De Iudaeorum Vetustate sive Contra Apionem

nos autem aliorum quidem res zelari non sinit, participari uero cupientes quae sunt nostra libenter suscipimus; quod utique reor indicium magnanimitatis atque clementiae.

Sed desino iam de Lacedaemoniis amplius disputare; Athenienses uero, qui communem esse suam gloriantur omnibus ciuitatem. quomodo de his rebus habuerint Apollonius ignorauit; hi namque uel uerbum solummodo praeter illorum legem de diis loquentes ineuitabiliter punierunt.

cuius etenim rei gratia Socrates est mortuus? non enim hostibus tradidit ciuitatem neque templa uastauit, sed quia noua iuramenta iurauit et quoddam daemonium sibi significasse referebat seorsum ludens, sicuti quidam dicunt, propter haec ueneni poculo morte multatus est.

insuper etiam corrumpere iuuenes eum accusator aiebat et conuersationem patriae legesque contemnere. et Socrates quidem ciuis Atheniensis huiusmodi tormenta sustinuit,

Anaxagoras autem CIazomenius fuit et quia existimantibus Atheniensibus solem esse deum [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 extra] rcept, aut napa habuit interpres in suo exemplari, aut circa conicies seuiciam cicius tr. C, iustum ordinem postea indicauit 2 saeuitiam] scientiam Ii quilibet poterit tr. B qualibet R nullisuae] in ras. B 3 cohibitationis R partipium B principium R 4 res] in ras. B rer L non sinit] corruptum puto, o jx ὰξιούμεν, fortasse nolumus scribendum est 5 quod] quo LBP 7 de Lacedaemoniis] lacedaemonii R 9 omnibus] abest a Graecis habuerunt R 10 ignorauitj R ignorari LBeCP hi namque] 5ti A uel] de R uerbum1 eviendaui, uerbo codd e 12 rei, i in ras. B re L socratis LB 13 traditur R 14 iuramenta] R iumenta (ra s. tters. add. L4) LBCPe sibi] om. e significans se codd e 15 seorsum ludens] i. e. ϊδια̨ tzailwv, ή διαπαιξων A (vy] Ata natCtuv Niese) propper L hoc e 16 mulctatus RCe 17 cum R 18 contemnere] Sxi προη̃γεν ϰαταϕρονεΐν ciues LP 19 anaxogoras B Clazomenius] clahomen eius L (clazomeneius s. L4) cla zomen eius uel clazomeneius BRCPe 20 et quia] aW Sxt )

et aduersus Diagoram Melium talantum decreuerunt, si quis occideret eum, quoniam eorum mysteria deridere ferebatur, Protagoras autem, nisi cito fugisset, comprehensus occideretur, eo quod dubium de diis Athenienses conscripsisse putabant.

quid oportet mirari, si circa uiros fide dignos talia gessisse noscuntur, qui neque mulieribus pepercerunt? nunc enim sacerdotem quandam, quoniam eam quidam accusauit peregrinos colere deos, occiderunt. puto autem erat hoc apud eos decretum <et> aduersus eos, qui peregrinum introducerent deum, supplicium mortis inferebatur.

igitur qui tali lege utebantur palam est, eo quod aliorum non crederent esse deos; non enim, si crederent, aliquibus inuiderent quasi quiddam maius habentibus.

Scythae uero caedibus congaudentes humanis et paululum differentes a [*]( LBR, CPPa, e. — A, ed. pr. ) [*]( 1 insensatum] υμδρόν (μύλον A) ignitum] ex διάπυρον conieci, ignotum codd e senteptia (p erasit ipse) B paucorum sententia] παρ\' oXtyas φήϕους diagoramelium LBeP dyagoramellium R Melium] μηλισιω̜ A talentum Be in L loco secundi a est rasura 3 decreuerant R occiderit e 4 ferebantur R Protagoras] phitagoras LP pitagoras B pythagoras R pithagoras C 5 Athenienses] atheniensibus R et ex corr. L3 atheniensium e 6 conscripsisseJ γράφαι, eum scripsisse conicio putabant] C putabatur LBReP quid-ll inferebatur] per hos uersus Pa collatus est quod P 7 tale ex talia corr. C noscantur e 8 nunc enim] nonne R yfjy yap A yfjy jiiv ed. pr., quod recte Lobeck, Aglaoph. p. 667 et H. Weil, les Hermocopides etc. Paris. 1891 p. 6 not. 1 in Ntvov yap emendarunt cf. Demosth. ed. Blass XIX, 281 XXXIX, 2 XL, 9 quendam LBe (in marg. add. B: alii quandam) quandam uel Pa eum Pe 9 quidem P occiderunt-eos] om. Le cecidere P puto] i. e. νομιζω; vofup A 10 decretum] t. e. ϰεϰελευσμένον; .ϰεϰωλυένον ed. pr. xexaXup.fi.evov A et aduersus] aduersus codd e, et ex Graecis petiui 13 non enim-habentibus] interpres non intellexit Graeca: ou ydp av aiJtolç πλειόνων άπολαύειν (άπολαβεΐν habuisse uidetur) crederent <esse> R 14 quidam BRCP habentibus] sequuntur in Graecis: xa fjiv ούν \'Αϑηναιων έχέτω ϰαλώς Scythae] R sit he LBCP sichis e 15 differente R )

sed palam est, quoniam Apollonius Persarum legibus congaudebat illosque mirabatur, quippe cum Graeci eorum fortitudinem sint experti atque concordiam unanimitatis, quam habuere de diis, hanc scilicet [fortitudinem], quam in templis eorum concrematis habuerunt ***. is etiam omnium studiorum imitator extitit Persicorum uxoribus alienis contumelias faciens filiosque concidens.

