπέμψαντες ἐς Ἀὐλῶνα τῆς Λ¨ακωνικῆς οὐ προ πολλοῦ, τὸν Κινάδωνα καλε- σαντες μετὰ δύο στρατιωτῶν ἐς Ἀὐλῶνα ἔπεμψαν ὡς ἐπὶ πρᾶξιν ἀπόρρητον. ὡς δὶ ἀφίκετο, οἱ προπεμ- φθέντες ἱππεῖς συλλαβόντες αὐτὸν, στρεβλῶώσαντες, μα- έθόντες τοὺς κοινωνοὺς τῆς ἐπαναστάσεως ἐπέστειλαν τοῖς Cφόροις. οἱ δὲ μαθόντες τοὺς μηνυθέντας ἄνευ ταραχῆς ἀπέκτειναν οὐ παρόντος τοῦ μεμηνυκότος.

Οἱ Ἐψοροι πυθόμενοι τοῖς Παρθενίαις σημεῖον [*](708) συγκείμενον, ὅταν μέλλωσιν ἄρχεσθαι τῆς ἐπαναστά- [*]((sec. Hieronym.)) σεως, ἐκ μέσης τῆς ἀγορᾶς πῖλον ἀνασχεῖν, προσέταξαν τῷ κήρυκι ἀναγορεῦσαι· οἱ τὸν πῖλον αἴρειν μέλλοντες ἐκ τῆς ἀγορᾶς ἄπιτεʼ τούτου δὲ κηρυχθέντος οἱ κοι- [*](Cap. 14. 1. Cf. Kenoph. Hellen. 3, 3, 5—11. — 7. p.553.) [*](Cop. 14. § 2 Ex phoro coll. Strap. 6, p. 427.) [*](1 προσελθοντες F παρετάξαντο πρὸς ἀλλήλους 5 μαν- τινίαν F ἡδύναντο F] ήδυνήθησαν M ; ἥν πολέμου νόμω κρα- τῆσαι οὐκ ισχυον H 7 μηνυθέντος Cas.; μηνυθέντες FH; μη- νυθέντα M 8 αὐτῶν F 12 ἀπόρρητον H; ἀπορρήτων F ἀφίκετο H; ἀφίκοντο F; ἀφῖκτο vulg. 17 Παρθενίαις Epho- rus ap Strab. 6, 427, Παρθενίοις F 19 et 20 πηλὸν F 20 μέλλειν αἲροντες F.)

Ιπποδάμας ὑπὸ Ἀρκάδων ἐν Πρασιαῖς ἐπολιορ- κεῖτο. λιμος ἦν· οἱ Σπαρτιᾶται κήρυκα ἔπεμψαν· εἴσω παρελθεῖν Ἀρκάδες οὐκ ἐπέτρεψαν. Ἱπποδάμας ἀπὸ τοῦ τείχους τῷ κήρυκι ἀπεκρίνατο τοῖς Ἐφόροις ἄγ- γελλε τὴν γυναῖκα λύειν τὴν ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Χαλ- κιοίκου δεδεμένηνʼ. οἱ μὲν Ἀρκάδες οὐκ ἐνόησαν· οἱ δὲ Λάκωνες συνῆκαν ὅτι λιμὸν λύειν ἐπιστέλλοι. ἦν γὰρ ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Χαλκιοίκου ἀνακειμένη Λιμοῦ γραφὴ, γυνὴ (γεγραμμένη) ὠχριῶσα, λεπτὴ, τω χεῖρε ὀπίσω δεδεμένη· ὥστε τὸ ἀφανὲς τοῖς πολεμίοις φανε- ρὸν τοῖς πολίταις πποδάμαντος ἦν.