apud nos autem mors decreta est, si quis uel inrationabili animali hoc modo noceat; et ab his legibus nos abducere neque timor potuit praepotentium potestatum neque zelus eorum, qui apud alios honorantur;

sed neque fortitudinem ideo exercemus, ut bella auaritiae causa suscipiamus, sed ut legum iura seruemus, et dum alia detrimenta taliter sustineamus, si qui nos de legibus mouere temptauerint, tunc etiam ultra [*]( LBR, CP, e. -- A, ed. pr. ) [*]( 1 arbitrabantur C mysteria] abest a Graecis oporteri R -rent 1 m. P 2 anacharsuum B anatharsium CP Anacharsim e sapientiam R aduenientem] έπανελϑόντα npos autous 3 interimerunt C deoruin] i e. ϑεών; iftiuv A ad eos] hoc loco ab Graecis abest 4 Persas] ex persos corr. P 5 affectus R 6 cumgaudebat R 7 mirabar R fortitudine LP fortitudinie (ie in is ipse corr.) B sint experti] om. e 8 unianimitatis L diis] ex deis corr. L1 9 fortitudinem] spurium iudico; abest enim a Graecis et a librario quodam additum esse uidetur, qui textum lacunosum interpretis coirigere studuit 10 habuerunt] sequuntur in Graecis: Wr; avSpsias os SooXeuaat rcapa fuxpov iXdovTes quae omisisse uidetur librarius is] his R studiorum omnium ir. e 11 Persicorum] per P 12 uel] om. B inrationabilia mali LP inracionabilia mali C irrationabilia mala B 13 nos] non e 14 praepotentium potestatum] tWV ϰρατησάντων 15 honoratur LBBet 17 iure R detrimenta taliter] dubitanter scripsi, detrimentaliter LBCP tormenta taliter R έλαττώσεις πραως; taliter] litis e. mite uel mitius ego leniter conic. Niese sustineamus] suscipiamus R 18 qui] quis B legibus <nos> R temptauerit R temptauerunt P etiam] om. P )

cur itaque nos zelemur alienas leges, cum eas neque a legislatoribus suis seruatas esse uideamus? uel quomodo Lacedaemonii non erant de impermixta sui conuersatione reprehendendi et de despectu pariter nuptiarum? lliaci uero et Thebaei coitum impudentem et extra naturam olim

in masculos agebant, et optime atque utiliter facere se putabant. haec ergo cum ipsi omnino rebus effugerent, etiam suis legibus miscuerunt;

quod tantum aliquando ualuit apud Grae-\', cos, ut etiam diis suis masculorum concubitum applicarent. itaque denique germanorum nuptias rettulerunt, huiusmodi satisfactionem rerum incongruarum et extra naturam pro libidine componentes.

Desino nunc de suppliciis dicere et quantas ab initio praebuerint plurimi legislatores absolutiones malignis hominibus, in adulterio quidem <dam>num pecuniarum, in corruptione autem etiam nuptias sancientes. quantas autem occasiones-, siones contineant de abnegatione pietatis, examinare longis-\' simum est. iam enim apud plurimos olim meditatio facta est [*]( LBR, CP, e. — A, ed. pr. ) [*]( 2 itaque] tanquam R zelemus e alienas] om. e 3 suis] satis R 5 de deapectu] ex ὀλιγωριας conieci. de defectu LBRe deffectu C defectu P Iliaci] Sobius quem propter codices sequor miliaci (a s. L2) L miliaci BC miliati P hyliaci R Vliaci e \'HXstoi, interpres fortasse iliei uel iliaei scripsit 6 thibei LH tybaei R tibei P thybei e cflitum L cuitum B uitium R couitum P impudentem] impudenter R άνέδην (in m. yp xat avatSrjv) A 7 utiliter] uiriliter C 8 haec ergo—10 Graecos ut] Iosephi sententiam propter codicis sui menda non perspiciens ipse sibi finxit aliqua interpres haec] om. e omnino] μή Ttavtajiactv effugerent] Niese. efficerent codd afficerent De πεϕεύγασιν οόx ὀμολοyoootv 9 miscuerunt] ὰπομιγνυται A άπόμνυται Niese 10 amplicarent IJB aplicarent CP 11 ita CP 12 et extra naturam pro libidine] xal napa cpuotv -fjooviuv 15 praebuerunt R 16 damnum] eviend. Guenther, no. LBCP om. Re 17 quantas-19 longissimum est] 5oa; xa: nspt trjg άσεβειας προϕάσεις περιέχουσιν άρνήσες si xat TCS έπιχειρήσειεν έξετάζειν A 19 plurimus R olim] abest a Graecis )

quod non agitur apud nos, quando propter eas et diuitiis et ciuitatibus et bonis aliis priuati sumus, lex autem apud nos seruatur usque ad mortem, nullusque Iudaeorum neque sic procul abeat ex prouincia uel regem quamuis acerbum sic metuit, ut ultra illum legis uideatur timere praeceptum.

igitur si propter uirtutem legum taliter apud eos sumus, concedant quoniam potentissimas leges habemus, si uero circa prauas nos leges iudicant perdurare, quid ipsi iustissime non patiantur meliores non custodientes opere sanctiones?

quia igitur longinquitas temporis uenssima creditur omnium esse probatio, hanc ego testem faciam uirtutis legislatoris nostri et opinionis, quam ille de deo contradidit. nam cum sit infinitum tempus, si quis eum comparet aliorum legislatorum aetatibus, hunc ultra omnes inueniet.

A nobis itaque declaratae sunt leges et cunctis aliis semper hominibus zelum sui potius praebuerunt.