Γάστρων Λακεδαιμόνιος μέλλων ἐν Ἀἰγύπτῳ συμ- βαλεῖν τοῖς Πέρσαις μετενέδυσε τὰς πανοπλίας καὶ τὰς μὲν τῶν Ελλήνων τοῖς Αἰγυπτίοις, τὰς δὲ τῶν Αἰγυπτίων τοῖς Ἕλλησι περιέθηκε. κρύψας δὲ τοὺς Αἰγυπτίους (ἐν τοῖς Σλλησι) παρατάξας προῆγε τοὺς λληνας. τῶν δὲ οὐδὲν ἐνδιδόντων, ἀλλʼ εἰς τοὔμ- [*](Cap. 15. Cf. Atnen. 10, p. 452 a (ex Callisthenis Hellenicis. — J. p. 561 sq.) [*](Cap. 16. Cf. Front. 2, 3, 13.) [*](3 Ἱππόδαμος Athenaeus, Plut. apophthegm. Lac s. v.: cf. Schaefer, Demosth. III, 195, not. 3 6 ἐπέστρεψαν 7 ἄγγελε F 8 λύειν Κ ; λύεσθαι Athenaeus; κωλύειν bis F 8 et 11 Χαλ- κειοίκου F 12 γεγραμμένη inclusi ὠχρειῶσα F 20 ἐν τοῖς Ἕλλησι del. Blumius; ἕλεσι p et Wessel ad Anton. Itin. p. 726.)

Μεγακλείδας συμφυγὼν ἐς ὅρος δασὺ, πολιορ- κούμενος, διελῶών τοῦ στρατεύματος, ὅ μὲν ἀχρεῖον ἦν καὶ βαρύτερον, φεύγειν ἐκέλευσε διὰ τῆς ὕλης εἰδώς, ὅτι φανερὸν ἔσται τοῖς πολεμίοις. οἱ μὲν ὥρμησαν ἐπὶ τοὺς φεύγοντας· ὁ δὲ τὴν εὔχρηστον καὶ γενναίαν δύναμιν ἔχων ἐπὶ τὴν ἐναντίαν ὁδὸν τῆς ὕλης τρα- πόμενος ὑπεξέφυγεν ἀσφαλῶς.

Αρμοστὴς Λακεδαιμόνιος ὑπὸ Ἀθηναίων ἐπολιορ- κεῖτο δυοῖν ἔτι λοιπὸν ἡμερῶν ἔνδον ἔχων τροφάς. κῆρυξ ἡκε Σπαρτιάτης· οὐ συνεχώρουν Ἀθηναῖοι βα- δίζειν ἔσω τείχους, ἀλλὰ πρὸ τοῦ τείχους λέγειν ἅ βούλοιτο πάντων ἀκουόντων. ὁ κήρυξ, θαρρεῖν , ἔφη, κελεύουσί σε Λακεδαιμόνιοι καὶ προσδέχεσθαι βοήθειαν διὰ τάχουςʼ· ὁ δὲ ἁρμοστὴς μὴ πάνυʼ, ἔφη, σπεύσητε βοηθοῦντες· τροφὰς γὰρ ἔχω πέντε μηνῶν ἔτι᾿. Αθηναῖοι, καὶ γὰρ χειμῶν προσῄει, [πρὸς] μακρὰν καὶ χειμερινὴν πολιορκίαν ἀπαγορεύσαντες καὶ δὴ διαλύσαντες τὸ στρατόπεδον χοντο.

Θθίβρων ἐν Ἀσίᾳ χωρίον πολιορκῶν τὸν φρού- [*](e.39,3) ραρχον ἓπεισεν ἐπὶ συνθήκας προελθεῖν ὀμόσας, εἰ μὴ συντίθοιντο, πάλιν αὐτὸν ἐς τὸ φρούριον κατα- στήσειν. ὁ μὲν προῆλθε καὶ λόγων ἐκοινῶώνησεν· οἱ δὲ τοῦ φρουρίου φύλακες διαλύσεως ἐλπίδι ῥᾳθυμό- τερον εἶχον. ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ προσβαλόντες οἱ Θθιβρῶώνειοι κατα κράτος αἱροῦσι τὸ χωρίον. Θίβρων δὲ τὸν φρούραρχον ἐς τὸ χωρίον ἀγαγῶών πάλιν κατὰ τοὺς ὅρκους προσέταξεν αὐτὸν ἔνδον ἀναιρεθῆναι.

Δημάρατος ἐπιστέλλων Σπαρτιάταις περὶ τῆς Ξέρξου στρατείας ἐς πτύχα ἀκήρωτον τὴν ἐπιστολὴν γράψας ἐπεκήρωσεν, ἴνα ὡς ἄγραφος διὰ τῶν φυλά- κων κομισθῇ.